No. 76 Dinsdag 30 December 1930 45e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Go's Bank N.V. Soes EERSTE BLAD. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Christendom en Oorlog. Buitenland. Binnenland Uit de Provincie. Belangrijkste Nieuws. 4V2 OBLIG.-LEENING Kerknieuws. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Bureau: Lange forststro at 70, Boes. Tel.: Redactie en Administratie No. 11. Postrekening No. 44455. Bijkantoor te Middelburg. Plrma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAO. Abonnementen* 11?; Per 3 maanden, franco per post, f 3.«— Losso nummers 10.05 Prijs der Advertentien: 1—4 regels (1.20, elke regel meer 30 ot BIJ abonnement belangrijke korting. In verband met den beperkten dienst bij de posterijen op Nieuwjaarsdag, moet „De Zeeuw" a.s. Woensdag, evenals des Zaterdags, vroeger verschijnen. Adverten- tiën voor dit nummer moeten UITERLIJK KALF TIEN Woensdagmorgen In ons bezit zijn. DE DIRECTIE. Het December-nummer van „Anti revolutionaire Staatkunde" bevat een be langrijk artikel van Dr G. Brillenburg Wurtb over: „Christendom en Oorlog". Na een overzicht te hebben gegeven van wat omtrent dit probleem van ver schillende zijden is geschreven, komt Dr Wurth tenslotte tot de vraag, in welke richting z. i. naar Calvinistisch beginsel de oplossing van dit vraagstuk is te zoe ken. „Daarbij komt het ons dan wel zeer gewenscht voor, er aanstonds aan te her inneren, dat we het vraagstuk van Chris tendom en oorlog niet geïsoleerd moeten beschouwen. Dat dunkt ons een ernstige fout, waaraan velen zich schuldig maken. Te verklaren valt dat wel. We hebben nog pas kort geleden de verschrikking van den oorlog meegemaakt. En elkeen denkt met ontzetting aan de mogelijkheid, dat we straks voor een herhaling komen te staan van de gruwelen, die ons de vorige oorlog te zien heeft gegeven. Geen won der, dat voor velen het een van de meest nijpende vragen geworden is: hoe moeten wij als christenen tegenover den moder nen oorlog staan; kunnen wij daaraan nog meedoen, ja of neen? Toch hebben we het ons duidelijk be wust te zijn, dat het vraagstuk van den Christen en den oorlog nooit op zichzelf staat, maar deel uitmaakt van dat veel breedere vraagstuk van de positie van den Christen in het moderne leven in het algemeen en meer in het bijzonder van de verhouding van den Christen tot den staat. Hoe men den oorlog beoordeelt, hangt immers het bleek ons duidelijk bij al de vertegenwoordigers van de beide richtingen, die we aan het woord lieten komen grootendeels hiervan af, hoe men den staat beschouwt en hoe men de verhouding ziet van politiek en moraal. Meent men van uit zijn christelijk stand punt tusschen die beide een volstrekt dua lisme te moeten poneeren en de politiek, als behoorend tot de sfeer van „de we reld", vrijheid te moeten geven zich naar haar zoogen. immanente wet van zelf handhaving te ontwikkelen, dan mag men om andere redenen bezwaar hebben tegen de gruwelen van den oorlog, dan kan men principieel den oorlog niet meer veroor- deelen. Want bij een dergelijke opvatting van politiek is oorlog wel zoo goed als onvermijdelijk. En omgekeerd, meent men, dat ook de politiek gebonden is aan de zelfde normen, die voor het individueele .zedelijke leven van den Christen gelden, die van naastenliefde en zelfverlooche ning, dan mag men den oorlog als onver mijdelijk beschouwen, dan is hij voor den Christen in elk geval onvoorwaardelijk uit den booze en gaat men niet vrij uit, als men niet zonder meer alle verantwoor delijkheid ervoor weigert te aanvaarden. Is nu echter dat laatste standpunt juist? Is het eisch van christelijke beginselen, de geboden van den Heiland uit de Berg rede, b.v. Zijn gebod van vijandsliefde en Zijn eisch om den booze niet te weder- staan, zoo maar aanstonds te verheffen tot normen voor de politiek? Wij meenen van niet. Het is nu eenmaal een typee ring van den humanistischen geest van dezen tijd de zedelijkheid te beschouwen als de hoogste levenssfeer en daarom, al thans in theorie, ook aan elke andere levenssfeer de ethische nonnen op te dringen. Echter, al wordt deze humanis tische gedachte voortdurend weer als spe- cifiek-christelijke gepropageerd, ze is dat allerminst. Gelijk inzonderheid het Cal vinisme zoo met nadruk vooropgesteld heeft, is niet de zedelijke norm de hoog ste, maar de religieuze en zijn alleen daaraan en nooit aan de zedelijke norm alle wetten en nonnen in de wereld en het menschenleven gesubordineerd. Wil men, alles wat bestaat is onderworpen aan de Wet Gods. Maar juist door te aan vaarden de onderworpenheid van alles aan de Wet Gods en daaraan alleen, hand haaft men de relatieve zelfstandigheid van de onderscheidene levenssferen en hun recht en plicht om zich overeenkom stig de van God aan elk van hen geschon ken eigen wet te ontwikkelen. Dit geldt ook met betrekking tot de po litiek en de moraal. Natuurlijk beide zijn gebonden aan de Wet Gods. Maar die Wet Gods draagt voor elk van beide een eigen karakter. De levenswet voor de po litieke levenssfeer is het recht en de le venswet voor de ethische levenssfeer is de liefde. Daar vloeit vanzelf uit voort, dat ver oordeeling van den oorlog op grond van de onderstelling, dat voor de politiek de zelfde normen geldeh als voor de per soonlijke moraal, door ons niet kan wor den aanvaard". Daarmee is echter het oorlogsprobleem niet opgelost. Want de groote vraag blijft nu maar: in hoever kan van den oorlog gezegd worden, dat hij is middel in dienst der overheid tot handhaving van dat recht, dat de levenswet is voor de sfeer der overheid? Niet iedere oorlog kan als middel tot rechtshandhaving worden gezien. En bo vendien, zelfs voor een rechtvaardige zaak mag men nooit den strijd voeren met mid delen, strijdig met het recht. Na dit alles in het licht te hebben ge steld, wijst de schrijver verder nog op de roeping van den afzonderlijken bur ger, inzonderheid van den Christen, in geval hij van de onrechtmatigheid van ten oorlog overtuigd is. Op wat hieromtrent wordt gezegd, ves tigen wij in een volgend nummer de aan dacht. Onlusten in Britsch-lndië. Een telegram uit Rangoon meldt dat de muiters in het distriet 'Tharrawaddy Zondagnacht nog een onverhoedschen aan val hebben gedaan op drie dorpen, die nagenoeg platgebrand werden. Zij heb ben niemand lastig gevallen of verwond, maar zij 'hadden het wel in de eerste plaats voorzien op de woningen van de paar rijke menschen, die ieder dorp bezit, nl. de eigenaars van huizen of grond en de geldschieters. Tussohen de regeeringstroepen en de opstandelingen is thans in het Tharra- waddy-district een hevige slag aan den gang. Tot dusverre hebben de opstande lingen zich in hun stellingen weten te handhaven, hoewel zij met artillerievuur beschoten worden. Hunne verliezen zou den zeer talrijk zijn. Een deel van IJschun- gel is in vlammen opgegaan. De sterke rook verhindert het verdere oprukken der Britsdh-Indische troepen. Het kanonge bulder is op vele kilometers af stands hoorbaar. Groot complot In Turkije. Volgens een bericht uit Constantinopel heeft de Turksche politie een groot com plot ontdekt, dat zich ten doel stelde, de tegenwoordige regeering omver te wer pen. De samenzweerders stonden in ver binding met de leiders van den opstand in de provincie Smyrna. De beweging moet zich over een groot gedeelte van Turkije hebben uitgebreid. Onder de samenzweerders bevinden zich ook verscheidene hooggeplaatste ambte naren. In het geheel zijn in verschillende ste den meer dan 1000 personen gearresteerd, onder wie zich ook talrijke vrouwen be vonden. Een infanterie-regiment aan welks be trouwbaarheid getwijfeld werd, is ont wapend, terwijl de officieren gearresteerd zijn. De regeering heeft een wetsontwerp in gediend, dat bijzondere maatregelen te gen de aanstokers van reactionnaire be wegingen inhoudt. Na een onderzoek door den minister van binnenlandsche zaken ter plaatse ge houden, zijn 'de gouverneurs van Smyrna en Maniss afgezet. Storm. Het Kanaal en de Zuid-Oostkust van Engeland zijn 'gisteren den geheelen dag door een hevi'gen storm geteisterd en rei zigers, die van uitstapjes naar Parijs of Brussel terugkeerden, hebben zeer moei lijke overtochten met de Kanaalbooten naar Dover en Folkestone beleefd. Dover Calais duurde zes inplaats van ruim 1 Vi uur. De meeste passagiers waren hevig zeeziek. Ook Zuid-Rusland is door een hevigen storm geteisterd. De spoorwegverbindingen tusschen C'harkow en het Donetzbekken zijn geheel gestoord. Ook de telegrafische verbindin gen zijn verbroken. Bloedige gevechten in Marokko. Ten Westen van Golomb Beschar aan de Marokkaansche grens is het tijdens de Kerstdagen tot ernstige gevechten geko men tusschen Fransche inboorlingen- troepen, die door vliegtuigen werden be schermd, en een groep opstandelingen. Hierbij zijn vele dooden gevallen, ter wijl verscheidene inboorlingen zijn ge wond. Een nog niet onderworpen Marok kaansche stam had de grens overschre den en een vredelievende stam overval len, waarbij drie personen werden ge dood. Met ongeveer 100 kameelen zijn zij toen ontkomen. Uit Colomb Beschar werden onmid dellijk eenige vliegtuigen uitgezonden om de vluchtelingen op te sporen. Deze zijn op ongeveer 35 K.M. afstand achter haald. Door machinegeweervuur werden zij door de vliegtuigen genoodzaakt hun vlucht op te geven. Inmiddels arriveer den uitgezonden troepen, die direct toi den aanval overgingen. Het is den op standelingen niettemin gelukt in het don ker een goed heenkomen te zoeken. Doch den volgenden dag werden zij weer op gespoord, waarbij het opnieuw tot een gevecht kwam, dat eenige uren duurde Het is de opstandelingen gelukt in den nacht met het grootste deel van den buit te ontkomen. Korte Berichten. Gisteren is wederom een Engelsch motorschip, de Eleanor Joan, door de Amerikaansohe kustwacht opgebracht. Aan boord bevonden zich spiritualiën ter waarde van 35.000 pond, die alle in be slag werden genomen. Een en ander ge schiedde na een tamelijk 'hevig vuurge vecht, aangezien het schip weigerde gevolg te geven aan het bevel om bij te draaien. Volgens den marinemedewerker van de „Daily Telegraph" zullen op de Engelsche oorlogsschepen nieuwe ka nonnen in gebruik worden genomen, die geheel uit staal vervaardigd zijn. Zij zijn lichter dan de oudere en ook beter tegen slijtage bestand. De onderhandelingen inzake het loonconflict in de metaalindustrie voor het tariefdistrict Halle, Maagdenburg en Anhalt, zijn na vijf uur vergeefsch po gen om tot overeenstemming te komen, afgebroken. Den 6den Januari a..a zal c*e scheidsrechter de zaak in handen nemen Bij de onderhandelingen in het district der Lüdenscheider metaalindus trie, waar 10 a 12 duizend arbeiders werkzaam zijn, zijn de loonen krachtens scheidsrechterlijke uitspraak met zes percent verlaagd. De postvluchten op Indië. Het zesde postvliegtuig vertrok gister morgen 5.15 uit Bangkok en kwam te 11.25 in Akyab aan. Te 12.27 vertrok het van daar naar Calcutta, waar het te 15.38 arriveerde. Blijkens mededeeling van de Indische Post-administratie heeft het zesde retour vliegtuig ruim 205 kg. post aan boord. Hiervan as 135 kg. 0.50 gr. bestemd voor Amsterdam (stad en verdere verzending), 54 'kg. 400 gr. voor 's-Gravenhage en 10 kg. 200 'gr. voor Rotterdam. Voor tussohenliggende landen is 5 kg. 455 gr. bestemd. Te Medan zijn nog inge laden 2 zakken PenangAmsterdam, bruto gewicht 1 kg. 244 gr. en 1 zak Sin gaporeAmsterdam, bruto 'gewicht 4 kg. 260 'gr. Het achtste postvliegtuig is gisteroch tend te 7.15 te Athene opgestegen en te 16.10 te Mersamatruh geland. Aangezien het vliegveld daar op 'het oogenblik in slechten toestand verkeert, staat het nog niet vast, of de reis morgen 'kan worden voortgezet. STEENKOOL OF ANTHRACIET is veel duurder dan centrale verwarming. Aanleg door J. M, Polderman, Goes. Tel. 129. (Adv.) H. M. de Koningin heeft aan Dr J. H. Bungenberg de Jong op zijn verzoek met ingang van 1 Januari eervol ontslag ver leend als geneesheer en keelmeeser bij Hr. Ms. Hofhouding. Nog een. De heer L. Doeleman lid van de Prov. Staten voor den V.B., deelt aan de Z. Nsb. mede, dat hij bij de komende verkiezing voor de Staten, geen eandidatuur meer aanvaardt. Goes. De heer A. M. D. van den Berg heeft eervol ontslag gevraagd uit zijne betrekking van hoofdredacteur der Goe- sche Courant. Commissarissen der betrokken N.V. heb ben dat met ingang van 1 April a.s. verleend. Middelburg. In verband met het in de laatste jaren veelvuldig afsteken van vuurwerk op Oudejaarsavond, vestigt de Commissaris van Politie de aandacht op art. 24n der Algemeene Politieverorde ning, waarbij het verboden is vuurwerk af te steken zonder schriftelijke vergun ning van den burgemeester. Axel. Als opvolger van den heer J. de Ridder, die wegens vertrek naar Zaam- slag genoodzaakt was te bedanken, is tot directeur van de Chr. Zangvereen. „Asaf" benoemd de heer P. C. Brakman. Zondagmorgen omstreeks 11 uur kwam uit zuidelijke richting een luchtbal lon gedreven. Eenmaal Axel gepasseerd daalde de ballon meer en meer om na bij Spui de landing te kunnen volbren gen. De inzittenden waren een dame en een heer, die 's morgens te Rijssel waren op gestegen. Daar de Schelde in zicht kwam besloten de inzittenden te dalen. De bal lon is vervoerd naar het station Axel, vanwaar de reizigers ook zijn vertrokken. (Tern. Crt.) Clinge Naar „Zei." verneemt, zal het Burgerlijk Armbestuur met ingang van 1 Januari a.s. in zijn geheel ontslag ne men. Sl.-Jansteen. Nu de werkloosheid ook in deze gemeente grootere afmetingen aanneemt, zal het gemeentebestuur trach ten in de dringende behoeften der werk- loozen te voorzien door productieve werk verschaffing. Kortgene. Zaterdag is alhier door de le den der Geref. Gemeente een Schoolver- eeniging opgericht met aanvankelijk 31 leden. Er werd een voorloopig bestuur gekozen. Kamperland. Gisteravond vergaderde de A. R. Kiesvereen. Nederland en Oranje. Door uitstedigheid van den voor zitter, dhr W. F. Coumou, stond de ver gadering onder leiding van den vice- voorzitter, dhr J. W. Lamain. Na ope ning op gebruikelijke wijze traden 4 nieu we leden toe, zoodat het aantal leden thans 71 bedraagt. Onder de ingekomen stukken was ook een schrijven van dhr J. J. Buijze, waar in deze zijn erkentelijkheid uitsprak voor het in hem gestelde vertrouwen door tel kens zijn mandaat als lid van den ge meenteraad te vernieuwen, maar waarin hij mededeelde, dat hij thans wegens hoo- gen ouderdom als zoodanig niet meer in aanmerking wenscht te komen. De vergadering, dit besluit eerbiedi- Binnenland. Het rapport der Staatscommissie-Rutgers. De uitbarsting van de Merapi. 1300 doo den. De Hofpleinkerk te Middelburg in ge bruik genomen. Buitenland. Complot in Turkije ontdekt. Onlusten in Britsch-lndië. Gevechten in Marokko. UITGIFTE eener groot f 20.000.~-, In stukken van f500.— en f 100. UlTGIFTEKOERS 100 gende, besloot hem een brief te schrijven waarin zij haar oprechten dank betuigt :voor den veelvuldigen arbeid door hem als raadslid en wethouder verricht. Dhr. Buijze heeft den leeftijd van 76 jaar mo gen bereiken. Verder volgde een bespreking van den vorigen stembusuitslag. Voorts werd besloten een adres te rich ten aan den gemeenteraad, inhoudende het tapverbod op Zondag. Getracht zal worden met de Chr. Hist. Kiesvereen. en de Chr. Werkliedenver- een., alsmede met de Kerkeraden van alle drie de kerkgroepen hierin samen te werken. Dhr van Dis van Colijnsplaat en dhr den Boer van Wissenkerke wenschte de ver. op de groslijst voor de Statenverkie zing te zien geplaatst. Ten slotte hield dhr C. Noordhoek J.Mz. een referaat over „Crisis-verschijnselen", waarop een aan gename bespreking volgde. De secr., Ds F. J. van den Ende, ging in dankgebed voor. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Zetten-Andelst, E. Schim mel te Ameide. Te Zegveld, F. van Asch te Randwijk. Te Birdaard, J. v. Krieken te Exmorra. Bedankt voor Velsen, H. Dekker te Weesp. Voor Nieuw-Buinen, G. van Veld huizen Az. te Nigtevecht. Geref. Kerken. Tweetal te Soest, A. D. R. Polman te Rhoden en S. Wouters te Dronrijp. Beroepen te Yerseke, H. Brink te Onderdendam. Te Zuilichem, R. Sybran- dy cand. te Stiens. Chr. Geref. Kerk. Bedankt voor Aalten, J. L. de Vries te Bussum. Geref. Gemeenten. Beroepen te Vlaardingen, J. Vreug- denhil te Bruinisse. Krabbendijke. Bij de gehouden stem ming is gekozen tot ouderling der Geref Kerk dhr mr P. A Schwartz en tot dia ken dhr M. Smallegange. De nieuwe Hofplein-kerk ie Middelburg. 'Op Maandag 29 December 1930 werd te Middelburg de nieuwe Hofpleinkerk in ge bruik genomen. Reeds te kwart over 6 stroomde de 'kerk ineens boordevol, uit gezonderd de gereserveerde plaatsen, die tegen 7 uur allen bezet waren. Onder de bezoekers merkten we ook op den burge meester van Middelburg en den Commis saris der Koningin; vele predikanten uit Walcheren en afgevaardigden van ver schillende kerkeraden. Ds D. S c h e e 1 e opende de bijeen komst, waarop gezongen werd Ps. 150 1 en 2. Ds Scheels wees op de 'belangrijk heid van dezen avond. Spreker herinnerde aan de historie. De Gemeente onder het Kruis, die vergaderde in het gebouw, waar nu de Middelburgsche Courant ge drukt wordt, en die zich vereenigde met de Christelijk afgescheidenen (welke ver gaderden in de Gasthuiefcerk, die Zondag-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1930 | | pagina 1