Maandag 1 December 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Ca's Bink H.V. lees
EERSTE BLAD.
BANK VOOR ZEELAND N.V
GOUD
Binnenland.
COUPONS £i« LüSSINÊÈN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
GOES
ALLE BANKZAKEN, EFFECTEN
COUPONS, LOSSINGEN
T. FABERIJ DE JONGE - GOES
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 DF.GEIViBER vervallende
worden verzilverd voor
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4459.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
]e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummersf0,05
Prijs der Advertentien:
1—4 regels 21.20, elke reriel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Maatschappelijke welvaart.
In „De Banier", het Chr.-Hist. Week
blad voor Friesland, wordt er aan her
innerd en het is goed, dat zulks zoo
nu en dan gedaan wordt dat de Re
geering, en dit geldt van elke Regeering,
onmachtig is tot bezwering van de maat
schappelijke crisis.
„De staat toch heeft niets of hij moet
het tevoren een ander hebben ontnomen.
En waar niets is, is ook niets te nemen.
Het kan niet genoeg herhaald: in eene
maatschappij, waar de welvaart zoek is,
staat ook het gezagsorgaan met leege
handen.
Het is deze eenvondige waarheid, die,
naar wij meenen in de naaste toekomst
ons volk in de harde lessen der practijk
aan den lijve zal gevoelen.
Onze scheepvaart, industrie, geldhan
del, vervoer, landbouw en veeteelt kwij
nen. De welvaart slinkt en de bange
zorg klopt aan de deur onzer gemeen
schap. Niemand keert deze ongenoode
gast, integendeel, wie zal trachten haar
te keeren, zal straks slechts ervaren haar
den weg te hebben vergemakkelijkt."
Het is inderdaad waar, de Regeering
kan niet alles. En het is in hooge mate
onbillijk een houding aan te nemen
als zou de Regeering de oorzaak zijn van
de crisis en alsof het aan haar schuld
te wijten zou zijn, dat de maatschappe
lijke welvaart in deze dagen zoo ernstig
bedreigd wordt.
Maar al is de Regeering niet in staat
de crisis op te lossen, dit neemt niet weg,
dat zij bij een verstandig optreden toch
wel iets kan doen om den toestand te
verbeteren.
Zij kan moehelpen om de schokken te
verzachten, om bepaalde stukken van
volkswelvaart cenigen ruggesteun te ge
ven en ze over den moeilijken tijd heen
te helpen.
Zij kan, om dit meergebruikte beeld
hier over te nemen, de krukken verschaf
fen, die hoewel in normale tijden over
bodig, in bepaalde omstandigheden uit
nemende diensten kunnen bewijzen.
Daarom is in deze tijden een beroep
op de Rogeering alleszins gerechtvaar
digd. Evenals de voortdurende aandrang
om bij het nemen van maatregelen de
noodige spoed te betrachten.
Maar men verwachte daarvan niet de
veel.
Bij de critiek worde het ingewikkelde
van het vraagstuk niet uit het oog ver
loren.
De Regeering kan niet alles.
De DO X in brand.
Zaterdag heeft brand gewoed in de
vliegboot DO X.
De brand is veroorzaakt door een vonk
van een hulpmotor, welke diende voor
het laden van de batterijen der vliegboot.
Het vuu- breidde zich snel uit over bet
bovenste deel van den linkervleugel en
aanvankelijk leek het of de gebeele vlieg
boot een prooi der vlammen zou worden,
temeer, daar de brandstof-reservoirs een
groote hoeveelheden brandstof bevatten.
Door bet krachtig ingrijpen der be
manning, die bet vuur terstond bestreed
met de zichaan boord bevindende
brandbluschapparaten en daarbij spoe
dig door anderen geholpen werd, is dit
echter voorkomen.
De brand was nu betrekkelijk spoedig
gebluscht. Niettemin is de schade aan
zienlijk. Het geheele bovengedeelte van
den linkervleugel is vernield.
Het herstel der vleugel zal verschei
dene weken vorderen.
De graanrequisities in Rusland.
Naar uit Moskou wordt gemeld, ma
ken de autoriteiten thans, nu de land
bouw zijn werkzaamheden heeft beëin
digd, de eerste resultaten van de graan-
verzorging bekend.
Volgens deze resultaten is in eenige
gebieden meer graan afgeleverd dan het
schema der regeering bad vastgesteld,
terwijl in andere streken nog niet tot 50
pet. aan de leveranties is voldaan.
In het officieele bericht wordt er op
gewezen, dat in verschillende streken,
tengevolge van de weigering der boeren
CORRESPONDENTSCHAP: YERSEKE
Ons Jaarverslag wordt op aanvrage gaarne toegezonden
om te leveren, een dreigende toestand is
ontstaan.
Het Oostenrijksche Kabinet afgetreden.
Het kabinet-Vaugoin beeft zijn ontslag
aangeboden.
Als bondskanselier zal in het nieuw te
formeeren kabinet de christelijk-sociale
„Landeshauptmann" van Vorarlberg dr
Otto Ender, optreden, die de cpdrachi
tot vorming van het kabinet beeft aan
vaard.
Dr Ender is 55 jaar oud, advocaat van
beroep en heeft zich tijdens den oorlog
zeer verdienstelijk gemaakt voor de or
ganisatie van de voedselvoorziening.
Zes millioen werkloozen in Europa,
behalve Rusland.
De. Franscbe oud-minister Loucheur
heeft aan een persvertegenwoordiger een
verklaring afgelegd over den economi-
schen toestand in Europa.
Loucheur wees er op, dat er thans in
Europa, Rusland niet medegerekend, zes
millioen werkloozen zijn, hetgeen betee-
kent, dat 10 procent der beschikbare ar
beidskrachten tot werkloosheid is ge
doemd.
Hierbij moet men ook nog rekening
houden met de in vele landen bestaande
verkapte werkloosheid in den vorm van
beperking der arbeidsdagen.
Het mijnwerkersconflict in Engeland.
Met uitzondering van Schotland zal
vandaag in Engeland nergens in de
steenkolenmijnen het werk- worden ge
staakt.
De Schotscbe nachtploegen zijn reeds
in staking gegaan, zoodat vandaag in
geheel Schotland niet wordt gewerkt.
Men beeft echter goede hoop, dat bet
werk in Schotland uiterlijk morgen kan
worden hervat. Shinwell, de minister
voor bet mijnwezen, prees de arbeiders
om hun tegemoetkomende houding, zon
der welke het werk in tal van distric
ten buiten Schotland Maandag zou heb
ben stilgelegen.
De Parijsche modderregen.
De Parijsche bladen bevatten de mee-
ning van eenige meteorologen over den
modderregen, die Vrijdag boven Parijs is
gevallen. De regendroppels bevatten een
zanderige substantie; na bet opdrogen
bleven roodachtige vlekken achter.
De meteorologen verklaren nu, dat
men hier te doen heeft met door bijzon
dere atmosferische omstandigheden aan
gewaaide zandmassa's uit Noord-Afrika,
die op 5 a 6000 meters hoogte zijn voort
gedreven.
Als deze omhooggedreven zandmassa
in Algiers valt, spreekt men van een si-
roco, doch als zij in Europa terecht
komt, vermengt zij zich met den neerslag
en wordt zij een modderregen.
Abnormale koude in de Vereenigde
Staten.
In verschillende plaatsen van de Ver
eenigde Staten is de temperatuur ge
daald tot een abnormale koude. Tot nu
toe werden tengevolge van de koude 50
dooden gemeld. New-York, Washington
en andere groote steden in het Oosten
rapporteerden den koudsten 28en No
vember sinds vele jaren. Ook uit Chicago
wordt een zeer lage temperatuur gemeld.
In het midden-Westen heeft een zware
sneeuwval het verkeer ernstig bemoei
lijkt
Korte Berichten.
In de te Maagdenburg gehouden
raadszitting is het 's avonds laat, na een
conflict tusschen communisten en socia
listen, tot een tumult gekomen. De com
munisten verzetten zich tegen alle maat
regelen van den voorzitter om de rast
te herstellen, zoodat deze tenslotte ge
dwongen was de hulp van de politie
in te roepen. Onder het gejoel van hun
partij gen ooten zijn twee communistische
raadsleden uit de zaal gezet.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat er
volgens berichten uit Bessarabië een op
stand is uitgebroken in verschillende dis
tricten van Zuid-Rusland en dat de boe
ren het graan verbranden om te voorko
men, dat dit door de sovjets in beslag
wordt genomen.
Een uit de Sahara komende zand
storm heeft te Barcelona de straten be
dekt met een grijze zandmassa. De
scheepvaart op de Balearen moet wegens
den storm gestaakt worden.
De voorzitters van de federatie van
werkgevers en arbeiders in de Italiaan-
sche industrie hebben de regeering een
nieuwe loon-overeenkomst voorgesteld,
die met ingang van 1 December a.s. in
werking treedt en waarbij de arbeidsloo-
nen met 8 pet. worden verlaagd.
Te Beverstadt werd een roofoverval
gepleegd op de spaarbank. Twee gemas
kerde mannen drongen met revolvers in
de hand het gebouw binnen, terwijl twee
helpers in de hall op wacht bleven staan,
dwongen den kassier het aanwezige kas
geld af te geven en vluchtten met c.a.
7000 mark in een gereedstaande auto.
De Duitsche rijksdagafgevaardigde
Göbbels, de bekende Berlijnsche leider
der nat.-socialisten, zou te Kopenhagen
een voordracht houden. Het -hoofd der
politie heeft evenwel zijn optreden ver
boden.
Armbanden, Armbandhorloges,
Colliers, Aanhangers, Heerenkettingen
Vulpotlooden, Zegelringen, Mono-
gramringen, Fantasieringen, Ringen
met diamant en brillant, Brochettes enz.
vindt U in Magazijn
30 Lange Kerkstraat 30
geëtaleerd en voor dadelijke afleve
ring in keurige verpakking gereed.
Telefoon 73
Dr Colijn en de economische conferentie.
Naar gemeld wordt, heeft de heer Co-
lijn aan Sir Eric Drummond, Secretaris-
Generaal van den Volkenbond, schriftelijk
bericht gezonden, dat hij, met uitzonde
ring van de nog te houden vergadering
voor de inwerkingstelling der z.g. Han
delsconventie, zich niet langer beschik
baar kan stéllen voor het presidium
van de volgende bijeenkomsten der Con
ferentie voor geconcentreerde economi
sche actie, als wier President hij door den
Raad van den Volkenhond aangewezen
was.
De grond voor deze beslissing van den
heer Golijn moet vooral gezocht worden
in de omstandigheid, dat steeds duidelij
ker blijkt, dat in den weg der multilate
rale conferenties, weinig te verwachten is
voor de verbetering van de handelsrela
ties tusschen de Staten, althans voor zoo
ver het verlaging van douanetarieven
betreft. Steeds meer bleek, dat de meest
belovende procedure daarvoor gezoent
moet worden in het sluiten van bilate
rale overeenkomsteen.
Waar dit zoo is, zullen de Geneefsche
bijeenkomsten van economischen aard
aan beteekenis inboeten en was de heer
Colijn van oordeel, dat hij, met het oog
op zijn in Nederland te verrichten werk
zaamheden, ziin tijd daarvoor niet verder
ter beschikking mocht stellen.
Uitbreiding van den loodsdienst.
Uit IJmuiden wordt gemeld, dat al
daar een derde stoomloodsboot zal wor
den gestationneerd, bemand met loodsen
uit Vlissingen.
Deze boot zal moeten kruisen op de
hoogte van het Haaksvuurschip om de
naar de Scheldehavens bestemde schepen
desgewenscht .vani, Nederlandsche lood
sen te voorzien.
Deze maatregel zou genomen zijn uit
concurrentie tegen het Belgische loods
wezen, dat met zijn modern materiaal
bijna altijd het eerst bij de schepen is,
waardoor de Nederlandsche loodsen
minder kans maken op tijd aanwezig te
zijn.
Dr F. M. Wibaut uit de politiek?
Naar „Het Vaderland" verneemt heeft
de heer dr P. M. Wibaut, wethouder van
Financiën te Amsterdam, besloten, om bij
de Raadsverkiezingen van bet volgend
jaar geen candidatuur meer te aanvaar
den in verband met zijn boogen leeftijd.
Dr Wibaut is thans 71 jaar. Het staat
thans nog niet vast of hij zich geheel uit
het politieke leven zal terugtrekken en
dus ook het lidmaatschap der Eerste Ka
mer zal neerleggen.
BETALINGEN GESTAAKT.
Naar wij vernemen, heeft de Kanter
en Hordijks Bank te Goes heden hare
betalingen gestaakt. Het kantoor is ge
sloten en het faillissement der bank is
aangevraagd en reeds uitgesproken.
Naar ons wordt medegedeeld, moeten
de slachtoffers van deze bank niet zoo
zeer in Goes maar meer in de omliggende
dorpen gezocht worden. Deze bank had
een drukke cliëntèle „van buiten".
Omtrent de oorzaak van de debacle
die wel niet de ingewijden, maar toch
waarschijnlijk nog velen verrast heeft,
kon men ons geen volledig antwoord
geven. Het is hier een zeer gecompli
ceerde zaak. Wel loopen er geruchten,
dat de catastrophale daling van de koer
sen van vele effecten aan den loop van
zaken niet vreemd is, zoodat men hier
meer van de gevolgen der effecten- dan
der landbouwcrisis kan spreken. De
grootte van het vermoedelijk tekort kan
niet worden opgegeven.
Het kapitaal is volgens officiëele gege
vens groot f 131.000. De laatste jaren is
nog 5V2 pCt. dividend uitgekeerd.
Commissarissen zijn de heeren W. F.
K. Lenshoek en C. Koert. Directeur is de
heer J. A. Wilton van Reede.
FRISSCHE LUCHT op alle plaat
sen met slechten reuk bij gebruik van
een LOZON-apparaat (f 1.50). Adres J.
M. Polderman, Goes. Tel. 129. (Adv.)
Goes. Onder groote belangstelling werd
hedenmiddag ter aarde besteld het stof
felijk overschot van wijlen den heer P.
Wessels, in leven koster der Groote Kerk
alhier.
Nadat de rouwstoet (die eerst rond de
kerk was gereden) op de begraafplaats
was aangekomen, en de kist in de groeve
was neergelaten, schetste de heer A. D.
F. v. d. Wart, president-kerkvoogd der
Ned. Herv. Gemeente, het plotselinge van
dit sterfgeval. Vorige Zondag was de heer
Wessels nog in functie, thans ruim een
week later staan wij rond zijn graf.
Dertig jaar lang heeft hij trouw gearbeid.
De laatste jaren waren door de restau
ratie, niet de gemakkelijkste, maar hij
heeft er zich met ijver en liefde doorheen
geslagen. Hij heeft nog de vervulling
van zijn wensch, een gerestaureerde kerk,
mogen zien.
We zullen hem missen. Zijn taak was
echter hier afgeloopen, maar zijn nage
dachtenis zal onder ons voortleven.
De voorzitter van den kerkeraad, Ds
P. J. Steinz, herinnerde eveneens met
groote dankbaarheid aan den trouwen
arbeid van den overledene. Wij waren
trotsch op hem en hij was trotsch op de
kerk. Zijn eenvoudige arbeid was een deel
van den geestelijken arbeid der kerk. Het
komt er voor ons allen op aan, of wij
trouw geweest zijn, want trouw is Gods
maatstaf.
Beide sprekers spraken ook hartelijke
woorden van troost tot de familie.
Een zoon van den overledene dankte
voor de betoonde belangstelling en de
gesproken woorden.
Onder de aanwezigen merkten wij op
de leden van den kerkeraad (die de baar
grafwaarts droegen), kerkvoogden, de
drie predikanten der Ned. Herv. Gemeen
te, organist, enz.
Binnenland.
Memorie van Antwoord op de begroe
ting van financiën.
Annexatie van 't Zand?
De Kantcr en Hordijks Bank to Goes
failliet verklaard.
Dr Wibaut uit de politiek?
Dr Colijn en de economische conferen
tie.
Buitenland.
Brand in de DO X.
Het mijnwerkersconflict in Engeland.
Vlissingen. Zaterdag geraakte alhier
een 5-jarig kind ai spelende in het Dok.
Een lid der Vlissingsche Reddingsbriga
de begaf zich gekleed te water en mocht
er in slagen den kleine te redden.
Waarde. In de Vrijdagmiddag gehou
den vergadering van den Ra,ad dezer ge
meente werd besloten adhassie t® betui
gen aan het adres inzake verkeer,^verbe
tering tusschen de Zuid-Hollandsch,^ sn
Zeeuwsche eilanden met Zuid-Holland en
Noord-Brabant, en werd besloten niet
toe te treden als buitengewoon lid van
den A. N. W. B. Verscheidene verdere
ingekomen stukken werden voor kennis
geving aangenomen.
De begrooting van het Burgerlijk Arm
bestuur werd goedgekeurd met in ont
vang en uitgaaf een bedrag van f 5409,32
en werd tot lid van voornoemd Armbe
stuur herbenoemd dhr M. N. J. Wast-
strate.
Vastgesteld werd een verordening op de
heffing van schoolgeld, es die op h&re
invordering.
De politieverordening op de haven en
kade werd aangevuld met een bepaling
dat het verboden is aan stoom-, sleep
en motorbooten van hun schroef gebruik
te maken, binnen een afstand van 8 M.
van de havonbcschociing. De bouwver
ordening werd aangevuld met de bepa
ling, dat aan nieuw te houwen woningen
een gleuf voor het inwerpen van brieven
moet worden aangebracht.
De verordening op de heffing van
laad-, los-, haven- en liggeld en die op
hare invordering werd opnieuw vastge
steld. Een suppletoir kohier hondenbe
lasting voor het 2de halfjaar 1930 wordt
opgevoerd met in totaal 4 honden.
De bedrijfsbegrooting voor de- Gascen-
trale „Oosteinde" voor 1930 werd gewij
zigd en werd eveneens voor dit bedrijf be
sloten 'n tijdelijke geldleening aan to gaan
van f 11000 a 2 pet. en weid goedkeu
ring gsbseht aan don verkoop van de 2
gasfabriekjes en een dienstwoning te
Kruiningen en Hanswesrt.
Naar de vergadering van de Waterlei
ding Maatschappij werden afgevaardigd
als lid dhr J. Mol en als plaatsvervanger
A. Dees.
Tot lid van de commissie van school
toezicht werd herbenoemd dhr N. M. J.
Weststrate en werden tot leden van de
comm. tot wering van schoolverzuim be
noemd dhrn M. van Weele, J. W. Kor-
pestein, M. Weststrate Chrz., Jan Bom,
Jac. Pieper, G. Lansen en A. Dek.
Nieuwdorp. Zaterdagavond vergader
de de ring van Jongel. Vereen, op G. G.
„West Zuid-Beveland en Noord-Beveland
in de Geref. Kerk alhier.
De voorz. liet ter opening zingen de 2
eerste coupletten van het Bondslied, las
vervolgens Psalm 119 916 en ging in
gebed voor.
Dhr K. Otte van Nieuwdorp leverde
een onderwerp over „Ethiek en Oorlog".
Het punt dienstweigering werd zeer druk
besproken.
Het tweede onderwerp handelde over
„Saul". Dit werd ingeleid door J. van
Wingen van Baarland.
Ds Beukema liet tenslotte zingen Ps.
46 5 en ging in dankgebed voor.
Kattendijke. Vanwege den nood in den
landbouw heeft de Diaconie der Herv.
Gemeente alhier de pachten voor dit jaar
met 10 procent verlaagd.
