19 3 1 BO®®® T^BlÜD No. 56 D Berlljnsehe Brieven. EERSTE iljn? maar wel zou hij een anderen Drie nieuwe Acht-cylmders en een nieuwe Zes-cylinder TELE FUN KEN St. Nïcolaas weet wat hij doet, als hij U den T 33 zendt. Dit nieuwe 3 lamps ontvangtoestel vanTelefunken met selectiviteits- regelaar, onderscheidt zich van oudere 3 lamps toestellen door betere ontvangst. De T 33 is een toestel, dat door ieder met blijd schap en dankbaarheid ontvan gen zal worden. Prijs T 33 incl. lampen 120 Dit nummer beste Buiten! Fürst Billow's mémoires. Men moet de Fransche literatuur ken nen, om het begrip mémoires te kunnen waardeeren. Het is de elegante, sierlijke vorm, waarin de Franschman zijn le vensherinneringen weet weer te geven. Hij doet dat met de vere, welke zijn na tie van nature eigen is. Naast de Fran- schen zullen het hoogstens nog de Italia nen vermogen, eenvoudige gebeurtenis sen in een meesleepend romantischen vorm weer te geven. De DuitscherB zijn er te solide, te „echwerfallig" voor. Zij verstaan onder mémoires het resultaat van een dagboek, dat met Pruisische nauwkeurigheid wordt opgemaakt en om ook maar de geringste vergissing te voorkomen aan strenge correctie wordt onderworpen. Zij beoordeelen het resultaat niet naar den vorm, maar naar den inhoud. Op den stijl letten zij steeds weinig, het persoon lijk karakter Iaat hen vrij onverschillig maar ieder kapittel is voor hen een grond tot discussie, geeft den stoot tot gedachtenwisseling. Zoo is hun dan ook Fürst Bülow mei zijn „Denkwürdigkeiten" allerminst een literair onthaal, een amusante causerie voor de binnenkamer, maar een „Mittel zum Zweck", een prachtgelegenheid, om persoonlijke herinneringen en opvattin gen met die van den rijkskanselier te me- tén. Zij rukken aan van allen kant, de generaals en universiteitsprofessoren, gooien zich met hun volle zwaarte op de beide deelen, welke tot dusver het licht zagen in den Ullstein-Verlag te Berlijn, vinden het schandelijk, dat een van Bis marck's opvolgers bij een joodsche uit geversfirma zijn aanteekeningen depo neerde en gieten de fiolen van hun ger- maanschen toorn uit over wijlen den man, die het waagt, zijn heer en keizer aan een voor hen onbegrijpelijke kritiek te onderwerpen.. Het liefst zouden zy Bülow uit zijn graf halen en hem we gens „Majestatsbeleidigung" naar het schavot sleepenl Zij vergeten hierbij, dat keiror Wil helm II tot de eersten behoorde, die zijn levensherinneringen te boek bracht. De algemeene teleurstelling, welke deze mé moires binnen en buiten Europa teweeg brachten, ligt nog versch in ons geheu gen. De gansche generale staf uit den keizerlijken glanstijd volgde het voor beeld van zijn „Allerhöchsten Herrn" en het einde van zulke doorgaans niet erg boeiende levensbeschrijvingen valt nog steeds niet te overzien. Waar Duitschland'a „ijzeren kanse lier" ons na zijn dood met zijn „Gedan- ken und Erinnerungen" verraste her innert gij u nog de opschudding, welke het derde deel hiervan binnen en buiten de grenzen van Doorn teweeg bracht? waarom zou ook daar Fürst von Bülow niet van het vele, dat zijn leven waarde vol maakte, voor latere geslachten weer geven? En waarom zou zulks niet juist en vooral von Bülow doen, die den kei zerlijken glanstijd onder de regeering van Wilhelm II jaren achtereen van dicht bij meemaakte, en ons dus mer vertel len kan dan wie ook? Met welbehagen luistert men naar dezen causeur en het wil mij toeschijnen, dat hij onder den in vloed zijner Italiaansche vrouw geleerd heeft, zoo te vertellen, dat men bij hooge uitzondering deze levensherinneringen als „mémoires" kan bestempelen. Ruim 24 jaar geleden, den 14en No vember 1906, stond rijkskanselier Bü low in den rijksdag achter den lessenaar te spreken. Juist had zijn ambtsvoorgan ger Chlodwig Hohenlohe zijn memoires het licht doen zien en door 't behandelen van Bismarck's ontijdig heengaan een storm van opschudding verwekt. Zinspe lende op deze vrijmoedigheid van Ho henlohe zeide von Bülow dien gedenk- waardigen dag: „Ich werde keine Denk würdigkeiten hinterlassen". Met bravo en instemmend gelach onderstreepte het Wallothuis deze plechtige belofte. Hij zei- de dat in een tijd, toen het levensgevaar lijk was, des keizers beleid aan kritiek te onderwerpen. Stond ook Bülow niet te wachten, hetgeen Bismark overkomeu was? Pas veel later, toen reeds vele anderen htmne memoires hadden uitgegeven, kwem Bülow op andere gedaohten. Hij moest immers Duitschland'a ineenstorting van dichtbij beleven, zag alles gebeuren, zoo als hij het reeds eerder verwacht en voor speld had. Evenmin als hij Italië's ko ning Emanuel tot neutraliteit kon bewe gen, was hij in staat, Duitschland'a kei zer tot een tijdte heengaan over te halen, om althans de dynastie te redden. In tegenstelling tot de vele geleerden die wellicht uit traditie aan hun keizer als aan een onaantastbare persoonlijk heid zim blijven hechten, beschouw ik Bülow's memoires allerminst als een wraakneming op zijn ontijdig ontslag. Ik waardeer dit werk als een ernstig stre ven om latere geslachten, die ruimer zul len denken als wij uit authenlieke ge gevens voor te lichten hun hiermede te helpen bij den wederopbouw van het zwaar bezochte vaderland. Op den eersten band „Vom Staatsse- kertariat bis zur Marokko-Krise" 'n boek van 634 bladzijden volgde thans het tweede deel „Von der Marokko-Krise bis zum Abschied". Door nog levenden zou uit persoonlijke gekrenktheid 't voor nemen hebben bestaan, de uitgave van dit tweede deel te vertragen. Ook na zijn verschijnen wordt nog beweerd, dat het aan den handel zal worden onttrokken. Uit betrouwbare bron liet ik mij vertel len, dat beide deelen den voormaligen keizer in Doorn worden voorgelezen. Een Duitschen gast, die het gesprek op Von Bülow bracht, moet de keizer met afwij zend gebaar hebben toegeroepen: „Ik weet allang, dat ik alles verkeerd heb ge daan. Maar waarom heeft Bülow dan niet alles beter gedaan dan ik?" Men zou hierop kunnen antwoorden, dat de keizer Von Bülow veel te lang buiten alle staatsbeheer liet, om zulks mogelijk te maken. Uit de mémoires blijkt zonne klaar, dat Bülow bij herhaling zijn terug roep heeft verwacht en nog in de laatste jaren van den oorlog stond hij gereed, zijn keizer en volk ter zijde te staan. Hij geeft toe, dat hij toen aan de dingen geen anderen loop meer kon geven welke mensch zou hiertoe bij machte geweest vrede met den vijand tot stand hebben gebracht. Volgt men in dit tweede doel de ge sprekken tusschen keizer en kanselier over den ozaar van Rusland, den koning van Engeland en dien van België den toenmaiigen Leopold H leest men met toenemende spanning 's keizers randbe- merkingen op oificiëele stukken, leest men de weinige volledige brieven, welke van zijn hand thans gepubliceerd worden dan deinst men, ziende op de achter ons liggende geschiedenis, terug voor zooveel kortzichtigheid en zelfoverschat ting. De grove fouten, door Wilhelm II begaan, zijn stellig niet minder noodlot tig geweest voor zijn land als die van zijn vriend, czaar Niki voor Rusland. Be denkt men dan, hoe deze met vrouw en kinderen het offer werd eener bestiale laaghartigheid, dan kan men van Duitsch- land's keizer zeggen, dat hij er nog be trekkelijk goed is afgekomen. Na het vertrek van koning Leopold van België uit Berlijn sprak de keizer met Bülow over dezen hoogen gast en sohold met 'them nog heden eigen tem perament op de „jammerlijkheid" van zijn „collega". Hij had dezen herinnerd aan de hertogen van Bourgondië, er op gewezen, dat Leopold II door bemidde ling van Wilhelm II desgewenscht den scepter zou kunnen zwaaien over Fransch Vlaanderen, Artois en de Ardennen. Maar de man met den langen Paard had hem versteld aangegaapt en tenslotte grijnzend, geantwoord, dat zijn ministers, noch het Belgische parlement voor zulke verove ringen iets zouden voelen. „Da verlor ich meine Geduld" aldus de keizer, „en ik zeide den koning, dat ik een monarch niet kan respecteeren, die zich tegenover gedeputeerden en ministers verantwoor delijk voelt anstatt allein unserm Herrgott im Himmel". Het Duitsche volk weet uit bittere ervaring, waar 's keizers onaantastbare onafhankelijkheid toe ge leid heeft. Het gaat er nog heden zwaar onder gebukt, moet dag-in, dag-uit vech ten voor prijsverlaging en tegen verhoo- ging van belastingen, terwijl zijn keizer In Doorn een genoeglijk buitenleven kan genieten. „Ich habe ihm auch gesagt, dass ich nicht mit mir spassen liesse, Wer im Falie eines europaischen Krioges nicht für mich sei, der sei gegen mich". Denkt men hierbij aan de gevolgen, welke dezen oorlog voor België had en aan de ellende der Duitsche invasie, dan krijgen zulke quasi-dapper aandoende woorden een ongemeen bitteren nasmaak. De Duitsche keizer weet nu ook zelf wel reeds uit ervaring, wat zijn uitlating: wie niet voor mij ie, die is tegen mij voor hem beteekent. Naast Bismarck was het keizerin Frie- drioh, die het eerst een minder gunstig oordeel over Wilhelm II tot uiting brach* ten. Zijn moeder vergaf het haar zoon nimmer, dat hij reeds in San Remo zijn zwaar lijdenden vader tot afdanking te zijnen gunste wilde overhalen. Zelfs op haar sterfbed heeft zij hem de brutaliteit niet vergeven, waarmee hij haar na zijns vaders dood in Potsdam behandelde. Deze haat werd gedeeld door haar broeder, Koning Eduard VII van Engeland en la ter overgenomen door diens zoon, koning Georg V. Daar andere Nederlandsche bladen het recht van uittreksels verworven hebben, is het mij heiaas niet toegestaan, hiervan gebruik te maken. Ik kan slechts ieder een, die zich voor de geschiedenis van onzen veelbewogen tijd werkelijk interes seert, den raad geven: lees de mémoires van Bülow, toets die aan uw eigen her inneringen en veel zal u duidelijk wor den wat u aanvankelijk een onoplosbaar raadsel toescheen. Naast Duitschland hebben ook andere landen waaronder juist Nederland niet het laatst genoemd moet worden reden te over, om Bülow voor zijn mémoires erkentelijk te zijn. Wisselkoersen. Amsterdam 3 Dec. 2.30 uur. Parijs 9.76—9.77 Londen 12.06i/2—12.06% New-York 2.48%—2.48% Brussel 34.6434.66 Berlijn 50.25—50.27. NASH Onder deze nieuwe automobielen bevindt zicb de krachtigste wagen, die NASH ooit bouwde de UB Pi. Acht-90. Wat uiterlijk, presta ties, kwaliteit en waarde betrelt, nee nt dit model ontegenzeggelijk in zijn klasse een vooraanstaande leiilende plaats in. Een ander model, de ACHT-80, vereenigt in zich schoonheid en prestaties van denzeliden aard, in een eenigszins kleineren wagen, voor lageren prijs l De kleinste NASH acht-cylindeT, Ae ACHT-70, schenkt U alle voordeelen van motoren met veel cylinders, voor een minimum-prijs. Het is een van de goedkoopste 8-cylinders, die ooit in Amerika gebouwd werden. Ten slotte, de NASH zes-cyünders, de goedkoopste wagen, die NASH ooit bonwde en die het overtuigende bewijs levert, dat de Nash Motors Company In staat is tegen lagen prijs meer waarde te geven dan eenige andere concurTeerende fa briek. Het strenge principe van NASH kwaliteit, waardoor NASH zoo beroemd werd, wordt hierin gehandhaaid, terwijl de prijs, dank zij onvergelijkelijke economische hulpmiddelen, aanzienlijk werd verlaagd. Wij noodigen beleeid uit tot een bezoek aan onze showrooms, en zullen O gaarne met een proefrit de nieuwe modellen demonstreeren. Onversplinterbaar glas is standaard uitvoering op alle bovenstaande typen - Tevens zijn alle 8 c, t. modellen voorzien van een automatische r aosis-smering. Prijzen vanaf f. 3250.- Catalogi gaarne op aanvrage. N.V. H. ENGLEBERT'3 AUTOMOBIELHANDEL DEN HAAG - OPGERICHT 1898 Theresiasti. 145 - Tel. 72083 - Bezuidenhout 71 Filialen: Utrecht, Nachtegaalste 76-75a, Telef. 13073. Middelburg - Korte Delft Telef.626. HUYGENSPARK 58—59 •S-GRAVENH AGE De oudste ervaring de modernste constructie Dlrecteur-Hoc R. ZUI Bureau: Lange Fo Tel.: Redactie en Ai Postrekening Bijkantoor te Firma F. P. DHUIJ, 1 Kleine schoolt Er zijn van die ei ze reeds eindeloos nog steeds uit den tr ten worden. W\j denken hierbij a tjes, waarvan het ze, dank zij de singszueht bij net b.jz grooten getale worde onderwijs verknoeien. Minister Terpsira h nomen deze boschuid: Kamer nogeens met spreken. „Ik heb eens late het aantal kleine sc dan vind ik voor st dan 33 leerlingen: bij onderwijs 201 en bij derwijs slechts 19. Bij van 33 tot en met 72 openbaar lager onder] bijzonder 42o. Wat het u.l.o. becL scholen met minder dl het openbaar onderwijl zonder onderwijs; schl met 40 leerlingen: 41 en 101 bij het bijzol Nu zegt men, dat ef opgaat, omdat de Grol „In elke gemeente I -v, heidswege voldoend d vormend lager onderra genoegzaam aantal sq de wet te stellen regels deze bepaling wordea tot het ontvangen val wijs gelegenheid wordj In verband hiermee Minister op gewezen, Grondwettelijke bepaihl En hij voegde daaraf „Wanneer men nu druk legt op de klei] vanzelfsprekend, dat wordt naar die vele| scholen, waarvan son toe, niet kunnen word| dat zij vluchtheuvels ven, maar waarbij er ook zullen zijn, die m] opoffering van de zijde goed konden opgeheven in zooverre nog meer opheffing van kleine omdat de kosten van scholen maatstaf zijn aan de bijzondere schl kosten van een leerlf openbare school dus du in de eerste plaaLs vod bare scholen zelf, m| plaats, omdal die kostei den over het bijzondel Ook door deze cijfers verspreide legende we Maar toch deed de werk door nogeens duil dat het euvel der kleinf intusschen vaak uitner. wordt) niet in de eer bijzonder onderwijs mol >6 Antifascistische samen Naar door Stefani heeft de Italiaanschl „Ovra" gistermiddag e{ satie ontmaskerd, die ter verstoring van de gearresteerden hj personen, o.w. twee bekend. Zij zijn ter van het bijzondere scherming van den sta Voorts is de politie] tische organisaties i| Reggio, Emilia en Ron gekomen. Ook de hierl de personen zijn aan geleverd. Ten slotte arresteer drie personen, die zich) ledig hielden met hg anti-fascistische period Volgens hetzelfde ol que is mede gearreste] in de philosophic wien geen beslissende

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1930 | | pagina 10