No. 44
Donderdag 20 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
IFrste blad.
ws
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
worden verzilverd door
van 100. Bij
dieren min
een groot deel
ionclusie, waar
gewezen: Wees
groote hokken!
is gaat het uit-
dijk voordeelig.
Imen in no time
pr geen helpen
aan te denken
behandelen
van het feit,
Jippan niet zoo
is. Aan den
toch die nieuwe
dan f 3000 Ikapi-
in .en er hokjes
zoor öO Huppen,
misschien an-
Ëk dag in dag
|r de menschen
daardoor toe
lorgen op mijn
nemen, dat ik
waar dat ,te
|van het groote
maar ook be
rrie en pokken,
adaardige ziek-
|er is met een
|arts dat hij de
dan in andere
|n enkele smet'
beid biedt. Dit
;van diphtherie
Inte kippen, al
lestal ook licht.
uit velen hoe
i opgezet bedrijf
anvang al vast-
'Hl
d. Hoe denken
der kippen?
lant.Twee hon-
pnvoudig niets
aan rustig in
met uw buur-
eens rustig de
Het zijn de leg
eenden legwed-
^an het Harper
van Manches-
werkelijk een
er verschei de-
|omer ook weer
ste fokkers die
lie rennen, best
lling. Wat zou
zenschen? De
hun beste die-
pkijk dit lijstje
aantal eieren;
aen; de derde
het totaal der
0.34
1.26
6.43
13.78
17.82
19.86
17.00
11.05
12.46
hennen
Ibeste wat er te
groepen 299,
In zeggen kan,
|len niet alleen,
rukt dus weer
leunen en zoo
Irbeste omstan-
ïs meevalt om
en broedeieren
ian wordt het
p.at is ook nog
als het lijkt.
IE HENNEPE.
treffende, kun-
orden ingezon-
Hergaardesingel
(egel voor ant-
ermelden.
srdag 20 Nor.
9.15 Gramofoon-
ïg door NCRV-
Ziekendienst.
o. 1.45—2.00
ii. 2.45—3.45
- 3.45—4.00 Gra-
Ziekenuurtje.
6.30—6.45 Knip-
ïofoonplaten.
ïenkomst te De
i-uitzending. 8.01
0.01—10.i5 Mor-
Concert.
2.00—2.30
Naaicursus.
- 5 30-7.00
a-Theater te Den
voor gevorder-
Omroeporkest.
louwburg te Am-
5 Morgenwijding.
Concert, bariton,
8.05 Concert
1725 M. 12.50—
)0 Gramofoonpla-
en solisten.
Trio-concert.
Trio-concert.
Directeur-Hoofdredacteur:
H, ZUIDEMA.
Bureau: Lane® forststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No, 11.
Poetrekening No, 444BBi
Bijkantoor »e Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers 10.09
Rrij» der AdviftietlBm
1—4 regale 11.30, elke regal moer 30 at.
Bi] abonnement belangrijke korting.
V V. D. en S. D. A. P.
Over de beteekenis van het z.g. politiek
debat bij de behandeling van de begroe
ting in de Tweede Kamer, kan mqn vooral
in een tijd als deze, nu de normale par
lementaire verhoudingen verstoord zijn,
verschillend denken.
Maar geheel zonder beteekenis is het
in elk geval niet.
Dat werd ook nu weer duidelijk in ver
hand met wat gesproken werd over de
houding van de S.D.A.P. in geval van
mobilisatie.
Het betreft hier een zeer belangrijk
punt.
Niemand die het ontkent.
Dit blijkt mede uit wat in linksoh-socia-
listische kringen over deze zaak gezegd
werd en waar men er bij. den heer Albarda
op aandrong om niet meer m- en uit te
praten, maar rondweg te zeggen, dat de
regeering, hoe en onder welke omstan
digheden het oorlogsgevaar ook moge op
doemen, onverschillig of het een zaak is
van aanval of verdediging, a 11 ij d de S.
D. A. .P. tegenover zich zal vinden.
Het behoeft dus niet te verwonderen,
dat de Regeering aan deze zaak aandacht
schonk en dat zij van den heer Albarda
een 'duidelijke verklaring vroeg.
Maar wat gebeurde nu?
Nog voor de 'heer Albarda gelegenheid
had zich nader te verklaren, kwam de
leider der Vrijz. Dem., de heer Mar-
chant aan het woord, omde S. D.
A. P. in bescherming te nemen en een
t feilen aanval op de Regeering te doen,
omdat zij het heeft durven bestaan aan
den leider der S.D.A.P. te vragen 'hoe
deze partij zich in Critieke momenten zal
gedragen.
In den nood leert men zijn vrienden
kennen, zegt het spreekwoord.
Welnu, als de S. D. A. P. nog mocht
twijfelen aan de warme vriendschap van
den 'heer Marchant, dan kan zij nu ge
rust zijn.
De leider van de Viijz. Dem., die en
kele jaren geleden bereid was zijn ont-
wapenings-t'heorieën geheel los te laten
als de Jl.K. hem wilden steunen een kabi
net te vormen, heeft aan zijn meer roode
neefjes ondubbelzinnig van zijn hartelijke
belangstelling blijk gegeven.
Niet ten onrechte werd dezer dagen de
heer Marchant als 'het loo'dsmannetj©
van de S.D.A.P. aangeduid.
Scherpe redevoeringen ter ronde-tafel-
conferentie.
De derde dag der rondetafelconferen
tie werd door den Maharadja van Pa-
tiala ingeleid.Ook volgens hem was de
federale staat de vlugste methode van
ontwikkeling. Hij was echter voor het
behoud van de banden tusschen de vor
sten en het Britsche rijk.
Dr Moonje, de leider der liberale Hin
does en lid van de Wetgevende Kamer,
stond vooral Lord Peel, die in naam der
Engelsche conservatieven bad gespro
ken,, te woord.
Lord Peel heeft gezegd, dat Groot-
Brittanniii Indië veel diensten heeft be
wezen. Maar een boer koestert zijn
koeien ook. Dat doet hij om eiken mor
gen versche melk te hebben. Doch nooit
komt de tijd terug, dat men door machts
vertoon het Indische rijk den schrik op
het lijf kan jagen en tot onderwerping
kan dwingen. Indië moet den dominion-
status hebben en wij zullen ons slechts
met een verantwoordelijke regeering te
vreden stellen. Ik ben hier niet geko
men als bedelaar, zei spreker.
Sardar Ujjal Singh zei: Wij kunnen
niet naar Indië terugkeeren zonder een
oplossing, die het streven van ons volk
voldoening schenkt.
Maulana Muhammad Ali, de stichter
van de Al-Indische Mohammedaansche
Liga (1906), nam eveneens geen blad
voor zijn mond. Ik wil alleen terug naar
Indië als ik de vrijheid van mijn land
kan meebrengen, aldus spreker. Anders
kan ik niet terug naar dit slavenland.
De groote graaninzameling in Rusland.
Naar uit Moskou gemeld wordt publi
ceert het Volkscommissariaat van Eoo-
nomische Zaken een mededeeling over
de graanaflevering in den loop van het
laatste jaar. Blijkens dit rapport is
de graaninzameling slechts voor 76 pet.
verwezenlijkt. In vele gebieden werd
zelfs niet meer dan 33 pet. afgeleverd.
Het Landbouwcommissariaat Leeft
verklaard, dat het niet nakomen van liet
graanplan der regeering groote moeilijk
heden ten gevolge zal hebben, speciaal
voor den uitvoer. Er moeten derhalve
onvertraagd maatregelen genomen wor
den. Speciale commissarissen zullen
in verband hiermede het graan bij do
boeren opkoopen.
Hoe men in Engeland over ons leger
denkt.
Reuter seint, dat gisteren in bet En
gelsche Lagerhuis aan den minister van
Buitenlandsche Zaken, Henderson, ge
vraagd werd, waarom er geen militaire-,
marine- of luchtvaartattaché's worden
aangesteld bij bet Engelsche gezant
schap te Moskou. Henderson zeide, dat
een van de redenen de wensch was om
te bezuinigen.
De conservatief Ashley antwoordde:
„Als dat waar is, waarom roepen wij
onze militaire attachés niet terug uit Ne
derland, waar er in het geheel geen le
ger bestaat?"
De Engelsche fruitteelt In moeilijkheden.
f In het Lagerhuis diende viscount Elm-
ley (liberaal) een motie in, waarin de
slechte toestand van de fruitteelt werd
betreurd en werd aangedrongen op
maatregelen om aan dit bedrijf beter re
sultaten te verzekeren. Spr. verklaarde
zich tegen invoerrechten en deed op
merken, dat deze niet de eenige bron
van moeilijkheden waren, daar de fruit
telers in Nederland eveneens klagen over
de lage prijzen.
De minister van landbouw Addison
zei, dat het voornaamste euvel was" bet
schier volkomen gebrek aan organisa-
I tie in dit bedrijf.
Lloyd George sprak een waarschu
wend woord met het oog op dumping
en uitte de hoop, dat Addison de zaak
in het oog zou houden.
Talrijke sprekers gaten hun afkeu
ring te kennen over de buitensporige
prijzen, welke de winkeliers vragen.
De onrust in Spanje.
Gisternacht heeft de politie te Madrid
mededeelingen ontvangen, dat de com
munisten zouden trachten, de staking
in de hoofdstad opnieuw te doen uitbre
ken.
In verband hiermede werden tevens
geruchten over Putsch-pogingen opge
vangen.
De politie heeft daarop alle beschik
bare krachten en de marechaussee uit de
omliggende provincies gemobiliseerd.
Madrid maakte den indruk van een
belegerde stad. Bij de toegangswegen tot
Madrid werden alle automobielen,
vrachtwagens enz., onderzocht, of zij ook
wapens bevatten. In de voorsteden wer
den zelfs de voetgangers op wapens ge
fouilleerd.
Tot nog toe is de rust in de hoofdstad
echter niet verstoord.
Zeven duizend stakende mteaalbe-
werkers hebben Woensdag voormiddag
den arbeid hervat. Ook de stakers in het
bouwbedrijf zijn weer aan het werk.
Ook te Barcelona is het werk heryat.
Sinds Woensdagochtend functionneeren
alle fabrieken weer.
Te Sevilla is daarentegen onverwacht
de staking afgekondigd.
De trams werden met steenen gebom
bardeerd waarop het verkeer werd stil
gezet.
Te Alicante is het tot botsingen met
de politie gekomen, waarbij 4 personen
gewond werden.
Een nieuwe opstand op Formosa?
Naar de Japansche bladen melden zou
den op het eiland Formosa nieuwe on
lusten zijn uitgebroken. In de gebieden,
waar de opstand onlangs den kop werd
ingedrukt, hebben rebellen politiestations
overvallen en verscheidene beambten ge
dood.
De Japansche regeering heeft onver
wijld een vliegtuigeskader naar Formosa
gedirigeerd om een strafexpeditie te on
dernemen.
De Japansche verliezen zouden zeer tal
rijk zijn.
Oklahoma opnieuw geteisterd.
De staat Oklahoma is opnieuw door een
wervelstorm bezocht, die vooral de ge
meente Bethany zwaar geteisterd heeft.
Volgens de voorloopige berichten zijn
18 personen om het leven gekomen en 150
gewond.
Een groot aantal huizen is verwoest,
zoodat meer dan 800 personen dakloos
zijn geworden. De verbindingen zijn ge
deeltelijk onderbroken.
Loonen en prijzen in Duitschland.
De onderhandelingen over het loon-
tarief in het bankbedrijf te Berlijn zijn
mislukt.
Over het verloop der onderhandelin
gen wordt door de betrokken bonden
van bankambtenaren medegedeeld, dat
de bankdirecties een loonsvermindering
van 11 pet. hebben voorgesteld. De bon
den van hun kant verlangden, dat bet
op 31 December a.s. afloopende tarief
voor een jaar, eventueel voor een korte-
ren termijn zou worden verlengd.
De ijzer- en metaalfabrikanten in Ba
den, den Palts en de aangrenzende in
dustriedistricten hebben de bestaande
loonovereenkomst tegen 1 Jaunari op
gezegd. De fabrikanten wenschen een
loonsvermindering van 15 pet.
Het bestuur van den Duitschen amb-
tenaarsbond beeft beraadslaagd over de
voorgenomen vermindering der ambte
naarssalarissen en een motie aangeno-
men, waarin aan de plenaire vergade
ring van den rijksraad wordt verzocht,
het besluit van de rijksraadscommissie,
om de korting reeds op 1 Februari a.s.
te doen ingaan, niet goed te keuren.
De besturen der socialistische vakver-
eenigingen, der sociaal-democratische
partij en van de verbruiksvereenigingen
hebben in een gemeenschappelijke zitting
beraadslaagd over prijsverminderingen
voor voorwerpen van dagelijksch ge
bruik. Besloten is eendrachtig samen te
werken voor een verscherpten strijd, om
de prijzen op een lager peil te brengen.
Scheepsramp.
Volgens draadlooze berichten is de
nieuwe Britsche motor-vrachtboot
„Highland Hope" ter hoogte van de Fa-
rilhoes-eilanden (Portugal) gestrand
De „Highland Hope" bevond zich op
weg van Londen naar Buenos Aires.
Het vaartuig had 200 man passagiers
en equipage aan boord. Deze hebben zich
in de eigen reddingsbooten van het schip
begeven en werden door de stoomsloep
„Mandalay" opgemerkt, die zich op 20
mijl afstand van de plaats des onheils
bevond en direct met spoed daarheen
stoomde.
Een telegram uit Londen meldt, dat
alle schipbreukelingen van de „High-
land Hope" aan land zijn gezet.
Het schip, dat zeer ongelukkig zit,
zinkt steeds verder en wordt als verloren
beschouwd. Schip en lading zijn voor
1.500.000 pd. st. verzekerd.
Korte Berichten.
Naar de correspondent van de „Ti
mes" te Rio de Janeiro meldt, heeft de
Braziliaansche regeering een verorde
ning uitgevaardigd, volgens welke de
loonen van het personeel in alle fabrie
ken en industrieele ondernemingen met
6 pet. moeten worden verhoogd, waarbij
'tloon zal gelden voor een werkweek
van 40 uur.
In Detroit zal binnenkort een pro
ces beginnen tegen twee benden alcohol
smokkelaars, die sedert langen tijd enor
me hoeveelheden alcohol met vliegtuigen
van Canada uit in de Vereenigde Staten
ingevoerd hebben.
Van de dertig vliegtuigen, waarover
de smokkelaars beschikten, konden er
12 in beslag worden genomen.
De Amerikaansche Senator Bingham
heeft aangekondigd, dat hij een wets
ontwerp zal indienen om den in
voer van bier met een alcoholge
halte van 4 pCt. toe te staan. In con
greskringen acht men het echter onwaar-
■schijnlijk, dat dit wetsontwerp zal wor
den aangenomen.
Uit een mededeeling van President
Hoover blijkt de jongste volkstelling in
de Vereenigde Staten te hebben uitge
wezen, dat het zielental in de Vereenig
de Staten op het oogenblik der telling
122.093.455 bedroeg.
Gisternacht zijn er nog vijf lijken uit
de puinhoopen te Lyon opgegraven, zoo
dat er tot dusver in het geheel zestien
lijken zijn gevonden.
Dg Handels- en Landbouwbank.
Omtrent de geruchtmakende verduiste
ringen door den heer J. W. M., directeur
der Handels- en Landbouwbank, kau nog
het volgende worden medegedeeld
In de gisteren gehouden vergadering
van den raad van commissarissen der
Handels- en Landbouwbank zijn aange
wezen als belast met de verdere afwikke
ling der zaken de procuratiehouders van
het hoofdkantoor te Den Haag, de hoe
ren G. van Gendered en Mr F. J. Zijl en
de directeur van het bijkantoor 's-Gra-
venhage der Bank, de heer D. J. de Jong.
Deze heeren hebben de procuratie ver
kregen en beschikken over dezelfde vol
machten als tot dusver de hoofddirec
teur.
M$t den meesten nadruk werd beves
tigd, dat de débacle der bank geheel on
afhankelijk is van de daden van'den heer
M., «tegendeel, dat de door dezen gepleeg
de verduisteringen slechts ten doel had
den zijn eigen bank aan de noodzakelij
ke middelen te helpen.
Omtrent de toedracht dezer zaak, voor
""zoover de Handels- en Landbouwbank
betreft, wordt nog het volgende vernomen:
y/ Naarmate de economische omstandig
heden van den landbouwenden stand
slechter werden, geraakte de bank in
meer moeilijkheden.
Er werden voornamelijk in Gronin
gen aan landbouwers credieten ver
strekt, welke dan uit de opbrengst van
den oogst werden terug betaald. De boe
ren hadden echter dikwijls niet eens vol
doende contanten om hun pachten te be
talen; van aflossing der credieten was
dus in 't geheel geen sprake.
Daarbij kwam nog, dat het Groning-
sche kantoor der bank in relatie stond
met de Groninger Discontobank en geza
menlijk daarmede eenige zaken dreef.
Deze relatie had niet de sanctie der hoofd
directie en deze werd eerst ervan in ken
nis gesteld, toen bleek, dat bet Groning-
sche kantoor door deze manipulatie een
aanzienlijk bedrag kwijt was.
Al deze factoren hebben de débacle der
Handels- en Landbouwbank veroorzaakt.
Wat de relatie met de Holland-No or d-
Amerika Hypotheekbank betreft, verna
men wij, dat de laatstgenoemde instelling
een rekening-courant had loopen bij de
Handels- en Landbouwbank, die tevens
de couponbetalingen regelde.
Van deze hypotheekbank was, zooals
gemeld, de heer M. directeur.
Hij heeft nu een grooten post effecten,
toebehoorende aan de hypotheekbank,
gebruikt om de bandels- en Landbouw
bank aan liquide middelen te helpen en
deze in stand te houden. Daarbij zou hij
de overtuiging gehad hebben dit bedrag
na eenigen tijd weer aan de Hypotheek
bank terug te kunnen geven. Inplaats van
verbetering in de middelen, werd de toe
stand van zijn bank echter steeds slech
ter en zag hij het oogenblik komen, dat
de débacle niet meer tegen te houden zou
zijn.
Toen beeft de heer M. zich bij de ju
stitie aangemeld en zijn verduistering be
kend.
Dat hij het geld voor privé-doeleinden
zou hebben gebruikt, werd ten stelligste
tegengesproken. Naar de waarnemende
directie mededeelde, leidde de heer M.
een eenvoudig leven, dat eerder beneden
dan boven zijn stand was, gezien bet rui
me inkomen, dat hij genoot als directeur
van beide banken en commissaris van
enkele maatschappijen.
De eenige verklaring, welke zijn vrien
den voor het feit kunnen vinden is, dat
de heer M. te optimistisch is geweest wat
betreft de toekomst van zijn bank en daar
voor het beschikbare kapitaal der hypo
theekbank beeft aangewend, iets, waar
toe bij uiteraard het recht niet had.
Bovengenoemde heeren hebben de lei
ding der zaken op zich genomen in af
wachting van de aanwijzing van een ge
rechtelijken bewindvoerder in verband
met de aanvrage tot surséance.
Uit den aard der zaak is het vertrou
wen bij een deel der belanghebbenden nu
ten zeerste geschokt, en allerlei geruch
ten over groote verliezen doen de ronde.
Met zekerheid is echter tot beden niets
vast te stellen; behalve de bekentenis van
den directeur M. over de verduisterde
f 150.000 is op bet oogenblik van fraude
bij de Handels- en Landbouwbank 'nog
niets bekend, volgens van zeer bevoegde
zijde verstrekte mededeelingen. Een na
der onderzoek zal aan het licht moeten
brengen, of er verdere verduisteringen
hebben plaats gehad.
Van een geconstateerd tekort van een
millioen gulden is op het oogenblik in
elk geval geen sprake.
Binnenland.
De crisis-vergadering te Goes.
De moordenaar J. Hoek in hooger beroeo
tot levenslange gevangenisstraf veroor
deeld.
Schip op de Schelde gezonken, Vijf per
sonen verdronken.
De Tweede Kamer behandelt de begroo
ting van Arbeid.
Memorie van Antwoord der Onderwij 3-
begrooting.
Buitenland.
Scherpe redevoeringen ter ronde-tafel
conferentie.
Onrust in Spanje.
Weer opstand op Formosa.
PRIJZENPOLITIEK VAN DE STAATS
MIJNEN.
De tuinders en de conventie.
De heer J. D. de Kok, lid van de Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland en als
kweeker groot afnemer van Staatsmijn
kolen, voorzitter of bestuurslid van on
derscheiden organisaties van tuinders,
heeft tot de Tweede Kamer een adres
gericht waarin hij, naar aanleiding van
het antwoord van den Minister van Wa
terstaat op de door het Kamerlid den
heer Bierema, gestelde vragen betreffen
de de prijzenpolitiek van de Staatsmijnen
het volgende opmerkt:
Dat door de tuinders in hun intensieve
bedrijven jaarlijks duizenden tonnen
steenkolen van de Staatsmijnen worden
afgenomen.
Dat de contractprijzen voor levering
seizoen 19301931 met fl per ton voor
magerfijnkolen en met f 0.50 per ton voor
"etfijnkolen zijn verhoogd.
Dat de prijzen voor genoemde industrie
kolen alzoo sinds 1929 voor magerfijnko
len met f2.75 per ton en voor vetfijnkolen
met f0.75 per ton verhoogd zijn gewor
den, niettegenstaande door de Staatsmij
nen in 1928 meer dan f& millioen en in
1029 meer dan fll millioen winst werd
gemaakt;
Dat toch geacht kan worden, dat door
de conventie betreffende prijzenpolitiek
met omliggende landen die prijsverhoo-
ging zelfs in de huidige voor ons bedrijfs
leven zeer ongunstige economische om-
s.andigheden nog mogelijk geworden is,
niettegenstaande toch, naar mededeeling
van Zijne Excellentie op de internatio
nale kolenmarkt weder een prijsdaling
is ingetreden.
Dat de afnemer van Staatsmijnkolen
een boete van f0.50 per ton opgelegd
wordt voor eiken ton kolen, afgenomen
van een ander lid, toegetreden tot de
genoemde conventie.
Dat de conventie oorzaak is, dat milli-
oonen guldens van het Nederlandsche
volk ten goede komen aan de buiten
landsche mijnindustrie, terwijl het bui
tenland niet aarzelt de producten der
Nederlandsche industrie van Land- en
Tuinbouw op alle mogelijke manieren te
heiasten.
Dat daarom zijns inziens deze conven
tie als strijdig met het belang van het
Nederlandsche volk in zijn geheel, zoo
wel voor werkgevers als voor werkne
mers geacht moet worden daar het be
drijfsleven getroffen wordt en ernstig
schade lijdt.
Dat de industrie en ook de intensie
ve tuinbouw door het hierboven geme
moreerde wordt getroffen, terwijl de tijds
omstandigheden toch al moeilijk zijn.
Dat de bestaande crisis door dergelijke
maatregelen eer verscherpt wordt in
plaats van verminderd waardoor per
saldo de Staatsmijnen door hun afne
mers verliezen zullen lijden, hetzij door
non-betaling, hetzij door groote vermin
dering der afname.
Dat zijns inziens daarom het gegeven
antwoord door Zijne Excellentie op de
viagen van genoemd Kamerlid onjuist
geacht moet worden en in strijd met de
werkelijkheid.
