Nü. 68
Donderdag 18 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Uitgifte van 4 pCt. Obligation
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zij, die zich met 1 Januari a. s. op
„De Zeeuw" abonneeren, ontvangen
de nog in deze maand verschijnende
nummers gratis.
Buitenland.
Binnenland
Gemeenteraad van Middelburg.
Belangrijkste Nieuws.
GEMEENTE UTRECHT
in stukken van f 1000 en fjjOO
tot den koers van 98
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, 1>. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentien:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
DE OPSTAND IN SPANJE.
Het gevaar geweken.
De toestand aan de SpaanschFran
sche grens schijnt beter te worden. Het
verkeer is vrij voor wie een behoorlijk
paspoort hebben.
Fransche dagbladen worden echter
geweerd en op nieuws beluste Spanjaar
den komen op Fransch grondgebied
Fransche couranten koopen.
De spoorverbinding tusschen Frank
rijk en Spanje via Perpignan is nog on
derbroken.
De geruchten over arrestatie van Fran
co te Lissabon zijn in dezen vorm niet
juist. De Portugeesche regeering heeft
echter Franco en de andere Spaansche
officieren een verblijfplaats toegewezen
en hun verzocht, zich niet zonder voor
kennis der autoriteiten te verwijderen
Het blad „The Star" heeft een telefo
nisch onderhoud gehad met de koningin
van Spanje. Op de vraag om bijzonder
heden over den politieken toestand ant
woordde de koningin, dat er geen gevaar
meer bestaat en alles volkomen rustig is.
De koningin geloofde, dat binnen en
kele dagen alles weer normaal zal zijn.
In een officieele mededeeling van den
Spaanschen minister van binnenland-
sche zaken wordt er op gewezen, dat do
arbeiders van 7 provinciehoofdsteden
nog in algemeene staking zijn.
Te Barcelona en Valencia wordt
slechts door een gedeelte der arbeiders
gestaakt.
Hoewel de beweging een revolutionair
karakter draagt, is het rustig.
Resumeerende verklaart de minister,
dat de normale toestand geleidelijk
weerkeert.
In Valencia zouden drie hoogere of
ficieren door de stakers zijn gedood,
terwijl te Saragossa 10 gendarmes door
de opstandelingen gedood moeten zijn.
Te Madrid zijn 320.000 man gemobili
seerd. Ze zijn naar de meest bedreigde
punten des lands gezonden. Zij ontvin
gen opdracht, om tot eiken prijs de orde
te handhaven.
Ernstige treinbotsing in Spanje.
In het Noorden van Spanje is gisteren
een exprestrein met een goederentrein
in botsing gekomen, doordat de machi
nist geen acht had geslagen op een on
veilig signaal.
Voor zoover op het oogenblik bekend,
zijn 14 personen daarbij gedood terwijl er
18 gewond werden, van wie er drie in
levensgevaar verkeeren. Men vreest,
dat er nog meer slachtoffers onder de
wrakhoopen liggen.
Revolutie in Guatemala?
Volgens te Mexico ontvangen draad-
looze berichten uit Guatemala zou aldaar
een gewapende opstand zou zijn uitge
broken. In de straten der stad hebben
bloedige gevechten plaats gehad.
Particuliere telegrammen bevestigen,
dat de regeering ten val is gebracht. Er
is een nieuwe voorloopig reegeering
gevormd.
Bij de gevechten, die Dinsdag in do
straten van de hoofdstad geleverd wer
den, is de minister van oorlog gedood.
De strijd tegen het Kerstfeest in Rusland
Naar de „K.W.P." bericht, is de cam
pagne tegen de viering van het Kerst
feest in Rusland weer in vollen gang,
en natuurlijk heeft de bond van god
loochenaars daarbij de leiding.
Het schijnt echter, dat de propaganda
ten platte lande slechts matig succes
heeft, want het blad „Bednota", dat spe
ciaal wordt uitgegeven om de commu
nistische beginselen onder de boerenbe
volking te verspreiden, klaagt steen en
been, dat de menschen toch zoo hope
loos onverschillig blijven voor de anti
godsdienstige ideeën en maar geen af
stand willen doen van de Kerstmisvie
ring,
Het blad geeft als „staaltje van laks
heid" van den godloochenaarsbond ver
der het volgende merkwaardige bericht'
In het dorp Sadka heeft men reeds lang
geleden besloten, de kerk te veranderen
in een school. Ofschoon nu het centraal-
uitvoerend comité dit besluit al een jaar
geleden heeft goedgekeurd, is het tot
nog toe onuitgevoerd gebleven, en het
gebouw wordt door de boeren nog steeds
als kerk gebruikt.
De grootste bioscoop van Europa.
Er zijn in Londen en zijn voorsteden
ongeveer een half dozijn bioscopen met
3000, en één met 4000 zitplaatsen. Zij
alle worden evenwel in de schaduw ge
steld door de Trocadero-bioscoup, die
nog deze maand geopend zal worden.
Het gebouw, waaraan 1250 ton staal,
2640 ton cement, 1.886.000 baksteenen
besteed zijn, bevat 6000 zitplaatsen, en
is, naar men beweert, de grootste bios
coop van Europa. Het orgel heeft 15.000
pd.st. gekost.
Het technisch en controleerend perso
neel zal uit niet minder dan 300 per
sonen bestaan.
Korte Berichten.
Bevestigd wordt, dat er in het al
gemeen betere vooruitzichten bestaan
wat betreft den toestand van Pomcaré.
Een beslissende wending kan echter
eerst in de volgende 48 uur verwacht
worden.
De „Matin" meldt, dat om
half zes gisterochtend voor een groot
magazijn in het centrum van Lyon een
bom is ontploft. De ruiten van net ma
gazijn en van de omliggende huizen wer
den verbrijzeld. Van de daders ont
breekt elk spoor. Zooals men weet, zijn
reeds verscheidene aanslagen van de
zen aard de laatste maanden te Lyon
gepleegd.
Londen was gistermorgen onge
veer een uur in volkomen duistenis ge
huld door een zeer dichte mistbank,
welke het noodig maakte op straat de
lichten der voertuigen en de straatver
lichting aan te steken. De mist had na
tuurlijk groote verkeersmoeilijkheden ten
gevolge.
De landdag van Brunswijk heeft
met de stemmen der nationaal-socialis-
ten en der sociaal-democraten de wet
betreffende de bezoldiging van de minis
ters aangenomen, waardoor hun salaris
van 18.000 tot 12.000 mark per jaar
verminderd wordt. Voorts komt het recht
op pensioen van de ministers te verval
len.
De Zuiderzeewerken.
Het maken van een doorvaart met
sluiswerken, ten behoeve der scheepvaart
door den afsluitdijk, welke van den oever
naar Zurich gelegd wordt, is onderhands
opgedragen aan de N.V. Mij tot uitvoe
ring van Zuiderzeewerken voor een be
drag van f835.000.
Het geding Philips contra J. Schiere
Dezer dagen heeft de arbitrage-com
missie bestaande uit ir. G. H. de Vos, H.
W. Snijder en prof. dr H. R. Ribbius,
uitspraak gedaan in een geding tusschen
Philips Radio en den heer J. Schiere
te Zeist. De heer Schiere beweerde een
schema te hebben gevonden volgens het
welk hij radiotoestellen kan bouwen, zon
der in conflict te komen met octrooien
van Philips.
De arbitage-commissie heeft hem ge
heel in het gelijk gesteld en Philips' Ra
dio veroordeeld in de kosten ten bera-
ge van f723.67.
Deze uitspraak heeft, gelijk begrijpe
lijk, wegens haar buitengewoon groot be
lang, veel voldoening gewekt in de krin
gen der Nederlandsche toestelbouwers.
De Heldringgestichten.
De Heldringgestichten te Zetten hebben
onder letter S f 4000 voor Talitha Kumi,
ilteenheek, Bethel en de Arenhorst ont- t
vangen en van Mevr. d. M. v. O.R. te
's G. f 2000 naar aanleiding van den
brand in het Magdalenahuis.
De postvluchten naar en van Indlë.
Het 7e postvliegtuig is gisterochtend
om 7 u. 27 uit Athene vertrokken en na
een tusschenlanding van 13 tot 14 u. 30
te Mersa Matru om 17 uur te Cairo aan
gekomen.
Het 5e retourvliegtuig ia gisteren 15 u.
15 in Bagdad aangekomen. Het was om
6 uur uit Djask vertrokken en heeft den
tocht van 10 tot 11 u. 5 te Boesjir onder
broken.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Avondvergadering.
Te acht uur wordt de vergadering her
opend.
Aanleg Kleverskerksche weg.
Dhr H o n d i u s, A.R., herinnert er
aan, dat B. en W. destijds hebben ge
zegd, dat omlegging van den weg niet
direct noodig was. Nu heet het, dat uit
stel niet mogelijk is. Dit voorstel zal
f 18000 kosten, een uitgave, die Spr. niet
gemotiveerd acht. Spr noemt dit kapi
taalvernietiging. Op de bestaande dreef
kan aansluiting voor de twee hofsteden
gegeven worden. Die aansluiting kan,
omdat het slechts twee hofsteden geldt,
wellicht op eenvoudige wijze geschieden
Dit is althans te onderzoeken.
Dhr Vertregt, A.R., zegt, dat de
meerderheid der fin. comm. met hei
voorstel accoord gaat, maar zij acht hei
voldoende, dat slechts van de twee hof
steden de klinkerweg naar de richting
Middelburg gelegd wordt. Dit zou een
besparing van 3/5 gedeelte geven. Voor
loopig zal het industrieterrein wel niet
uitgegeven worden.
Dhr Jeronimus wil een coupure
in den dijk maken als aan de Abeele.
Dit voorstel heeft Spr. aan B. en W.
kenbaar gemaakt. De kosten daarvan
hebben Spr. echter doen schrikken. Hij
zal dus daaromtrent geen voorstel doen.
Wel vraagt Spr. dat B. en W. dit be
drag noemen.
Spr. heeft dezen zomer gesproken
over de toekomst van het industrieter
rein. Er werd toen gezegd, dat er vraag
naar was. Spr. vraagt, of daaromtrent
iets naders kan worden medegedeeld
Spr. gaat accoord met het voorstel-Ver-
tregt.
Dhr den Hollander, A.R., zegt,
dat het met dit plan toch wel eigenaardig
gegaan is. Telkens kwam er wat bij. Dat
was toch te voorzien. Wanneer het
voorstel-Vertregt uitvoerbaar zou zijn,
zou het een aanmerkelijke besparing
zijn. Maar het is ongewenscht voor de
betrokkenen, die er moeten passeeren
Het is ook maar een tijdelijke oplossing,
die nog vermeerdering van ondernoud
beteekent. Spr. zou den nieuwen weg wel
willen leggen, mits de oude weg werd op
gebroken.
Dhr Paul voelt voor paardeklinkers
niet veel. De vorm daarvan is vrij onge
lukkig. Als die later bij vernieuwing er
nog heel uitkomen, zijn ze niet bruik
baar voor, de kom der gemeente. Spr
zou direct de goede soort klinkers willen
nemen.
Weth. Onderdijk had niet een der
gelijk advies van de commissie van fa
bricage verwacht. Ze heeft dit opge
maakt zonder den toestand te bestudee-
ren. B. en W. hebben alle andere op
lossingen bezien, maar kunnen geen an
der voorstel doen. Bij dit werk had men
te doen met Polder Walcheren, Prov. en
Rijkswaterstaat enz. De Raad wist, dat te
eeniger tijd de straatweg verlegd zou
moeten worden.
Eerst was de bedoeling den weg over
den dijk te leggen. Daarvan is nu afge
zien. Elk ander voorstel is duurder dan
dat van B. en W. Met paardeklinkers
kan worden volstaan zoolang er geen
vraag is naar industrie-terrein.
B. en W. zullen den weg niet verder
aanleggen dan noodig is. Maar Spr
vraagt toch van den Raad het geheele
crediet. Dan kunnen B. en W. naar be
vind van zaken handelen.
Destijds is er door Spr. in den Raad
gezegd, dat er wel eens vraag naar in
dustrie-terrein geweest is. Er is aan den
Kleverskerkschen weg een nuttig werk
verricht. Wanneer de Raad het voorstel
van B. en W. niet aaneemt, weten B. en
W. niet, waar ze met de werkloozen
heen moeten. Dan zal het op een steun
verlening uit loopen.
Spr. zegt, dat een coupure als door
dhr Jeronimus bedoeld, pl.m. f27.000
zal kosten.
Verder zegt Spr., dat B. en
W. willen voldoen aan het verzoek van
den Raad om dit terrein te trachten te
verkoopen. Maar dan moet de weg ge
legd worden.
Dhr Vertregt: da's gauw genoeg
gebeurd.
Op een vraag van mevr. Weijl zegt
weth. Onderdijk, dat Gedep. Staten geen
genoegen zullen nemen met een afslui
ting van den ouden weg, zoolang het
industrieterrein niet verkocht is.
Dhr Paul betwijfelt of Ged. Staten
wel genoegen zullen nemen met paarde
klinkers.
Dhr Vertregt begrijpt niet, waar
om B. en W. den geheelen weg ln eens
willen aanleggen.
Weth. Onderdijk weet niet, of de
eigenares der hofsteden genoegen zal
nemen met een gedeelte van den weg.
Dhr Paul houdt vol, dat men op den
duur beter uit zal zijn door direct goede
klinkers te nemen. Dan is er ook kans,
dat wij den ouden weg mogen afsluiten.
Dhr Vertregt meent, dat we keuze
hebben tusschen: den heelen weg met
goede klinkers of een gedeelte van den
weg en dan met paardeklinkers.
Dhr v. d. Weel zegt, dat de Holstein-
sche weg ook met paardeklinkers is ge
legd en die is goed.
Dhr Jeronimus spreekt in gelijken
geest als dhr Vertregt. Spr. zou aan B.
en W. het crediet voor goede klinkers
willen geven. Dan kunnen ze naar be
vind van zaken handelen.
Dhr Vertregt stelt voor het ge
deelte weg dan naar Middelburg aan te
leggen. Dan kunnen we afwachten, of we
tot verderen aanleg verplicht worden.
De werkverschaffing kan dan voort
gaan.
De voorzitter acht dan een cre
diet van f 9000 voldoende.
Dit laatste voorstel wordt z. h. st aan
genomen.
Wijzigingen alg. salarisverordening.
Dhr Paul, s. d., kan zich voor een
groot deel met het voorstel van B. en
W. vereenigen. De toelage van een der
adjunct-commiezen acht Spr. niet bil
lijk tegenover anderen. Spr. stelt daar
toe een andere rangschikking in de
groepen voor en in te voegen een groep
eerste kantoorbediende.
Dhr Mes, R.K., is voor georganiseerd
overleg. Maar 'tmoet niet de plaats in
nemen van B. en W. en den Raad. Spr.
betreurt het, dat B. en W. met dit voor
stel niet bij de begrooting zijn gekomen.
Toen is op bezuiniging aangedrongen.
Volgens Spr. is het nu niet de tijd voor
salarisverhooging. Aanneming van dit
voorstel zal afgunst en jalouzie bren
gen.
Dhr Jeronimus noemt het geor-
gaiseerd overleg een commissie voor ge
organiseerde opdrijving van salarissen.
Het laatste schrijven der commissie da
teert van Augustus. Sindsdien zijn de in
dexcijfers belangrijk gedaald. Wie dat nu
niet merkt, is hoorend doof en ziende
blind. Spr. wil in geen geval de salaris
sen van de betrokken personen vastleg
gen. ook voor toekomstige functionaris
sen. Het is misschien wenschelijk, dat de
desbetreffende personen naar elders sol-
liciteeren en vervangen worden door
jeugdige krachten
Het opdrijven van salarissen en het
uitbuiten der gemeentekas noemt Spr.
even misdadig, als vroeger het uitbetalen
van te lage loonen.
Het aanstellen van een voorman-tim
merman acht spr. geheel onnoodig. Ook
komt spr. er tegen op, dat B. en W.
aan een sjouwerman f 25 per week geven.
Spr. is ook tegen een salarisverhooging
voor den Redacteur der Handelingen. Wel
wil hij hem een vergoeding ineens van
f200 toekennen voor het meerdere werk.
Spr. zou willen, dat georganiseerd over
leg eens overwoog of het nu niet de tijd
is om de salarissen te verlagen.
De voorzitter zegt, dat de groote
debatten in den Raad aanleiding zijn,
dat de Handelingen zich steeds uitbrei
den. Dat juicht spr. toe, want zoo komen
we tot de wijsheid. (Gelach).
Dhr v. .d Weel zegt, dat de sjouwer
man Hubregtse een gezin van tien kin
deren heeft. Tegen zijn loonsverhooging
moet dus dhr Mes geen bezwaar maken,
want hij is voor kindertoeslag.
Dhr M e s is zeker voor een algemeene
kindertoeslag.
Dhr v. d. F e 11 z ziet een geweldig ver
schil tusschen loonen in gemeentedienst
en in de pariculiere bedrijven. Het is
nu niet de tijd voor salarisverhooging.
Men heeft nu een ander systeem voor
loonsverhooging gekozen. Met een alge
meene komt men niet. Men wil plooien
glad strijken. Maar dit gladstrijken ver
oorzaakt weer nieuwe plooien. Daarom zal
spr. tegen het voorstal stemmen, We we-
Binnenland.
Het Vlootplan door de Eerste Kamer aan
genomen.
De gast- en weeshuiskwestie te Aarden
burg definitief opgelost.
De brandweer-reorganisatie te Middel
burg.
Buitenland.
De opstand in Spanje.
Hevige ontploffing bij Toulouse.
ten de touwtjes niet aan elkaar geknoopt
te krijgen.
Dhr Gornelisse bestrijdt de reactio
naire opvattingen van dhr Jeronimus. Hij
beschouwt de ambtenaren nu blijkbaar
niet meer als lieve-lieers-beestjes. De da
ling in de index-cijfers is nog zoo groot
niet, in ieder geval niet zoo, om er een
loonsverlaging pp te baseeren.
Spr. is in 't algemeen tegen parti-
eele loonsverhoogingen. Maar het geldt
hier buitengewone omstandigheden.
Dhr H o n d i u s, A.-R., merkt op, dat
er bij elke vacature in gemeente-dienst
vele sollicitanten zijn. Het is dus hier in
gemeentedienst zoo slecht niet.
Heftige interrupties bij de sociaal-demo
craten. Geroep: u moest u schamen voor
zulk een argument.
Dhr Hondius zou voor het voorstel
zijn, indien werd aangetoond, dat de sa
larissen te laag zijn. En bovendien, we
staan voor reusachtige uitgaven in ver
band met werkloozenzorg, enz. Laat ons
toch alle aandacht wijden aan het eerst
noodige, n.l. de werkloozen. Die moeten
geholpen worden.
Dhr Wondergem, s. d., zou het een
verkeerde bezuiniging vinden, als we de
ervaren ambtenaren lieten vertrekken en
jongere moesten aanstellen. De loonen in
flinke particuliere bedrijven alhier be
dragen voor ongeschoolde arbeiders f22
f31 en voor geschoolde van f26f36.
Weth. Onderdijk zegt, dat dit voor
stel niets te maken heeft met een alge
meene loonsverhooging.
Interruptie: 'tis het begin er van.
Weth. Onderdijk ontkent dit. De
aanleidende oorzaak is niet te zoeken
in het georganiseerd overleg, maar in B.
en W. Door het G. O. zijn ook wel loons
verhoogingen afgewezen.
Mevr. W e ij 1, v. d., is voor het voor
stel, omdat het hier meerder werk be
treft. Spr. kent aan de cijfers van dhr
Cornelisse niet veel waarde toe. Ze zijn
willekeurig gekozen. We moeten juist
vergelijken.
Spr. is echter niet voor een salaris
verlaging, omdat de ambtenaren veel te
laat de gevolgen van de stijging der in
dexcijfers hebben gevoeld.
Dhr Paul herinnert er aan, dat dhr
Jeronimus heeft gezegd te zijn voor be
houd van eenmaal toegekende salaris
sen. En nu wil hij de salarissen door het
G. O. doen verlagen. Dat klopt niet
Spr. vergelijkt liever niet met de pari-
bedrijven, maar eerder met gemeenten
van ongeveer gelijke grootte. En dan blijkt
dat de laagste loongroep slechts in drie
gemeenten lager is dan in M'burg. De an
dere steken er ver of zeer ver boven uit.
Ook Provincie en Rijk betalen een ad
junct-commies hóoger. Er is zelfs kans,
dat de Rijkssalarissen worden verbeterd.
Dhr denHollander, A.R., acht den
Raad een slecht college om salarissen te
bespreken. Spr. zegt, dat dhr Wonder
gem niet moet generaliseren. Een timmer
man kan in gemeentedienst tot f32 ko
men. Maar in het vrije bedrijf komt men
zoo hoog niet. Het is de vraag of de
gemeente een loon betaalt, waarvan de
loontrekkende behoorlijk kan leven. Als
motief mag nooit aangevoerd worden het
aantal sollicitanten bij een vacature.
Spr. heeft in gemeentedienst ontzaglijk
veel groepen en titels ontmoet. Zou het
geen tijd worden, dat daarin een» vereen-
