No. 40
Zaterdag 15 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Ook een politieke crisis.
Hoofdpijn, Kiespijn
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
IBANK
EERSTE BLAD.
ACME WRINGMACHINE
G. VAN WILLEGEN ZOON,
Buitenland.
- KLIERZIEKTE
Eieren van jonge Hennen
FLORA'S Hoenderbeschuit
JOH. QUINTEN - GOES
Binnenland
Staten-Generaal.
HET ADRES
A. WIL KING
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Middelburg.
ran één tot
tentiën.
Bijkantoor to Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 250.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Prijs der Advertentien:
1—4 rogels <1.20, elke regel meer 30 ot.
Bi] abonnement belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
J. BOER - IJZERHANDEL - GOES
Bloedkoralen, Stukken, Sloten,
Cantspelden, Parelspelden,
Nette-Slootjes,
Verlovingsringen, enz. enz. enz.
door
40-jarige reputatie
Ook verkrijgbaar voor droogvoeder
bij de wederverkoopers en
VADERLANDSCHE BANK^
Bq j tegen beurskoers
0 OBLIGATIËN
metjaarlijksclie uitloting
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
worden verzilverd door
lederlandsch
reau.
/an 10—1 uur
12 uur en
Zaterdagavond
dag berekend,
ïheid tot be-
loor tusschen-
slnds 1 Jan.
jelden.
rent, omtrent
tvangen van
«enen per giro
worden gaarne
enllën in de
Aanbod"
6 èoontant.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
tie Zeeuw
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f0.05
In zijne Woensdag gehouden begroo-
tingsrede is er door Mr Th. Heemskerk
aan herinnerd, dat de toestand van cri
sis waarin wij leven niet alleen van eco
nomise hen aard is, maar dat deze toe
stand ook een politieke en geestelijke
zijde heeft, die nog wel meer gevaar op
leveren.
Het is goed dat ook aan deze zijde van
dé zaak aandacht is geschonken.
De economische crisis is van ernstigen
aard, maar bij het spreken daarover
mogen andere zaken die voor de toe
komst van ons volk van de grootste be-
teekenis zijn, niet uit het oog worden
verloren.
„Om nu al-dus de heer Heemskerk
maar eerst bij de binnenlandache poli
tiek van ons en méér dan één land te
blijven: het parlementaire stelsel met
de daaraan verbonden vrijheden, loopt
gevaar in de knel te geraken tusschen
communisme en fascisme. Dat zeggen de
sociaal-democraten. En dat is waar en
hot geldt ook voor Nederland iets meer
dan de sociaal-democratische leden (gis
teren bij monde van den heer Albarda)
'het voorstellen, omdat zij geen rekening
houden met de revolutionaire ader, die
door hun eigen partij loopt, en die aan
merkelijk afbreuk doet aan haar weer
standsvermogen tegen het Communisme
en daarmede tevens aan de levensvatbaar
heid van het parlementaire stelsel.
Nu is dit stelsel hier te lande nog
niet vernietigd. Het werkt in sommige
opzichten nog met tamelijk veel 'kracht,
maar het is toch aangetast.
Wij hebben nu ten tweeden male een
extra-parlementair Kabinet, ditmaal wat
meer dan het vorige rechts georiënteerd,
maar toch extra-parlementair, met het
gevolg, dat iedere partij vrij staat van
het Kabinet."
Een geregelde voeling van Regeering en
parlementaire meerderheid, in een be
paald aangewezen richting ontbreekt. Er
zijn wel oppositie-partijen, maar er is op
deze wijze geen ministeriëele partij.
En de gevolgen?
„Men zou zeggen: zulk een Kabinet
staat zwak, maar het staat in zijn zwakte
vrij sterk, omdat geen groep uit de Ka
mer aanspraak kan maken op overneming
van het bewind.
Met dat al kan het Kabinet niet re-
geeren zonder het Parlement. Het heeft
om zijn voorstellen te zien aannemen, een
meerderheid noodig, en het is rechts ge
oriënteerd. Niet zelden is de meerderheid
rechts aanwezig, soms versterkt door
groepen of leden, die niet tot de rechter
zijde kunnen of willen behooren, maar
soms ook vindt het steun bij een andere
meerderheid, gevormd dan hoofdzakelijk
door Roomsch-Katholieken en sociaal
democraten, die toch bij andere gele
genheden dikwijls scherp tegenover
elkaar staan."
Volkomen terecht werd er verder door
Mr Heemskerk op gewezen, dat dit ver
schijnsel van een wisselende, althans
niet stabiele, soms incidenteele meerder
heid de regelmatige werking van het
parlementaire stelsel verzwakt.
Het maakt de Regeering hoe langer
hoe losser van het verband met de
V olksver tegenwoor diging.
De rechtmatige volksinvloed komt op
deze wijze steeds minder tot zijn recht
Een regeering met dictatorale neigin
gen zou, gaat het in deze richting, dan
een goede kans krijgen, terwijl omge
keerd de /evolutionaire partijen van de
politieke verwarring voordeel zouden
kunnen trekken.
En nu is het wel waar, dat de Ne-
derlandsche bodem en het Nederland-
sche klimaat zich tot het kweeken en
den groei van dergelijke uitersten slecht
leenen, maar het is ook waar, dat
in dagen van crisis als we thans bele
ven, het gevaar van een politieke crisis
veel grooter is dan in gewone omstan
digheden.
Vast staat in elk geval, dat naarmate
bet parlementaire stelsel verzwakt het
voeren van een krachtige principieels
politiek steeds onwaarschijnlijker wordt
Vast staat ook, dat door de inciden
teele samenwerking van verschillende
groepen kans bestaat op het nemen van
beslissingen die bij een regelmatige wer-
Een nuttig en dankbaar Cadeau voor
de a.s. St. Nicolaas Is een
met 10 jaar garantie, welke tevens als
Tafelmangel is te gebruiken.
Vraagt prospectus of laat U deze toonen bij
king van het parlementaire stelsel ach
terwege zouden blijven.
En ook is onbetwistbaar dat op deze
wijze doorgaande het gevaar bestaat,
dat aan de eene zijde het gezag en de
kracht van de Regeering wordt ver
zwakt en aan de andere zijde dat de
rechten en vrijheden van het volk in de
knel dreigen te raken.
Wij mogen daarin in den tegen-
woordigen toestand niet berusten.
Herstel van den normalen parlemen
taire verhoudingen is in 's lands belang
dringend gewenscht.
En dan zeggen wij met Mr Heems
kerk: „Nog altijd meen ik, dat de
meeste waarborg van het evenwicht tus
schen gezag en vrijheid zou worden ge
boden, door herstel van de rechtsche
coalitie."
Natuurlijk heeft ook zulk een coalitie
zekere bezwaren.
Maar en dit moge worden ver
staan zoowel door de grootere rechtsche
groepen als door de kleine partijtjes
die door hun afbraakpolitiek een ge
zonde ontwikkeling van het politieke le
ven belemmeren die bezwaren wegen
toch niet op tegen de voordeelen zoo
wel van practischen als principieelen
aard.
KAPELLE (Z.-Bev.). - TELEFOON 21
tegen concurreerende prijzen.
De regeeringscrisis in België.
De koning heeft Vrijdagavond minis
ter-president Jaspar in audiëntie ontvan
gen en hem medegedeeld, dat hij beslo
ten heeft, het ontslag van het kabinet-
Jaspar niet te aanvaarden.
Hieruit besluit men, dat de katholiek-
liberale regeering-Jaspar het bewind we
derom in handen zal nemen en dit on
danks het feit, dat men geen overeen
stemming heeft bereikt over het geschil,
dat de oorzaak was van de crisis.
Dit komt dus hierop neer, dat de re-
geerinscrisis als zoodanig is opgelost,
maar dat politieke crisis rondom de re
geering-Jaspar in latenten staat blijft
voortduren.
Nederlanders in België.
Uit Antwerpen meldt men aan de
„Maasbode":
De economische toestand wordt in Bel
gië hoe langer hoe slechter; de werk
loosheid neemt steeds toe en het zijn
natuurlijk de vreemdelingen, die daar
onder het meeste te lijden hebben.
Vooral in de Antwerpsche diamant
industrie woedt een hevige crisis, ge
lijk men weet. Vele Nederlanders, die
is een vorm van tuberculose. Ver
waarloost deze kwaal dus niet. Leest
wat Dr. J. H. VAN GRAFHORST,
arts, schrijft in zijn brochure: „Wen
ken en raadgevingen bij de behande
ling van tuberculose en scrofulose"
over de gunstige resultaten verkregen
met granuline. Deze brochure, die
o.a. talrijke attesten bevat van ge-
neesheeren en genezen paiiënten,
wordt U op aanvrage, in gesloten
enveloppe gratis toegezonden door
de Pharm. Ond Dr. J. H. VAN GRAF
HORST, Scheveningen, Alkmaarsche-
straat D 9.
daarin een bestaan vinden, zijn al sedert
maanden zonder arbeid, zoodat menig
een al weer is teruggekeerd naar het
vaderland.
Daar zijn echter families, wier nood
zoo hoog gestegen is, dat zij niet eens
de middelen zouden bezitten voor hei
verhuizen naar Nederland. En zoo heeft
nu een 80-tal Nederlandsche huisgezin
nen een beroep gedaan op Nederlandsche
Kamerleden, opdat deze stappen zouden
doen om de regeering te bewegen, hen op
staatskosten naar Nederland terug te
brengen.
Hevige storm.
Berichten uit Polen maken melding
van hevigen storm en onweders. Met na
me in Noord-Polen heeft de storm groote
schade aangericht. Ook Oost-Galicië heeft
van de stormen te lijden gehad.
De reeds twee dagen woedende Wes
terstorm heeft speciaal in de haven van
Memel groote schade aangericht.
De straatweg van de stad naar den
vuurtoren staat geheel onder water en
ook verder het land in zijn» wegen over
stroomd en bouwwerken geheel vernield.
De schepen in de stadshaven moesten
van den wal worden losgemaakt en op
stroom gebracht, aangezien de trossen
het niet hielden.
Russische boeren in opstand.
Naar de bladen melden, hebben in het
gebied van Ostrow en Opotschka in het
district Pskow aan de Russische grens
bloedige kloppartijen plaats gehad tus
schen boer en communisten.
Wegens de inbeslagneming van koren
en andere collectiveeringsmaatregelen, is
het in tal van groote dorpen tot een op
stand gekomen.
De dorpen Jelino en Dubki werden
door een pantsertrein beschoten en to
taal vernield.
Ook andere plaatsen werden door het
geschut der bolsjewisten onder vuur ge
nomen en gedeeltelijk verwoest.
Vele boeren werden terechtgesteld en
honderden gezinnen in de gevangenis
geworpen.
Münhardt's HoofdpUntabletten. 60 en 30ct.
MUnharüt's KiesnUntabletten, 60 en 30 ct.
Bij Apoth.- en Drogisten.
Het einde der Britsche Rijksconferentie.
De gisteren gesloten rij'ksconferentie
heeft 1 Yz maand geduurd.
Het voornaamste, wat tot stand kwam,
is de overeenkomst tusschen Canada en
Engeland, waarbij Canada een bepaalde
boeveelheid tarwe en haver aan Engeland
zal kunnen leveren, terwijl het van zijn
kant ijzer en kolen uit Engeland zal be
trekken.
Ook de overige staten van het Engel-
sche wereldrijk zullen zich bij deze over
eenkomst kunnen aansluiten.
Verder is besloten tot oprichting van
een scheidsgerecht, dat alle eventueele
conflicten tusschen de verschillende dee-
len van het rijk zal beslechten.
Uit hef drukkersbedrijf.
Te Utrecht werd gisteren de vakgroep
vergadering gehouden van den Ned.
Chr. Grafischen Bond in de typografie,
welke vakgroepsleden zich hadden uit
te spreken over de al of niet aanvaar
ding van het compromis-voorstel in
zake het conflict in de typografie.
De bondsvoorzitter, de heer J. Hof
man, zette in een breedvoerig betoog
uiteen, welke motieven hadden geleid tot
de aanvaarding van bovengenoemd com
promis-voorstel te adviseeren.
Voor- en tegenstanders hadden ruim-
voor belaste waarden,'s-GRAVENHAGE
schoots gelegenheid van hun zienswijze
te doen blijken.
Met algemeene stemmen werd ten
slotte het compromis-voorstel aanvaard
De vergadering heeft geduurd van elf
uu* v.m. tot half zeven n.m.
TWEEDE KAMER.
(Vervolg van het derde blad.)
De Minister van Financiën, de
heer d e G e e r, wenscht enkele opmerkin
gen te maken over het verleden en daar
na over de toekomst.
De heer Albarda heeft over de politiek
der overschotten iets nieuws gezegd, al
was het niet juist. Hij zeide n.l.: er moge
van de overschotten geprofiteerd zijn, in
blijvende hervormingsmaatregelen; maar
al die maatregelen zijn afgedwongen dooi
de Kamer. Spr. heeft zich daarover ver
baasd. Noch het herstel van de invali-
diteitsbijdrage, noch de belastingverla
ging, noch de spoorwegsaneering, noch
het herstel van het tekort in het Burger
lijk Pensioenfonds zijn aan den aandrang
van de Kamer te danken. De heer Albar
da beriep zich op het herstel van het
zevende leerplichtjaar en de leerlingen-
schaal. Inderdaad waren daarvoor ini
tiatiefvoorstellen ingediend. Maar die bei
de maatregelen vergden slechts f 7 Yt mil-
lioen van de f 106 millioen. Bovendien
zouden die beide maatregelen met 1 Ja
nuari 1930 automatisch in werking zijn
getreden.
De heer Albarda vroeg waarom van de
overschotten niet is geprofiteerd om de
werkloozenverzekering tot stand te bren
gen, terwijl het daarvoor thans te laat
is. Die redeneering gaat aan alle kanten
mank. Want de capaciteit der overschot
ten is uitgebuit tot de uiterste grens. Bo
vendien duidt de Memorie van Antwoord
niet op nieuwe lasten voor de schat
kist, maar op lasten voor het bed rij f;
alleen daarom wordt deze werkloosheids
verzekering nu uitgesteld.
Spr. vertrouwt, dat hiermede nu de
overschottenquaestie voorgoed van de
baan is.
De heer De Visser herinnerde eraan,
dat de heer Albarda spr.'s regeeringsver-
klaring van 1926 een frisch program
noemde. Dit program nu is zoo goed als
geheel uitgevoerd, zoodat de heer Albar
da toch tevreden kan zijn.
De heer Albarda betoogde verder, dat
op alle gebied versoberd werd behalve
bij de defensie-uitgaven. De heer Albar
da is hier het slachtoffer van een optisch
bedrog.
Vastgelegd is er niets. Dit is een groot
verschil met de Vlootwet. Daar had men
een leening voor den bouw, fondsvorming.
Daar bleef men dus aan de lasten vast
zitten. Daarop zou men niet hebben kun
nen terugkomen.
Het heeft spr. leed gedaan, dat de heer
Braat voorbijzag, dat het toch niet on
redelijk is, dat een werkgever zijn arbei
ders bezoldigt hetzij uitsluitend in con
tanten, hetzij mede met uitzicht op pen
sioen. Dit pensioen wordt evengoed door
de ambtenaren verdiend; dat is de con
ditie waarop zij in dienst treden.
Wat den heer Van den Tempel betreft,
deze maakte eenig commentaar bij spr.'s
rede van verleden jaar, met een beroep
op de indexcijfers. Spr. berekende een sal
do-verlies voor de ambtenaren op acht
voor Manufacturen.
Dames- en Kinderconfectle
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen is
GOES HULST
Binnenland.
De Ministers Ruys de Beerenbrouck en
De Geer in de Tweede Kamer aan het
woord.
De Chr. Grafische Bond aanvaardt de
G. A. O. in het drukkersbedrijf.
De Rechtbank te Middelburg behandelt
de zaak van de aanrijding op den Sloe-
dam.
Buitenland.
Storm in het Oostzeegebied.
Het eind der Britsche rijksconferentie.
Boerenopstanden in Rusland.
millioen, welk verlies niet ongerechtvaar
digd was, omdat sinds de inwerkingtre
ding van het Bezoldigingsbesluit het in
dexcijfer 20 pet. was gedaald, hetgeeri
een bedrag van 34 millioen vertegen
woordigt.
De wenschen van het Centraal Overleg
worden steeds nauwkeurig door de re
geering nagegaan. Persoonlijk is Spr. in
1928 bij het einde van de voorbereiding
van de technische herziening in de cen
trale commissie geweest, om het stand
punt der regeering uiteen te zetten. De
minister van Justitie is nu ook in de com
missie geweest in verband inet de uit
voering van de Rechtstoestandwet.
Voor 1 September 1931 moet een rege
ling tot stand komen omtrent de arbeids-
contracters.
Een algemeene salarisherziening ligt
op dit oogenblik niet in het voornemen
der regeering. Daartoe is thans nog min
der aanleiding dan ooit te voren. Op dit
oogenblik, waarin ieder in eigen omgeving
slachtoffers van de malaise kent, v. are
'n salarisherziening niet alleen onrecht
vaardig, maar ook zeker niet in het be
lang van de ambtenaren. Daarom kan
ook van herclassificatie voor enkele groe
pen geen sprake zijn. Dit zou ook tot
groote ontevredenheid onder de ambte
naren leiden.
De heer Nolens deed het denkbeeld aan
de hand, periodiek te laten onderzoeken
of er aanleiding is tot een algeheele sa
larisherziening. Dat geschiedt reeds thans
in zekeren zin. De regeering gaat voort
durend na, in hoeverre de loop van het
indexcijfer tot een herziening der sala
rissen aanleiding moet geven. Dat die
loop thans tot verhooging zou moeten
leiden, zal niemand kunnen beweren.
Tegen inschakeling van de onderwij
zersorganisaties in het céntraal overleg
heeft de regeering zich nooit verzet,
maar de centrale commissie zelf heeft
eenstemmig afwijzend geadviseerd. De
zaak is thans opnieuw in studie.
Inzake den huwelijksbijslag zegt spr.
dat deze reeds op twee wijzen bestaat
in de regelingeen bijslag van f 200 voor
inkomens beneden f 2000 bestaat reeds en
bovendien is er een ongehuwden-aftrek
van 3 pet. Toen in 1914 een algemeene
verlaging der salarissen werd ingevoerd,
is de kindertoelage van 2i/a pet. op 3 pot.
verhoogd.
Omtrent den aftrek van pensioenpre
mie zou wel eenstemmigheid in het ge
organiseerd overleg zijn te verkrijgen, en
in die richting zal in de eerste plaats
iets te zoeken zijn.
Maar wegens de reeds vermelde gron
den 'kan daarvan op het oogen
blik zeker geen sprake zijn.
Wat de toekomst betreft, dat spr. te
pessimistisch geraamd heeft, zal thans
niemand meer kunnen volhouden.
Het brengen van eenige waterstaatswer
ken onder buitengewoon schijnt spr. in
de tegenwoordige omstandigheden niet
met goed financieel beleid in strijd, maar
de overschotten mogen niet dienen om
nieuwe blijvende uilgaven te financieren
en 'dus ook niet om nieuwe belastingen
tot dekking daarvan tegen te houden of
uit te stellen.
Spr. hoopt dat op den grondslag van
da door hem ontwikkelde beginselen een
blijvende en vruchtbare samenwerking met
