No. 56
Donderdag 4 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Safe-Loketten
HeÉikse&Co's Bank NI Goes
Ij EERSTE BLAD.
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
'n Oud en Solied Adres
T. FABERIJ DE JONGE - GOES.
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg.
Belangrijkste Nieuws.
in UPS' Brand- en inbraakvrije
Kluisinrichting.
Spt. meende, dat men die kwestie teeh
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange fforstatraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Zte Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 st.
Bij abonnement belangrijk» korting.
Kleine schooltjes.
Er zijn van die dingen, die, hoewel
ze reeds eindeloos hernaald zijn, toch
nog steeds uit den treure herhaald moe
ten worden.
Wij denken hierbij aan de kleine school
tjes, waarvan het steeds heet, dat
ze, dank zij de doorgaande split-
singszucht bij liet bijzonder onderwijs, in
grooten getale worden opgericht en het
onderwijs verknoeien.
Minister Terpstra heeft de moeite ge
nomen deze beschuldiging in de Tweede
Kamer nogeens met de cijfers te weer
spreken.
„Ik heb eens laten nagaan, hoeveel
het aantal kleine scholen bedraagt en
dan vind ik voor scholen met minder
dan 33 leerlingen: bij het openbaar lager
onderwijs 201 en bij het bijzonder on
derwijs slechts 19. Bij de volgende rubriek
van 33 tot en met 72 leerlingen, bij het
openbaar lager onderwijs 640 en bij het
bijzonder 42o.
Wat het u.l.o. bedreft, vindt men 8
scholen met minder dan 24 leerlingen bij
het openbaar onderwijs en 6 bij het bij
zonder onderwijs; scholen met 24 tot en
met 40 leerlingen: 44 bij het openbaar
en 101 hij het bijzonder onderwijs."
Nu zegt men, dat een vergelijking niet
opgaat, omdat de Grondwet bepaalt:
„In elke gemeente wordt van Over
heidswege voldoend openbaar algemeen
vormend lager onderwijs gegeven in een
genoegzaam aantal scholen. Volgens bij
de wet te stellen regels kan afwijking van
deze bepaling worden toegelaten, mits
tot het ontvangen van zoodanig onder
wijs gelegenheid wordt gegeven."
In verband hiermee werd er door den
Minister op gewezen, dat afwijking van de
Grondwettelijke bepaling dus mogelijk is.
En hij voegde daaraan nog toe:
„Wanneer men nu al te veel den na
druk legt op de kleine scholen, is het
vanzelfsprekend, dat ook eens gezien
wordt naar die vele kleine openbare
scholen, waarvan sommige, ik geef het
toe, niet kunnen worden opgeheven, om
dat zij vluchtheuvels zijn en moeten blij
ven, maar waarbij er toch waarschijnlijk
ook zullen zijn, die met een klein beetje
opoffering van de zijde der ouders, even
goed konden opgeheven worden. Dit heeft
in zooverre nog meer beteekenis dan de
opheffing van kleine bijzondere scholen,
omdat de kosten van de kleine openbare
scholen maatstaf zijn voor de vergoeding
aan de bijzondere scholen en de hooge
kosten van een leerling van zoo een
openbare school dus dubbel nadebiig zijn:
in de eerste plaats voor de kleine open
bare scholen zelf, maar in de tweede
plaats, omdat die kosten omgerekend wor
den over het bijzonder onderwijs."
Ook door deze cijfers zal de hardnekkig
verspreide legende wel niet verdwijnen.
Maar toch deed de Minister een goed
werk door nogeens duidelijk te laten zien,
dat het euvel der kleine schooltjes (waar
intusschen vaak uitnemend werk geleverd
wordt) niet in de eerste plaats bij het
bijzonder onderwijs moet worden gezocht.
Anfifascisiische samenzwering In Italië.
Naar door Stefani wordt medegedeeld,
heeft de Italiaansche veiligheidsdienst
„Ovra" gistermiddag een geheime organi
satie ontmaskerd, die plannen smeedde
ter verstoring van de openbare orde. De
gearresteerden het betreft hier 24
personen, o.w. twee vrouwen hebben
bekend. Zij zijn ter beschikking gesteld
van het bijzondere gerechtshof ter be
scherming van den staat.
Voorts is de politie enkele communis
tische organisaties in het gebied van
Reggio, Emilia en Romagna op het spoor
gekomen. Ook de hierbij in arrest gestel
de personen zijn aan genoemd hof over
geleverd.
Ten slotte arresteerde de „Ovra" nog
drie personen, die zich in het geheim on
ledig hielden met het verspreiden van
anti-fascistische periodieken.
Volgens hetzelfde officieele communi
que is mede gearresteerd de hoogleeraar
I in de philosophie prof. Rezze, tegen
mm geen beslissend# bewijzen gevonden
voor Zilveren Geschenken,
Tafelzilver, Lepels en Vorken,
Schepwerk.
Opgericht 1833.
zijn en die verklaard heeft zich voortaan
alleen aan zijn studiën te zullen wijden.
Hij is in vrijheid gesteld.
Duitschland beschermt zijn landbouw.
Blijkens mededeeling van den Rijks-
landbouw-consulent te Berlijn, zijn in de
Duitsche noodverordening ook verschil
lende bepalingen tot steun aan den land
bouw opgenomen.
Die steun wordt o.a. gezocht in verhoo
ging van invoerrechten.
Met ingang van 5 December is het in
voerrecht op gerst, dat in den laatsten tijd
in belangrijke hoeveelheden werd inge
voerd, verhoogd van 1.50 Mark tot 15
Mark per 100 kg. Tevens is met ingang
van dienzelfden datum het invoerrecht op
zemelen vastgesteld op 10 Mark per 100
kg. Tot dusver mochten tarwezemelen
vrij worden ingevoerd en bedroeg het in
voerrecht op andere zemelen de helft van
het invoerrecht op rogge. Voorts is opge
heven de bepaling, dat het invoerrecht op
voedergerst niet hooger mag zijn dan 12
Mark. De regeering heeft dus ten aanzien
van dit invoerrecht de handen vrij. Een
verhooging is in de naaste toekomst dan
ook geenszins uitgesloten.
De crisis In de Engelsche steenkolen
mijnen.
Er is weinig nieuws aangaande de cri
sis in do steenkoolnijverheid; alles wacht
op de vergadering van de federatie, .die
vandaag te Londen begint. Tom Richards,
de voorzitter van de federatie, heeft in
een vraaggesprek gisteren gezegd, dat hij
reden had om te gelooven, dat men aan
den vooravond van belangrijke gebeur
tenissen stond, die een oplossing zouden
brengen. In elk geval zouden alle pogin
gen in het werk worden gesteld om een
algemeene staking in de geheele nijver
heid te voorkomen.
In Schotland hebben de werkwilligen
uit Ayrshire en Midlothian gisteren het
werk neergelegd en met uitzondering van
1800 man, die in de Newbattle-mijn bij
Edinburgh werken, is de staking in Schot
land nu algemeen.
Communistische incidenten te Hamburg.
Ongeveer 250 communisten, die voor
een deel in de roode marine-uniform ge
kleed waren, trokken gisteravond Langs
den Altensteinweg, waar zij in botsing
kwamen met een aantal politieagenten,
die zij mishandelden. Te hulp geroepen
politie voerde met den gummistok een
charge uit. In de buurt van de Grossneu-
markt is met messen naar de politie
gestoken. Een hoofdagent kreeg een steek
in den hals en in een vinger. Een af-
deelingscommissaris kreeg messteken in
den rug en werd aan het gelaat gewond.
Een andere hoofdagent werd door een
steek in de halsslagader gedood. De com
munisten vluchtten ten slotte en wisten
op twee na in de duisternis te ontkomen.
De Europeesche Unie.
Briand heeft als voorzitter van de door
de Volkenbondsvergadering in September
benoemde Volkenbondscommissie voor de
bestudeering van de kwestie eener Euro
peesche Unie, besloten, dat deze com
missie, waarin alle Europeesche regee
ringen, die lid zijn van den Volkenbond,
vertegenwoordigd zijn, zal bijeenkomen
niet tijdens do Januari-zitting van den
Volkenbondsraad, doch twee dagen van
te voren. Briand heeft de commissie bij
eengeroepen te Genève tegen Vrijdag 16
Januari.
Korte Berichten.
Het stoomschip Claramos is op de
reede van Carmen in den staat Cham-
peche (Mexico) gezonken. Er zijn zeven
menschen omgekomen, onder wie de
vrouw en twee zoons van den kapitein.
De familie Rockefeller heeft' een
millioen dollar beschikbaar gesteld voor
de hulpverleening aan de werkloozen in
Amerika
Dinsdag heeft de afgevaardigde Hal -
sey uit Missouri bij het Amerikaansche
congres een wetsontwerp ingediend om
2500 dollar uit te betalen aan de nage
laten betrekkingen van ieder der man
nen, die bij het verongelukken van de
Amerikaansche duikbooten S 4 en S 51
om het leven zijn gekomen.
Johnson, de voorzitter van de immi
gratie-commissie in Amerika, heeft een
voorstel ingediend voor de opschorting
van de heele immigratie voor vijf jaar.
Salarisregeling bij ziekte.
„De 'Onderwijscentrale" heeft in een
adres aan den minister van onderwijs, K.
en W. verzocht, de bestaande salarisrege
ling bij langdurige ziekte van onderwijzers
te vervangen doo.r eenzelfde regeling als
die, welke geldt voor het personeel bij
posterijen, telegrafie en telefonie. Het
adres gaat vergezeld van een staatje,
waarop de regelingen bij enkele andere
rijksdiensten zijn aangegeven.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is thans officieel bij
eengeroepen tegen Dinsdagavond 16 Dec.
ten 9 ure.
Spoorvracht voor den tuinbouw.
Als verweer tegen de klachten over de
vrachttarieven, geuit in de persconferen
tie van 't Centr. Bur. voor de tuinbouw
veilingen ontvangen wij van de directie
der Ned. Spoorwegen een uitvoerig, ge
documenteerd betoog. Hieraan ontleenen
wij, dat van de directie, die in tijden van
hooge veilingprij'zen, de vrachttarieven
niet verhoogde, h.i. niet mag worden ge-
eischt, deze bij: exceptioneel lcTgë prijzen te
verlagen, te meer omdat in het tarief de
tuinbouwproducten geenszins stiefmoe
derlijk zouden zijn bedeeld.
De concessie der Duitsche Spoorwegen
acht de directie verder veel te ver gaan
de en alleen mogelijk, doordat de Duit
sche spoorwegen compensaties aan an
dere vrachtgoederen opleggen. Door con
currentie met den waterweg is zulks in
Nederland niet mogelijk.
Vergelijkingen met andere landen, door
het Centraal Bureau gemaakt, gaan naar
het oordeel der directie niet op. Met name
zijn de Belgische tarieven lager dan an
dere, door lageren levensstandaard, ar
beidsloonenen en exploitatiekosten in dai
land.
Vervoer van producten.
Het Tweede Kamerlid de heer Kamp-
scböer beeft den minister van Waterstaat
de volgende vragen gesteld:
Is bet den minister bekend, en, zoo ja,
is de minister bereid mede te deelen hoe
veel gelden door de Nederlandsche Spoor
wegen over het jaar 1929 zijn ontvangen
ter zake van het vervoer van Nederland
sche land- en tuinbouwproducten?
In dien dit bedrag niet met juistheid is
aan te geven, is dan bij benadering te zeg
gen hoe groot dit bedrag is?
Is het juist, dat bet vervoer van buiten-
landsche land- en tuinbouwproducten van
en naar onze zeehavens geschiedt volgens
'lagere tarieven dan die voor bet vervoer
van Nederlandsche land- en tuinbouw
producten?
De Handels- en Landbouwbank.
De 3e Kamer der Haagsche Rechtbank
beeft de gevangenhouding bevolen van
den heer J. W. M., directeur van de Han
dels- en Landhouwhank, die zich eenigen
tijd geleden bij de politie heeft aangemeld
en daarbij bekende gelden verduisterd te
hebben ten nadeele van deze Bank.
De gemeenteraadsverkiezingen uitgesteld.
Naar „De Tijd" verneemt, is een wets
ontwerp in voorbereiding, om de verkie
zingen voor den Haagschen Raad uit te
stellen tot Februari 1932, waardoor de
dubbele verkiezing wordt voorkomen.
Het doel van dezen inderdaad zeer
waarschijnlijken maatregel is te voorko
men, dat er twee jaar achter elkaar een
nieuwe Raad zou moeten gekozen wor
den. Volgens het normale verloop immers
zouden er in 1931 verkiezingen plaats
hebben; vindt echter op 1 Januari 1932
de annexatie plaats van Rijswijk en Voor
burg, dan zou er in den loop van dit jaar
weer een nieuwe Raad moeten gekozen
worden.
De nieuwe vlootvoogd In Ned.-lndi6.
Het Nederl. correspondentiebureau in
Den Haag meldt:
Naar wij vernemen, is thans zeer bin
nenkort te verwachten de officieele be
kendmaking van de eervolle ontheffing,
onder dankbetuiging voor de bewezen
diensten, van vice-admiraal A. ten
Broecke Hoekstra uit het ambt van com
mandant van de zeemacht en hoofd van
bet departement van marine in Neder-
landscb-Indië, met opdracht tegelijkertijd
van deze gewichtige betrekking aan den
dezer dagen benoemden schoüt-bij-nacht
J. F Osten.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Middagzitting.
Dhr Portbeine was door de be
grooting in een sombere stemming ge
bracht. Er valt z.i. niet veel meer te be
zuinigen, wat ook blijkt uit bet rapport
der financieele commissie. Het eenige is
wel bet lager rentetype, dat een bespa
ring van f 3000 brengt, wat op de ge
heele begrooting niet zoo heel veel betee-
kent. Spr. twijfelt of het bedrag der tan
tième- en dividendbelasting zal binnen
komen, gezien o.a. den toestand in de In
dische Cultures.
De algemeene crisis, niet alleen die in
den landbouw zal zich eerst later laten
gevoelen.
Spr. vroeg of de 13.60 per inwoner
door bet Rijk uit te keeren een feit of
een verwachting is.
Spr. vraagt of het in dezen tijd wel
wenscbelijk is met het vastrechttarief te
komen, waar bet voor de gemeente een
winstbeperking beteekent, en men bet
publiek niet drijft tot economische bezui
niging.
De belastingbetaler kijkt alleen naar
bet eindcijfer van zijn biljet; en spr. wees
op de maximale opcentenheffing in Zee
land door de provincie. Spr. betreurde
het, dat men niet buiten de opcenten op
de grondbelasting kan. Spr. wil niet
voorstellen die belasting te wijzigen,
maar meent, dat men daaraan in de toe
komst zal moeten denken.
Men stelt nu voor 65 opcenten op de
fondsbelasting, dit komt mede door de
plaatsing in de le klasse.
Spr. voelt volkomen, dat men moet toe
passen de grootst mogelijke zuinigheid,
vooral daar men van boven af uitgaven
opdraagt, o.a. door verbooging van sala
rissen. Spr. wees er op, dat geld zullen
kosten in de toekomst brandweer, gast
huis, abattoir en de grenswijziging, die
in den eersten tijd o.a. ook door de rio-
leering veel geld zal vorderen. Men moet
voorkomen het vertrek van gegoeden.
Dhr den Hollander, A.R., heeft
ook eens nagegaan wat de nieuwe finan
cieele regeling zal brengen. Spr. beeft be
cijferd wat men had en wat men krijgt
van het Rijk. Er zal aan opcenten enz.
voor 1930 moeten worden bijgepast
f 175.000. Als de geraamde som der
fondsbelasting tegenvalt zou men er
met 80 opcenten zelfs niet komen.
De gemeentenaren moeten opbrengen
f43000 minder in 1931 dan in 1930,
maar dat zal in 1932 niet het geval zijn.
Spr wees daarbij op de wellicht stijgen
de kosten van gasthuis en armbestuur.
Spr. ziet Middelburg als een achteruit
gaande, eerder dan als een vooruitgaan
de stad. Spr. verwacht stijgende werk
loosheid. Spr. wil niet het werk stopzet
ten, maar toch goed rekening houden
met hen, die het geld moeten opbrengen.
Het is onbillijk, dat de werkloosheid
geheel wordt afgewenteld op de gemeen
te. Men kweekt arbeidsreserves op kosten
der gemeente en ook spr. juichte de in
het verschiet zijnde wet ten deze toe. Spr.
wees op de pogingen om Middelburg een
open lucht museum te maken of een ver
makelijkheidsplaats en meent, dat het
Vreemdelingenverkeer niet de eenige in
komst mag worden.
Spr. kwam ten slotte tegen de uitlating
op, dat rechts en de bezuinigingspartij
elkaar gevonden hebben. Daartoe is van
rechts nooit iets gedaan. Wel heeft de
bezuinigingspartij gehengeld, maar zon
der succes.
Voor verlaging van den gasprijs achtte
spreker den tijd niet rijp.
De heer Mes. R.K., bracht hulde aan
B. en W. voor hun financieel beheer.
Ook Spr. meende dat de avondverlich
ting hier te wenschen overlaat.
De woonwagens op de mestvaalt achtte
Spr. niet gewenscht. Als de verkiezings
dagen in 't zicht zijn, ontsteekt de S.D.A.
P. vuurwerk. Spr meende dat hij in niets
onder doet bij de S. D. A. P. in de lief
de voor de arbeiders.
Spr ziet de maatschappij als een geheel,
De gastarieven zijn hier niet te hoog.
Dhr Wibaut haalt ook uit de bedrijven
wat hij kan, Spr. meende, dat hier de
Binnenland.
De Tweede Kamer over de begrooting van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw.
De Prov. Staten van Zeeland hebben de
begrooting aangenomen.
De Gemeenteraad van Middelburg heeft
de begrooting vastgesteld.
De diefstal bij de Coöp. Suikerfabriek
Dinteloord.
De spoorvrachten voor tuinbouwproduc
ten.
Buitenland.
De crisis in de Engelsche mijnen.
Communistische incidenten te Hamburg,
i Antifascistische samenzwering in Italië.
grootste bezuiniging moet worden be
tracht, gezien de malaise in de industrie,
in den landbouw en de groote werkloos
heid.
Mevr. W e ij 1, v.d., zegt, dat de wet is
tegengevallen ten opzichte van de nivel
leering tusschen de verschillende gemeen
ten van de opcenten, maar een Rijksbe
lasting, die alles omvat, is niet wel moge
lijk. Wat de volgende begrooting brengt
moet men afwachten, maar deze heeft
toch nog een behoorlijke post onvoorzien
Spr. meende dat nu eindelijk eens iets
aan de nieuwe woningen moet worden ge
daan. Hoe is het met de nieuwe barak
voor besmettelijke ziekten? Spr. kwam
nu tot het rapport van den schoolarts,
dat aandringt op veel gewenschte verbe
teringen, omdat vele kinderen dringend
hulp moesten hebben. Wellicht is in deze
met andere gemeenten samen te werken.
De heer H o n d i u s, A.R., is weer wat
meer pessimistisch gestemd, maar verze
kerde, dat rechts zooveel mogelijk in het
belang van de Middelburgsche burgerij
werkzaam is geweest en zal zijn. Men
moet ook bij het bestuur der gemeente
vasthouden aan zijn grondbeginselen en
spr. doelde daarbij op het ambtenaren
reglement.
Zeker heeft spr destijds gezegd, dat de
heer Jeronimus de koe bij de horens heeft
gepakt. Dat blijkt uit het geld voor de R.
H. B. S., dat de heer Paul nu wilde ge
bruiken voor heel nuttige zaken als de
bestrating.
Als men 't Zand krijgt, kan de parti
culiere bouw medewerken aan de bestrij
ding der werkloosheid, Men moet werk
geven, en dan liever in de omgeving, dan
zooals nu in Drenthe.
Spr. vroeg1 of de waterleidingprijzen
niet te hoog zijn. Vroeger kreeg men het
voor niets. Op een interruptie van den
voorzitter, dat het regenwater nu nog
geen geld kost, antwoordde Spr. dat hij
juist wil voorkomen, dat men meer re-
water gaat gebruiken.
Men mag niet vergeten, dat Middelburg
een stadje is van 18000 inwoners. Men
moet het eens vergelijken met een plaats
als Bergen op Zoom, en niet met de
groote plaatsen.
En dan zegt Spr., dat onze gemeente
huishouding hiqr veel te duur is.
Dhr Van der Feltz, C.H., besprak
de wijze van benoeming van een leeraar
aan het gymnasium. De meerderheid
heeft iemand benoemd met mindere ca
paciteiten van de eerst aanbevolene
en nu wil deze niet meer solliciteeren. De
Vrijz.-Hervormden benoemen een predi
kant en bieden hem zonder meer ook het
leeraarschap aan. Dit is geen wijze van
doen.
Spr. noemde ook verschillende te ver
wachten uitgaven.
Spr. drong daarom aan op bezuiniging.
Spr. berekende de opbrengst der ver
schillende belastingen bij provincie en ge
meente. Hij zag daarin een verschuiving
van lasten en besprak daarmede in ver
band de vraag van 1ste of 2de klasse in
de fondsbelasting. Men kon het toen nog
niet precies uitrekenen. Men zou er nog
eens op terug komen.
De voorzitter ontkende dit laat
ste pertinent.
