No. 107
Donderdag 5 Februari 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's BankN.V. Soes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 FEBRUARI vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lanije forststraat 70, Boes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. ££455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
vER-sem-JNT m-zm weekdag.
A b p t» e m t e p t ij s:
Per 3 maanden, franco nor post, f 3.—
Losse nummers s i 0,05
Prijs der Advertentie»;
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bi] abonnement belangrijke korting.
Een wonderlijke tijd is het geweest
waarin wij in de na-oorlogsjaren
hebben geleefd.
All s scheen mogelijk.
Er werd met de millioenen gestrooid
als in Sinterklaastijd met de pepernoten
Een kras staaltje van de wijze waarop
toen werd huisgehouden, werd in herin
nering gebracht bij de behandeling vau
het wetsontwerp tot voorziening in hei
tekort van het Spoorwegpensioenfonds
in de Eerste Kamer.
Door een der sprekers werd er op ge
wezen dat de sterkte van het personeel
der Nederlandsche spoorwegen in 1916
bedroeg 37613 personen.
In 1919 was dit aantal gestegen tot
43872. Weer een jaar later was het ge
klommen tot 48712 en in 1921 was de
sterkte van het personeel zelfs gestegen
tot 51078.
In een paar jaar tijd dus een toename
van 11513 personen.
Een der gevolgen hiervan was dat het
spoorwegbedrijf met geweldige tekorten
werkte.
Over de jaren 19211923 heeft het
Rijk een bedrag van ruim 86 millioen
moeten bijpassen.
En zooals het bij dit bedrijf ging, ging
het over heel de linie.
Wij gingen met onze financiën met
sneltreinvaart naar den kelder.
Welk een zegen dat er toen een man is
geweest, minister Colijn die on
danks alle smaad en tegenwerking, me:
krachtige hand heeft ingegrepen en orde
op zaken heeft gesteld.
Dat ging niet gemakkelijk.
Alleen een zeer pijnlijke operatie kon
hier genezing brengen.
Wij vergeten zoo licht.
Er zijn ook in ons land heel wat
menschen, zelfs onder hen, die in de po
litiek een woord meespreken en die an
deren pogen voor te lichten, die zich nog
wel de operatie herinneren en het pijn
lijke daarvan, maar die van het ziekte
proces geen heugenis meer schijnen te
hebben. Die zelfs uit de betrekkelijke
gezondheid van den patiënt op dit
oogenblik meenen te mogen concludeeren
dat de operatie die genezing bracht, toch
eigenlijk wel achterwege had kunnen
blijven.
De bij het spoorwegdebat genoemde
feiten bewijzen echter weer het tegen
deel.
De toestand was hoogst precair.
De heer Colijn heeft, door in te grijpen
en door te zetten aan ons land een o n
waardeerbaren dienst bewe
zen.
De aardbeving in Nieuw-Zeeland.
Omtrent de aardbeving in Nieuw-Zee-
land melden de nadere berichten, dat de
brand te Napier nog steeds voortduurt
Daar de waterleiding niet meer werkt, is
een krachtige bestrijding van het vuur
onmogelijk.
De bevolking in het geteisterde gebied
bracht den nacht van gisteren uit vrees
voor verdere schokken onder den blooten
hemel door.
De hulpexpedities, die over land het
geteisterde gebied trachten te bereiken,
komen slechts langzaam voorwaarts,
daar de auto s opgehouden worden door
de breede scheuren in den grond, en de
vele steenmassa's, die zij op hun weg
ontmot "en.
De stad Hastings biedt eveneens een
tröosteloozen aanblik. Het is onmogelijk
om op de straten voorwaarts te komen.
De weg van Hastings naar Napier ver
keert in een onbeschrijfelijken toestand.
Op enkele punten is de weg geheel ver
dwenen en weggezakt.
Overal treft men daklooze gezinnen
aan. Alle bankgebouwen te Napier zijn
ingestort en de zakenwijk is geheel in de
asch gelegd.
Bij het instorten van de technische
school werden alle leerlingen onder het
dak bedolven.
De rivieren zijn van richting veran
derd. Het havengedeelte, waar vroeger
visschersvaartuigen en kleine schepen
lagen, is thans droog land geworden met
scheuren tot 20 M. breedte.
Naar uit Auckland gemeld wordt, heett
eergisteravond om 8 uur 50 te Napier
opnieuw een aardschok plaats gegrepen,
bijna even ernstig als de heftigste der
laatste dagen. De stad is volkomen in het
duister gehuld, waardoor de toch reeds
vreeselijke toestand nog moeilijker wordt.
Ongeveer 5000 menschen zijn uit het
gebied van de aardbeving naar het Zui
den van het eiland gevlucht. Het feit, dat
men nog slechts zoo weninig nadere bij
zonderheden omtrent de ramp heeft
ontvangen, wordt te Wellington be
schouwd als een bewijs voor de groote
schade en vernieling, die de aardbeving
heeft veroorzaakt.
Het aantal dooden kan nog niet wor
den geschat, daar het tot dusver nog niet
mogelijk is geweest de verbroken telegra
fische verbinding te herstellen. Op het
oogenblik is men hoofdzakelijk aangewe
zen op de draadlooze verbinding met de
in de haven van Napier liggende sche
pen. Gevreesd wordt, dat het aantal doo
den groot is.
Ontroerende tooneelen spelen zich af
rondom de puinhoopen eener vaksciiool,
waar talrijke zwaar getroffen moeders,
van wie er velen uit nabijgelegen oorden
komen, inlichtingen vragen omtrent haar
verdwenen zoon.
Reuter meldt uit Wellington, dat gis
teren de ontruiming binnen twee dagen
is gelast van Napier. De rioleering is
vernield en de autoriteiten vreezen voor
een epidemie als de inwoners niet ver
plicht worden de stad zoo spoedig mo
gelijk te verlaten.
Het aantal menschen, dat bij de aard
beving op Nieuw-Zeeland om hei leven
is gekomen, blijkt veel grooter te zijn dan
m n aanvankelijk dacht. Telegrammen
uit Wellington spreken zelfs van 100(1
dooden, waarvan alleen reeds 400 in de
stad Napier, en 2000 gewonden.
Een vliegongeluk bij Plymouth.
Negen dooden.
Bij een ongeluk met een groot water
vliegtuig der Engelsche marine te Ply
mouth hebben negen menschen het leven
verloren. Tijdens manoeuvres en schiet
oefeningen, welke het vliegtuig in com
binatie met andere machines uitvoerde,
zag men het toestel op een gegeven
oogenblik in volle plané dalen en toen
het het water bereikt had, had een ont
ploffing plaats, waarvan de oorzaak nog
niet opgehelderd kon worden. De ma
chine zonk en kwam later, met de kiel
omhoog, boven drijven. In zeer korten
tijd was een zeer groot aantal motorboo
ten en andere vaartuigen op de plaats
van het onheil.
Een op een der vleugels van de ma
chine staande man en drie anderen, die
in het water ronddreven, konden gered
worden. De machine vulde zich zoo spoe
dig met water, dat de inzittenden zich
niet meer in veiligheid konden stellen en
met het toestel in de diepte verdwenen
Onmiddellijk werden de noodige maat
regelen getroffen, om door middel van
duikers de verdwenen leden der beman
ning te voorschijn te brengen. Van da
vier geredden zijn er drie zwaar gewond.
Een van hen, een officier-vlieger, is op
weg naar 't hospitaal aan de bekomen
kwetsuren bezweken.
Het ongeluk heeft op ongeveer 120 me
ter van de kust plaats gehad. Op het
strand verzamelden zich duizenden
nieuwsgierigen, die het reddingswerk ga
desloegen.
Volgens een later bericht uit Londen
zou de bestuurder van het vliegtuig ziel)
in het schatten van de hoogte vergist
hebben, waardoor het toestel met een ge
weldigen plof op het water neerkwam
Er volgde een ontploffing en daarop zonk
het. Na eenige oogenblikken kwam het
met de drijvers naar boven weer boven
water.
Loon in naiura in Polen.
In industrieele kringen te Warschau
wordt met zeer veel belangstelling het
plan besproken van een groep indus-
trieelen, den arbeiders het werkloon voor
een gedeelte in natura uit te betalen.Hier
toe zullen de fabrikanten winkels inrich
ten, waar alle voor het levensonderhoud
noodzakelijke artikelen, direct van de
voortbrengers betrokken, tegen den laagst
mogelijken prijs geleverd zullen worden
Reeds hebben in verscheidene Poolschu
steden besprekingen van industrieelen
met vertegenwoordigers van het Ministe
rie van Arbeid plaats gehad.
In enkele fabrieken is men reeds
met de uitvoering van dit plan begon
nen.
Korte Berichten.
De Spaansche regeering heeft de
sluiting gelast van de centrale universi
teit, en wel voor den tijd van vier weken.
Het is de bedoeling hierdoor studenten
demonstraties en verkiezingsonlusten te
voorkomen.
In overleg met den heer Colijn is be
sloten de derde conferentie inzake de ge
meenschappelijke economische actie op
16 Maart te Genève bijeen te roepen.
Handelsovereenkomst van Genève.
Aan de Mem. v. Antwoord op het
Voorl. Verslag over het wetsontwerp tot-
goedkeuring van de handelsovereen
komst van Genève van 24 Maart 1930
met bijbehoorend protocol is het volgen
de ontleend:
De Regeering sluit zich gaarne aan
bij de hulde, welke ook in de Eerste Ka
mer is gebracht aan den heer Colijn.
Ten onrechte wordt in het Voorl. Ver
slag uit de openhartige mededeeling,
welke formeele redenen vertraging in de
hand hebben gewerkt, een wapen tegen
de regeering gesmeed. Zooals bekend
mag worden verondersteld, wordt van de
zijde van de Volksvertegenwoordiging er
telkens op aangedrongen, dat de Regee
ring zich, vooral in economische aange
legenheden, van de medewerking van
particuliere personen en organisaties zal
bedienen. De regeer.ing tracht in ruime
mate aan dien wensch te voldoen. Het
zal intusschen duidelijk zijn, dat zij
daarbij genoodzaakt is, rekening te hou
den met de billijke verlangens en wen-
schen van de personen, wier medewer
king verzocht wordt en die uit den aard
der zaak veelal niet door andere kunnen
vervangen worden, zooals ambtenaren,
die vrijwel steeds een plaatsvervanger
hebben.
De Regeering acht het in beginsel niet
juist te voldoen aan het verzoek betref
fende het verstrekken van een opgave
van de data, waarop de verschillende de-
paitementale bureau's op de indiening
van eenig wetsontwerp betrekking heb
bende stukken naar de geraadpleegde
instanties hebben gezonden en waarop
deze beantwoord zijn.
Naar aanleiding van de vraag, of be
krachtiging der Handelsovereenkomst
door Nederland na den 25sten Januari
j.l. inderdaad nog juridische gevolgen
kan hebben, wordt er nogmaals op gewe
zen, dat het niet zeker is, of de termijn
van 25 Januari 1931 al dan niet pe
remptoir is te achten.
Nederlandsch-Duitsche onderhande
lingen.
Gistermorgen te half twaalf zijn in het
Departement van Buitenlandsohe Zaken,
onder voorzitterschap van oud-minister
dr H. Colijn, de besprekingen tus-
schen de Duitsche en Nederlandscne on
derhandelaars over de onderlinge han
delsbetrekkingen aangevangen. In deze
eerste zitting is over en weer het stand
punt der beide regeeringen uiteengezel.
In de bijeenkomst van hedenmiddag zou
met de eigenlijke gedachtenwlsseling
een aanvang worden gemaakt.
De besprekingen zullen, naar gemeld
wordt, niet van langen duur zijn. Het
ligt in de bedoeling, dat de Duitsche de
legatie, welke onder leiding staat van dr
Posse, reeds Donderdagavond naar Ber
lijn terugkeert.
Omtrent den afloop van de besprekin
gen zal te zijner tijd een perscommuni
qué worden verstrekt.
De Indische postvluchten.
Het achtste retourvliegtuig, de P.H-
A.F.O., met de piloten Te Pas en Van
Onlangs en den mecanicien Buitenhuis is
gisterenmiddag om 14.52 op Schiphol
geland.
Behalve familieleden en kennissen der
bemanning was namens de K.L.M. tei
begroeting aanwezig de secretaris der
K.L.M.de heer H. Martin.
De vrouw toch notaris?
Op het wetsontwerp, houdende voorzie
ningen door wijziging van de wet op het
notarisambt, tot meer waarborg voor
hen, die belangen toevertrouwen aan no
tarissen, heeft mevr. Bakker-Nort een
amendement ingediend met da bedoeling
o.m. om buiten twijfel te stellen, dat
de vrouwelijke candidaat-notaris be
noembaar is tot notaris.
Een eigenaardig ontslag.
In de raadsvergadering van Soest deel
de de voorzitter mede, dat hij gaarne
eerst wilde behandelen een verzoek vau
den heer Van Vliet, directeur van Open
bare Werken, om eervol ontslag. Dit punt
stond niet op de agenda en wekte op de
publieke tribune verwondering. Tevens
stelde de voorzitter voor in besloten
vergadering over te gaan om deze ont
slagaanvrage nader te bespreken.
Na ongeveer een uur werden de deu
ren weer geopend en deelde de voor
zitter mede, dat aan den heer Van Vliet
eervol ontslag was verleend. Tevens had
de functionaris gevraagd een financieels
regeling te willen treffen, te zijnen gun
ste. Hierop had de Raad besloten een fi-
nancieele regeling in overweging te wil
len nemen. Uitsluitend en alleen in 't be
lang van zijn gezin en niet als belooning
voor gepresteerden arbeid.
Verder bracht de voorzitter dank aan
de commissie van onderzoek omtrent de
gestie bij Openbare Werken en aan den
secretaris dier commissie voor zijn rap
port en hoopte, dat de commissie nog
spoedig bij den Raad zal inleveren een
voorstel tot reorganisatie bij dezen tak
van dienst.
De crisis-werkloosheid.
De Ned. Vereenigdng van fabrieksarbei
ders, de Ned. Bond van Ghr. fabrieiks-
en transportarbeiders, alsmede de Ned.
R.K .Fabrieksarbeiders-bond en de Ned.
R. K. Steenfabrieksarbeidersbond hebben
aan den Minister van Arbeid. Handel en
Nijverheid een telegram gezonden, waarin
gevraagd wordt om een dringende spoed-
audiëntie op heden, Donderdag, naar aan
leiding van de ernstige crisis-werkloosheid
in fabriekmatige bedrijven en in verband
met de noodzakelijkheid van onmiddellijk
ingrijpen in -de buitengewoon groote moei
lijkheden, die voortvloeien uit de ongelijk
matige wijze van toepassing van crisis
maatregelen in verschillende bedrijven
door de extra-regeerings'hulp, die aan
sommige andere kassen wordt verleend.
Dringende reden voor deze spoed-
audiëntie is voorts de omstandigheid, dat
duiizenden werklooze leden zonder eenig
inkomen, na de dezer dagen verschenen
mededeeiingen dienaangaande, wachten
op een spoedige nadere beslissing over de
verlenging van den uitkeeringsduur.
De Nederlandsche Spoorwegen.
Uit de dezer dagen -door de directie der
Nederlandsche Spoorwegen vastgestelde
geschatte ontvangsten in -het 4de kwartaal
1930 blijkt, dat deze f 3.753.038 minder
waren dan in bet overeenkomstig tijdvak
in 1929, betgeen in hoofdzaak veroor
zaakt werd door inkrimping van bet goe
derenvervoer. Behalve het postvervoer
liepen alle ontvangsten min of meer terug.
De totale geschatte ontvangsten in 1930
bedragen f 174.364.852 tegen f 180.783.211
in 1929; derhalve naar schatting
f 6.418.358.03 minder.
Werkverschaffing en steunverleening.
In antwoord op een desbetreffend ver
zoek van het R.K. Werkliedenverbond
heeft, naar de Volkskr. meldt, de minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw aan het Verbondsbestuur medege
deeld, dat hij het in hooge mate ge-
wenscht acht, dat er een geregeld con
tact bestaat inzake aangelegenheden do
werkverschaffing en steunverleening
betreffende, tusschen de drie groote vak
centrales (N.V.V., R.K. Werkliedenver
bond en Chr. Nationaal Vakverbond) en
de betrokken afdeeling van zijn departe
ment.
Ten einde dit overleg zoo goed moge
lijk te doen zijn, verzoekt de minister een
vasten vertegenwoordiger van het be
stuur aan te wijzen, die met den vertegen
woordiger van elk der beide andere cen
trales een permanente contactcommis
sie vormt. Op deze wijze kan een regel
matig overleg met de betrokken afdeeling
plaats vinden.
Door het R.K. Werkliedenverbond is
nu de heer J. Th. Nijkamp voor deze
commissie aangewezen.
De benoeming van den nieuwen
gouverneur-generaal.
Herhaaldelijk zijn de laatste maanden
in verschillende .bladen, zoowel hier te
lande als in Indië, namen van vermoede
lijke candidaten voor de landvoogdij over
N«4.-Isd!8 fwwwM. Sa sileriaatfiten
Binnenland
De herdenking van den dood van Van
Speyek.
Nederlandsch-Duitsche handelsonder
handelingen.
Buitenland.
Ernstig vliegongeluk bij Plymouth.
De aardbeving in Nieuw-Zeeland.
tijd is meermalen genoemd dr H. Colijn,
wiens benoeming in sommige bladen zelfs
met stelligheid wordt aangekondigd.
Verder zagen wij ook genoemd, den
heer de Vlugt, burgemeester van Amster
dam.
Te meest bevoegder plaatse hiernaar
informeerend, werd intusschen, aldus do
N. R. Grt., verzekerd dat de berichten van
dezen aard, welke den laatsten tijd de
rondte-doen, als prematuur moeten wor
den beschouwd.
DE CRISIS IN DEN LANDBOUW.
Kon. Nederl. Landbouwcomité.
Het Kon. Ned. Landbouwcomité heeft
den Minister van Arbeid, H. en N. ver
zocht niet over te gaan tot he t indienen
van een wetsontwerp inzake bindend
verklaring van de collectieve arbeids
overeenkomst.
In een tweede adres zet het K.N.L.G.
zijn bezwaren uiteen tegen het ontwerp-
Bedrijfsradenwet.
Tenslotte heeft hetzelfde comité een
adres aan den, raad van ministers ge
richt betreffende de crisis in den land
bouw, aan welk adres wij het volgende
ontleenen:
„Het Kon. Nederl. Landbouw-Comité
neemt beleefd de vrijheid uwen raad te
wijzen op de urgentie van de steunmaatre
gelen, ten behoeve van de akkerbouwbe
drijven. Speciaal geldt dit ten opzichte
van de voorzieningen inzake de coöpera
tieve aardappelmeelindustrie en de süi-
kerbietencultuur. Weldra toch zal de tijd
zijn gekomen, dat de landbouwers maat
regelgen moeten treffen het bouwplan de
finitief op te stellen en i.e. het land be
stemd voor de cultuur van fabrieksaard
appelen en suikerbieten gereed te maken.
Loonovereenkomsten moeten worden af
gesloten, kunstmeststoffen moeten vaak
nog worden aangekocht, allerlei andere
werkzaamheden ten behoeve van deze
teelten dreigen te stagneeren, omdat men
niet weet of de regeeringssteun inderdaad
zal komen. Er bestaat in de daarbij be
trokken streken ten plattelande een onze
kerheid, welke met den dag grooter wordt
en welke slechts kan worden weggenomen
als de regeering spoedig haar plannen
te dezen aanzien bekend maakt.
Uw raad gelieve er zich wel rekenschap
van te geven, dat een niet tijdig tot stand
komen c.q. indienen van wettelijke steun
maatregelen ten opzichte van de genoem
de arbeidsintensieve cultures 'n groote in
krimping daarvan het gevolg zal hebben,
met het resultaat dat de diensten van een
groot aantal landarbeiders niet meer
noodig zullen blijken. Nu er wegens den
slechten toestand van het akkerbouw
bedrijf toch al groote werkloosheid voor
de deur staat, is ook te dezen opzichte
volgens onze meening de noodzakelijk
heid alleszins geboden al datgene te be
vorderen wat kan voorkomen, dat de ver
bouw van fabrieksaardappelen en van
suikerbieten belangrijk zou moeten wor
den ingekrompen.
Wij doen een dringend beroep op uwen
raad, het bovenstaande wel in ernstige
overweging te willen nemen en wel te
willen bevorderen, dat de hierboven be
doelde wettelijke steunregelingen spoedig
worden bekend gemaakt en door de beid8
Kamers der Staten-Generaal worden aan
genomen ^óór 1 H»art a.8."