No. 38
Donderdag 13 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
tiendrikse Go's Sank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
ws.
ai
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
e dofetetr werd
rij&ag wat) hij
:S' herhaaldeltt-
a Zaterdagmid-
n achtte toeü
s noodzakelijk,
jog is (het kind
dew ij ze om
rde n. Dezeï
msterdam een
waarvan een
rd, een zaak,
wam te staan,
van de vorige
opdracht, een
3000 te innen
man vertrok
eöndosseerden
m ien weigerde
orgevende, dat
een vordering
tl onmiddellijk
>caten, die de
.fvervolging te
en wegens ver-
echter aanvan-
daar de po-
t het (hier een
het _parket gaf
oek der advo-
deurwaarder
ident van de
nk tot het leg-
beslag. Dit be-
omstree'ks één
n commissaris
ooper, die in
anvankelijk ge-
n. Hij gaf toe
(gedragen; óók
te doen; ihij
het was door
aan een fa-
het in veillg-
vas weinig of
ggen; de man,
.0 op kamers,
treeks half elf
otten nog aan
getoond,
ken deurwaax-
eide advocaten
advocaten op-
an gearresteerd
len, dat R. de
■tte werd door
arrestatie gege-
lat te zijn, de
armoedt, dat de
is gevlucht.
Donderdag 13
15 Gramofoon.
meskoor. 10.30
12.15 Concert
2 Gramofoon.
ramofoon. 4.00
van bariton en
enconcert.. So-
nofoon. 89.10
iche Orkestver.
)e Kerk en het
)r J. Riemens.
LVRO-uitz. 8.00
ing. 10.30 Gon-
oncert door or-
vrouw. 44.30
:enuurtje. 5.30
ninger Orkest-
De malaise. 8
orkest. 9 Dr J.
and-Boekendag.
ncertgebouw te
12.20 Orgel-
n, viool, piano,
ert door Strijk-
dilitair orkest.,
1725 M. 12.50
ofoon. 9.05 Pi-
Sonate voor vi-
12.25—1.50 Or-
7.20—8.05 en
20 Trio-concert,
-concert.
jo aan do gale-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voratstraat 70, Goei.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franoo per post, 13.—
Losse nummersf O.OB
Prijs der AdyertentiSn:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 o».
Bij abonnement belangrijke korting.
ii.
Wij laten hier thans volgen heit ant
woord van den Minister op de in de
afdeelingen der Eerste Kamer gemaakte
opmerkingen inzake de benoeming van
burgemeesters.
Het vraagstuk of, en zoo ja, 'in hoevere
de gemeenteraad zeggenschap behoort te
worden, gegeven bij de benoeming van den
burgemeester aldus de memorie van
antwoord is deels van staatsrech
te 1 ij k e n aard, deels draagt het een
karakter van doelmatigheid.
De staatsrechtelijke kant spitst zich toe
in de vraag, of het laatste lid van artikel
143(ider Grondwet toelaat, dat de wetgever
een 'zoodanig zeggenschap aan den Raad
toekent. Volgens dit lid wordt de voorzit
ter van den Raad benoemd door de Kroon.
Met «deze bepaling verdraagt zich zeker
niet, zoolang althans het burgemeester
schap. met het voorzitterschap van den
Raad vereenigd is, een recht van voor
dracht van den Raad.
Maar ook een recht van aanbeve
ling wan dit college vormt een, szij het
ook iniet zoo ingrijpende, verkorting van
's Konings i grondwettelijk recht. Indien
toch de wet een zoodanig recht vestigt,
moet «zij daarbij een termijn stellen, waar
binnen «de Raad een aanbeveling zal in
zenden, maar dan is de consequentie,
dat in dien tijd de Kroon van haar be
noemingsrecht geen gebruik kan maken.
D'a .grondwet vormt op dien grond naar
dameening van den ondergeteekende een
beletsel voor de verwezenlijking van de
gedachte, den Raad zeggenschap in de
'benoeming van den burgemeester te ge
ven. i
(Naast deze staatsrechtelijke bezwaren,
welke .pleiten tegen 's'Raads medezeggen
schap in de benoeming van den burge
meester, moet deze ook op doelma-
tigh ei ds gronden worden afgewe-
z e'n.
Het laat zich niet ontkennen, dat vele
gemeenteraden niet in staat zijn te beoor-
deelen, 'welke hoedanigheden in den bur
gemeester vereiscbt worden. .Ook met het
oog op de plaatselijke toestanden is aan
wijzing van den burgemeester door den
Raad in vele gevallen niet wenschelijk.
Vooral in 'kleine plattelandsgemeenten zou
het opmaken van de aanbevelingslijst tot
verwikkelingen leiden. Bovendien, wan
neer hij, die burgemeester wil worden,
een beroep moet doen op de leden van
Ren Raad, lijdt zijn gezag scbade 'van
den aanvang af.
Ook achtte men niet gering de conflict
ten, welke zullen rijzen, als een aanbe
veling wordt ter zijde gelegd. Allerlei
ongewenschte verhoudingen zullen dan
bet gevolg zijn. In de gemeente 'zal een
spanning ontstaan, die ernstige gevolgen
kan hebben.
Wijkt de Regeering af van de aanbeve
ling, dan is de verleiding groot om strijd
uit te lakken. Wordt de aanbeveling ge
volgd, dan rijst het bezwaar, dat de burge
meester in een afhankelijke positie komt
te staan tegenover den Raad. Hij zal dan
steeds bet stempel der meerderheid dra
gen. Dit zal tot gevolg hebben, dat hij
zooveel mogelijk zal trachten de gunst
der ingezetenen te verwerven.
Welken invloed dit kan hebben op de
uitvoering van verschillende Rijkswetten
Jachtwet, Trekhonden wet laat zich
denken. De burgemeester zal bij het be
staan van een aanbeveling niet meer zijn
de man, in wien èn de meerderheid èn
de minderheid een waarborg ziet voor
een rechtvaardige toepassing van wetten.
En ten slotte, de leden hier iaan het
«voord mogen dan al zeggen, dat .afwij
king van een aanbeveling bij de benoe
ming niet meer zou hinderen, dan wan
neer een burgemeester wordt opgedrongen
tegen den zinj van den Raad, naar de
meening van den ondergeteekende zou af
wijking door de Kroon 'n aanbeveling van
den Raad in vele gevallen 'n zeer gespan
nen toestand brengen. Volgt de Regeering
de voordracht slaafs, dan is 't benoemings
recht in feite van de Kroon «op het ge
meentebestuur overgebracht.
De ondergeteekende aarzelt ten slotte
niet, als zijn vaste meening uit te spre
ken, dat in de practijk van de wensche-
lijkheid van een aanbeveling of voor
dracht van den Raad ten deze nimmer is
gebleken.
Wil de Raad zijn stem bij de burge
meesterbenoeming doen hooren, dan staat
hem het peiitierecht ten dienste. Toch 'gaat
het lid, dat er op wees, dat de gemeente
zich langs dezen weg thans reeds een
zekeren invloed op de benoeming zou
kunnen verzekeren, te ver, als hij daaraan
de conclusie verbindt, dat, indien dit recht
algemeen werd toegepast, de Minister be
zwaarlijk buiten de aanbeveling zou kun
nen gaan.
Staat de Grondwet aan een zeggenschap
van den Raad in de burgemeestersbenoe
ming in den weg, nog te meer is zulks
uiteraard het geval met een benoeming
van den burgemeester door de 'kiezers of
door en uit den Raad. Bij het bestaan
van zulk een zoo volstrekte, staatsrechte
lijke onmogelijkheid kan de vraag, of een
zoodanige benoeming wenschelq'k zou zijn,
buiten beschouwing blijven.
Wil men het benoemingsrecht overbren
gen naar den Raad, dan zou het burge
meesterschap moeten worden afgeschei
den van het voorzitterschap van den
Raad. Maar als deze splitsing tot stand
kwam, dan is het de ondergeteekende
deelt de opvatting der leden, hier aan
het woord nog veel meer .aangewezen,
dat de Kroon den handhaver van de
openbare orde in de gemeente benoemt
dan den voorzitter van den Raad."
Iedere zeggenschap van den gemeente
raad wordt dus zoowel op staatsrechte
lijke ais op practische gronden afgewe
zen.
En toegegeven moet worden, dat de
hier aangevoerde argumenten niet van
beteekenis zijn ontbloot.
De thans gevolgde wijze van benoe
ming geeft t.ot velerlei critiek aanleiding.
Maar het is zeer de vraag of een wijze
van benoeming als door sommige sena
toren bepleit, als regel meer zou be
vredigen.
De kabinetscrisis in België opgelost.
De kabinetscrisis in België kan als ge
ëindigd worden beschouwd, daar de li
berale afgevaardigden van kamer en se
naat in vergadering een motie van ver
trouwen in de afgetreden liberale mi
nisters hebben aangenomen.
De vergadering, die een groot deel
van den namiddag in beslag nam, ver
klaarde zich verder voor voortzetting van
de samenwerking met de Katholieken in
de regeeringscoalitie.
Krachtige actie der Duitsche regeering
voor de verlaging der prijzen.
Het Duitsche kabinet heeft Dinsdag
tot diep in den nacht beraadslaagd over
de maatregelen, die in het belang van de
daling der prijzen dienen te worden ge
troffen. De ministers schijnen thans ook
tot de overtuiging te zijn gekomen, dat
niet alleen een ernstige verlaging der
prijzen noodzakelijk is, maar dat boven
dien het noodige moet worden gedaan
om te verhinderen dat een eventueele sa
botage niet alleen daling der prijzen
maar ook het prestige der regeering in
gevaar zou brengen. Het rijksKabinet
heeft nu een bijzondere commissie be
noemd die door het Acht Uhr Abend-
blatt tot den economischen generalen
staf wordt geproclameerd en die in den
strijd tot verlaging der prijzen de lei
ding in handen zal hebben. Verzekerd
wordt dat ze zich met de meest moge
lijke energie zal verzetten tegen de prijs
politiek der kartels.
Met den bond van aardappelhande-
laars en andere organisaties is bij de
onderhandelingen, waaraan ook verte
genwoordigers van de vereenigingen
van huisvrouwen deelnamen, overeenge
komen, dat de prijzen te Berlijn voor
witte aardappelen op 23 pfennig, voor
roode en blauwe op 25 pfennig en voor
gele aardappelen op 30 pfennig zullen
worden vastgesteld bij aankoop van 10
pond, terwijl in October deze prijzen nog
ongeveer 40 tot 45 pfennig waren.
De thans vastgestelde prijzen zijn dag
prijzen en hangen af van den aanvoer,
de prijzen bij de landbouwers en van de
weersomstandigheden.
Bij verkoop van hoeveelheden van 50
K.G. zullen de prijzen naar verhouding
billijker zijn.
In den handel van groenten en fruit
zal het verschil tusschen de prijzen in
den groot- en in den kleinhandel ver
minderd worden.
Dr Dornier over de DO X.
Dr Dornier heeft in een interview met
Op elke wond Purol
de „Times" verklaard, dat de DO X niet
is gebouwd voor transatlantische vluch
ten en niet van Lissabon over den
Oceaan zal starten, indien er te veel ri
sico aan verbonden is. De vliegboot
aldus erkende bij zal niet in zware
zeeën kunnen starten. De vliegboot, die
daartoe in staat is, zal eerst over eeni-
ge jaren gebouwd kunnen worden. Dr
Dornier is echter tevreden over het feit,
dat de DO X in ruwer water kan operee-
ren dan de Dornier Wald, die reeds twee
keeren over den Oceaan is geweest.
Haar snelheid in de lucht is Maan
dag over 105 mijlen per uur geweest; de
boot woog toen 46 ton.
„Wij hebben veel geld en tijd besteed
aan de DO X", zei dr Dornier, ;,en ik
weet, dat ze een succes zijn, maar we
zullen nooit meer dan gewone vlieg-
risico nemen.De DO X zal: nooit starten in
een zeer ruwe zee met golven van 15 of
16 voet hoog. 'tls nu nog niet mogelijk 'n
vliegboot te bouwen, welke zwaar bela
den in een ruwe zee kan starten, maar ik
denk, dat de DO X wel zwaar geladen
op een ruwe zee kan dalen."
Mijn meening is, dat het heel lang kan
duren voor we een boot voor een gere-
gelden Atlantischen dienst kunnen bou
wen."
„Indien de Atlantische vlucht gemaakt
wordt, zal de DO X laag boven water
vliegen."
Aankoop van een Dorriter-vliegschip
voor Engeland?
D'a Daily Telegraph verzekert, dat het
Britsche ministerie voor luchtvaart voor
nemens is een groot Dornier-vliegschip
model DO. X, aan te koopen, welke vlieg
boot dan met twaalf Rolls-Royce mo
toren uitgerust zou worden. Indien deze
bestelling aan de fabriek, van Dornier
inderdaad doorgaat, verwacht men ook
een Amerikaansche order. Zooals bekend
is, heeft de Italiaansche regeering reeds
twee DO. X-vliegschepen besteld.
Russische propaganda en dumping in
Engeland.
In het Hoogerhuis heeft Lord Brent
ford de regeering gevraagd wat zij dacht
te doen tegen de Russische propaganda
en de dumping van verscheidene artike
len, vooral echter graan.
Lord Parmoor antwoordde, dat het
staken van de propaganda der derde In
ternationale een verplichting was, die de
Sovjet-regeering, krachtens de overeen-
korqgt bij het herstel der normale be
trekkingen, voor haar rekening genomen
had.
Overigens bleek uit de cijfers, die de
communistische candidaten bij verkie
zingen in Engeland verkregen, dat deze
propaganda niets om het lijf had en het
geheele communisme afstuitte op den ge
zonden zin van den Engelschen arbeider
voor uitvoerbare en practische politiek.
Ook het dumpen werd door de oppositie
schromelijk overdreven en was op de
eindcijfers van den Engelschen in- en
uitvoer zonder beteekenis. De regeering
zou ook dit verschijnsel zijn natuurlijken
dood laten sterven en inmiddels den han
del met Rusland door export-credieten
op langen termijn krachtig bevorderen.
Korte Berichten.
Gisterochtend in de vroegte werd
bij Skövde in Zuid-Zweden een vrij ster
ke aardbeving waargenomen, die 25 se
conden heeft geduurd. Tot ver in den
trek rinkelden de vensterruiten. Om
trent materieele schade is nog niets be
kend.
Voor de economische conferentie
van aanstaanden Maandag, die onder
leiding van den heer Colijn zal begin
nen, om de inwerkingtreding van de
handelsconventie van Maart en de ver
wezenlijking van bet protocol der toe
komstige regeeringsonderhandelingen te
behandelen, hebben thans zestien Euro-
peesche regeeringen deelneming toege
zegd en haar delegaties bekend gemaakt.
Wijziging Rijkspostspaarbankwet.
Verschenen is het verslag der Twee
de Kamer over het wetsontwerp tot wij
ziging van de wet tot instelling eener
Rijkspostspaarbank.
Met het voorgestelde kon men zich in
het algemeen vereenigen. De verhooging
van het rentegevend maximum en die
van den rentevoet achtten vele leden niet
onbelangrijke verbeteringen.
Verscheidene leden gaven als hunne
meening te kennen, dat het aanbeveling
verdient, de mogelijkheid te openen, dat
de Rijkspostspaarbank een rente ver
goedt, die boven de 3 pet uitgaat.
Andere leden wezen er op, dat een in
stelling als de Rijkspostspaarbank in haar
geheele beheer de uiterste voorzichtig
heid behoort te betrachten. Daarbij komt
nog, dat het geen aanbeveling verdient
door een min of meer aanzienlijke ver
hooging der rente vele nieuwe millioenen
naar de bank te trekken, daar reeds nu
de belegging van de gelden der Rijks
fondsen en -instellingen groote moeilijk
heden ondervindt. Ten slotte zou de rijks
postspaarbank meer dan gewenscht is in
concurrentie gaan treden met particulie
re instellingen.
Eenige leden spraken den wenscb uit,
dat voor de hierbedoelde rente een mi
nimum van 3 pet in de wet zal worden
vastgelegd.
Revolutionaire propaganda in het leger.
Naar het Voorloopig Verslag over de
begrooting van Defensie mededeelt, heb
ben verscheidene leden in de afdeelingen
er aan herinnerd, dat de Minister in de
Memorie van Antwoord betreffende de
begrooting voor het loopende dienstjaar
naar aanleiding van de vraag, of de ze
kerheid bestaat, dat bet personeel van de
artillerie-inrichtingen en van andere in
stellingen ten dienste der weermacht in
moeilijke omstandigheden zijn taak zal
blijven vervullen heeft medegedeeld, dat
hij tot zijn leedwezen het antwoord daar
op moest schuldig blijven. Deze leden
meenden, dat er aanleiding is, den mi
nister thans de vraag te stellen, of bij
de indienstneming van personeel voor de
genoemde instellingen er wel voldoende
op wordt gelet, dat geen revolutionaire
elementen daar binnendringen.
In dit verband werd de opmerkzaam
heid van de regeering gevraagd voor 't
feit, dat ook in het leger zelf revolutio
naire propaganda wordt gevoerd.
Export van Ned. Landbouwproducten.
Door de Kamer van Koophandel voor
West-Friesland is aan den Minister van
Buitenlandsche Zaken een adres gezon
den, waarin er op wordt aangedrongen
bij de Duitsche regeering stappen te
doen om te voorkomen, dat maatregelen
worden getroffen, die voor onzen export
van land- en tuinbouwproducten van
zoo nadeeligen invloed zullen zijn.
Een en ander houdt verband met een
door de Duitsche Regeering aan genoem
de Kamer gezonden schrijven, waarin
melding wordt gemaakt van het voorne
men tot invoering van een Handelsklas-
sengesetz, hetgeen o.a. zou beteekenen
een verkapte verhoogde heffing bij den
invoer van landbouwproducten.
POSTERIJEN, TELEGRAFIE EN
TELEFONIE.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer.
Verschenen is het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer houdende vaststelling
van de begrooting van het Staatsbedrijf
der Posterijen, Telegrafie en Telefonie
voor 1931.
Hieraan is het volgende ontleend:
Algemeen verheugde men zich er over,
dat nu ook de postvliegdienst
met I n d i definitief is tot stand ge
komen, Sommige leden drongen evenwel
aan op een verlaging van de tarieven.
Sommige leden merkten op, dat het
gewoonte schijnt te worden de baten
van het bedrijf der Poster ij en
Telegrafie en Telefonie elk jaar veel te
laag te ramen.
Het gevolg is, dat elk jaar ongeveer
tien millioen gulden door de postgebrui-
kers aan de Staatsmiddelen worden toe
gevoegd.
Sommige leden stelden de vraag, of de
invoering van het gesprekkenta-
r i e f der telefoon niet een ernstige be
lemmering vormt voor vermeerdering
Binnenland.
Voortzetting van het begrootingsdebat in
de Tweede Kamer.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over de begrootingen van Defensie en
Posterijen.
Het Ghr. Lyceum voor Zeeland.
Buitenland.
De kabinetscrisis in België opgelost.
De ronde-tafel-conferentie te Londen
geopend.
Vreeselijke ramp te Lyon. Pl.m. 100
dooden.
van het aantal aansluitingen en verzoch
ten in verband daarmede vergelijkende
gegevens te mogen ontvangen omtrent
aansluitingen bij netten met en bij net
ten zonder gesprekkentarief.
De klacht werd geuit, dat het tarief
voor telefoongesprekken met Neder-
landsch-Indië veel te duur is.
Verscheidene leden spraken als hun
gevoelen uit, dat de censuur bij de ra
dio- u i tz.e n d i n ge n onhoudbaar is
en dat daarover bij het luisterend publiek
groote ontstemming bestaat. Zij hoopten,
dat de minister bereid zou zijn de preven
tieve censuur af te schaffen.
Andere leden zouden niet zoo ver wil
len gaan op opheffing der preventieve
censuur aan te dringen, doch waren niet
temin van oordeel, dat het toezicht moet
worden behouden.
Sommige leden zouden van den'minis
ter willen vernemen, of omtrent de vraag
van het al of niet toekennen van rente
vergoeding voor het tegoed van rekening
houders bij den post-chèque en
girodienst, nog steeds geen oplossing
is verkregen.
DE GEBEURTENISSEN VAN 1830 te
BERGEN OP ZOOM HERDACHT.
Gistervoormiddag arriveerden aan het
station der Ned. Spoorwegen te Bergen
op Zoom de Studenten Weerbaarheids
korpsen uit Utrecht en Leiden, die naar
deze oude vestingstad kwamen ter her
denking van het historische feit, dat voor
100 jaren, n.l. op den 15den November
1830, de Utrechtsche Studenten Jager
Compagnie te Bergen op Zoom haar eer
ste kwartieren betrok, terwijl ongeveer
terzelfder tijd de Leidsche Jagers te Bre
da werden ingekwartierd.
Tegelijk met de beide afdeelingen, die
elk ongeveer 50 man sterk waren, arri
veerde uit Den Haag de voorzitter der
Nationale Landstormcommissie, de luite
nant-generaal b.d. L. F. Duymaer van
Twist.
Te Roosendaal had zich de stafmuziek
van het 6e reg. Infanterie uit Breda bij
de Weerbaarheidskorpsen aangesloten en
dit muziekkorps stelde zich bij aankomst
te Bergen op Zoom onmiddellijk aan het
hoofd van de beide Weerbaarheidskorp
sen, die op het Stationsplein werden op
gesteld voor een marsch door de stad,
welke te half 12 een aanvang nam.
Onder groote belangstelling van de be
volking van Bergen op Zoom, die door
het uitsteken der vlaggen op verscheidene
plaatsen mede van die belangstelling
blijk gaf, trokken de Studentencorpsen
door verschillende straten der stad, een
zoodanige route nemend, dat de wijk,
waarin de Jagers van 1830 ingekwartierd
geweest waren, alsmede verschillende his
torische plaatsen en gebouwen werden
gepasseerd.
Te ongeveer 12 uur arriveerden de
Weerbaarheidscorpsen op het Groote
Marktplein, waar intusschen verschillen
de troependëelen van het garnizoen wa
ren opgesteld.
De wapenschouw werd gehouden door
den garnizoenscommandant, luit.-kol. A.
G. J. C. Wilkens en aanstonds daarop
werd een défilé gehouden onder bevel
van majoor Rieber van het 14e reg. inf.
Allereerst défileerden de beide Jagers
compagnieën en vervolgens de compag
nieën van het 3de en 14de regiment in-
