No. 105
Dinsdag 3 Februari 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Heodrikse Go's Bank N.V. Bees
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 FEBRUARI vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
VERSCHIJNT ELESN WERKBAS.
A b e s a.s sa e n v ij ei
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers e i 0.
Prijs der Advertentiens
14 regels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZVIDTMA.
Bureau: Lange Corststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. £4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Een valsche beschuldiging.
De uitgaven van het Lager Onderwijs
rijn schrikbarend gestegen de laatste ja
ren.
Dat is een niet te ontkennen feit.
En het stemt teleurstellend, dat de
Commissie-Rutgers, die jarenlang studie
van deze zaak heeft gemaakt, naar hei
schijnt geen kans ziet, belangrijke bezui
nigingen aan te brengen.
Het Lager Onderwijs is duur en het
zal, naar bet zicb laat aanzien, wel duur
blijven ook.
Men kan dit betreuren, maar het geeft
niet het recht in verband hiermede val
sche beschuldigingen te uiten, zooals
„Het Volk" dat nogeens weer doet.
Voor dit socialistische orgaan is de
zaak heel eenvoudig.
De schuld ligt bij 't bij zon de r ou
derwijs, En dan nog meer speciaal bij
de dominee's en de pastoors.
„Wanneer", zoo schrijft het blad, „de
gelijkstelling een gevoel van onbevredigd
heid heeft achtergelaten, was het vooral,
omdat met bet gemeenschapsgeld op on
verantwoordelijke wijze gemorst werd
door schoolsplitsing op drijven van
plaatselijke potentaatjes. Met de vrijheid
yan onderwijs had dit drijven niets van
doen. Wanneer een dominee ruzie had
met zijn collega, werd een protestantsche
school gesplitst in een hervormde en een
gereformeerde en de machtelooze gemeen
te mocht een nieuwe school bouwen, het
rijk mocht meer geld voor noodelooze on
derwijzers beschikbaar stellen. Dito, wan
neer een pastoor voor zijn parochie alle
mogelijke soorten scholen wenschte, al
was de aangrenzende parochie voldoende
voorzien en was er bij de ouders geener-
iei behoefte aan meer scholen".
Dit wordt geschreven en dat is heel
merkwaardig nadat een officieel on
derzoek het ongegronde van deze zoo
vaak herhaalde beschuldiging heeft aan
getoond.
Uit het rapport van de Staatscom
missie Rutgers blijkt, dat naar de onnoo-
dige splitsing bij het bijzonder onderwijs
een speciaal onderzoek is ingesteld, waar
bij bleek:
le. Er is een groote meerderheid van
inspecteurs n.l. 38 van de 58 die
geen gevallen kende van ongewenschte
schoolsplitsing.
2e. Ook de 20 andere inspecteurs kun
nen niet allen zulke gevallen vermelden;
enkelen zijn min of meer vaag of ondui
delijk; sommigen noemen gevallen, wel
ke om verschillende redenen niet ais on
gewenschte splitsing kunnen worden be
schouwd.
3e. Er worden splitsingen genoemd,
welke de inspecteurs zelf als verbeterin
gen kwalificeeren.
Dat is toch duidelijk zou men zeggen.
Natuurlijk er zullen zich hier en daar
wel gevallen van onnoodige splitsing
hebben voorgedaan, maar uit het rapport
blijkt duidelijk, dat deze gevallen tot du
uitzonderingen behóoren en dat d e
duurte van ons onderwijs
in geen geval aan deze
oorzaak mag worden toege
schreven.
En toch schrijft het socialistische or
gaan, na kennisneming van het rapport,
dat de oorzaak gezocht moet worden
bij de onnoodige splitsing.
Wat blijkt hier uit?
In de eerste plaats, dat dit blad het
met de waarheid al heel weinig nauw
neemt.
Dat het geen bezwaar heeft, met op
zet een verkeerden indruk te wekken.
Maar dan ook, en dat is van veel meer
belang, dat het voor geen middel terug
deinst, dat kan dienen om het bijzonder
onderwijs te schaden en verdacht te
maken.
Deze valbche beschuldiging lëert het
weer opnieuw en dat moge vooral
ook met het oog op de komende verkie
zingen worden .bedacht:
Kiezen vóór de S.D.A.P. beteekent par
tij te kiezen tegen de bijzondere school;
voorstander te zijn van de bijzondere
school wil zeggen zich te (tellen tegen de
SJ5..AP,
Winterstormen in Engeland.
Gedurende het afgeloopen week-end
hebben in Schotland en het Noorden
van Engeland hevige sneeuwstormen ge
woed, waardoor het verkeer belangrijke
vertragingen heeft ondervonden en op
sommige plaatsen zelfs geheel werd ont.'
wricht.
Uit bijna alle districten van het Schot-
sche hoogland worden ernstige verkeers-
storingen gemeld.
Het eiland Man is tengevolge van den
storm overstroomd, terwijl uit verschil
lende andere deelen van het land aard
verschuivingen en aardstortingen wor
den gemeld, die eveneens door den storm
zijn veroorzaakt.
Londen werd Zondag weer eens in een
dichten mist gehuld, welke de straten
volkomen in het donker zette.
Slechts eenige lichtreclames en de
schijnwerpers der auto's verlichtten de
straten, aangezien de straatverlichting
nog niet ontstoken was. Meer dan een
uur hield de mist aan.
De toestand in Spanje.
De Spaansche ministerraad heeft be
sloten, dat de verkiezingen op 1 Maart
zullen doorgaan. Zoodra het decreet ge
publiceerd is, zal de censuur worden op
geheven.
Nog wordt gemeld, dat burgemeesters
niet meer door den Koning zullen wor
den benoemd, maar door de bevolking.
Oostenrijk bezuinigt.
De Oostenrijksche regeering wil de
staatsuitgaven voor 1932 verminderen.
Naar een der bladen meldt, zullen alle
departementen instructie ontvangen om
de uitgaven voor 1932 met ten minste
2 pet. te verlagen, waardoor men een be
sparing van ongeveer 50.000.000 schil
ling verwacht te verkrijgen.
Verder zullen, volgens het blad, in de
toekomst zoo weinig mogelijk nieuwe
wetten worden ingediend, teneinde
nieuwe uitgaven te vermijden.
Ook aan de bondslanden en de ge
meenten zal worden verboden, de uit
gaven te verhoogen.
Ten slotte heeft het departement van
binnenlandsche zaken aangekondigd, dat
het de salarissen der ambtenaren wil
verminderen en ook maaregelen wil tref
fen om te verhinderen, dat dubbel sala
ris wordt genoten.
De wijziging der Engelsche kieswet.
In het Engelsche Lagerhuis heeft de
minister van Binnenlandsche Zaken,
Glynes, het ontwerp-kieswet, hetwelk de
alternatieve stem en andere wijzigingen
in de verkiezingsprocedure beoogt, in
tweede lezing ingediend.
Sir Samuel Hoare stelde namens de
conservatieven de verwerping van het
ontwerp voor.
Sir Herbert Samuel steunde het ont
werp namens de liberalen. Dinsdagavond
zal tot stemming worden overgegaan.
Naar Reuter meldt, loopt de regeering
geen gevaar, daar de meerderheid der li
beralen het ontwerp goedkeurt.
De gevolgen van de Buigaarsche
spionnagezaak.
Het eindresultaat van het onderzoek in
de bekende Buigaarsche spionnage-affai-
re, heeft verplaatsing van een aantal hoo-
ge officieren ten gevolge gehad. De chef
van den generalen staf, generaal Marin-
ko, is overgeplaatst naar Plevna en de
commandant van de militaire school, ge
neraal Jetsjew, is van zijn ambt ontsla
gen en wordt in het ministerie geplaatst.
De garnizoenscommandant van Kuesten-
dil is gepensionneerd. Het meeste opzien
heeft echter het ontslag van den Minis
ter van Oorlog, generaal Bakardief, ge
wekt. Naar verluidt, zal hij in zijn vroer
gerambt als chef van den generalen staf
terugkeeren. Zijn ontheffing hangt sa
men met het feit, dat het verhoor van
twee officieren, betrokken in de spionna-
ge-affaire, overgelaten is aan onverant
woordelijke elementen, namelijk aan le
den van de Macedonische organisatie. De
commandant van het 13e reg. infanterie,
majoor Zockof, die toegelaten heeft dat
de officieren, die van spionnage werden
verdacht, zijn gemarteld om hun beken
tenissen af te persen, is op pensioen ge
steld.
Bolsjewistische agitatie In Palestina.
Er is een ondorzoek ingesteld naar de
oorzaak rm de communistische onlusten
op den dag voor de begrafenis van Mo
hammed Ali, den Muzelmanschen alge
vaardigde, die tijdens de Indische confe
rentie overleden is en in Palestina be
graven wenscht te worden.
Thans is gebleken, da de onruststokers
in verbinding staan met Moskou en zij
dezelfden zijn, die betrokken waren bis de
onlusten in 1929. De agenten van Moskou
hadden gelast de gelegenheid van de be
grafenis voor het verwekken van onlus
ten aan te grijpen.
Alcohol-smokkelarij op groote schaal.
De politie te Dusseldorf is op het
spoor gekomen van een omvangrijke alco-
hol-smokkelzaak.
De schrijver Ernst von Reichenau heeft
met behulp van vervalschte douanepapie
ren kans gezien vele duizenden liters
brandewijn zonder betaling van invoer
rechten, die 4 Mark per L. bedroegen, te
betrekken.
De schuldige is voortvluchtig. Er is be
vel tot inhechtenisneming tegen hem uit
gevaardigd.
Korte Berichten.
Te Koritza (Albanië) zijn gister
ochtend om drie en vier uur nieuwe
aardschokken gevoeld, welke vooral in
de wijken, welke van de vorige beving
minder te lijden hadden, schade aan
richtten.
Regen en sneeuw belemmeren zeer de
hulpactie ten bate der noodlijdende be
volking. De regeering zond andermaal
60.000 frs, om in de meest dringende be
hoeften te voorzien.
De watervliegtuigen, die onder com
mando van generaal Balbo aan de vlucht
naar Brazilië deelgenomen hebben, zijn
door de Braziliaansche regeering aange
kocht. Balbo zal met zijn begeleiders a.s.
Woensdag met een Italiaansch stoom
schip de terugreis aanvaarden.
Uit een door de Pruisische Politie
gepubliceerde statistiek blijkt, dat in
Pruisen in 1930 2494 openbare vergade
ringen gestoord zijn geworden en wel 1873
door communisten en 521 door nationaal-
socialisten.
De Nationaal- socialistische Rijks
dagfractie heeft bij den Rijksdag het vol
gende voorstel ingediend: „Den heer Rijks-
president wordt verzocht, den Rijksdag,
overeenkomstig artikel 25 van de Rijks
grondwet, onmiddellijk te willen ontbin
den."
De politie te Athene heeft een om
vangrijke communistische organisatie
ontdekt en een groot aantal personen ge
arresteerd. Bij een* huiszoeking zijn twee
circulaires van de Derde Internationale
gevonden met instructies, voor het ma
ken van propaganda in leger en marine.
Het aantal personen in Duitschland
die zichzelf hebben opgegeven als „zon
der godsdienst", bedraagt ongeveer 1.5
millioen.
De regeling voor de werkloozenkassen.
Gistermorgen heeft inzake de bepalin
gen, door den minister van Arbeid vast
gesteld, omtrent extra-subsidie aan werk
loozenkassen aan het Departement van
Arbeid een conferentie plaats gehad van
den minister met vertegenwoordigers der
drie vakcentralen, het N. V. V., het R.
K.~W. V. en het G. N. V. Omtrent het
resultaat der conferentie, die vijf kwar
tier duurde, konden nog geen mededec-
lingen worden gedaan.
De Winkelsluitingswet.
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft een circulaire aan de
gemeentelijke besturen gezonden, waarin de
aandacht van die besturen wordt geves
tigd op het feit, dat op 29 November j.l.
de Winkelsluitingswet is tot stand geko
men. Deze wet geeft den gemeenten de
bevoegdheid om, onder goedkeuring van
de Kroon, bepalingen vast te stellen, in
zake het sluiten van winkels op werkda
gen, gedurende een gedeelte van den dag,
en ter afwijking van de bepalingen der
wet in het algemeen, voorzoover dit laat
ste op grond van bijzondere omstandig
heden plaatselijk gewenscht mocht blij
ken.
Ingevolge artikel 13 treedt de wet in
werking op een nader door de Kroon te
bepalen tijdstip, doch kunnen verorde
ningen ter uitvoering van de artikelen
6 en 9 reeds vóór dat tijdstip worden
vastgesteld en goedgekeurd. Dit laatste
Te Wagenborgen is overleden in den
ouderdom van 86 jaar de heer W. K. H.
Magendans, oud-directeur der gestichten
van de vereeniging tot Christelijke lief
dadigheid te Wagenborgen.
voorschrift aldus de minister stelt
de gemeentebesturen in staat, tijdig die
maatregelen te nemen, die plaatselijk den
vlotten gang van zaken bij de invoering
der Winkelsluitingswet kunneni verzeke
ren.
Omtrent den datum, waarop de wet in
werking zal treden, is nog geen beslis
sing genomen. Ofschoon het eenerzijds
niet de bedoeling van den minister is, te
bevorderen, dat die inwerkingtreding
reeds vóór 1 Juli van dit jaar plaats
vindt, dient anderzijds toch rekeaing te
worden gehouden met de mogelijkheid,
dat ter zijner tijd tot invoering der wet
op gemelden datum zal worden besloten.
De minister meent goed te doen, zulks
ter kennis van de gemeentebesturen te
brengen, omdat zij wellicht daarin aan
leiding zullen vinden, met het vaststellen
en ter goedkeuring inzenden van veror
deningen als boven bedoeld, niet te lang
te wachten.
De Godslasterlijke taal in „De Tribune".
De Nationale Bond tegen Revolutie
heeft een adres gezonden aan den Mi
nister van Justitie, waarin wordt be
toogd, dat wanneer het communistische
dagblad „De Tribune" wordt toegestaan
voort te gaan met het publiceeren van
godslasterlijke taal en afbeeldingen als
geschiedde in het nummer van 19 Ja
nuari j.l., bij voortduring het overgrooto
deel van ons volk in zijn heiligste gevoe
lens zal worden gekrenkt.
Aangedrongen wordt op het nemen
van maatregelen om dergelijke godslas
terlijke publicaties voor het vervolg on
mogelijk te maken en het ter lezing leg
gen van dit en dergelijke bladen in open
bare leeszalen en andere voor het pu
bliek toegankelijke lokalen te verbieden.
De Eerste Kamer.
Het centraal stembureau voor de verkie
zing van de leden der Eerste Kamer
heeft in zijn gistermiddag gehouden zit
ting in de vacature, ontstaan door het
overlijden van J. J. G. baron van Voorst
tot Voorst, tot lid van die Kamer be
noemd verklaard ir L. J. M. Feber, lid
van de Tweede Kamer.
Werkverschaffing en steunverleenlng.
De afdeeling Armwezen van het depar
tement van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw is gesplitst in twee onderaf-
deelingen. De eene onderafdeeling, waar
van de naam blijft „Armwezen", zal zich
uitsluitend bezig houden met de zaken
de armenzorg en het krankzinnigenwe
zen betreffende. De andere onder-afdee-
ling zal den naam dragen: „Werkver
schaffing en Steunverleening" en zal be
last zijn met de behartiging van de aan
gelegenheden, de werkverschaffing en de
steunverleening betreffende.
Kwaliteit volvette Goudsche.
De Ned. Vereen, van Kaashandelaren
heeft een adres gezonden aan den minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw, waarin zij betoogt, dat de kwali
teit der volvette Goudsche boerenkaas
steeds meer achteruit gaat. De fijne, vet
te, wde besta»! uiat rasser; het
Binnenland.
De nieuwe industrie- en huishoudschool
te Middelburg geopend.
Vergadering van de Gewestel. Organisatie
van den Ghr. Boeren- en Tuindersbond
te Goes.
Opening van de Vlissingsche haven pas
in 1932.
Buitenland.
De Buigaarsche spionnagezaak.
Winterstormen in Engeland.
Hevige aardbeving te Napier.
product is thans vaak droog en groot-
gaterig en in plaats van zacht-zoet bitter
van smaak.
Zij onthoudt zich van een oordeel over
de oorzaak, doch verzoekt den minister
een onderzoek-commissie in te stellen uit
producenten, consulenten, chimici en han
del.
Mr J. A. N. Patijn.
Volgens het „Vad." staat het thans
zoo goed als vast, dat mr J, A. N. Patijn,
de vroegere burgemeester van Den Haag,
gezant te Rome wordt.
De Indische posivluchten.
Het achtste retourvliegtuig, de P.H.-
A.F.O. is wegens het slechte weer giste
ren niet uit Saloniki vertrokken. De vlie
gers hopen vandaag de reis te kunnen
voortzetten.
Sorteeren en verpakken van fruit.
De Ned. Pomologische Vereen., hoofd-
afdeeling fruitteelt, der Ned. Heide-Mij.
te Arnhem, houdt op Donderdag 12 dezer
een buitengewone algemeene vergadering
te Utrecht ter bespreking van de ziekte
bestrijding in verband met de sorteering
en verpakking van fruit.
Dit punt zal ter vergadering worden
ingeleid door den heer Ir A. W. v. d.
Plassche, rijkstuinbouwconsulent te Goes.
Het weer in Januari.
Gemiddeld over de 5 hoofdstations was
in Januari de ochtendtemperatuur H
graad te hoog. Alleen in de eerste dekade
was zij H graad onder normaal, in de
beide volgende dekaden ruim 1 graad
daarboven. De grootste afwijkingen kwa
men voor op den 9den en 23sten, resp. 5
graden onder en 4^ graad boven nor
maal. De gemiddelde maximum tempe
ratuur was ongeveer normaal, het ge
middelde minimum 1 graad erboven, in
de laatste dekade bijna 3 graden. Het
aantal dagen met een minimum tempe
ratuur onder het vriespunt was in de
Bilt slechts 6 tegen 14 normaal. De neer
slag was overal ver boven normaal, het
minst in Noord-Holland met 30 pet. bo
ven normaal, in de meeste andere ge
deelten 80 pet., in Limburg meer dan 100
pet. In de Bilt werden 35 uren zonne
schijn waargenomen tegen 52 normaal
Voorschoften aan landbouwers.
De tegenwoordige crisis in den tuin
en landbouw heeft den Staten van Noord-
Holland aanleiding gegeven Ged. Stateu
te machtigen de provincie borg te stellen
voor de goede naleving van de overeen
komsten van geldleening, welke door
tuinders en akkerbouwers in de provin
cie, die voor steun in aanmerking komen,
met de boerenleenbanken zullen worden
gesloten. De borgstelling beperkt zich
telkens tot 70 pet. der voorschotten en
wordt alleen verleend, wanneer de ove
rige 30 pet. door de gemeente, waar de
tuinder of akkerbouwer zijn woonplaats
heeft, wordt gewaarborgd (ten hoogste
f 150 per H.A. en het bedrag van f 4000
niet overschrijdend).
De stroomprijs voor het electrisch
licht is voor O. en W. Souburg door de
N.V. P.Z.E.H. vastgesteld op 87 cent per
K.W.Ü.