No. 64
Zaterdag 13 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hsndrikse Ce's Bank N.ï. Seas
Safe-Loketten
EERSTE BLAD,
Partij kiezen.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUXJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Prijs der AdvertontlBni
1—4 regel* (1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
VADERLANDSCHE BANK
Bq tegen beurskoers y
Q OBLIGATIËN
mei jaariyksctie uilloting
Buitenland.
Binnenland
A. C. VAN DER REST
Ass. APOTHEKER
Geneesmiddelen, enz. enz.
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
in UPS' Brand- en inbraakvrijs
Kiuisinrichting.
Vraagt inliohtlngen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange forststra at 70, Goes.
Tel.: ledactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. «(435.
De Zeeuw
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers10.05
Er zijn nog altijd betrekkelijk velen,
die een afkeer hebben van partijen, van
partij-formatie en partij kiezen.
Partijen, zoo meent men, verdoelen het
volk. Zij hebben neiging bepaalde belan
gen op den voorgrond te stellen, met ach
terstelling van de algemeene, nationale
belangen.
Nieuw is deze opvatting niet.
Groen van Prinsterer beeft zich bij
velen van zijne vrienden gebaat gemaakt,
door zijn openlijk partij 'kiezen. Heel zijn
leven, maar vooral in 't begin van zijn
politieke loopbaan beeft hij moeten strij
den tegen de vrees om van partijen te
spreken en zich openlijk voor een partij
te verklaren.
Nu was deze partijvrees in Groen'a
dagen althans eenigermate verklaarbaar.
In zijne inleiding op Schrift en His
torie wordt hierop door den heer Colijn
gewezen als bij zegt:
De jaren 1830/31 waren getuige ge
weest van een warme uiting van vader
landsliefde; de opstand der Belgen bad
het Noorden hechter bijeen gevoegd, ver
schillen naar den achtergrond gedrongen.
De volgende jaren hadden eenerzijds
groote teleurstelling gebracht, maar aan
den anderen kant ook weer bet saamboo-
ri'gbeidsgevoel versterkt en den afkeer van
wat op splitsing en uiteengaan geleek,
verhoogd. En toen in 1839 Nederland
eigenlijk voor bet eerst als wèl saamge--
voegde eenheidsstaat in de rij der
volkeren trad, was overal de begeerte
sterk om vooral die eenheidsgedachte niet
te verzwakken. Met een boos oog werd
ieder aangezien, die die eenheid ver
stoorde.
Vanzelfsprekend werd het geacht, dat
de machtsmiddelen van den Staat aange
wend konden worden om die eenheid op
elk gebied te handhaven door schra
ging en sterking van de 'bestaande een
heidsinstituten".
Vandaar mede het hardnekkig verzet
tegen de vrije scholen, ook al werden die
geheel uit eigen middelen bekostigd.
Vandaar ook de vervolging der afge
scheidenen.
„Er trad zeker ook vijandschap tegen
de positief-Ghristelijke gedachte aan het
licht; hier en daar sterk zelfs; maar de
vrees voor verstoring der als noodzake
lijke gevoelde nationale eenheid, is o.i.
voor de afkeurenswaardige handelingen
dier dagen, althans als naaste motief in
de sfeer der 'hoogere Overheid, in sterker
mate drijfveer geweest dan de vijand
schap tegen het positieve Christendom."
'Onverschrokken heeft Groen van Prin
sterer zich tegen deze vrees voor partij
vorming te weer gesteld.
Men heeft, zoo zeide hij, gezegd: Ik ben
geen partijman. Daartegenover verklaarde
hij onomwonden: Ik wel. In den strijd
der beginselen, die Europa en Nederland
verdeelen, heb i'k een keus gedaan; aan
beginselen heb ik mijn leven gewijd.
En in 1840 verklaarde hij in de Tweede
Kamer:
„Ik heb ons land gelukkig hooren noe
men, dewijl er bij ons geene partijen be
staan; ook ik noem het land gelukkig
waar geen partijen bestaan, n.l. als die
eensgezindheid op eenheid en niet op ge
mis van beginselen berust. Ik beklaag het
land, waar de meesten ook dergenen die
een werkzaam aandeel aan de behande
ling der Staatszaken hebben, geenerlei
vastheid van overtuiging bezitten, lijde
lijke volgzaamheid beschouwen als onder
steuning van het Gouvernement". „Ik ge
loof dat alsdan het niet aanwezig zijn
van partijen een voorteeken is, dat er
spoedig partijschappen zullen ontstaan; ik
vrees, dat, als geenerlei banier, ook niet
ter plaatse waar zij behoort gezien te
worden, opgericht is, weldia velerlei 'banie
ren ter plaatse waar het niet behoort, op
gericht en door velen, ook van hen, die
vruchteloos naar betere leiding gezocht
hebben, zullen worden gevolgd."
Enkele jaren later hamerde Groen op
hetzelfde aambeeld, toen hij opmerkte:
„Een hooggeacht lid dezer vergadering
heeft dezer dagen gezegd: „dat hij die in
of buiten deze Kamer spreekt of doet
spreken van partijen, een groote ondienst
doet aan het Vaderland. Welnu, i'k moet
bekennen, ik behoor tot de schuldigen. Ik
heb in ea buiten de vergadering met op-
veorbel iste waarden, 's-GRAVENHAGE
zet van partijen gesprokenIk geloof,
dat wij bet Vaderland eene groote on
dienst doen, indien wij uit vrees voor drift
of partijschap, alle groote vraagstukken
ter zijde stellen, en het bestaan van het
geen onloochenbaar is, ontkennen."
En later toen hetzelfde vraagstuk weer
aan de orde kwam, maakte hij deze rake
opmerking: „Uit vrees voor een partij te
zijn, maakten wij voor een vijandige
partij ruim baan."
Vóór partijvorming en partij kiezen
was Groen, maar tegen partijdigheid. „Het
moge paradox schijnen, doch het is
waar. Onpartijdig kan alleen hij
zijn, die partij kiest. Wat toch is te ver
staan. Wie partij kiest, vraagt in de
eerste plaats niet naar personen, maar
naar beginselen. Wie partijdig is,
handelt vlak omgekeerd."
Zoo heeft Groen van Prinsterer partij
gekozen.
Beslist en zonder aarzelen.
In ons isolement, in onze zelfstandig
heid, in onze beginselvastheid, zoo zeide
hij, ligt onze kracht.
En zoo is het nog.
Het klinkt mooi als daar gesproken
wordt van een staan boven de partijen,
maar daarmee zullen we de nationale be
langen niet kunnen dienen en de onpar
tijdigheid niet bevorderen.
Evenals Groen hebben we partij te 'kie
zen.
En dan zijn we niet klaar met het be
talen van een kleine contributie, maar dan
hebben we ons te geven met al onze kracht
voor de sterking van de A.-R. partij wier
beginselen gegrond zijn op bet Woord
van God.
Een opstand in Spanje?
Uit de Spaansche grensplaats Hen-
daye wordt gemeld, dat volgens te Mad
rid ontvangen berichten te Jaca (in het
Noorden van Spanje) een opstandige
beweging zou uitgebroken zijn. De ver
binding van Madrid met Jaca zou ver
broken zijn.
Naar Havas uit Madrid meldt, heeft
de Spaansche minister van financiën in
den ministerraad verklaard, dat het gar
nizoen te Jaca in opstand is gekomen
De regeering heeft troepen uitgezonden.
Het gaat om een beweging die geen be
paald program heeft. In de provincie zou
rust heerschen.
Kinderarbeid in Rusland.
Tengevolge van het groote gebrek aan
werkkrachten in de Russische fabrieken
heeft de Russische regeering volgens een
bericht van het Oostenrijksche emigratie
bureau, besloten, ook schoolkinderen in
de fabrieken te laten werken.
Reeds werden drie groepen van school
kinderen van 12 tot 13 jaar in drie
verschillende ondernemingen aan 't werk
gezet.
De kinderen moeten over het algemeen
hetzelfde werk verrichten als volwassen
arbeiders, maar ontvangen slechts 40 pet
van het uurloon van volwassenen (62
kopeken).
Wanneer deze proeven, naar de mee
ning der sovjets, aan de verwachtingen
voldoen, zal beslist worden, of het wen-
schelijk is, een algemeenen kinderarbeid
in de Russische fabrieken in te voeren.
Ziedaar nu, waartoe het Bolsjewisme
voert. De zwartste tijden keeren er door
terug.
De Kablneisvorming in Frankrijk.
Senator Steeg heeft de opdracht tot
heit vormen van een kabinet aanvaard.
Na het beëindigen zijner besprekingen
heeft Steeg zich naar het Elysée begeven
om den president der republiek mede te
deelen dat hij de kabinetsformatie defi
nitief op zich neemt.
Het is nog niet bekend, op welke com
binatie Sleeg denkt te steunen. Het ver
luidt echter dat het ministerie nog in
dein loop van hedenavond zal worden
gevormd.
Bezuinging bij de Sovjets.
Naar via Kowno uit Moskou wordt
gemeld, heeft de voorzitter van den op
persten economischen raad der sovjet
unie een oproep gepubliceerd, waarin hij
wijst op den moeilijken financieelen toe
stand.
De industrieele ondernemingen moeten
zich zooveel mogelijk toeleggen op ver
betering der kwaliteit.
De spaargelden dienen beschikbaar
te worden gesteld voor den wederop
bouw. Nog te veel bedrijven verhoogen
hun uitgaven zonder vooraf na te gaan
of deze door inkomsten worden gedekt.
Een ander bericht uit Moskou meldt,
dat de raad van volkscommissarissen
der al-Russische sovjet-republieken
heeft besloten, om een bijzonderen raad
te stichten voor de voedselvoorziening
van het volk.
Dit nieuwe instituut heeft tot taak,
inrichtingen en fabrieken in gereedheid
te brengen, om gaarkeukens voor de
voedselverschaffing onder te brengen,
want tot nog toe is daar veel te weinig
aandacht aan besteed, zoodat er groot
gebrek heerscht.
Korte Berichten.
De Italiaansche Kamer heeft giste
ren het besluit tot verlaging van alle sa
larissen van ambtenaren en bedienden
van den staat en openbare diensten met
ten minste twaalf percent tot wet ver
heven.
Ten gevolge van de economische
crisis hebben verscheidene ceramiekfa-
brieken te Baudour (Belgë) en omstre
ken enkele ovens buiten bedrijf moeten
stellen. De arbeiders zijn .piet ontslagen
doch zullen vooreerst nog slechts vier
dagen per week mogen werken.
Donderdag heeft in een stikstoffa-
briek in de buurt van Tarbes (Fr.) een
hevige ontploffing plaats gehad. Een
groote ketel, die meer dan 1000 ton
cyaan bevatte, is door tot dusver onop
gehelderde oorzaak in de lucht gevlogen
Het geheele gebouw werd vernield. Tien
arbeiders liepen levensgevaarlijke ver
wondingen op.
In de Duitsche steden met meei
dan 25.000 inwoners is het aantal werk-
loozen, dat van gemeentewege onder
steund wordt omdat zij geen steunuitkee-
ring meer ontvangen, in November met
61/2 pet gestegen tot ruim een half mil-
lioen.
Te Southend-on-Sea (aan de Theems-
monding) zijn 112 personen ziek gewor
den, waarschijnlijk tengevolge van het ge
bruik van ondeugdelijk vleesch. Een
vrouw is reeds overleden. De overige per
sonen hoopt men in het leven te kun
nen behouden.
Te Bordeaux heeft zich de bankier
Christolome ter beschikking van de ju
stitie gesteld. Hij bekende hem toever
trouwd geld tot een bedrag van li/2
millioen francs verspeculeerd te hebben.
Op een zolder der Universiteits-bibli-
otheek te Gent is brand ontstaan. Zware
schade werd aangericht. In de bibliotheek
zelf bleek veel waterschade te zijn, waar
van de omvang nog niet kon worden
vastgesteld.
Rumoer in den Amsterdamschen
Gemeenteraad.
In den Amsterdamschen Gemeenteraad
hebben de communisten zich gisteren
weer eens dapper geweerd.
Behandeld werd een voorstel-Wijnkoop
tot beschikbaarstelling van verwarmde
lokalen voor de werkloozen, welk voor
stel werd verworpen met 30 tegen 4 stem
men. Een voorstel-Seegers e.s. (Kerst- en
Nieuwjaarstoeslag en een kolentoeslag
van f 2.50) werd eveneens verworpen met
30 tegen 4 stemmen.
Na de stemming schreeuwde een
spreekkoor op de tribune, dat zich reeds
eerder had laten hooren: Ja, verworpen,
omdat de S. D. A. P. de 'koffiekamer in
liep! Zeg Pothuis, wij kennen je wel!"
„Ik beloof je, dat i'k Pothuis wèl zal
sprökenl" roept een 'der triibunegasten.
Een ander van de tribune-bezoekers
krijgt een zenuwachtige bui en gilt: Lee-
lijke rothende, g. v. d., om de werkloozen
zoo uit te buiten!"
De voorzitter, wethouder Wibaut,
sohorst de vergadering, de werkloozen
worden weggeleid, doch zetten fipn ge
schreeuw voort.
LANGE KERKSTRAAT 42 GOES
Telefoon 168.
Jou zal ik ook wel krijgen, Douwesl
Pothuis, wij komme 'bij je thuis! Vuile
rothende 1
Een ander vult aan: Ik krijg je wel,
Pothuis! Ik wacht wel op je!".
Als het geheele gezelschap bijna de tri
bune heeft verlaten, gilt er nog één: Ik
kom morgen wel bij je thuis, PothuiJ".
Als de rustverstoorders zijn vertrokken
wordt de vergadering heropend. Er dreigt
onmiddellijk een woordenwisseling:
Mevrouw v. Blitz Bonn (S. D.)
vraagt aan mevrouw v, Zelm (G. P. H.):
Hebben ze 't goed gedaan?
Waarop mevr. v. Zelm onmiddellijk
antwoord: Ze krijgen jou ook wel, dame!
De heer 'Gulden: Ze zaten toch reeds
lang op de tribune op een rel te wachten!
Mevrouw v. Zelm ging daar weer ge
weldig tegenin. Met een sussend woord
van de „omzittenden" liep de woorden
wisseling af.
Nederl. Chr. Landarbeidersbond.
De Ned. Chr. Landarbeidersbond heeft
gisteren te Utrecht zijn elfde algemeene
vergadering gehouden.
De heer R. Simons te Utrecht, bonds
voorzitter, zeide in zijn openingswoord,
dat het aantal leden van den bond op 42
na de 10.000 heeft bereikt.
'Op velerlei terrein laat, zoo zeide hij
verder, de crisis zich gevoelen. De gevol
gen hiervan zullen niet ongemerkt aan
ons voorbijgaan. Steun aan onze wankele
bedrijven zal noodzakelijk zijn, en ook de
regeering is daarvan overtuigd.
'Onder 'luiden bijval werd besloten, een
telegram van hulde te zenden aan oud-
minister Slotemaker de Bruine, in ver
band niet de totstandkoming van de Ziek
tewet.
Het beleid van het hoofdbestuur ver
wierf algemeene goedkeuring.
Blijkens het jaarverslag telde de Bond
op 31 December j.l. 277 afdeelingen, tegen
231 een jaar tevoren.
Het bestuur werd gemachtigd, zoo
noodig en zoo mogelijk in 1931 over te
gaan tot de benoeming en indienststelling
van een propagandist.
In een feestelijke bijeenkomst des
avonds werd aan het 'bondsbestuur een
vaandel aangeboden.
Plattelanderbond.
Donderdag heeft de Plattelandërsbond te
Utrecht zijn algemeene vergadering ge
houden.
Na langdurige discussies werd met al
gemeene stemmen de volgende motie aan
genomen:
„De Plattelandërsbond, in algemeene
vergadering te Utrecht bijeen; overwegen
de, dat momenteel de Nederlandsche land
bouw in een noodtoestand verkeert en dat
vele landbouwers met den ondergang be
dreigd worden, dringen bij Uwe Excellen
tie aan op spoedige hulp aan 'den land
bouw door loonende productieprijzen te
verzekeren voor landbouwproducten,
tarwe, aardappelen, suikerbieten, zuivel-
en tuinbouwproducten, en den landbouw
in het algemeen van de lasten, voort
spruitende uit de sociale verzekering, te
ontheffen.
TWEEDE KAMER.
Verhooging gedistilleerd-accijns.
Nadat gisteren verschillende kleine ont
werpen waren behandeld, kwam aan de
orde het wetsontwerp tot verhooging
van den accijns op gedistil
leerd.
Dhr Kortenhorst, R.K., zegt, dat
anderhalf jaar geleden de accijns op ge
distilleerd op een niveau dat door en
door solide is te noemen, gebracht werd.
Sociaal gesproken was de verlaging een
goede daad, maar de oude opbrengst
heeft zich niet gehandhaafd.
De Minister wil nu het laatste beetje
van den buit nog binnenhalen. Spr. aar
zelt hem daarbij te volgen. Beter ij het,
Binnenland.
De Tweede Kamer nam de verhooging
van den accijns op gedistilleerd aan.
Voorstellen voor de Gemeenteraden van
Goes en Middelburg.
Ernstige auto-ongelukken te Zwolle en te
Uithuizen.
Rumoer in den Amsterdamschen Gemeen
teraad.
Buitenland.
Kinderarbeid in Rusland.
Krijgt Frankrijk een kabinet?
Opstand in Spanje?
alvorens het cijfer te wijzigen, het verlooo
van de economische crisis af te wachten.
Dhr Schouten, A. R., zegt, dat zich
het zeldzame verschijnsel heeft voorge
daan, dat de vaste commissie voor de
belastingen unaniem tegen het voorstel
is. Dit is geen wonder. Voor belastingen,
die op het bedrijf drukken, is stabiliteit
een eerste vereischte. Bovendien mag nog
gevraagd worden of de Minister 4 mil
lioen uit de verhooging zal halen. De
werking van deze accijns is zeer grillig.
Met te meer klem mag worden gevraagd
of dit ontwerp wel urgent is.
Het najaar van 1931 is beter geschikt
over deze kwestie oordeelen. Men kan
dan beoordeelen den gang van zaken
zooals die in 1932 kan zijn. Laat de Minis
ter de Kamer de beslissing over het ont
werp besparen.
De heeren Boon, V. B., Oud, V. D.,
van Vuuren, R. K, v. d. Tempel,
S. D., en de Visser, Comm., bestrijden
eveneens het ontwerp. De heer Teu-
lings, R. K, en Rutgers v. Rozen
burg, C. H., zullen er voor stemmen,
evenals de her Kersten, S. G. P.
Minister de Geer kan op het denk
beeld van den heer Schouten (uitstel)
niet ingaan. Er is voor 1931 een tekort en
daarin moet voorzien.
Wat thans voorziening eischt, dient
thans te worden gevoteerd.
Spr. komt tot het tweede punt: de le
gendarische gevaarlijkheid. De opbrengst
is achteruitgeloopen. Spr. heeft echter
steeds gezegd, dat de fraude niet mocht
herleven. Gebleken is nu, dat herstel van
de oude opbrengst zou leiden tot weder
opleving van de fraude. Daarom heeft
spr. voorgesteld, het tarief te verhoogen
101 r200. Dit was het bedrag dat steeds
t'orremd was als middel om den smok
kel handel den kop in te drukken. Spr.
heeft echter verlaging tot f 180 voorge
ste' d op advies der commissie, omdat
hij meende, dat dit de bestaande op
brengst niet in gevaar zou brengen.
Spr. ontkent op grond van verschillen
de uitspraken, dat de voorgestelde ver
hooging zal leiden tot opleving der frau
de.
Zult ge de 4 millioen wel ontvangen?
vroeg men. Verminderde ontvangst kan
echter alleen een gevolg zijn van her
leving van den smokkelhandel of van
verminderd verbruik. Het is niet aanne
melijk, dat het verbruik uniform zou
blijven bij een verlaging van f300 tot
f180, doch plotseling zou dalen bij een
verhooging tot f200. Bovendien zou dan
in dit ontwerp een niet voorzien voor
deel op ander gebied liggen. Voor ver
meerdering van den smokkelhandel be
hoeft men echter niet bang te zijn.
Overigens is er alle kans, dat noch de
borrelprijs zal stijgen, noch de glazen
bier kleiner zullen worden.
Spr. komt tot de legislatieve behoor
lijkheid. Meermalen is het voorgekomen,
dat men kort nadat een wet tot stand
gekomen is, daarop moest worden terug
gekomen wegens gewijzigde omstandig
heden, b.v. L. O. wet, Arbeidswet, Pen
sioenwet. Er is een vergissing gepleegd
en dat wordt thans hersteld. Spr. houdt
ast aan het gestelde doel, dat de op
brengst niet mag afnemen. O.m. in No
vember 1929 heeft spr. de nu voorgestelde
herziening in uitzicht gesteld. Het ont-
