Zaterdag 6 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
6
Hendrikse Cos Bank H.V. Goes
Safe-Loketten
EERSTE BLAD,
Kanonnen en Onderwijs.
BANK VOOR ZEELAND
N.V.
1
G. VAN WILLEGEN ZOON
Gerozilver - Gromalca
metjaarliiksche uitloting
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
j
GOES
ALLE BANKZAKEN, EFFECTEN
COUPONS, LOSSINGEN
-
Buitenland.
Roestvrije Tafel- en Dessertmessen
VADERLANDSCHE BANK
0/
/0
in LIPS' Brand- en Inbraakvrije
Kluisinrichting,
Vraagt inlichtingen,
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekonlng No. 44403,
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f 0.05
Prljs der Advertent.16n:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
jgip
Het hoofdorgaan van de S. D. A. P
bevatte onlangs een artikel, waarin met
koeien van letters werd meegedeeld, dat
de Regeering wel geld heeft voor ka
nonnen, maar niet voor onderwijs.
Zooiets pakt. Het slaat in.
En wie niet verder nadenkt en on
der hen die zich bij voorkeur „bewust"
noemen zijn er blijkbaar velen bij wie
dat bet geval is schudt waar
schijnlijk meewarig het hoofd en vindt
zulk een houding van de Regeering toch
wel heel bedenkelijk. Het behoeft niet
te verwonderen, als hij neiging gevoelt
om, daartoe geroepen, mee te protesteeren
en te demonstreeren.
Wie echter gewoon is na te denken
en uit zijn oogen te zien, zal behoefte ge
voelen zich eerst eens 'n weinig op de
hoogte te stellen en na te gaan, of wat
met zoo schreeuwerige letters wordt ver
kondigd, wel met de waarheid in overeen
stemming is. En dan zal al spoedig blijken,
dat er van heel deze beschuldiging geen
woord waar is.
Dit blijkt 'het best wanneer we eens
naast elkaar stellen de diverse uitgaven
van het Rijk van een 50 jaar geleden en
thans.
Daartoe plaatsen we hier naast elkaar
in duizenden guldens wat in 1378
door het Rijk voor verschillende doelein
den werd uitgegeven en wat voor het jaar
1931 werd begroot.
Huis der Koningin
950
1.850
Hooge colleges etc.
600
2.057
Buitenl. Zaken
600
4.197
Justitie
4.500
29.756
Binnenl. Zaken en
I
Landbouw
22.908
Onderwijs
1
165.852
Waterstaat
29.000
61.735
Arb, Handel en N.
77.347
Financiën
8.000
54.104
Marine
36.500
101.731
Oorlog
Koloniën
2.000
6.159
Uit dit staatje 'blijkt, dat een juiste ver
gelijking niet mogelijk is, daar de indee
ling der departementen een andere is dan
vroeger.
Zoo hebben we nu afzonderlijke depar
tementen voor Binnenl. Zaken en Land
bouw, Onderwijs, Waterstaat en Arbeid,
Nijverheid en Handel, welke takken van
dienst vroeger onder' één departement, dat
van Binnenlandsche Zaken ressorteerden.
Daarmee dient rekening te worden ge
houden.
De eerste indruk die deze cijfers ons
geven is deze, dat de uitgaven enorm zijn
gestegen, maar dat naar verhouding d e
uitgaven voor de landsverde
diging het minst omhoog zijn
gegaan.
De uitgaven voor Buitenl. Zaken, Jus
titie en Financiën zijn ongeveer verzeven-
voudi'gd. Die voor Koloniën zijn driemaal
zoo hoog dan 50 jaar geleden.
De onderwijs-uitgaven van 1878 kon
den we niet afzonderlijk nagaan, we wil
len echter aannemen, dat- in die dagen het
leeuwendeel van de uitgaven van Bin
nenlandsche Zaken voor het onderwijs be
stemd was en dat van de 29 millioen
van dit viervoudige departement alleen
door Onderwijs 16 millioen werd opge
slokt. Vermoedelijk zijn we dan niet aan
der ''aren kant rebleven.
Welnu, dan blijkt, dat de uitgaven voor
Onderwijs thans meer dan tien maal zoo
hoog zijn dan 50 jaar geleden, terwijl die
voor Defensie de Loodsdienst daar
onder begrepen verdrievoudigd wer
den.
Waarbij dan nog komt, dat ook de ge
meenten daartoe door de wet verplicht,
enorme sommen voor het onderwijs uit
geven en dat ook de Provinciën voor dit
doel niet onbelangrijke bedragen be
schikbaar stellen.
Wie hiermede rekening houdt ziet wel
hoe ontzaglijk dwaas en misleidend hel
is, het voor te stellen alsof er in ons land
wel geld zou zijn voor kanonnen en niet
voor onderwijs.
Wie eerlijk en onbevangen oordeelt zal
moeten toestemmen, dat, als men reke
ning houdt met de vermeerdering der be
volking, de uitgaven voor de defensie ge-
durenn de laatste halve eeuw niet geste
gen zijn.
Nu zeggen wij dit niet bij wijze van
verontschuldiging alsof wij ons voor de
defensie-uitgaven zouden hebben te
schamen.
Immers, terwijl het geven van onder
wijs niet rechtstreeks tot de zorg der
Overheid behoort, is het wel haar taak te
zorgen voor handhaving van de zelfstan
digheid der natie tegenover het buiten
land en voor de welvaart en de rust in
het eigen land.
Die taak mag zij niet verwaarloozen.
De defensie is niet en mag niet zijn
een zaak van ondergeschikte beteekenis.
De nationale zelfstandigheid is voor
wie de souvereiniteit Gods erkent, en oog
heeft voor de leiding Gods in de historie,
een goed van zoo hooge waardij, dat aan
de middelen tot verdediging daarvan
volle aandacht behoort te worden ge
schonken, en dat daarvoor zelfs offers
mogen worden gebracht.
Maar men kome ons niet aan boord met
het domme en leugenachtige praatje, dat
er in ons land wel geld is voor kanon-
nen en niet voor onderwijs.
De cijfers bewijzen het tegendeel.
handelaren verzoeken de regeering, den
invoer van Russisch bont te verbieden.
Maandag werkhervatting in Schotland?
Het is bijna zeker, dat in de Schot-
sche kolenmijnen Maandag het werk zal
worden hervat.
Op de bijeenkomst van de Schotsche
mijnwerkers te Glasgow verwacht men
het totstandkomen van een wapenstil
stand van drie maanden met de eige
naars op de oude voorwaarden.
De drie maanden wapenstilstand zou
den dan gebruikt worden tot het voort
zetten der onderhandelingen met de
eigenaren.
Een opzienbarend proces.
De officier van Justitie, Krylenko, heeft
tegen alle acht beklaagden in het proces
der industrieele partij te Moskou de dood
straf geëischt.
In zijn requisitoir constateerde Kry
lenko, dat niet alleen in de Sovjet-Unie,
maar in heel West-Europa het proces
woord voor woord was gevolgd.
De Ramsin-organisatie is niet alleen
VV fewest!'. V;
M'
L;
CORRESPONDENTSCHAP:YERSEKE
'v
v
T
Ons jaarverslag wordt op aanvrage gaarne toegezonden.
0
L Lv..';L. Y 'A--
Slachtoffers van de mist.
Vrijdagmorgen zijn in een plaatsje En-
gis bij Luik zestien personen van 30 tot
70 jaar, voor het meerendeel asthmalij-
ders, overleden, naar men zegt, tengevolge
van een mist, die sinds drie dagen over
het plaatsje hangt en die zoo dicht is,
dat men op een afstand van een meter
geen voorwerp kan onderscheiden.
Een telegram meldt nog nader, dat
men veronderstelt, dat de mist te Engis
met giftige gassen vermengd was.
Naar de bladen zeggen, zou ook een
massa vee het slachtoffer geworden zijn
van deze vergiftiging.
Het vermoeden, als zou de oorzaak der
sterfgevallen toe te schrijven zijn aan uit'
stroomende gassen van in de nabijheid
gelegen zinkfabiieken, is waarschijnlijk
niet juist, daar deze fabrieken reeds ge-
ruimen tijd stil liggen.
De „Peuple" meldt, dat zich ook in an
dere plaatsen soortgelijke sterfgevallen
hebben voorgedaan.
Te Flemalle Haute stierven acht perso
nen, te Flemalle grande vier, te Yvoy
Ramet vijf, te Jemeppe sur Meuse tien en
te Othée zeven, alle dorpen in den om
trek van Luik.
Te Ougree werden tien zieken naar het
ziekenhuis- vervoerd.
Uit Londen wordt geseind: Gedurende
den nacht van vier op vijf December heeft
een zoo dichte mist boven het Engelsche
Kanaal gehangen, als dit jaar nog niet is
voorgekomen.
Ook de Theems-monding is geheel door
mist verduisterd en een dichte mistbank
hangt eveneens boven Londen en epn
groot deel van Engeland.
De scheepvaart op de Theems staat
sedert 36 uur stil.
Russisch bont.
De Engelsche bonthandelaars maken
zich ongerust over het „dumpen" van
Russisch bont in Engeland. Op een t©
Londen gehouden vergadering van ver
tegenwoordigers van den heelen Engel-
schen bonthandel werd medegedeeld, dat
de Sovjet-regeering niet slechts tegen lage
prijzen bont op de markt brengt, doch
ook van plan was zich via haar agenten
rechtstreeks tot den kleinhandel te wen
den. Engelands positie op de bontmarlot
der wereld werd daardoor ernstig be
dreigd. Het Russchisch aanbod bedraagt
thans nauwelijks tien pOt. van de biji het
Vijfjaarsplan voorgenomen productie. Ge
durende tien jaar na de revolutie stond
de jacht in de meeste deelen van Rus
land en Siberië bijna volkomen stil, met
het gevolg, dat het wild zich aanzienlek
heeft vermeerderd. De Engelsche bont
door burgerlijke kringen en de vroegere
Russische hoffinanciers gesteund, doch
ook door Russische sociaal-democraten,
die in het buitenland vertoeven.
De eerste rol in den strijd der sovjet
unie speelt Polen! Deter ding heeft ver
klaard, dat hij den strijd tegen Moskou
een loonenden strijd acht. Poincaré is de
geestelijke auteur van den strijd tegen
sovjet-Rusland.
Een bijzonder middel in den strijd te
gen de sovjetregeering, is de sabotage en
men moet daden van sabotage beschou
wen als daden van klassenstrijd tegen de
sovjet.
KAPELLE (Z.-BEV.). TELEF. 21
Complete samenstellingen
vanaf f 21.75
Modellen en Prijscouranten op aanvraag
De ramp van de R 101.
Gisteren zijn de laatste getuigen voor
het Hof van onderzoek naar de ramp
van de R 101 verschenen. Booth, de
commandant van de R 100, zeide, dat
mannen als Irwin, Scott en anderen
van het hooger personeel voldoende er
varing met luchtschepen hadden, maar
dat dit met de lagere bedieningsman
schappen niet het geval was geweest.
Nixon, de organisator van den tocht
te Cardington, zeide, dat men algemeen
van gevoelen was geweest dat de terug
tocht uit Indië mogelijk bezwaren zou
bieden zoodat voor Lord Thomson's
terugkeer eventueel reeds een vliegtuig
te Karatsji besproken was maar op
den heenweg had niemand eenig ver
moeden van een mogelijk ongeval, laat
staan een ramp, gehad. Getuige was het
met commandant Booth eens, dat meer
ervaring voor het mindere personeel
wenschelijk zou zijn geweest en onge
twijfeld was de bemanning van de Duit-
sche luchtschepen beter geschoold.
Wann, de commandant van de R 33,
die indertijd boven Huil gebroken en in
zee terecht gekomen is, was het geheel
met dr Eckener eens, maar geloofde,
dat zelfs de hoogere officieren wat meer
ervaring wenschelijk geacht zouden heb
ben, waarmee get. intusschen in geenen
deele wilde zeggen, dat zij niet voor hun
taak berekend waren geweest.
voor bel ïste waarden, 's-GRAVENHAGE
tegen beurskoers
OBLIGATIËN jj
Na eenige feitelijke verklaringen van de
geredden Leach en Bisley zide Sir John
tot den vertegenwoordiger van de we
duwe van commandant Irwin, dat bet
Hof en het volk overtuigd konden zijn,
dat de commandant en alle hoogere of
ficieren ten volle hun plicht gedaan en
voor hun taak berekend waren geweest,
ook al hadden ze iets minder ervaring
dan de Duitsche commandanten gehad
Na afloop van het getuigenverhoor
zeide Sir John, dat hij en zijn mede
leden nu over voldoende materiaal be
schikten om een volledig rapport op te
stellen, maar men kon niet vêrgen, dat
spr. meteen al een datum noemde, waar
op dit rapport gereed zou zijn.
Korte Berichten.
Het nieuwe Poolsche kabinet is ge
vormd.
Gisteravond zijn te Schwading (Beie
ren) twee groote houtmagazijnen en hout-
bewerkingswerkplaatsen en een werktui-
genafdeeling geheel door brand verwoest.
Eerst na drie en een half uur ingespan
nen arbeid kon het vuur tot den haard
beperkt worden. De schade is buitenge
woon groot.
In Berlijn zijn 80.000 vrouwen in de
verschillende winkels en fabrieken werk
zaam. In geheel Duitschland 12 millioen.
35 pet van alle vrouwelijke persouen in
Duitschland- werkt dus in loondienst.
De Tabakswet.
In het Voorloopig verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp, houdende ver
lenging van den termijn, genoemd in art.
68a der Tabakswet, verklaarden eenige
leden, ofschoon erkennende, dat onder de
tegenwoordige omstandigheden een ver
lenging geboden is, het niettemin te be
treuren, dat de Regeering nu voor den
zevenden keer die verlenging heeft moe
ten voorstellen.
Het had h.i. op den weg der regeering
gelegen, om daar, waar het noodig mocht
blijken, centrale werkplaatsen te doen in
richten, teneinde de naleving dier artike
len te bevorderen.
Uitgifte van Zuiderzeegronden
De Glir. Boeren- en Tuindersbond in
Nederland, de Kath. Boeren- en Tuin
dersbond, en het Kon. Ned. Landbouw-
Gomité hebben zich met een adres ge
wend tot den minister van Waterstaat,
waarbij wordt aangedrongen op een spoe
dige beslissing ten aanzien van de uit
gifte der Zuiderzeegronden.
Adressanten wijzen er op, dat ze voor
al van belang achten, de wijze van uit
gifte der gronden aan de eventueele bou
wers en gebruikers. Waar bierbij door
den minister van Waterstaat een princi-
pieele beslissing zal moeten worden ge
daan, meenen zij, gezien den buidigen
stand van werkzaamheden in den pölder,
bij den minister te moeten aandringen,
de beslissing ter zake te willen bespoedi
gen, opdat de betrokken kringen van land
en tuinbouw hunne maatregelen tijdig
kunnen treffen.
De „Nationalistische Militie".
De minister van defensie heeft op de
nadere vragen van het Eerste Kamerlid
Mendels betreffende de oprichting van
een „Nationalistische Militie" door het
Verbond van Nationalisten geantwoord:
Om op den naam „militair of semi-militair
instituut" aanspraak te kunnen maken,
moet een instelling èf in het bezit zijn
van wapens, èf, indien zij geen wapens
heeft, op eenigerlei wijze tot de weer
macht behooren. Voor zoover aan onder
geteekende bekend, beschikt de zooge
naamde „nationalistische militie" niet
over wapens en ondergeteekende is geens
zins voornemens haar deze te verstrek
ken.
De naam „militie" werd door de in
stelling geheel ten onrechte aangenomen.
Zij staat tot de weermacht in geenerlei
betrekking. Zij i» niet met instemming
Binnenland.
De Tweede Kamer over de Landbouwbe-
grooting.
De spoorlijn Rotterdam-Gouda.
Buitenland.
Het mijnconflict in England.
Het industrie-proces in Rusland.
Slachtoffers van den mist.
van de regeering tot stand gekomen. Van
de zijde van ondergeteekende is geen
enkele daad te verwachten, die zou kun
nen bevorderen, dat de naam „militie"
met eenig recht kan gevoerd worden.
Ds tarieven en arbeidsvoorwaarden van
hef Spoorwegpensioenfonds.
In de memories van antwoord aan de
Eerste Kamer inzake het wetsontwerp tot
voorziening in het tekort van het Spoor
wegpensioenfonds constaieeren de minis
ters van Waterstaat en van Financiën, dat
voor leedwezen, dat de vertegenwoor
digers van het personeel, niet in de ge
legenheid zijn gesteld, over deze aan
gelegenheid hun meening te uiten, geen
reden bestaat. Het jjeldt hier een kwes
tie, waarbij de belangen van het perso
neel niet betrokken zijn, daar immers
niet van het personeel, doch uitsluitend
van het spoorwegbedrijf en van de schat
kist offers worden gevraagd tot dekking
van het tekort.
Wat de practische zijde van het ont
werp aangaat, moet worden ontkend, dat
uit het aanhangige voorstel in de toe
komst drastische maatregelen dreigen,
welke hetzij het publiek hetzij het perso
neel zullen treffen.
Zoowel de tarieven als de arbeidsvoor
waarden zullen ook in de toekomst uit
een oogpunt van algemeen gelang wor
den bezien. En juist om die te stelliger
te waarborgen en hierbij de volledige
medewerking der spoorwegdirectie te ver
krijgen ook in moeilijke tijden, wanneer
de onderhavige pensioenlasten zwaar zou
den kunnen drukken, wordt in het ont
werp bepaald, dat deze lasten, wanneer
en voorzoover het bedrijf ze niet kan
dragen, niet als een tekort op de ex
ploitatierekening zullen paraisseeren, dat
dan door het rijk zou moeten worden
gedekt, maar vóór dat een tekort gecon
stateerd is, door het Rijk zullen worden
bijgepast.
Er zijn tijden denkbaar misschien
zijn ze op het oogenblik nabij dat een
zoodanige regeling méér waarborg voor
doelmatige tarieven en voor behoorlijke
arbeidsvoorwaarden zal bieden dan eene,
waarbij ongeveer de helft van de onder
havige pensioenlasten als een vaste bij
drage op het bedrijf wordt gelegd.
Nu er goen essentiëele scheiding meer
is tusschen staats- en spoorweg-financiën,
is de eenige vraag, waarop het aankomt
deze, of een bedrijf zijn eigen pensioen
lasten moet dragen. Het antwoord op die
vraag schijnt niet twijfelachtig.
Tenslotte wordt .nog opgemerkt, dat al
hetgeen noodig is voor den goeden gang
van het bedrijf in zijn geheel, waarin bil
lijke verzorging der personeelbelangen is
begrepen, voorrang geniet boven de an-
nuiteit en dat hetgeen dientengevolge
jaarlijks aan de annuiteit mocht blijken
te ontbreken, door den staat afzonderlijk
moet worden bijgepast.
N.- en Sf Joosland. De werkgeversver-
eeniging alhier besloot in haar laatst
gehouden vergadering het loon der ar
beiders voor dezen winter niet te verlan
gen. Mocht echter de regeering in de
toekomst de landbouwers niet steunen,
dan zullen de landbouwers noorgedwoa-
gen, tot loonwijziging moeten overgaan.
