Nu. 57
Vrijdag 5 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Niemeijers
Safe-Loketters
Heridrikse Cos Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
18 ct.
15 ct.
12 ct.
ij) 10 ct.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
in LIPS' Brand- en Inbraakvrije
KluisinricSiting,,
Vraagt inlichtingen.
iets van.
Iimogelijk,
po ter be-
ioozen en
tegen 7
jen V. D.
[rordt ver-
die der
1931 c.a.
blgemeene
Iting 1931.
lie begroo-
|dè finan-
Rijk en
|ngen, die
de mees-
zijn, wat
Eerst bij
len meer
gemeente
eegiooting
(.iciteit der
ig mist.
belasting
oogd, dan
opcenten
gemeente-
ist, gezien
Veer, die
fet voorstel-
1 de vermo-
jvan 50 op
lien V. B.,
peletten,
wijziging
Iheden voor
eejag beoo-
schap wil-
huishoud-
laging van
jioorde met
pningbouw-
lloosheid en
leel fabriek
de loonen
steunrege-
liet Armhe-
|ien vroeger
de heeren
Irbeidsbeurs
len die niet
bote belang-
loe voor de
|t oogenblik
hoopt Spr
irerkloozen-
Jiichte 'ttoe,
fijziging toe
fractie er
|t, maar hij
wijzen, dat
ke nu zelfs
betalen.
lenreglemen1
Irs, dat ze de
Ier den. Wa;
tóór 1 Sep-
snt zijn, en
laan het ad-
lorganiseerd
Ie A.R. wet-
)hgt te bepa-
ieentedien3t
van drieën
eiding vroeg
staat.
?r. de limiet
^hil wat la-
13., wat het
irstel inzake
echter nog
bhuur, waar-
lakt.
der straat-
de ïnatgla-
achtte spr.
blijkt Mid
den kant te
bestratings-'
deel van het
I terugontvan
gt spr. weer
mogelijkheid
de Veersche
ier en onder-
net den Poe-
er het alge-
werken in
n inzake wo-
jken?
slag van den
een school
msioen.
zijn verschil-
okken, gezien
Hondius en
toen zij com-
rs gaven.
>r Jeronimus
en V. B, (De
i „neen".)
ïgen, die dn
maar waarin
voor te stel-
an tegen iets
zer voor was.
ken deed hy
nde, dat men
'en der arbel-
ïenauzeerd tot
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA,
Bureau: Langt; forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummersi 0,05
Prijs der Advertentiën:
1i regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijk» korting.
Onnoodige splitsing?
Dat de uitgaven voor het Onderwijs
naar verhouding in ons land buitenge
woon hoog zijn kan niemand ontkennen.
Een andere vraag is echter, waaraan
die hooge uitgaven te wijten zijn.
Bij de behandeling van de Onderwijs-
begrooting in de Tweede Kamer werd
door verschillende sprekers van links ge
klaagd over de onnoodige splitsing we
gens richtingsverschil. Gevolg: veel te
veel kleine schooltjes en een belangrijke
uitzetting van de uitgaven. Zelfs Prof.
Visscher was blijkbaar een weinig onder
den indruk gekomen van deze bewerin
gen.
De heer Tilanus echter, die als lid van
de commissie-Rutgers tot oordeelen wel
eenigszins bevoegd is, ontkende dat hier
van een misbruik op eenigszins beteeke-
nende schaal gesproken kan worden.
De heer Beumer bleek van hetzelfde
gevoelen te zijn. Hij verklaarde dat er
onder de A.R. fractie niet een is die ooit
zijn medewerking heeft verleend om een
nieuwe school in het leven te roepen,
wanneer niet inderdaad de oprichting
daarvan geëischt wordt door het begin
sel.
En hij voegde er aan toe, dat zij die
hieromtrent klachten hebben, dezen be-
hooren toe te lichten; aan exclamaties in
algemeenen zin heeft men ten deze niets.
De mogelijkheid bestaat dat men hier en
daar misbruik maakt van de wet. Maar
dan moet men met bewijzen kunnen
komen.
Gelukkig was Minister Terpstra, die
steeds meer het vertrouwen der Kamer
begint te krijgen, in staat de gewenschte
inlichtingen te verschaffen.
Hij heeft n.l. over het geheele land
door de inspecteurs een nauwkeurig on
derzoek laten instellen.
En wat bleek nu?
Van de 58 inspecteurs hebben 38 ge
antwoord, dat hun geen gevallen bekend
waren van ongewenschte schoolsplitsing.
„Van de andere 20 inspecteurs hebben
enkelen gevallen van onnoodige school- j
splitsing vermeld, sommigen een dubieus
geval genoemd, maar wanneer men het
volledig dossier van alle 58 inspecteurs
nagaat, kan men tot geen andere con
clusie komen dan dat het aantal onnoo
dige schoolstichtingen, waarbij men vast- i
houdt aan de norm, dat meer dan 25 pet. I
van de leerlingen van de oude school af
gegaan is om een nieuwe te bevolken
zeer gering is, vergeleken met het aan
tal bijzondere scholen dat we hebben, n.l.
bijna 4000."
De Minister voegde hieraan toe, dat
het mogelijk een enkele maal voorkomt
dat van onnoodige splitsing gesproken
kan worden, maar om tevens te waar
schuwen, dat men hierbij niet moet af
gaan op wat daaromtrent zooal verteld
wordt.
Als men al de gevallen die genoemd
worden serieus onderzoekt en samenstelt,
aldus de minist' dan is mijn conclusie,
getrokken uit de rapporten der inspec
teurs, dat het inderdaad overdreven is
om van een splitsingsmanie te spreken.
Dat de onderwijskosten hoog zijn moet
worden toegegeven. Maar men zoeke de
oorzaak niet, waar die niet gezocht mag
worden.
Het dure onderwijs.
De kosten van het lager onderwijs zijn
de laatste jaren enorm gestegen.
Voor een deel is dit het gevolg hier
van dat op groote schaal nieuwe scholen
zijn gebouwd.
De huisvesting liet een aantal jaren
geleden met name bij het bijzonder on
derwijs zeer veel te wenschen over, en
het behoeft dan ook niet te verbazen, dat
een groot aantal nieuwe gebouwen werd
gesticht.
Dat hierbij altijd de noodige soberheid
is betracht zouden wij niet gaarne bewe
ren. Er zijn hier en daar indertijd
„schoolpaleizen verrezen die de kosten
onnoodig hebben vergroot.
Ook met het aanschaffen van nieuwe
leermethoden en leermiddelen had men
hier en daar allicht wat voorzichtiger
kunnen zijn.
Maar overigens zal het niet gemakke
lijk zijn de juiste oorzaak aan te geven.
Dat de bijzondere scholen in dit op
zicht ook een bijzondere schuld zouden
Te 's Gravenhage is overleden generaal
W. Laatsman.
hebben, zooals soms wordt voorgesteld,
is onjuist.
De bijzondere scholen zijn wat hun ge
wone uitgaven betreft, gebonden door de
uitgaven van de openbare scholen.
Wordt daar de zuinigheid betracht
dan moeten zij zich beperken. Wordt
daar uit de royale hand geleefd, dan
kunnen zij hunne uitgaven opvoeren
Maar in elk geval heeft, en dat is nog
steeds een zwakke plek in onze onder-
wijswetgeving het openbaar onderwijs
hier de leiding.
De Roemeensche ambtenaarssalarissen.
Teneinde de Roemeensche begrooting
sluitend te maken, zal men tot verlaging
vhn de salarissen der ambtenaren moe
ten overgaan.
Drie maatregelen worden in verband
hiermede overwogen. Vooreerst een sala
risbelasting van 15 pet. gedurende drie
jaar voor traktementen van meer dan
3000 lei. Dan een heffing ineens van 20
pet. op alle traktementen, ook die bene
den 3000 lei. Op deze wijze zou men 3
milliard besparen. Het waarschijnlijkst
is de aanneming van een derde voorstel
Het voorziet een evenredige salarisbelas
ting, die progressief tot 30 pet. van het
traktement zal zijn. Aldus zou men 2.4
milliard kunnen besparen.
De landbouwcrisis in België
De hooge landbouwraad heeft Woens
dag te Brussel een belangrijke zitting ge
houden, gewijd aan de landbouwcrisis m
België.
De beer Merget stelde voor verschillen
de commissies in te stellen, die de kwes
tie zouden bestudeeren.
Spr. was van oordeel, dat de crisis
niet door middel van douanemaatrege
len zal kunnen opgelost worden en vroeg,
dat de transportkosten van landbouw
producten per spoor zouden vermin
derd worden.
Een ander lid wees op wat hij noem
de, het gevaar voor de Belgische suiker
nijverheid, dat bestaat uit den import óp
groote schaal van suikerbieten uit Ne
derland.
De raad stelde tenslotte vier commis
sies in, die de situatie in de verschillen
de takken van den landbouw moeten on
derzoeken en hierover rapport uitbren
gen.
Groote werkloosheid in Amerika.
Het rapport van den Amerikaanschen
vakver eenigingsbond over November
stelt den economiscben toestand in de
Vereenigde Staten ongunstiger voor dan
de officieele berichten dit doen.
Het aantal werkloozen bedraagt vol
gens dit rapport tenminste 4.860.000,
daaronder niet begrepen de landarbei
ders en het kantoorpersoneel.
Het leger der werkloozen wordt nog
steeds grooter, zoodat steunmaatregelen
ten spoedigste moeten worden getroffen.
Voorts wordt in het rapport vastge
steld, dat 40 pet. der georganiseerde ar
beiders zich loonsverlagingen hebben
moeten laten welgevallen, waardoor hun
levensstandaard op een lager peil is ge
komen.
Kabinetscrisis in Frankrijk
Het kabinet Tardieu is bij een inter
pellatie in den Senaat met 139147
stemmen in de minderheid gebleven.
Tardieu heeft daarop in overleg met
zijn collega's bet ontslag van het kabi
net bij den president der Republiek in
gediend. De president beeft het ontslag
van bet kabinet aangenomen.
Belastingverhooging in Amerika?
President Hoover heeft zijn tweede
jaarlijksche begrootingsboodschap aan 't
congres toegezonden.
Hoover herbaalt, wat bij reeds in zijn
Congresboodscbap bekend maakte, dat de
schatkist voor een tekort staat van 180
millioen dollar, aan welke mededeeling
hij de conclusie verbindt, dat bet Ame-
rikaansche volk, dat op het oogenblik de
laagste belasting betaalt van alle landen,
die aan den wereldoorlog hebben deelge
nomen, niet mag rekenen op een voort
during van de lage belasting, die het in
1929 heeft betaald, toen ongeveer 1 pet.
van de inkomsten werd geheven.
„De buitengewone posten voor de on
dersteuning der werkloozen en de gevol
gen der droogte zouden zelfs", vervolgt
Hoover, „een nieuw tekort in 1932 tenge
volge kunnen hebben".
Na vervolgens nog eenige reeds beken
de cijfers over de ontvangsten en uitga
ven van 1932 te hebben gegeven, vervolgt
de begrootingsboodschap met de varkla
ring, dat de Vereenigde Staten 690 mil
lioen dollar zullen uitgeven voor de ver
dediging in bet komende jaar, betgeen
34 milloen dollar minder is dan in bet
loopende jaar.
President Hoover vr&agt thans 28 5
millioen dollar voor den bouw van mari
nevaartuigen. Met het niet-uitgegeven sal
do, ontstaan ten gevolge van de opschor
ting van den aanbouw is dat dus 51.6
millioen voor vlootbouw.
De bouw van de schepen, welke bij
het verdrag van Londen worden toege
staan, dient zonder verwijl te worden
voortgezet, verklaarde Hoover.
Verder zal ook geld noodig zijn om de
overtreders van de drankverbodswetten
doeltreffender te kunnen vervolgen.
De petroleumbrand te Brooklyn.
De brand in de opslagplaatsen van de
Standard Oil te Brooklyn kon tot zijn
haard beperkt worden. Tevoren waren
echter, zooals gemeld, nog acht tanks
ontploft.
Ofschoon verscheidene havendepots en
kolenlichters even vlam vatten, kon toch
het overslaan van het vuur op de dokken
voorkomen worden.
De totale schade wordt op 1 millioen
dollars geschat.
Revolutionair complot in Portugal.
Volgens een bericht uit Lissabon heeft
de politie aldaar lucht gexregen van een
revolutionair complot, in verband waar
mede 20 personen gearresteerd zijn. Ook
zijn ruim 100 bommen, die voor een aan
val op de kazernes bestemd waren, in be
slag genomen.
Verschillende leden van politieke par
tijen, die met radicale elementen in ver
binding stonden, moeten bij het complot
betrokken zijn. Het onderzoek duurt nog
voort.
De algemeene staking in Engeland
verworpen.
De conferentie der afgevaardigden van
mijnwerkers k*«ft het voorstel tot het af
kondigen eener nationale staking in En
geland met 230.000 tegen 209.000 stem
men verworpen.
Korte Berichten.
Op de spoorlijnen BrusselOstende
en BrusselAarlen, worden thans proef
ritten gehouden met nieuwe locomotieven
en wagens, welke bestemd zijn om, aan de
internationale treinen in deze beide rich
tingen, een grootere snelheid te verzeke
ren. De afstand Brussel (Noord)Osten
de (Kaai), 122 K.M. bedragend, werd af
gelegd in 98 minuten, wat echter nog niet
voldoende wordt geacht.
De bekende Berlijnsche kunstschil
der Georg Grosz, die zich wegens gods
lastering voor de rechtbank te verant
woorden had wegens een doek, Christus
met een gasmasker voorstellend, is gis-
I termiddag vrijgesproken. De rechtbank
stelde zich op het standpunt, dat Grosz
niet den godsdienst heeft willen aanval
len, maar alleen den oorlog heeft wil
len bestrijden.
PER HALF ONS
Naar aanleiding van beschuldigin
gen van corruptie van de New-Yorksche
zedenpolitie is een onderzoek ingesteld,
dat tot schorsing van acht ambtenaren
geleid beeft.
Volgens nadere berichten uit Ran
goon is bet aantal slachtoffers van de
jongste aardbeving reeds gestegen tot 36
dooden en meer dan 150 gewonden.
Op grond van de beraadslagingen
in den Duitscben Rijksdag neemt men
aan, dat de regeering een meerderheid
van ongeveer 15 stemmen voor het hand
haven van de noodverordening zal krij
gen.
In den Pruisischen landdag is door
de Duitsch-nationalen het verzoek inge
diend, de opvoering van' de film „lm
Westen nichts Neues" te verbieden.
Het bakken van brood in hotels.
Naar aanleiding van het feit, dat en
kele hotels te Amsterdam en Rotterdam
zelf brood willen gaan bakken met de
bedoeling, dit 's morgens versch bij het
ontbijt te verstrekken, heeft de secreta
ris van de centrale bedrijfscommissie, be
doeld in de collectieve arbeisovereenkomst
voor het bakkersbedrijf, zich gewend tot
den directeur-generaal van den arbeid,
met de vraag, of deze dit in overeenstem
ming acht met de Arbeidswet.
De directeur-generaal van den arbeid
antwoordde, dat volgens de Arbeidswet
iedere ruimte, waar brood wordt gebak
ken, valt onder alle bepalingen betreffen
de broodbakkerijen en dus vóór 10 uur
's morgens geen versch of opgewarmd
brood mag worden afgeleverd of verkocht,
ook niet aan logeergasten.
Landarbeidersloonen en crisis.
Naar van de zijde der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw gemeld
wordt, hebben landbouwers op het eiland
Voorne-Putten besloten dezelfde houding
aan te nemen als hun Groningsche col
lega's, en tot het uiterste te wachten met
loonsverlaging.
Zoo eenigszins mogelijk zal deze geheel
achterwege blijven, indien bet bedrijf
eenigen steun ontvangt door de tarwewei
en een steunregeling aan de bietenteelt.
Na het conflict in de typografie.
Woensdag heeft de Centrale commissie
in de Typografie, belast met de recht
spraak over het collectief contract, haar
werkzaamheden hervat.
Met algemeene stemmen werd tot voor
zitter herkozen, de heer H. Diemer, te
Rotterdam, tot ondervoorzitter de heer
Belinfante, te Den Haag, en tot secre
taris de heeren Mr. P. Borst en W. G.
van Haaien.
De oesferverkoop.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid den heer Drop betreffende het in
stellen van een onderzoek naar een meer
doelmatige organisatie van den oester
verkoop hier te lande, hebben de minis
ters van Binnenl. Zaken en Landbouw,
en Financiën geantwoord, dat de onder
linge concurrentie niet tot gevolg heeft
Binnenland.
De Tweede Kamer over de begrooting
van Binnenl. Zaken en Landbouw en
Financiën.
Een motie tot afschaffing opcenten
Grondbelasting ongebouwd aangeno
men.
Buitenland.
Kabinetscrisis in Frankrijk.
Belastingverhooging in Amerika.
Complot in Lissabon.
dat verschillende oesterkweekers tot el-
ken prijs hun voorraad opruimen en dat,
aangezien moet worden aangenomen, dat
de tegenwoordige oesterprijzen in hooge
mate medewerken tot een verruiming van
den afzet, en deze niet zullen leiden tot
een vernietiging van de oestercultuur, er
vooralsnog geen bezwaar bestaat voor de
instandhouding en de rentabiliteit der
domeingronden, voor de oestercultuur
geschikt.
Een meer doelmatige organisatie van
den verkoop van oesters dient overigens
van de oesterkweekers zelf uit te gaan.
De Zuiderzee-dijk.
Naar wij vernemen zijn thans bij de
Ned. Spoorwegen plannen in voorberei
ding, om Friesland een vaste verbinding
te bezorgen met Noord-Holland over den
nog te maken afsluitdijk en Wieringen
heen. Daartoe zal het noodig zijn, het tra
ject Heer HugowaardAnna Paulowna
van dubbel spoor te voorzien, hetgeefi tot
dusver voor het reizigersvervoer naar
Den Helder gemist kon worden. Tevens
ligt het in de bedoeling op het eiland Wie-
ringen een paar stationnetjes te bouwen
en wel te Hippolytushoef en Den Oever,
het meest Oostelijk gelegen kustplaatsje.
De dijk, die de afsluiting der Zuiderzee
zal vormen, komt in Friesland uit bij het
dorp Zurich, iets ten Zuiden van Ilarlin-
gen.
Wanneer deze plannen zullen worden
uitgevoerd, staat nog niet vast, vermoe
delijk zal het wel 1934 of 1935 worden,
voordat de reizigers van deze nieuwe ver
binding kunnen profiteeren.
De kosten der Zuiderzeewerken.
De Centrale Commissie voor Bezuini
ging, uit de Nederlandsche Maatschap
pij voor Nijverheid en Handel, heeft aan
den Ministerraad een adres gezonden,
waarin adr. als haar meening uitspreekt,
dat een nieuwe berekening van kosten
der Zuiderzeewerken volstrekt noodig is.
De tot dusverre in den loop der jaren op
gemaakte ramingen bleken herhaaldelijk
te laag te zijn; belangrijke overschrijdin
gen deden zich voor.
De gegevens, welke het bekende rappor:
der comxnissie-Lovink destijds verstrekt
heeft, zijn verouderd en dus onvoldoende
voor het doel te beschouwen.
De Centrale Commissie dringt er ten
sterkste op aan, dat de noodzakelijke
nieuwe raming van kosten zoowel van
de droogmaking als van het in exploi
tatie brengen der gewonnen gronden
spoedig wordt opgezet en gepubliceerd,
opdat tijdig met voldoende kennis van
zaken verdere besluiten kunnen worden
genomen en onnoodige vertraging voor
komen wordt.
DE DOOD VAN YPEREN.
In 6 weken uitverkocht.
Naar wij vernemen is de zeer groote
eerste oplaag van „De Dood van Ype
ren" thans reeds uitverkocht. Dit boek
verscheen op 20 October j.l., terwijl begin
December het laatste exemplaar afgele
verd.
Zeker wel een niet dikwijls in ons land
voorkomend geval.
Met kracht is men thans bezig aan den
tweeden druk, die dezer dagen gereed zal
zijn. rétrf
Eerste Blacl.l
