No. 37
Woensdag 12 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
s.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
4 Mug PROVINCIE ZEELAND
BANK-ASSOCIATIE,
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Uw Inschrijvingen op de
a
worden aangenomen bij de
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
worden verzilverd door
Zaterdag-
gepleegd in
terdam. De
de]. E., die
o.m. de ge-
bezittingen
ich rond te
eds de ge-
iendin, die
odschappen
itorven was,
en zoon en
erdagavond
er lag een
werd eeni-
s tweemaal
ite maal te-
ïog. Enkele
sij voor de
st was, was
0 in zilver-
ivaarop een
een bewijs.
1 de kellner
konden op
gesteld. Van
ior.
nd van de
ondagavond
Ikade is ge
iterwaarden
terwijl de
iolders, zoo-
Is Maas en
lijzetten om
)og te hou-
en tijd van
ras en men
lend zachte
rdere plaat-
Ier zal over-
ie was nog
n berichten
i de laatste
val vertoo-
lt e r k van
inbraak ge-
Wouw. Van
in een glas-
rukt en vor-
d gesneden,
ontstond,
heen kon
ieid, dat de
kant waren
it er meer
werk is ge-
•blokken ge-
ibben de in-
_kel open te
iet geslaagd,
ontdekt.
iag 12 Nov.
zending. 8.15
0.30 Zieken-
Gramofoon-
(viool, fluit,
;rt (sopraan,
nplaten. 6.45
jeugd. 7.15
Ivan, samen-
J. W. Wee-
11.30 Gramo-
A-uitz.
5 Morgenwij-
den Koning
.concert. 2.20
bas. 3.50 Or-
7 Concert,
viool, fluit..
>lg concert.
>5 M. 4.05 eil
Concert. On
1.25—1.50 Or
en sopraan.
5 Orkestcon-
cers.
3 Gramofoon-
50 Orkestcon-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voratetraat 70, Ooea.
Tel.: Redactie en Admlnlatratie No. 11.
Postrekening No. 4M55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 250.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per poet, 13.—
Losse nummer» 10.03
Psijs der Advetien8n:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 cL
Bi) abonnement belangrijke korting.
iden. De be-
ichtoffer ge-
De ontwapeningsdebatten.
Gisterochtend zijn in de voorbereidings
commissie voor de ontwapeningsconferen
tie te Genève belangrijke discussies aam-
gevangen.
Generaal De Marinis (Italië) verklaar
de zich een voorstander van zoowel de
directe als de indirecte methode van be
perking van oorlogsmateriaal en verklaar
de, dat de Italiaansche regeering niet zou
kunnen onderteekenen een conventie, die
over het hoofd zou zien de reusachtige
verschillen in de hoeveelheden oorlogs
materiaal, die op het oogenblik in de ver
schillende landen aanwezig zijn.
Met betrekking tot de kwestie van het
toezicht, waartegen Italië zich steeds ver
zet had, verklaarde generaal De Marinis,
dat de Italiaansche delegatie welwillend
in overweging zal nemen het nieuwe voor
stel van lord Cecil tot de benoeming van
een permanente ontwapeningscommissie
te Genève, dat tot doel zal hebben de na
leving van d6 ontwapeningsconventie te
verzekeren.
Lord Cecil (Engeland) verklaarde, dat
de Engelsche regeering db voorkeur
geeft aan de indirecte methode van be
perking van het oorlogsmateriaal door
een beperking der militaire uitgaven.
Principieel is Engeland echter niet tegen
de directe methode, indien men daarvoor
een practisch voorstel zou kunnen geven
'N De Amerikaansche gedelegeerde Gib
son verklaarde, dat de Amerikaansche
regeering moet blijven staan op het eens
ingenomen standpunt, dat Amerika met
bet oog op de booge kosten van den le
vensstandaard in Amerika, niet kan toe
stemmen in een beperking van de mili
taire uitgaven in de conventie. Doch do
Amerikaansche regeering zou niets er te
gen hebben, indien andere staten die
geen bezwaren tegen de beperking der mi
litaire uitgaven hebben, onder elkander
'n afzonderlijke conventie zouden sluiten,
waarin zij tot beperking der militaire
uitgaven overgaan.
Daar Amerika echter begrijpt, dat het
niet meedoen van Amerika aan een der
gelijke conventie de neiging van de an
dere staten om tot een dergelijke con
ventie toe te treden, zou kunnen dooden,
is de Amerikaansche regeering bereid,
indien een dergelijke conventie tot stand
komt en deze doeltreffend genoeg is in
gericht, om inderdaad een beperking
van het oorlogsmateriaal er van te ver
wachten, alsdan eenzijdig de verplichting
tegenover andere staten op zich te neinen,
bepaalde cijfers van den omvang van bel
oorlogsmateriaal niet te overschrijden.
Ministerieele crisis in België.
De vijf liberale leden van het kabinet-
Jaspar kwamen gisterochtend bijeen ten
einde den toestand te bespreken gescha
pen door de in de Liberale Fédératie van
het arrondissement Brussel aangenomen
motie, waarbij hun houding inzake het
bekende verbod van doceeren aan de
Ecole des hautes Etudes te Gent feite
lijk werd afgekeurd. Ook zijn de liberale
ministers van oordeel, dat het tusschen
de liberale en katholieke fractie bestaan
de verschil van meening inzake de rege
ling van het taalvraagstuk in het lager
en middelbaar onderwijs niet meer te ef
fenen is, waarop zij besloten gezamenlijk
ontslag te nemen.
Gistermiddag om twee uur hebben mi
nister-president Jaspar en de andere ka
tholieke ministers eveneens besloten ont
slag te nemen.
Deze kabinetscrisis, samenvallend met
de opening van den parlementairen zit
tijd, bracht in parlementaire kringen een
groote opschudding teweeg.
Om vier uur heeft Jaspar den koning
in het paleis te Laeken het ontslag der
regeering aangeboden.
De koning heeft het aanvaard, met het
verzoek, dat de ministers voorloopig hun
functies zullen blijven waarnemen.
De prljsverlagingsaciis der Duitsche
regeering.
De Duitsche regeering heeft zich leelijk
vergist als ze meende, dat ze door de aan
gekondigde verlagingen der prijzen van
brood, varkensvleesch en melk algemeens
tevredenheid bij de bevolking heeft ver-
wekt. Het tegendeel is veeleer het geval.
Men is in arbeiderekringen seer ontstemd.
Rubbi
'n H»ve«-product
Vraagt hat Uv achoenmakM
dat deze verlagingen in het geheel niet
opwegen tegen de verlaging der loonen
met 8 pet., waarmede de metaalarbeiders
zich moeten tevreden stellen. Hierbij
komt nog, dat het geenszins vaststaat of
deze verschillende onbeduidende verla
gingen wel degelijk zullen worden door
gevoerd en of ze niet van voorbijgaanden
aard zullen zijn. De slagers zullen trou
wens de prijzen van varkensvleesch
slechts met 5 pfennig per pond verlagen,
indien zoowel de landen als de gemeenten
hun hooge belastingen niet handhaven. De
bakkers gaan nog verder en willen den
prijs van brood voor elke gemeente af
zonderlijk vastgesteld zien. Het orgaan
der bakkerspatroons schrijft uitdrukke
lijk, dat de verlaging der broodprijzen te
Berlijn geenszins moet worden beschouwd
als het uitgangspunt voor een-algemeene
verlaging der prijzen in het gansche Rijk.
Het is overigens ook opmerkelijk, dat
alleen de prijs van het varkensvleesch
wordt verlaagd, namelijk de prijzen van
het vleesch, dat in de laatste maanden
steeds duurder is geworden.
Publiek en pers zijn vrijwel eensgezind
van meening, dat de slagers alleen door
het verlagen van alle vleeschsoorten een
duidelijk bewijs van hun goeden wil zou
den hebben gegeven.
De ronde tafel-conferentie.
Vandaag om twaalf uur zal de Koning
de Ronde Tafel-conferentie openen.
Alle schakeeringen van de Indische open
bare meening, met slechts één uitzondering
zullen vertegenwoordigd zijn, evenals alle
politieke partijen in Groot-Britannië. De
vertegenwoordigers van Indië zullen ge
durende de conferentie de gasten van
de Engelsche regeering zijn en ook van
particuliere zijde veel gastvrijheid ontvan
gen.
In het paleis van St. James, waar, op
de openingsbijeenkomst na, de conferen
tie zal vergaderen, zal de grimmigheid
van den Londenschen winter zooveel mo
gelijk voor de Indische bezoekers worden
verzacht. De vertrekken worden door
groote vuren en electriciteit verwarmd,
waarbij een temperatuur van ongeveer ze
ventig graden wórdt gehandhaafd.
Noodweer boven N.-Sleeswijk.
Maandagavond woedde een hevig on
weer boven Noord-Sleeswijk, speciaal bo
ven bet district Aabenra (Duitsch Alpen-
rade).
In het stadje Aabenra sloeg de blik
sem in het gebouw, waarin de bureaux
van de „Nord-Schlesische Zeitung" zijn
gevestigd.
Het gebouw brandde in vrij korten tijd
geheel af.
Doodenherdenking ie Genève.
De voorzitter Loudon heeft gistermor
gen om elf uur de discussies in de ont
wapeningscommissie onderbroken, door
op plechtigen toon er aan te herinneren,
dat het thans was 11 November 11 uur,
zoodat hij den leden der commissie ver
zocht, zich van hun zetels te verheffen
en in een stilte van een minuut alle doo
den uit den wereldoorlog te gedenken.
Alle aanwezige gedelegeerden en jour
nalisten hebben aan dit verzoek van den
voorzitter gevolg gegeven. Maar tevoren
hadden, naar de „Msb." meldt, eenige
militaire leden van de Duitsche delegatie,
alsmede de journalisten van de Duitsche
rechtsche pers de zaal verlaten, om tegen
deze herdenking van den 11 November
te protesteeren.
Met bet oog hierop is het goed mee te
deelen, dat de heer Loudon natuurlijk
vooraf de verschillende delegaties over
zijn voornemen had geraadpleegd en dat
ook de delegatie van Duitschland en van
sovjet-Rusland hadden toegestemd in een
herdenking van de dooden uit den wereld
oorlog, mits de heer Loudon in zijn rede
met geen enkel woord zou zinspelen noch
op den wapenstilstand noch op het ver
drag van Versailles, een belofte waaraan
de heer Loudon zich volkomen heeft ge
houden.
Des te meer heeft men het daarom in
volkenbondskringen betreurd, dat eenige
leden van de Duitsche delegatie en een
aantal Duitsche journalisten zich aan
deze herdenking hebben onttrokken.
Daartegen hebben Graaf Bernstorff en
Litwinoff zich met de andere gedelegeer
den van hun zetels verheven.
De verkiezingen in Oostenrijk.
De officieele cijfers van de verkiezin
gen van Zondag zijn nu als volgt bekend
gemaakt: De sociaal-democraten verkre
gen 1.509.715 stemmen, de Ghristelijk-
socialen 1.306.125, het blok van oud-kan
selier Schober 422.141 en de burgerwach
ten 228.229.
Het totaal der anti-marxistische stem
men is vergeleken bij 1927 met 43.000
vooruitgegaan, terwijl de sociaal-demo-1
craten 46.000 stemmen verloren hebben.
Door de toewijzing van restzetels van par
tijtjes die geen zetel erlangd hebben, zijn
zij toob nog één mandaat vooruitgegaan.
Steun voor de suikerbietenteelt in België.
In den Economischen Raad van wiens 26
leden 2 den landbouw vertegenwoordigen
is, nadat verschillende andere voorstellen
van landbouwerszijde ingediend, waren
afgestemd, ten slotte met 9 tegen 8 stem
men aangenomen een voorstel, om de in
voerrechten op suiker met 20 franken te
verhoogen.
In dezen geest zal aan de regeering ge
adviseerd worden. 'Het is echter de vraag
of het Belgische Parlement, dat tot dus
ver alle verhoogingen van invoerrechten
heeft geweigerd, dit voorstel zal aan
nemen.
Een nieuw sabotageproces in Rusland.
In Rusland zal weldra een nieuw groot
sabotageproces beginnen. Krylenko, de
advocaat-generaal van de Sowjet-Unie
heeft heden de acte van beschuldiging
bekend gemaakt. Er blijkt uit, dat prof.
Ramsin, directeur van het instituut voor
warmtetechniek aan de technische hooge-
school te Moskou; prof. Kalinninof, van
de militaire academie; prof. Tsjernowski
en prof. Federof, eveneens van de techni
sche hoogeschool, drie ingenieurs van
Staatsbedrijven en de technische leider
van de textielafdeeling van den Oppersten
Economischen Raad, beschuldigd werden
van voorbereiding van samenzwering te
gen de Sowjet-Uuie. De beklaagden zou
den een nieuwe partij, de industrieele
partij, hebben opgericht en getracht heb
ben door het maken van misbruik hun
ner funcies het bedrijfsleven te desorga-
niseeren en een crisis uit te lokken.
Kantoor GOES, Tel. 41, Groote Markt 24
Korte Berichten.
Volgens berichten uit Shanghai
moeten in China duizenden menschen
zijn gedood door fanatieke mohammeda
nen, die de bevolking terroriseeren. De
stad Lingsien is door deze mohammeda
nen bezet en zij hebben er de geheele
bevolking bestaande uit 7000 zielen, over
den kling gejaagd.
Het eiland Ceylon maakt op het
oogenblik een geweldige crisis door, een
tijd van financieele inzinking. De handel
in de producten, die de cacaoboom ople
vert, ligt zoo goed als geheel stil.
Hoover heeft aangekondigd, dat hij
een nieuwe schatting heeft laten opmaken
van het aantal werkloozen in de Ver. Sta
ten, door een bijzondere commissie. Geen
enkel cijfer werd echter gepubliceerd.
Volgens de laatste officieele schatting
waren er in de Ver. Staten 3% millioen
werkloozen.
Het stormt in het beneden-Elbege-
bied en het kustgebied van de Noordzee.
Voor Wesermünde is een visschersvaar-
tuig met 7 man aan boord naar alle waar
schijnlijkheid met man en muis vergaan.
Aardschokken zijn waargenomen op
het eiland Jersey tusschen 18,15 u. en
18.30 u. Tot nog toe zijn geen berich
ten over schade ontvangen.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 3 Nov. 2.263.127, d.i. 25.626
meer dan in de voorgaande week.
DE C. A. O. IN HET DRUKKERS-
BEDRIJF.
Omtrent de vergadering van de Fede
ratie der Drukkerspatroonsvereenigingen,
wordt nog gemeld:
De discussies namen den geheelen mid
dag in beslag. Vele patroons uit het Zui
den des lands hebben bezwaren tegen de
voorgestelde overeenkomst gemaakt.
Het compromis is verdedigd 'door den
voorzitter van de onderhandelingen-com
missie, den heer J. H. van Lonkhuyzen.
Tenslotte is het voorstel van het alge
meen hoofdbestuur aangenomen met 785
stemmen voor en 424 stemmen tegen.
Inmiddels is ook de in 't N.V. Huis ge
houden buitengewone vergadering van den
Algemeenen Nederlandschen Typografen
bond voortgezet. Oo'k deze vergadering
duurde den geheelen middag en de uit
slag werd eerst tegen half zeven bekend.
Het bleek, dat de voorgestelde overeen
komst was aangenomen met 175 tegen 37
stemmen. Het resultaat van deze stem
ming moet echter nog bevestigd worden
door het referendum onder de leden van
den A.N.T.B. Er zal statutair 2/3 van het
aantal uitgebrachte referendumstemmen
tegen de overeenkomst moeten worden
uitgebracht om deze te verwerpen.
De vergadering van de R.K. Vereeni-
ging van Nederlansche drukkerspatroons
die, naar men weet, gistermorgen de over
eenkomst had verworpen, en daarop door
de voorzitter is geschorst om af te wach
ten. wat het resultaat van de 'gistermiddag
gehouden vergadering zou zijn, zal Zater
dag te Utrecht worden voortgezet.
De regeling der winkelsluiting.
Verschenen is de memorie van ant
woord op het Voorloopig Verslag
der Eerste Kamer, in zake het ontwerp
tot regeling der winkelsluiting.
Hieraan wordt het volgende ontleend:
In den handeldrijvenden middenstand
als geheel genomen geldt ook thans nog
steeds datgene, wat reeds zoovele jaren
geleden tot uiting kwam, namelijk het ver
langen naar meer vrijheid, een vrijheid,
die men zonder overheidshulp, welke den
invloed der tegenwerkende elementen moet
uitschakelen, niet bij machte is te ver
krijgen. Het is deze vrijheid, welke het
ontwerp eenmaal wet geworden, zal kun
nen brengen.
Een wet als deze, welke een sociaal ka
rakter draagt, doch tevens min of meer
in bet economisch leven ingrijpt, is uiter
aard slechts dan aanvaardbaar, indien
daarbij behoorlijk rekening is gehouden
met de stoffelijke belangen van de daar
bij betrokken groepen van belanghebben
den. De minister is van meening, dat het
onderhavig ontwerp voldoet aan wat in
dit opzicht in redelijkheid kan worden
geëdsc'ht.
Het groote aantal uitzonderingen op
voorschriften betreffende de avond- en
Zondagssluiting in het ontwerp opgeno
men, de ruime mogelijkheid om afwijkin
gen van de bepalingen der wet tot stand
te brengen, bieden even zoovele waarbor
gen, dat aan het economisch belang van
hen die voor hun bedrijf speciale behoef
ten hebben, geen ernstige schade zal wor
den toegebracht.
Dat een voorschrift betreffende den
vrijen Zaterdagmiddag op 'het winkelbe
drijf uiterst desorganiseerend zou wer
ken, 'behoeft wel geen betoog.
Tegen een regeling, op grond waarvan
de voorschriften der wet ook voor lunch
rooms, koffiehuizen e.d. zouden gelden,
•heeft de minister overwegend bezwaar.
Dergelijke inrichtingen missen geheel het
karakter van een winkel, en de edschen,
welke het maatschappelijk verkeer dien
aangaande stelt, zijn volkomen anders.
Verder wordt opgemerkt, 'dat aan de
wenschen der banketwinkelders is tege
moetgekomen, zooveel zulks maar eenigs-
mogelijk was. Verder dan het thans voor
gestelde kan de minister niet gaan, ook
niet voor het platteland, waar overigens
naar het hem voorkomt, de 'behoefte om
op Zondag deze soort van winkels lang
open te hebben wel niet grooter zal zijn
dan in de stad. Dat voorts de sluiting
op Zondag voor meni'gen sigarenwinkelier
noodlottig zal worden, acht de minister
uitgesloten.
De meening van de leden, die van de
Binnenland.
Wetsontwerp inzake het maal- en meng-
gebod ingediend.
Memorie van Antwoord op het winkel-
sluitingsontwerp.
De G. A. O. in het drukkersbedrijf door
de patroonsfederatie aanvaard.
De begrootingsdebatten in de Tweede
Kamer begonnen.
Vergadering der Prov. Staten van Zee
land.
De Pachtwetten door de Tweede Kamer
aangenomen.
Buitenland.
De ronde-tafelconferentie.
Ministerieele crisis in België.
totstandkoming der Winkelsluitingswet
tal van moeilijkbeden vreezen, kan de mi
nister in baar algemeenheid niet deelen.
Dit wetsontwerp en de Zondagswet staan
zoo goed als geheel naast elkander. Het
voornemen der regeering is na afhande
ling van het onderhavige ontwerp de
herziening der Zondagswet ter hand te
nemen.
In gemeenten waar de levensgewoonten
algemeen op een strengere Zondagsrust
zijn gericht, moet een plaatselijke rege
ling in overeenstemming daarmede moge
lijk blijven. -
Een noodkreet van de Groninger com
missionairs in granen.
De Ver. van Gommissionnairs in granen
in de provincie Groningen heeft zich tot
den minister van Binn. Zaken en Land
bouw gewend, waarin zij onder de aan
dacht van den minister brengt, dat de
inlandsche granen aan de Beurs te Gro
ningen in den laatsten tijd practisch on
verkoopbaar zijn, dat de commisSionnairs
door deze zeer abnormale prijzen zeer in
hun bedrijf worden geschaad en bedreigd,
omdat niet voldoende hoeveelheden gra
nen afzet kunnen vinden. De toekomst le
vert voor hen onoverkomelijke moeilijk
heden op, indien maatregelen uitblijven,
daar de voorraden in de provincie Gro
ningen blijven opgehoopt door gebrek
aan afzetmogelijkheid. Bovendien voor
zien koopers in Nederland zich op ver
dere termijnen van buitenlandsche gra
nen. Zij verzoekt daarom denminister
maatregelen te willen treffen, die voor
den afzet van inlandsche granen bevor
derlijk kunnen zijn.
Ned. Chr. Landarbeidersbond.
Maandag had te Utrecht een vergade
ring plaats van het algemeen bestuur
van den Ned. Chr. Landarbeidersbond.
De vertegenwoordigers uit 22 districten
waren opgeroepen door bet dag. bestuur
van den Bond, en waren aanwezig.
Verschillende zaken betreffende de op
11 en 12 December te houden algemeene
vergadering, o.m. een 50-tal afdeelings-
voorstellen, inhoudende wenschen inzake
de werkloozenkas, vakblad, enz. werden
behandeld.
Het bestuur besloot van de algemeene
vergadering machtiging te vragen, zoo
noodig tot het aanstellen van een bezol
digd bestuurder en toetreding tot het Sta
kingsfonds van het Chr. Nat. Vakver
bond.
De secr.-penningm. gaf een overzicht
van den stand der organisatie, zoowel van
het ledental als van den financieelen toe
stand. Het ledental is dit jaar (tot 1 Sep
tember) gestegen met 808 leden, en telt
9480. Het financieel vermogen is toege
nomen met pl.m. f 30.000.
Uitvoerig werd de toestand van de be
drijven besproken en die der landarbei
ders.
Verschillende maatregelen, dienstig tot
steun van het landbouwbedrijf, maakten
onderwerp van discussie uit.
Besloten werd, dat de bestuurders die
zitting hebben zoowel in de commissie-
Lovink als in de commissie uit de werk
gevers- en werknemersorganisties be
doelde maatregelen daar zullen behan
delen.
Hieraan werd de voorkeur gegeven, om-
