No. 92
Maandag 19 Januari 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V, Goes
ELBURS
looping
boedel,
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Uit de Provincie.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
pert JANUARI vervallende
worden verzilverd door
NUARI 1931
te Krulnin-
Wapen van
erzooke van
wijlen den
m ten over-
J. J. VAN
van.:
xulnlngen:
HET SCHU-
:elegen mid-
de Snelle
.A. (110 R.)
ND, aldaar,
jij „Lugten-
A. 55 c.A.
EN BOUW-
Witte Stee,
A. 26 c.A.
Ill zijn in
vaarden bij
ppenningen,
Febr. 1931.
te bekomen
>emden No-
den Notaris
Kruiningen,
Erfgenamen
len PIETER
IETERNEL-
1UARI 1931,
ïur, in het
POLEY te
olfaartsdijk:
JOUWLAND
nweg, groot
280 R.).
JOUWLAND
A. (2 Gem
n verpacht
Wolfaarts-
24 c.A. tot
ceelen voor-
fUARI 1931,
uur, in hot
:e, van:
Ierseke:
MET TUIN
groot 5 A,
arden bij de
ingen.
fcOUWLAND
groot 61 A
ollemans te i
jaar totroo-
ARI 1931,
ur, aan ge-
:ontant geld
ÏOEDEL,
ilonkastje, 2
Theetafels,
een Eiken-
Stoelen met
met pluche
een Divan,
ers, verschil-
met cou-
ïet kanarie,
;er, Overgor-
Schilderijen,
Matten, Le-
2 eikenh.),
els, Glas- on
geen verder
en aangebo-
ïsdag 21 Ja-
idags van 1
te bekomen
oemden No-
VERBIST te
ARI 1931,
;en verzoeke
P. OUWEN-
uis aan de
te Goes,
verkoopen:
it:
Woonkamer-
tamer-ameu-
Ëlectrische
m, Pendules,
el, Bureau,
Roerkleeden,
ïes, Fietsen,
nf-inventaris,
hetgeen ver
boden.
bezichtigen
an 10—12
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange (forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers 0.03
Prtjs der Advertentieu:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
BIJ abonnement belangrijk» I ertlng.
De gehuwde ambtenares.
Is het een eisch van het Socialistisch
beginsel, dat men het opneemt voor den
arbeid der gehuwde vrouw?
Schijnbaar wel.
Men leze er de verslagen van Staiten-
en Raadsvergaderingen maar eens op na,
als voorstellen aan de orde komen om
te bepalen dat aan een ambtenares bij
huwelijk ontslag zal worden verleend.
Dan komen de socialisten in 't geweer
en worden zij, die met dergelijke voor
stellen durven komen als belagers van
de vrijheid bestreden.
Naar het schijnt doen zij dit krachtens
beginsel.
Maar in werkelijkheid, naar thans uit
een correspondentie in „Het Volk" blijkt,
omdat zij niet anders durven.
Iemand stelde aan den heer H. Polak
de vraag of het toch eigenlijk niet ligt
op den weg van de S. D. A. P. om er
aan mee te werken, dat ambtenaressen
die huwen, worden ontslagen.
„Zoo als de toestand nu is, schrijft
hij, dei^t hij toch allerminst. Ik ben
zelf in gemeentedienst en zie verschei
dene paartjes huwen en samen een sala
ris wegsleepen, waar in de ruimte twee
drie gezinnen in denzelfden stand be
hoorlijk van kunnen leven, natuurlijk zon
der reisjes naar Zuid-Afrika, Amerika en
Zwitserland voor den derden keer (Ned.
Reisvereeniging)maar dat is toch van
iÏV minder belang in dezen malaisetijd, met
zijn steeds toenemende werkloosheid van
volwaardige arbeidskrachten. Ik zou zoo
zeggen: het algemeen belang gaat voor."
En wat antwoordt nu de heer Henri
Polak?
Dit:
„De briefschrijver wist natuurlijk niet,
dat hij, door zijn brief aan mij te rich
ten, een zeer teer punt aanroerde. Want
ongeveer twee jaren geleden heb ik deze
aangelegenheid in het Weekblad van den
Diamantbewerkersbond uitvoerig behan
deld en dat heeft toen aanleiding gegeven
tot veel en vinnig twistgeschrijf. De quaes-
tie van den arbeid der gehuwde vrouw is
namelijk een zeer heilig huisje; wie er
aan tornt, komt onherroepelijk in het
verdomboekje; want het aanmoedigen en
beschermen van zulken arbeid worden
beschouwd als een bij uitstek socialisti
sche taak; en ik had mij vermeten te
betoogen, dat er niets socialistisch in
gelegen is en dat het in onze Partij
dienaangaande ingenomen standpunt in
werkelijkheid weinig anders is dan een
brok burgerlijk feminisme.
Nu weet onze jonge partijgenoot hoe i k
er over denk. Maar hij wete ook, dat
mijne opvatting niet die is van de or
thodoxie en dat vermoedelijk zeer wei
nigen in de Partij mijne opvatting deelen
al heb ik ook eenig vermoeden, dat
jy het meer zijn dan men denkt, doch dat
de meesten er niet voor uit
durven te komen.
Ik heb er indertijd aan gedacht, van
de geheele polemiek, zooals zij in, en
voor een klein gedeelte buiten het Week
blad van den A. N. D. B,. verschenen is,
een brochure te maken. Maar ik heb
het voornemen laten varen, omdat ik de
toen bestaande verschilpunten niet wilde
vermeerderen met een, waaromtrent waar
schijnlijk toch alles bij het oude zou
zijn gebleven, daar het uiterst moeilijk
is 'tprijsgeven van een vastgeroest
denkbeeld te bewerkstelligen."
Hieruit blijkt, dat vele R. D. A. P.ers,
en waarlijk niet de minsten, zij het dan
op practische gronden, in hun hart in
stemmen, met wat van Anti-revolutionaire
zijde steeds bepleit is.
Dat zij zich niet in dien geest uitspre
ken, komt, omdat ze niet gaarne op d^
zwarte lijst worden geplaatst, omdat het
moeilijk is vastgeroeste denkbeelden te
bestrijden en omdat, zooals de heer H.
Polak zegt: de meesten er niet
voor durven uit te komen.
Want de ambtenaren zijn ook kiezers!
En omdat er veel „roode" ambtenaren
zijn, is hun invloed groot.
En. zoo schijnt er een nauw verband
te zijn tusschen „kiezersvrees" en de be-
striding van het ontslag der gehuwde
ambtenares.
STORM EN NOODWEER.
De storm heeft Vrijdagavond ook Schot
land zwaar geteisterd. De orkaan had nu
een dan een snelheid' van 120 K.M. per
uur. Hij breidde zich naar Midden-En-
geland uit en bereikte in den nacht Zuidr
Engeland.
In de havens langs de Westkust lag de
scheepvaart geheel stil.
Op de Noord-Westkust van Schotland
is een visschersvaartuig op de rotsen ge
worpen. Eerst na buitengewone inspan
ning van de opvarenden van verschillen
de reddingsbooten gelukte het de beman
ning van het visschersvaartuig te redden.
Een mailschip van de „Canadian Paci
fic" werd door den storm bij het verlaten
van de haven van Liverpool tegen den
havendam geworpen en kon, ook met be
hulp van 2 groote sleepbooten niet worden
vlotgetrokken.
In het Kanaal moesten talrijke kleine
re schepen tengevolge van den storm een
toevlucht in de havens zoeken.
De reddingsbooten zijn voortdurend in
de weer om hulp te verleenen.
Boven de Boven-Harz (Duitschland)
heeft een hevig onweer gewoed, gepaard
gaande met sneeuwstormen, hagel en re
gen.
In de haven van Hamburg en het ge
bied van de Elbe heeft de storm 't scheep
vaartverkeer geheel ontwricht. De mees
te schepen zochten een veilige toevlucht
in de havens. Ook in het Noord-Oostzee-
kanaal lag de scheepvaart stil.
Ook van verschillende andere plaatsen
in Duitschland wordt stormschade ge
meld.
Op de spoorlijn Perleberg tusschen de
stations Garz en Hoppenrade werd een
locaaltreintje uit de rails geslagen. Do
machinist werd gedood.
De telefoonlijnen zijn vernield, zoodat
men niet weet, of er nog meer slachtof
fers zijn.
In het gebied der Beneden-Elbe en
vooral der Beneden-Oste is de aangerich
te schade zeer aanzienlijk.
In het Kurische Haff aan de grens van
het Memeiland en Oost-Pruisen zijn on
geveer 100 visschers op een ijsschots naar
zee afgedreven.
De visschers hadden zich op het ijs
begeven om daar te visschen, toen het ijs
door een plotseling opkomenden storm in
beweging geraakte. Slechts 2 man kon
den terstond worden gered. Later is de
ijsschots echter weer aangedreven, zoo
dat allen gered konden worden. Een groot
gedeelte van hun netten is verloren ge
gaan.
Debat over de rede van dr Colijn.
Te Genève heeft in de Europeesche Com
missie de gedachtenwisseling plaats ge
had over het'rapport van Colijn. Het de
bat werd geopend met een groote rede
van Henderson, die namens de Engelsche
regeering den grootst mogelijken steun
toezegde aan de verwezenlijking der in
het rapport-Golijn aan de hand gedane
adviezen. Henderson zeide, dat het thans
eindelijk tijd wordt om de in 1927 door
39 regeeringen aanvaarde verplichtin
gen in zake verlaging van de douane
tarieven, na te komen. Voortzetting van
de tegenwoordige tarievenpolitiek moet
onherroepelijk leiden tot 'n algemeenen
Europeeschen tarievenoorlog.
Na Henderson hield de Zuid-Slavische
minister van buitenlandsche zaken een
rede. Ook hij had natuurlijk woorden
van lof voor de heldere uiteenzetting van
Colijn, doch hij meende, dat diens raad
van onmiddellijke tariefverlaging voor
menigen staat te gevaarlijk zal zijn om
na te volgen. Marinkowitsj gaf volkomen
toe, dat Colijn waarschijnlijk gelijk had
met zijn sombere voorspelling van een
algemeenen tarievenoorlog, indien niet
spoedig een verbetering in de economi
sche betrekkingen tusschen de staten zou
volgen, doch voor de Oost-Europeesche
landbouwstaten is het dillemma volgens
Marinkowitsj het volgende: of een on
middellijke catastrofe indien de tarieven
worden afgschaft, of een toekomstige
catastrofe als gevolg van den tarieven
oorlog, en bij dit dilemma verkiezen zij
maar het laatste.
De nieuwe tijd vordert nieuwe metho
den; dat behooren ook de vrijhandelssta-
ten te bedenken.
Dr Colijn, die Maandag niet meer
aanwezig kon zijn, beantwoordde onmid
dellijk Marinkowitsj in een zeer heldere
rede, waarin hij toonde ook een voortref
felijk improvisator te zijn.
Hij nam de gelegenheid waar om nog
eens weer te wijzen op het verband tus
schen protectionisme en overproductie
die voor iedereen het evenwicht tusschen
protectie en consumptie verstoort. Vóór
elke poging om redmiddelen te vinden,
was volgens hem allereerst hervinden
van de stabiliteit noodig.
Uit zijn rede stippen we voorts nog
aan, dat hij de beweging der suikerpro
ducenten om tot productiebeperking te
komen, als voorbeeld aanbeval aan de
tarweproducenten. Hij herinnerde daar
bij aan het dezer dagen in de commis
sie landbouwdeskundigen gedane voor
stel van onzen landgenoot dr Van Rijn
om te geraken tot een tarweproductiebe-
perking van 1^ tot 10 procent voor den
tijd van een enkel jaar, waardoor het
gansche tarwesurplus zou verdwijnen.
Nadat Briand Colijn hartelijk voor zijn
werk had bedankt, werd het economisch
debat verdaagd tot vanmiddag.
Vreemde werkkrachten in België.
In verband met de thans heerschende
crisis in België, heeft de regeering het
noodig geoordeeld, maatregelen te nemen
om overtollige toevloed van vreemde ar
beidskracht te keer te gaan.
De voortdurende aankomst van vreem
de arbeiders en het stijgende aantal werk-
loozen vormen een ernstig gevaar.
Zoowel in het eigen belang van den
vreemdeling, die gevaar loopt, in België
niet meer de middelen te vinden, om op
eerlijke wijze in zijn bestaan te voorzien,
als in het belang der openbare veiligheid
en rust, beeft de regeering aan den ko
ning geadviseerd, om nog slechts aan de
vreemdelingen toelating tot vestiging in
België te verleenen, wanneer deze de ze
kerheid hebben hier geregeld arbeid te
vinden.
Op grond van dit advies is een konink
lijk besluit verschenen, waarbij in arti
kel 1 bepaald wordt: Met inachtneming
van de thans in zake paspoorten gelden
de bepalingen, mogen de vreemdelingen
niet binnen het rijk komen, om er als
handenarbeiders of bediende werkzaam
te zijn, zonder daartoe vooraf de toela
ting van den minister te hebben bekomen.
De toelating wordt gevraagd bij de di
plomatieke agenten of consuls van België.
De vreemdeling moet bij zijn aanvraag
voegen een werkovereenkomst voor arbei
ders of bedienden, afkomstig van een in
België gevestigd werkgever; een medisch
attest, hem verstrekt door een bevoegd
geneesheer; een getuigschrift van goed
gedrag, dat minder dan drie maanden oud
is en eventueel een mededeeling omtrent
de gedurende de laatste vijf jaar opgeloo-
pen veroordeelingen.
De werkovereenkomst voor arbeiders
of bedienden moet bekrachtigd zijn door
den minister van arbeid en nijverheid.
De staking in Zuid-Wales beëindigd.
Uit Cardiff wordt gemeld, dat de gede
legeerden ter conferentie aldaar met 169
tegen 72 stemmen zich voor aanvaar
ding der werkgeversvoorstellen hebben
uitgesproken.
Het werk zal vandaag worden hervat
Zooals men weet was de staking 1 Ja
nuari j.l. uitgebroken.
Conflict in Frankrijk's schoenindustrie.
In de schoenindustrie te- Limoges is 'n
arbeidsconflict uitgebroken.
Reeds geruimen tijd werd tusschen de
werkgevers en de arbeiders onderhandeld
over een nieuwe loonregeling, zonder dat
er echter eenig resultaat werd bereikt.
Teneinde aan hun eischen kracht bij te
zetten traden de arbeiders Vrijdagmor
gen in een proteststaking van twaalf uur
Deze actie werd door de twee groote fa
brieken beantwoord met een uitsluiting,
waardoor meer dan 6000 arbeiders op
straat staan.
Men vreest, dat de arbeiders in de an
dere bedrijven een sympatbiestaking zul
len afkondigen.
Het wordt goedkooper in Amerika.
Volgens bericht uit Washington heeft
de senaat, onder den druk van de alge-
meene ontevredenheid over het heoge peil
der prijzen in de Vereenigde Staten, een
onderzoek gelast naar de hooge prijzen
van brood en suiker.
De commissie, die dit onderzoek gaat
instellen, staat onder leiding vaat senator
Capper en zal nagaan, waarom de prij
zen niet gedaald zijn in overeenstemming
met de daling der prijzen van tarwe en
meel aan de beurs.
Later zal het onderzoek ook worden
uitgestrekt tot de vleesehprijzen en die
van andere levensmiddelen. O.a. zullen
de eigenaars van de groote bakkerijen
door de commissie worden gehoord.
Men verwacht, dat dit onderzoek alge
meen een daling der prijzen der levens
middelen tengevolge zal hebben.
Slachtoffers van het verkeer.
Door het drukke verkeer in Berlijn zijn
in de eerste negen maanden van 1929
bijna 700 kinderen verongelukt, terwijl in
de eerste negen maanden van het afgeloo-
pen jaar 735 kinderen het slachtoffer
werden van het moderne verkeer.
In tegenstelling met deze betrekkelijk
geringe stijging van het aantal ongeluk
ken staat het aantal ongelukken met
doodelijken afloop, dat in 1930 be
duidend hooger was. In de eerste ne
gen maanden van 1929 werden 30 kinde
ren gedood. In 1930 steeg dit aantal tot 46
kinderen. Van deze 46 kinderen waren er
28 nog leerplichtig, terwijl de andere 18
kinderen nog geen 6 jaar oud waren. De
689 andere kinderen werden meer of min
der zwaar gewond.
De uitsluiting in de Engelsche katoen-
weefnijverheid.
De algemeene uitsluiting in de katoen-
weefnijverheid in Lancashire is begon
nen.
Van de 700.000 werklieden zijn meer
dan 200.000 werkloos geworden.
De onderhandelingen zijn op niets uit-
geloopen; er is besloten, dat er een stem
ming zou zijn onder de arbeiders zelve,
maar er zal wel een week mee heen gaan
voor de uitslag daarvan bekend is. De
werkgevers zijn niet te bewegen gebleken
om, in afwachting van die stemming, de
uitsluiting op te schorten.
Vestingwerken nabij Gent?
Het Belgische departement van Lands
verdediging en de generale legerstaf be-
studeeren de mogelijkheid van het bouwen
van een belangrijk vestingwerk in den
omtrek van Gent. Dit fort zou bestemd
zijn om de scharnier te worden van een
verdedigingslinie, welke zich ten Noor
den zou uitstrekken, langs het kanaal
van T e r n e u z e n, tot aan de Neder-
landsche grens en ten Zuiden op den
linkeroever der Schelde, tot in Henegou
wen. Deze verdedigingslinie zou hoofd
zakelijk uit een reeks betonnen blokken
en een steeds gereed gehouden inundatie
systeem bestaan, welke inundatie zich
eventueel vooral over de streek Moer
vaart en Langelede. in het land van Waas
der Beneden-Schelde ten Oosten van Gent
en den weilanden van de heele Schelde-
vallei bezuiden Gent zou uitstrekken.
Korte Berichten.
Ook te Madrid heerscht in hevige
mate de griep. Het aantal patiënten is
zeer groot.
Op 31 December j.l. bedroeg het aan
tal werkloozen in Italië 642.169, tegen
534.356 op 30 November. 210.000 werk
loozen ontvingen steun van overheids
wege.
Niet enkel in Madrid, maar in vele
andere steden van Spanje heerscht op
het oogenblik een griepepidemie, die ech
ter tot nu toe goedaardig van karakter is.
Op vele kantoren en bureau's is een der
de van het personeel ziek. In enkele plaat
sen is ten gevolge van de ziekte van het
personeel de postdienst gedesorganiseerd.
In Algiers zijn tengevolge van de
hevige regens van den laatsten tijd groote
overstroomingen opgetreden. Bij de stad
Algiers is 'de rivier buiten haar oevers
getreden, zoodat de straten van de stad
blank staan. Op sommige plaatsen staat
het water een meter hoog. Vijf personen
zijn verdronken. Vele huizen zijn ernstig
beschadigd.
Te Saint Louis heeft de politie met
traangasbommen eenige honderden sta
kers uiteengedreven, die in hongerbetoo-
ging naar het stadhuis trokken. Acht
mannen en twee vrouwen zijn gearres
teerd.
De Keulsche politie is er in ge
slaagd de lieden te arresteeren, die een
aanslag op het filiaal van de Deutsche
Bank te Keulen-Lindenthal hebben ge
pleegd. De gearresteerden zijn een sla
ger, een werklooze chauffeur en een ar
beider.
In een voorstad van Saloniki is
een communistische jeugdschool ontdekt,
waar de politie vijf arbeiders en een aan
tal leerlingen in hechtenis, heeft g«w-
Binnenland.
De stonn van Zaterdag.
Vragen over de Landarbeiderswet.
Overleden 'de heer J. J. G. Baron van
Voorst tot Voorst, oud-voorzitter der
Eerste Kamer.
Buitenland.
De staking in Zuid-Wales beëindigd.
De uitsluiting in de Engelsche katoen
industrie.
Storm en hoog water.
Debat over de rede van dr Colijn te
'Genève.
Vreemde werkkrachten in België geweerd.
men en ter beschikking van de rechtbank
heeft gesteld. Men vermoedt, dat nog in
andere Grieksche steden dergelijke scho
len werken.
Gewesielijke Organisatie Zeeland van
„Patrimonium",
Vrijdagavond hield deze organisatie 'n
algemeene vergadering te Middelburg.
Niettegenstaande storm en noodweer wa
ren velen gekomen, ook van de dorps-
afdeelingen. De vergadering werd geo
pend door den voorzitter, dbr W. A. den
Hollander.
Na eenige huishoudelijke zaken kreeg
dhr A. Vingerling van Zuidland het
woord. Voor 'n aandachtig gehoor sprak
deze over: „Patrimonium in Zeeland".
In deze rede zou tegelijk rapport uitge
bracht worden aan de G. O. over spr.'s
arbeid namens het Verbond „Patrimoni
um" in Zeeland den vorigen winter en nu
de laatste vier weken verricht.
Spr. begon met te wijzen op de veran
dering in het groote leven, ook in het le
ven van den arbeidersstand, vóór, tij
dens en na den oorlog. De welvaart had
gebracht verademing in veler leven en
i werkkring, nadat het levenspeil van die
velen omhoog was gebracht. Er kwam
ontwikkeling, ook voor de eenvoudigen.
Hoe anders werd het leven geleefd in den
arbeidersstand. Er kwam ook die Chris
telijke levensovertuiging die opeischt ge
heel het leven, ook het sociale leven.
Maar nu is gekomen de economische
crisis. Ja, in dezen crisistijd wordt ook
gestreden voor de doorwerking i >r Ghr.
sociale beginselen, maar ook vuur ons
vijandige beginselen. Neem slechts dit
eene, de opgroeiende socialistische bewe
ging. Zie naar Rusland, ook naar de vlak
naast ons liggende landen, zie en luister
ook in ons eigen land, wat daar wordt
gedaan door het socialisme. Moet nu in
dezen crisistijd toch doorgegaan worden
met verbreiding onzer beginselen, speci
aal dan voor ons de Patrimonium-begin
selen? Ja, juist nu vooral. Ja, zegt spr.,
dat beginsel propageeren, niet allereerst
vragen: Geeft het wel resultaat?
Zeker, ook wij begeeren vruchten op
den arbeid, maar we laten dat in de eer
ste plaats aan onzen God over.
Gods Woord is vol van richtlijnen voor-
het sociale leven. Hierin wordt niet ge
leerd, dat dualisme tusschen stof en geest
niet de theorie, dat het lichaam geen
waarde heeft als de ziel maar gered is,
maar een zien van het verband der din
gen, zooals God, de Schepper, ze Zelf
heeft gelegd.
Door o v e r 1 e g en niet door strijd zal
het moeten gebeuren, wil men verder ko
men, dan zullen ook de wederzijd-
sche belangen worden gediend.
Spr. doet nu verschillende mededee-
Iingen waar en hóe hij gearbeid heeft op
Schouwen en Duiveland en op Zuid-Be-
veland. Het is vaak voor een niet-Zeeuw
moeilijk om zich over 'twerk op sociaal
gebied een indruk te vormen. Doch hier
in zijn een Zeeuw en niet-Zeeuw het eens,
dat het moeilijk werken is. Zeker, er zijn
hier vele vrome menschen, die buigen en
vreezen voor den Heere. Maar er is ook
eaa ptusnivera en daarom va 1 seh
