Maandag 24 November 1930
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank K.Y. Sees
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lang* forststraat 70, Goes.
Tel.: Redaotle en Administratie No. 11.
Postrekening No. Ui S3.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tal. No. 259.
veZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franoo per post, f3.—
Losse nummers0.03
Prijs der AdvartentiBn:
1i regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Liberale verwachtingen.
Mag men sommige liberale bladen ge-
looven dan is er weer een opleving van
bet liberalisme op komst.
Enkele jaren geleden was dat ook bet
geval.
Overal, zoo verklaarde toen Mr Fock
was een opgewekt leven te constateeren.
Men bóórde het zoo ongeveer groeien.
Bij de verkiezingen kwam echter de
ontnuchtering. Inplaats van een gewel
dige vooruitgang was er achteruitgang
em verlies.
Thans wordt opnieuw van een liberale
opwekking gewag gemaakt.
De liberale Staatspartij „De Vrijheids
bond" heeft een klinkend manifest ver
spreid en bereidt zich op een forsche
krachtsontplooiing voor.
En do verwachtingen zijn, althans in
sommige kringen, hoog gespannen.
De „Middelburgsche Crt." b.v. zag
hoopvolle verschijnselen.
„In sommige streken van ons land
nemen de jongeren een stevig aandeel in
do komende ontwikkeling der dingen. Er
zijn centra waar een bloeiende liberale-
jongeren-beweging valt waar te nemen
en dat laat voor de toekomstige vor
ming en uitgroei van onze partij en ons
partijleven het beste hopen."
Ook onder de ouderen zoo heet het
verder, heeft men het gevoel dat de da
ling in de daadwerkelijke belangstelling
voor de liberale beginselen zijn mini
mum-punt heeft bereikt. Weliswaar zal
de komende liberale opleving niet in de
eerste plaats uitdrukking vinden in een
toenemend aantal vertegenwoordigers
dezer richting in de bestuurslichamen,
g r o o t e verwachtingen worden dien
aangaande niet gekoesterd, maar een
qualitatieve vermeerdering van het libe
ralisme wordt met absolute zekerheid
verwacht.
Het treft wel toevallig, dat op het
zelfde oogenblik de „N. R. Crt." een ge
heel ander geluid liet hooren en op al
deze schoone verwachtingen onbarmhar
tig den domper zette.
„Helaas aldus dit blad kunnen
wij niet tevens zeggen, dat de tijd voor
eene liberale opleving zeer gunstig is.
Want bet valt nu eenma.al niet te loo
chenen, dat in een tijd van depressie en
malaise de liberale beginselen bij menig
een, die in de benauwdheid zit, in de
verdrukking geraken."
En verder:
„Wanneer men op het oogenblik met
oprecht liberalen spreekt, is het dikwijls
verbazingwekkend, hoe wankel ook de
zulken menigmaal in hun liberale over
tuiging geworden zijn."
En eindelijk heet het dan nog, dat de
echt liberale gedachten allengs meer en
meer worden verzwakt en in crisistijden
wel eens dreigen geheel te loor te gaan.
De vraag welke van deze liberale or
ganen het bij het rechte eind heeft lak
ten wij rusten.
Het verstandigst schijnt ons aan te
nemen, dat de absoluut zekere verwach
tingen van de „M. Crt." op goede gron
den rusten, zoodat we dus met een ste
vige liberale actie bij de komende ver
kiezingen rekening hebben te houden.
Spoorwegongeluk in Frankrijk.
Zooals reeds gemeld, heeft tusschen
het station Ancenis en Nantes nabij het
station Oudon (9 K. M. van Ancenis) 'n
ernstig spoorwegongeluk plaats gehad.
De sneltrein Parijs-Nantes is ont
spoord.
Het staat vast, dat de trein in volle
vaart uit de rails is gesprongen.
De locomotief reed nog eenige meters
over den dijk, stortte toen om en viel langs
den spoorwegdijk naar beneden in de
Loire, een bagagewagen en enkele perso
nenrijtuigen met zich medesleepende.
De locomotief en dé meegesleepte wa
gons zijn geheel in de rivier verdwenen.
Men neemt aan, dat alle betrokken
personen, die in de verongelukte wagens
zaten, verdronken zijn.
De oorzaak van de ramp is oen ver
zakking in den spoordijk tengevolge vaji
den voortdurenden regen.
Een beambte van bet station Oudon,
die de verzakking bad geconsateerd,
snelde den trein eenige honderden me
ters met een lamp tegemoet en deed ver-
geefsche pogingen om den machinist door
lichtsignalen op bet dreigende gevaar
opmerkzaam te maken.
De ongelukkige werd door den trein
gegrepen en verpletterd.
Hoeveel slachtoffers zich in de veron
gelukte wagons bevinden, is nog onbe
kend. De machinist, de stoker en een con
ducteur zijn gedood. Elf reizigers werden
gewond.
Uit Ancenis wordt nader gemeld, dat
drie personen om het leven zijn gekomen,
n.l. de stoker, de machinist en de beamb
te, die getracht heeft den machinist van
den trein te waarschuwen.
België koopt gevechtsvliegtuigen In
Engeland.
De Belgische regeering heeft officiëele
bevestiging gegeven van haar order voor
een aantal één-persoons-gevechtsvliegtui-
gen van het model Fairy-Fire Fly, be
stemd voor de Belgische militaire lucht
macht.
Het is de grootste order, ooit door een
buitenlandsche regeering in Engeland op
dit gebied geplaatst.
De Fairy Fire Fly-gevechtsvliegtuigen
zijn uitgerust met 500 P.K. Rolls Royce-
motoren en bebooren tot de snelste mili
taire vliegtuigen ter wereld. Ze bereiken
met volle dienstbelasting een maximum
snelheid van meer dan 320 K.M. per uur.
Een Nederlandsch succes te Genive.
De Volkenbondscommissie van de ont
wapeningsconferentie beeft besloten, bet
Nederlandsche voorstel inzake de open
baarheid met betrekking tot de hoeveel
heden oorlogsmateriaal naar een tech
nisch oorlogs-comité te zenden.
Dit voorstel was in 1927 door Neder
land ingediend en toen van de hand ge
wezen op grond van den tegenstand van
Japan, Frankrijk en Engeland.
Het is dus een voorloopig succes, dat
men dit jaar besloten heeft, het Neder
landsche voorstel in bijzonderheden in
studie te nemen.
Doch de krachtige tegenstand, die Ja
pan, en ten deele Frankrijk en de kleine
entente tegen het Nederlandsche voorstel
boden, waaschuwt tegen te groot optimis
me over de aanneming.
Het Nederlandsche voorstel werd krach
tig verdedigd door Amerika, Engeland,
Duitschland, Italië en Zweden, terwijl ook
België en Spanje zich in beginsel ermede
konden vereenigen.
Aardschokken in Italië.
In tal van dorpen van de provincie Va-
lona werd Zaterdagmorgen vroeg een he
vige aardschok waargenomen, waardoor
tal van gebouwen instortten en andero
ernstig beschadigd werden.
Het aantal slachtoffers bedraagt onge
veer dertig. Talrijke personen werden ge
wond. De bevolking kampeert in'de open
lucht.
Economische Volkenbondsconferentie.
Op de economische volkenbondsconfe
rentie hebben Vrijdag en Zaterdag de ver
trouwelijke besprekingen, in de kleine
onder-commissie voor de kwestie der ta
riefverminderingen, die door Engeland
en Nederland gevraagd zijn, den geheelen
dag voortgeduurd.
De onderhandelingen zijn uiterst moei
lijk. De kansen op een gunstig verloop
der onderhandelingen schijnen gunstig te
zijn geworden.
De Volkenbondsconferentie zal o.a.
Dinsdag in het openbaar een bespreking
houden over de conventie-Colijn van 1927
inzake de afschaffing van de in- en uit
voerrechten en zal een laatste poging
doen om hét leven dezer conventie als
nog te redden.
Men neemt aan, dat de economische
volkenbondsconferentie a.s. Vrijdag reeds
zal kunnen gesloten worden.
Korte Berichten.
Volgens een officieel bericht uit Mos
kou zal Zaterag te Moskou en Leningrad
benevens nog eenige andere steden, de
aflevering plaats hebben van 87 nieuwe
bommenwerpers- en jachtvliegtuigen aan
bet roode leger.
Vrijdagnacht reed een auto uit Zuf-
fenhausen op een communistischen op
tocht te Stuttgart in, die uit ongeveer drie
honderd personen bestond. Tien perso
nen werden gewond, van wie'drie ernstig.
Op de Spa&nache Noord- en Noord
westkust heerschen zware stormen, die
o.a. te Bilbao groote materieele schade
hebben aangericht. Te Vigo moest de ba-
venscheepvaart stilgelegd worden.
Men herinnert zich bet gruwlijk on
geluk, dat den 4en Augustus 1929 op zee
voor Oostende geschiedde, toen de „Knoo
ke", een boot met „dagjesmenschen",
door een andere pleizierboot werd aan
gevaren, met het gevolg, dat negen per
sonen den dood vonden.
De eigenaar van de ..Knocke", een vis-
scher, die blijk had gegeven van groote
roekeloosheid, werd tot negen maanden
gevangenisstraf veroordeeld, de eigenaar
van de andere boot tot vier maanden.
HOOG WATER.
Ten gevolge van den aanhoudenden
regenval der laatste dagen zijn op ver
schillende plaatsen de Maas en de Sam-
ber buiten de oevers getreden. Reeds zijn
uitgestrekte landerijen en stadswijken
overstroomd.
Te Charleroi en omstreken staan alle
straatwegen in de buurt van de Samber
onder water en vele fabrieken in dit in
dustriegebied hebben de deuren moeten
sluiten. Het dreigt een ramp te worden,
even groot als in 1925.
Hier en daar ontbreekt reeds alle ver
lichting, daar de gasfabrieken onder wa
ter staan. Vele woningen zijn ontruimd
moeten worden. Te Charleroi zelf is in
sommige wijken het verkeer geheel stop
gezet. Trams rijden er niet meer.
In ettelijke kolenmijnen is het werk
stopgezet. De spoorweg BergenSaint
Ghislain staat onder water.
In de Maas en de zijrivieren is het wa
ter onheilspellend gestegen. De oever-be
woners hebben den heelen nacht gewaakt.
Boven en beneden Dinant zijn de Maas
oevers overstroomd en gedeelten van Di
nant zelf staan reeds onder water. In de
omstreken van Luik is het gevaar voor
overstrooming groot geworden.
In de buurt van Brussel is de Seine
op verschillende plaatsen, als b.v. Ruys-
broeck en Halle, overstroomd. In laatst
genoemde plaats is een groot aantal hui
zen en winkels in allerijl ontruimd moe
ten worden of zijn de bewoners naar de
hoogste verdiepingen moeten vluchten.
Zaterdagochtend zijn verscheidene ton
nen met carbid in ondergeloopen fabrie
ken van vloeibare lucht te Couillet ont
ploft. De gewéldige knallen werden uren
in den ronde gehoord en brachten een pa
niek te weeg onder de bevolking van de
naburige arbeiderswijken.
In de buurt van Luik zijn verscheide
ne belangrijke gemeenten door het wa
ter geteisterd.
Ook in het Noorden van Oost-Vlaan-
deren staan honderden hectaren akker
land blank en zijn vele hoeven van de
rest der wèreld door het water afgeslo
ten. Rond Dendermonde vreest de bevol
king een nieuwe doorbraak der Schelde-
dijken. Hier zijn alle eventueel noodige
reddingsmaatregelen getroffen.
De Saar is weer sterk aan het stijgen.
De stand is reeds 20 c.M. boven den hoog-
sten stand van 10 October j.l.
Op den Rijn is de hoog water-dienst
in werking getreden. De vaart van hout
vlotten is verboden. Op de Moezel is de
geheele scheepvaart verboden. De zijri
vieren van den Rijn zijn sterk gewas
sen.
De Wupper is op verschillende plaatsen
buiten de oevers getreden en in de hui
zen door gedrongen. De slijpmachinefa-
brieken aan de Wupper te Sollingen en
Huhscheid moesten tengevolge van het
hooge water worden stopgezet.
Het salarisvraagstuk.
In de R.K. pers is verschil van mee
ning over de vraag wat nu eigenlijk ten
opzichte van de ambtenaarssalarissen bij
het begrootingsdebat bereikt is.
Tegenover sommige bladen die van
oordeel zijn dat de heer Nolens inder
daad iets bereikt heeft, betoogt „De
Volkskrant", dat feitelijk geen enkele
toezegging is gedaan. „De Residentie
bode" i3 het hiermee eens en zegt o.m.:
„Wat de proefneming betreft, heeft
mgr Nolens in tweede instantie niets an
ders. vertolkt, dan hetgeen de minister
in eerste instantie daarover gesproken
heeft en wat toen algemeen als geheel
onvoldoende is afgewezen.
De minister blijft bereid, wanneer de
crisis achter den rug is, de verplichte
pensioenstorting van 8% pet. te vermin
deren tot 5^ pet.
Mits daaromtrent eenstemmigheid
wordt bereikt en ook de onderwijzers in
het overleg worden ingeschakeld.
Verder zal voortaan een voorstel door
een der organisaties aanhangig gemaakt
in de centrale comissie, niet meer als in
gekomen stuk, maar als agendapunt
worden behandeld. Practisch blijft het
intusschen hetzelfde, want het zal nu,
als agendapunt niet meer beteekenen
dat de regeering in beginsel er mee
eens is.
De derde concessie is een herziening
van het bezoldigingsbesluit om de 5 jaar.
Feitelijk heeft de regeering daar tegen
nooit bezwaar gehad, maar liet men
het achterwege om technische redenen.
Als die herziening op kleine schaal ge
schiedt, zooals mgr. Nolens voorstelde,
vervalt het technische bezwaar.
Omtrent de arbeidscontracten herhaal
de de minister letterlijk een vroegere
toezegging.
Wie in deze nadere verklaring van
den minister eenige, zelfs belangrijke
toezegging wil zien, hij ga zijn gang.
Wie echter met beide voeten op den
beganën grond blijft en goed leest wat
de minister heeft gezegd, moet het met
„De Volkskrant" van eergisteravond
eens zijn, dat inzake de salariskwestie
ditmaal niets, maar dan ook niets is be
reikt. Het erkennen van deze politieke
waarheid is o.a. altijd nog beter dan
'tlanceeren van allerlei politieke fanta
sieën, waarop de rijksbetaalmeester geen
halve pent crediet geeft."
WAT GEBEURT ER IN RUSLAND?
Vrijdagavond liepen in de Europee-
sche hoofdsteden en ook in Amerika
hardnekkige geruchten, dat in Rusland
een militaire revolutie zou zijn uitge
broken en Stalin zou zijn vermoord.
Te Berlijn zijn in den vroegen och
tend nog telefoongesprekken met Mos
kou gevoerd, bij welke de loopende ge
ruchten ten stelligste werden tegenge
sproken.
Te Moskou, zoo werd verklaard,
heerscht volkomen rust.
In de avonduren was van Berlijn uit
geen telefonische verbinding met Mos
kou te verkrijgen, daar, zooals het tele
foonkantoor mededeelde, de leidingen
gestoord waren.
De correspondent te Helsingfors van
de „D. Allg. Ztg." heeft laat in den
avond met de aan de Russische grens
gelegen plaats Wiborg gesproken en
vandaar vernomen, dat alle telefonische
verbindingen met Rusland zijn afgesne
den.
Daartegenover staat, dat de corres
pondent te Reval van de te Helsingfors
verschijnende „Uusi Suomi" een parti
culier gesprek met Moskou heeft ge
voerd, waarbij de loopende geruchten
werden tegengesproken.
De mogelijkheid bestaat, dat de door
de „D. A. Z." vermelde storingen werke
lijk slechts van technischen aard zijn.
De geruchten blijven echter aanhouden,
Inderdaad komen de telefonische verbin
dingen met Moskou en andere Russische
steden niet tot stand.
Ook uit Helsingfors wordt gemeld, dat
in weerwil van de officieele tegenspraak
uit Moskou de geruchten over opstanden
in Rusland en gevechten te Moskou blij
ven aanhouden.
Verschillende firma's, die betrekkingen
met Rusland onderhouden, hebben ook
desbetreffende telegrammen van hun ver
tegenwoordigers ontvangen. Het is ech
ter zeer moeilijk de verschillende geruch
ten te controleeren.
Bij de groote uitgestrektheid van Rus
land is het natuurlijk zeer goed mogelijk
dat er plaatselijke oproeren zijn, zonder
dat nog van een algemeenen opstand
tegen het sovjet-gezag kan worden ge
sproken.
Litwinoff, de leider der Russische dele
gatie op de voorbereidende ontwape
ningsconferentie, vertrok gisteren uit Ge-
nève.
Uit Kowno wordt gemeld:
Stalin heeft in den laatsten tijd in het
Politbureau eenige nederlagen geleden.
Eenige van zijn voorstellen werden daar
bij verworpen, waardoor zijn positie na
tuurlijk verzwakt is. Een nieuwe formatie,!
van het Politbureau, onder leiding van
den volkscommissaris van oorlog, Woros-
jilow, steunt echter de politiek van Sta
lin, w&ardoor deze waarschijnlijk zijn
Binnenland.
De Indische middelen hebben een on
gunstig verloop.
De storm en het hoogwaiter.
Het Kon. Ned. Landbouwcomité over het
dumpen.
Buitenland.
De gebeurtenissen in Rusland.
Stormen en overstroomingon.
Holywood door een tornado geteisterd.
Aardschokken in Italië.
ouden invloed toch zal kunnen handha
ven. De nederlaag van Stalin zou verband
houden met de levensmiddelenvoorzie
ning en den financieelen toestand.
Omtrent de geruchten, dat Stalin 'd
paar dagen geleden vermoord zou zijn,
haalt men te Moskou de schouders op.
Vast staat in ieder geval, dat de dictator
Vrijdagmiddag tusschen 11 en 12 uur nog
een onderhoud had met eenige buiten
landsche persvertegenwoordigers.
Naar uit Moskou gemeld wordt, heeft
de Gepoe te Gharkow tal van nieuwe ar
restaties verricht. De gearresteerden wor
den er van beschuldigd, een samenzwe
ring tegen het sovjet-regiem te hebben
gesmeed.
Er werden in totaal 91 personen in ar
rest gesteld, o.w. enkele ambtenaren van
de Oekrainsclie regeering.
STORM EN HOOG WATER.
Zaterdagmiddag drie uur ontlastte zich
boven Walcheren een voor dezen tijd
van het jaar ongekende onweersbui met
veel wind en zware stortbuien. Vele stra
ten in Middelburg stonden blank. De
Markt geleek een meer. Een der Zater-
dagsche kraampjes werd door het nood
weer omver geworpen.
Des avonds is het weer gaan gieten
en hoe dichter de nacht naderde hoe er
ger het ook begon te stormen. Van ern
stige schade vernamen wij niet, al'moes
ten enkele daken het ontgelden en kon
den de goten het water niet verzwelgen,
zoodat het in verschillende huizen door
drong.
De vest, die Zaterdag door het dag en
nacht werkende electrische gemaal „De
Boreel" goed gezakt was, steeg weer en
kon niet al het polderwater tot zich trek
ken, zoodat op verschillende plaatsen in
het land de waterstand weer zeer hoog
is, en bijv. de Seisweg weer op enkele
plaatsen voor een groot deel onder wa
ter staat. Als alle toegangswegen tot het
gemaal verbeterd zijn, zal dit zeker nog
beter den waterstand in toom kunnen
houden.
Het hooge water is ook oorzaak gewor
den, dat een der wanden van den werk-
put aan de Langeviele-buitenbrug het
niet meer tegen kon houden en die put
weer ten deele onderliep. Gisterenmor
gen heeft een der omwonenden zich naar
Veere begeven om den aannemer te waar
schuwen en toen heeft deze een pomp in
werking gesteld en met een paar man het
lek trachten te stoppen.
Uit V1 i s s i n g e n meldt men ons, dat
aldaar de storm aan verschillende
gebouwen schade heeft toegebracht, maar
ook de zeewering heeft hier en daar ge
leden en ook de vaste badcabines op het
strand hebben het moeten ontgelden. Het
water in de Schelde bereikte een zeld
zame hoogte en hier en daar kwam het
in de stad over de kaaimuren heen. Dit
gevoegd bij den hevigen regen, maakte,
dat enkele straten blank stonden en ook
kelders onderliepen.
Natuurlijk sloeg het water met kracht
over den Boulevard en ditmaal zelfs ook
in de buurt van Naerebout, waar het an
ders minder voorkomt. Ook gisteren sloeg
het nog herhaaldelijk over. Dit trok veel
belangstelling evenals het uit- en inva
ren der zwaar dobberende loodsmotorboo-
ten, die naar de schepen voeren, van wie
