No. 118
Woensdag 18 Februari 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
Assurantie-Mij
„DE NEDERLANDEN van 1845"
RING'
pepermunt
DE GEMEENTEWET.
Buitenland
Binnenland.
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
Verzekeringen op elkgehied
Directeur-Hoof drodacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <££55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maandon, franco per post, f 3.
Losse nummers10,05
Pr ij s der AdvertentiBn:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Eien van de artikelen die een niet on
belangrijke wijziging hebben ondergaan,
is dat, waarin worden opgesomd de be
trekkingen waarmee het lidmaatschap van
den Raad niet vereenigbaar is.
Door de Regeering was o.m. voorge
steld „geestelijken of bedienaren van den
godsdienst" die thans van het lidmaat
schap van den Raad zijn uitgesloten, wel
verkiesbaar te verklaren, terwijl zij de z.g.
vrijgestelden van het gemeentepersoneel
wilde uitsluiten.
Voor het laatste, om daarmee te be
ginnen, is zeker zeer veel te zeggen.
De vrijgestelden zijn tot op zekere hoog
te afhankelijk van het gemeente-perso
neel. Bovendien hebben zij alszoodanig
een zeer speciale taak. Hun eerste plicht
is niet het algemeen belang te dienen,
maar te waken voor de belangen van de
ambtenaren en beambten wier organisa
tie hen van anderen arbeid vrijstelde.
Komen nu in den gemeenteraad de
personeelbelangen aan de orde en in
■tal van gemeenteraden is dat schering
en inslag dan wordt het voor derge
lijke personen al heel moeilijk volkomen
objectief de dingen te zien en hun oor
deel te zeggen.
Als raadslid hebben zij in de eerste
plaats te waken voor het algemeen belang
en als vrijsestelde hebben zij een andere
taak. En de moeilijkheid wordt vergroot,
doordat dergelijke personen allicht geko
zen worden met de zeer speciale bedoe
ling om in den Raad te bereiken wat zij
op een andere manier misschien niet kun
nen verkrijgen.
Terecht is er dan ook op gewezen,
dat wie vandaag pleitbezorger is in eene
zaak, daarvoor morgen niet als rechter
behoort te zitten.
Was er dus voor de uitsluiting van
deze vrijgestelden zeer veel te zeggen, de
meerderheid van de Tweede Kamer heeft
door de aanneming van een amende
ment-van den Berg c.s. anders beslist.
Het voorstel om ook „geestelijken en
bedienaren van den godsdienst" verkies
baar te verklaren vond meer bestrijding
dan redelijkerwijs verwacht mocht worden.
Predikanten e.d. zijn wel verkiesbaar
voor de Staten-Generaal en voor de Prov.
Staten. En Van de zijde van Rijk of
Provincie gezien, zijn daarvan nooit na-
deelige gevolgen ondervonden. Waarom
zou men deze personen dan wel van het
lidmaatschap van den\Raad uitsluiten?
De vrees werd geopperd, dat men in de
Gemeenteraden zal krijgen theologische
discussies tot schade van de hoogheid
van het geestelijk beroep, maar niet min
der van het gemeentebelang en bovenal,
van den godsdienst. En bovendien vreesde
men, met namé voor het platteland, dat
door de aanwezigheid van een predikant
of pastoor de zelfstandigheid en onafhan
kelijkheid der overige leden in gevaar
zal komen.
Bijzonder sterk zijn deze argumenten
zeker niet. Als invloedrijke menschen ge
weerd moeten worden dan zijn er zeker
wel andere categorieën van personen, die
voor uitsluiting in aanmerking komen;
groot-grondbezitters, groot-fabrikanten, lei
ders van vakorganisaties, en dergelijke.
En wat het overige betreft, theologische
discussies ontbreken ook nu niet altijd,
al kan niet steeds worden gezegd, dat
zij die zich daaraan wagen deskundig zijn
op dat gebied.
De mogelijkheid zou kunnen bestaan
dat de belangen van het ambt onder het
lidmaatschap van den Raad lijden. Daar
voor te waken ligt echter niet op den weg
van den wetgever, maar meer op dien
van de kerken. Zooals het dan ook te
verstaan is, dat verschillende Kerken heb
ben bepaald dat wie lid van de Tweede
Kamer wordt en daaraan zijn tijd en
krachten geeft, als predikant ontslag heeft
te nemen.
Het voorstel van de Regeering is dan
ook aangenomen.
Predikanten en dergelijke kunnen voort
aan ook lid van den gemeenteraad zijn.
mmmmmmmimmm
DE KABINETSCRISIS IN SPANJE.
Een nieuwe dictatuur. Hevige opwinding.
Het bericht, dat de Kabinetscrisis zou
zijn opgelost en dat de Koning toezegging
zou hebben gedaan slechts als toeschou
wer de politieke gebeurtenissen te zullen
volgen is onjuist gebleken.
De crisis is nog niet opgelost.
Een aantal berichten, hierop betrek
king hebbende, laten we hier volgen.
Naar het N. T. A. meldt, heeft-Alvarez
gistermiddag omstreeks 5 uur het konink
lijk paleis verlaten, zonder met de Kabi
netsformatie te zijn belast.
Hij deelde mede, dat de koning hun ai-
leen had verzocht, den inhoud van het
onderhoud mede te deelen, dat hij Zondag
had gehad.
De koning had hem daarop gevraagd,
of hij, indien hij met de kabinetsvorming
zou worden belast, op de ondersteuning
der constitutionalisten en andere voor de
huidige politiek zeer belangrijke elemen
ten kon rekenen.
Hierop had hij geantwoord, dat hij
slechts een regeering kon vormen van
personen, die met dezelfde loyaliteit ais
hij de wetgevende vergadering hebben
verdedigd, met medewerking van elemen
ten, die een grooten invloed op de politiek
uitoefenen.
Een B. T. A. bericht meldt nog, dat
om 5 uur des middags de censuur weer
werd ingesteld. Berichten moeten, voordat
zij worden getelegrafeerd, aan de goed
keuring van het ministerie van Binnen-
landsche Zaken worden onderworpen.
In den politieken toestand was tot gis
teravond zeven uur geen klaarheid geko
men. Het gevolg hiervan is, dat zich aller
lei onnaspeurbare geruchten verbreiden.
Zoo verluidt o.a., dat men staat voor de
afkondiging van een algemeene werksta
king. De opwinding is geweldig groot.
Nader wordt gemeld: De toestand ils
ernstiger geworden. Er komen steeds
meer voorteekenen, die erop wijzen, dat
de militaire dictatuur zal terug keeren.
In dit geval zou er morgen wellicht voor
geheel Spanje een algemeene staking ge
proclameerd worden; ook de spoorwegen
en andere bedrijven zouden hierbij be
trokken worden. De toestand is des te
ernstiger, daar het nog niet zeker is, of
het leger als één gesloten geheel moet
worden beschouwd. De Koning moet be
sloten zijn tot het allerlaatste oogenblik
op zijn post te blijven.
Volgens een Havas-bericht uit Madrid
liepen gisteravond verscheiden groepen
jongelieden door de stad, die riepen:
„Doodt den Koning!" en „Leve de repu
bliek!" De politie greep in en dreef de
groepen uit elkaar. Toen opnieuw groe
pen gevormd werden, verrichtte de poli
tie een aantal arrestaties. Een aantal
menschen zijn bij de botsingen gewond.
In een van de hoofdstraten werd een wa
gen omver geworpen en in brand gesto
ken.
Snowden en de arbeiderspartij.
Toen minister Snowden in een besloten
vergadering van de parlementaire arbei
derspartij een toelichting gaf van zijn
rede van 11 dezer, heeft hij volgens een
niet-officiëel bericht, sensatie veroorzaakt
door te zeggen, dat hij een begrootingste-
kort voorziet van 40 a 50 millioen. Hij
verklaarde niet voornemens te zijn de sa
larissen of de werkloosheidsuitkeeringen
te verminderen. Hij opende het vooruit
zicht op een verhooging der belastingen
om de begrooting in evenwicht te brengen,
maar volgens de berichten zou hij de hoop
hebben uitgesproken, dat een verhooging
der directe belastingen niet noodzakelijk
zal zijn.
Het offer, dat de arbeiders misschien
zouden moeten brengen, zou een tijdelijke
opschorting zijn van de plannen voor de
sociale ontwikkeling.
Snowden liet verstaan, dat hij geen kans
ziet op een onmiddellijke verbetering van
den toestand en dat het aantal werkloo-
zen eer zal toenemen dan verminderen.
Tien luxe auto's voor Stalin.
Het orgaan der Russische émigré's,
„Wozrozjdenie", dat te Parijs verschijnt,
bevat de mededeeling, dat de handels
agent der sovjets te Londen bij de beken
de automobielfirma „Rolls Royce" tien
luxe auto's besteld heeft, ieder ter waar
de van 3000 pond sterling.
Deze auto's moeten naar Moskou wor
den verzonden en zijn voor Stalin per
soonlijk bestemd.
Bemerkenswaard is, dat genoemde fir
ma eischte, dat het bedrag vooruit zou
worden betaald, hetgeen is geschied.
De werkloosheid in de Vereen. Staten.
Volgens verklaringen van den burge
meester zal het niet onmogelijk zijn, dat
te Philadelphia de staat van beleg moet
afgekondigd worden, tenzij de rijken meer
gaan bijdragen voor steun aan werkloo-
zen.
De burgemeester schat het aantal werk-
loozen op 250.000, o.w. 50.000 kinderen,
die zelfs aan de eerste levensbehoeften
gebrek hebben.
Russisch graan voor Japan.
Met het oog op de berichten omtrent
dumping elders, stellen de handelskrin
gen te Tokio veel belang in een aanbod
van de Sovjets, om aan de Japansche fa
brieken graan te leveren van even goede
hoedanigheid als het Ganadeesche graan
tegen een prijs, die lager is dan die vein
andere boeren.
Sovjet-dagbladen.
Het Moskousche blad „Pravda" be
richt, dat in vele postkantoren in de pro
vincie kolossale voorraden niet aan de
geadresseerden bestelde couranten aan
wezig zijn. Hetzelfde blad verhaalt, dat
het meermalen voorkomt, dat de postkan
toren de dagbladen niet aan de geadres
seerden doen rondbrengen, maar ze een
voudig aan de coöperatieve winkels per
K.G. als pakpapier verkoopen.
Gandhi en de onderkoning.
Het onderhoud van Gandhi met den
onderkoning duurde volgens een N. T. A.
bericht uit Nieuw Delhi vier uur. Men
meent te kunnen aannemen, dat het ver
loop bevredigend was.
Het onderhoud zou heden worden
voortgezet.
Drama in een gevangenis.
Op de binnenplaats van de gevangenis
te Minsk (Rusland) heeft een cipier in
een plotselingen aanval van zinsverbijs
tering een aantal revolverschoten afge
vuurd op de gevangenen, die hun och
tendwandeling maakten. Een van hen
werd op slag gedood, twee andere ern
stig gewond. De overige gevangenen ren
den naar de uitgangen van de gevange
nis, waardoor de cipiers meenden, dat er
muiterij was uitgebroken. De cipiers
vuurden daarop een salvo op de gevan
genen af. In het geheel zijn bij dit drama
drie dooden te betreuren geweest, terwijl
vijf man levensgevaarlijk gewond wer
den.
Hevige sneeuwstormen.
De Donau-Save-Adria spoor deelt me
de, dat door sneeuwstormen de spoorlij
nen geheel zijn ingesneeuwd, zoodat van
het station te Boedapest geen treinen
vertrekken noch binenkomen. Het is
nog niet te zeggen wanneer het verkeer
kan worden hervat, daar het oprui-
mingswerk zeer moeilijk is.
In Zuid-Slavië moest op vele plaatsen
het verkeer worden stopgezet wegens
den zwaren sneeuwval. De meeste
sneeuw is gevallen in Montenegro. Het
geheele land is behalve langs den weg
van Bari, volkomen van de buitenwereld
afgesneden. Volgens de laatste berichten
ligt de sneeuw er tot 4 M. hoog.
Korte Berichten.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 2 Febr. 2.638.131, hetgeen
12.895 meer is dan de voorgaande week
en 1.117.157 meer dan verleden jaar.
De Zwitsersche Bondsraad heeft aan
de ambtenaren en bedienden van de
Confederatie verboden deel uit te maken
van het communistische syndicaat van
Bondspersoneel voor. Bazel en omstre
ken.
De Eerste Kamer.
In de gisteren gehouden vergadering
van de Eerste Kamer deelde de voorzit
ter mede, dat de centrale sectie besloten
heeft op Vrijdag 20 dezer te 11 uur in de
afdeelingen te doen onderzoeken het
ontwerp-Pachtwet en het
wetsontwerp tot wijziging van hoofdstuk
V der begrooting voor 1930 (crediet aan
de aardappelmeel-indus-
t r i e).
Brabantsche werklui in Zeeland.
Het Tweede Kamerlid Kersten heeft
den minister van waterstaat gevraagd:
Kan de minister mededeelen of bij den
aan te leggen weg tusschen Krabbendijke
en Kruiningen bijna uitsluitend men
schen t'e werk gesteld worden uit Bra
bant?
Indien dit het geval is, is de minister
dan bereid zijn invloed aan te wenden,
dat zooveel mogelijk werkloozen uit de
streek, waarin het werk wordt uitge
voerd, te werk worden gesteld?
Te Den Haag is in den ouderdom van 74
jaar overleden dr J. H. Wilterdink, oud-
observator van de Leidsche sterrewacht.
In moeilijkheden verkeerende land
arbeiders.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Weitkamp inzake de uitvoering Landar-
beiderswet heeft de minister van finan
ciën geantwoord:
1. Ondergeteekende zal niet tegenspre
ken, dat het in de tegenwoordige tijds
omstandigheden wel zal voorkomen, dat
landarbeiders, die met financieelen steun
van den Staat in het bezit van een land
arbeidersplaatsje zijn gekomen, evenals
anderen, met de betaling van de ver
schuldigde rente en annuïteiten moeilijk
heden ondervinden. Intusschen blijkt uit
de tot heden ingekomen jaarverslagen,
dat over het algemeen geregelde of vrij
geregelde betaling heeft plaats gehad.
2. Tot verlaging van de rente en de
annuïteiten voor in moeilijkheden ver
keerende landarbeiders is de ondergetee
kende niet bevoegd.
Belgische paarden naar Nederland.
In 1930 werden uit België naar Neder
land 1565 Belgische paarden geëxpor
teerd, die een waarde vertegenwoordigen
van frs. 5.723.000.
TWEEDE KAMEK.
De interpellaties de Visser en Van den
Tempel. Crisis en werkloosheid.
De Kamer heeft gisteren voortgezet de
behandeling van de interpellaties der
heeren De Visser (comm.) en Van den
Tempel (s.d.) over de crisis en de werk
loosheid.
De heer K u p e r s, s.d., wenscht te
zien gebroken met den aftrek van 2/3 der
gezinsinkomsten van den steun en met
het onthouden van steun aan jonge ar
beiders, die bij hun ouders wonen. Ver
der dringt hij onder meer aan op verkor
ting van den arbeidstijd. Zoo noodig
moeten nu millioenen uitgegeven worden
ter handhaving van onze volkskracht.
Mej. Groeneweg, s.d., komt op te
gen de uitsluiting van vrouwen van de
steunregeling en acht een spoedige
steunregeling voor de vrouwen noodza
kelijk.
De heer Loerakker, R.K., wijst
op de toeneming van de werkloosheid in
het bloembollenbedrijf en komt er tegen
op, dat dit bedrijf is uitgesloten van ver
lenging van den uitkeeringsduur.
Spr. dringt aan op uitbreiding van het
overleg met de vakcentrales tot alles wat
steun betreft, en dient een motie in om de
regeering uit te noodigen, de regeling
aangaande de bijdragen aan de gemeen
ten te herzien in overleg met de vak
centrales.
De heer Schaper, s.d., klaagt over
tewerkstelling van werkloozen, voordat
de steunperiode verloopen is. De men
schen hebben, alvorens zij tewerk worden
gesteld recht op de steunuitkeering,
waarvoor zij hebben betaald.
De heer v. Poll, R.K., wijst op het
internationaal karakter van de crisis en
dringt aan op milde steunmaatregelen.
De heer da Boer, sdringt aan
Binnenland.
Het werkloosheids- en crisisdebat in de
Tweede Kamer. De ingediende moties
verworpen.
Weer een auto onder een trein.
Buitenland.
De politieke crisis in Spanje.
Sneeuwstormen in het buitenland.
AGENTSCHAP:
op versnelde uitvoering van openbare
werken.
De heer W ij n k o o p, comm., criti-
seert de soc.-dem., die met papieren
maatregelen tevreden zijn en roemt de
toestanden in Rusland.
De heer Weitkamp, G.H., spreekt
van de millioenen, die het N.V.V. bezit en
vraagt, waarom die nu niet ten bate der
arbeiders worden besteed. Waarom komt
het vakverbond niet eens met een ont
ginningsplan voor den dag? In plaats
daarvan komen er afgevaardigden van
dat N.V.V., onder wie praatjesmakers en
opruiers, die de regeeriug in gebreke
stellen. Spr. wil de buitenlandsche pro
ducten zooveel mogelijk weren, ook al
worden de binnenlandsche daardoor iets
duurder.
De heer Kortenhorst, R.K., be
pleit de stichting van een economisch de
partement en bevordering van het Neder-
landsch fabrikaat.
De heer B r a a t, Platt., wenscht verla
ging van de vrachttarieven en van de so
ciale lasten.
De heer K r ij g e r, G.H., bestrijdt de
motie-de Vos die hij overbodig acht om
dat groote werken een zorgvuldige voor
bereiding eischen.
De heer Hiemstra, s.d., vraagt ver
betering van de loonen bij werkverschaf
fing.
De heer Zandt, S.G.P., vraagt in
trekking van de sociale wetten.
De heer Beumer, A.R., stelt het
dwaze van het optreden van den heer
Zandt in het licht.
De Minister van Binnen 1.
Zaken enLandb. zegt, dat de
Regeering ten volle overtuigd is van den
ernst van den toestand. Zij mag echter
niet alleen haar gevóel laten spreken.
Het denkbeeld: loontoeslag door den
Staat voor arbeiders die anders niet zou
den worden aangesteld is niet te verwe
zenlijken. De bedrijven zouden dan on
der staatscontrole komen met gevaar
voor verslapping van alle energie.
De kern van de zaak waarom het
hier gaat is het ontbrekep van een afzet
gebied voor overproductie.
Aan de uitvoering van groote werken
wordt met de meeste kracht gewerkt. De
motie-de Vos is geheel overbodig.
Weren van buitenlandsche arbeiders
zou soortgelijke maatregelen van het bui
tenland uitlokken. Er is een bijzondere
commissie ten deze werkzaam.
Verschillende sprekers drongen aan op
een hoogere bijdrage voor de verlenging
van den steun tot langer dan 6 weken. In
dat geval zou het verzekeringskarakter
verloren gaan. Thans is in de tra-uit-
keering ook het geld der kassen zelf be
trokken. De extra-uitkeering moet door
kassen en regeering samen worden be
taald. Het gaat hier om een principe
Voor den steun moet streng aan het
crisiskarakter worden vastgehouden. In
tusschen Is voor het heden de crisis zóó
algemeen, dat practisch alle werkloosheid
onder de crisiswerkloosheid zal vallen.
ONDER MEDISCHE CONTROLE
