Zaterdag 8 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
TELEFUNKEN RADIOTOESTEL
Hendrikse Go's Bank H.V. Goes
HORLOGES
EERSTE BLAD.
De Statenverkiezingen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
C. J00SSE, St. Adriaanstr., GOES.
(TVADERLANDSCHE BANK
Dietjaariijkscbe uitioliag
is JAC. v. ZWEEDEN
"~ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Does.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers
■•■te»
Prijs der Advertentlln:
1—4 regels 11-20, elke regel mser 30 cl.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het duurt betrekkelijk nog slechts kor
ten tijd. en de Statenverkiezingen vragen
weer onze volle aandacht.
Over de beteekenis van deze verkiezin
gen gaan wij thans niet schrijven.
Wij hopen daarvoor later nog wel ge
legenheid te hebben.
Thans moge het genoeg zijn er aan te
herinneren, dat de beteekenis van de
Statenverkiezingen al wordt dit niet
altijd ingezien niet minder groot is,
dan die van de verkiezingen voor de
Tweede Kamer.
Bij de Statenverkiezingen wordt be
slist over de richting van het Pro
vinciaal bestuur. Jaren geleden is het ge
lukt, ook in onze provincie, het roer naar
rechts om te wenden.
Het streven van velen is er thans op
gericht hierin verandering te brengen.
Krachtige pogingen zullen worden ge
daan om straks een anderen koers in te
slaan, waarbij dan de uiterst linksche
elementen den toon hopen aan te geven.
De gedachten gaan hierbij ook uit naar
het College van Gedeputeerde Staten.
Gelukt het de Staten om te zetten of
althans de rechterzijde bedenkelijk te ver
zwakken, dan zal dit ook van invloed
zijn op de samenstelling van het college
van Gedeputeerden, dat op het Provinci
aal bestuur, ook wat de richting betreft,
een grooten invloed kan uitoefenen.
Voorts is ook de Eerste Kamer hier
in het geding.
Het verlies van één zetel in de Prov.
Staten beteekent voor Zeeland het ver
lies van 59 punten voor de Eerste Kamer
verkiezingen. Het verlies van één zetel
in de Staten kan beteekenen het verlies
van een zetel in den Senaat.
Het was daarom goed gezien van het
Provinciaal Comité van A. R. Kiesver-
eenigingen, dat het in de afgeloopen
week een algemeene vergadering hield,
waarin mede in verband met de komen
de verkiezingen, enkele belangrijke be
slissingen werden genomen.
Allereerst werd besloten, dat de can-
didaatstelling door de verschillende Cen
trales zelfstandig zal worden geregeld.
De Centrales hebben de volle vrijheid
om de meest geschikte mannen, ook uit
propagandistisch oogpunt, een vooraan
staande plaats op hun lijst te geven.
Naar 't ons voorkomt een zeer verstan
dig besluit, mits, zooals ter vergadering
terecht werd opgemerkt, niet alleen op
het belang van eigen kring, maar ook op
het belang van het geheel wordt gelet.
Hieruit volgt, dat ook de propaganda
voor rekening komt van de verschillen
de Centrales.
Nu kunnen de centrale besturen op dit
gebied weinig anders doen, dan de noo-
dige leiding geven en controleeren of de
Kiesvereenigingen behoorlijk hun plicht
doen.
Op de houding der plaatselijke kies
vereenigingen komt hier alles aan. Als
deze niet voortdurend actief zijn en hun
ne uiterste krachten inspannen, dan kan
wel worden gezegd, dat het verlies van
een zetel in de Staten niet te keeren zal
zijn.
Maar pakken zij de zaken flink aan,
dan zal het mogelijk zijn zulk een ver
lies af te wenden.
Wij denken hierbij allereerst en aller
meest aan het huisbezoek.
In den tijd, toen de organisatie der A.
R. partij nog veel te wenschen overliet,
werden prachtige resultaten bereikt door
de intensieve propaganda die toen overal
door middel van systematisch huisbezoek
gevoerd werd.
En dat is nog steeds het meest doel
treffende-middel om iets te bereiken.
Op twee punten moge in dit verband
de aandacht gevestigd.
In da 'eerste plaats, dat overal, ook in
_de kleinste plaatsen met een vrij vast
kiezerscorps huisbezoek beslist noodzake
lijk is.
En in de tweede plaats, dat een
vroegtijdige regeling zeer gewenscht
moet worden geacht.
Als gedurende den komenden winter
met de daarvoor in aanmerking komende
adressen persoonlijk contact wordt ver
kregen, dan is al heel wat bereikt.
Ook de schriftelijke propaganda moet
tijdig worden geregeld.
Een fout die meermalen gemaakt wordt
is, dat de kiezers op het laatste oogen
blik overstroomd worden met strooibil
jetten enz., die dan ook vaak ongelezen
ter zijde worden gelegd.
Er is een betere methode.
Heel de verkiezingsactie draait ten slotte
om een betrekkelijk klein aantal personen.
Welnu, als de adressen vroegtijdig wor
den genoteerd en geregeld bewerkt, dan is
er een kans dat in het voorjaar vruchten
worden gezien.
Het is een heel verkeerde opvatting,
dat men op dit gebied kan maaien waar
niet gezaaid is,
In den landbouw wordt deze fout niet
gemaakt.
In het zakenleven komt het ook niet
voor.
Maar bij de verkiezingen wordt nog
,maar al te vaak gedacht, dat mén als
des avonds met een strooibiljet gezaaid
wordt, 's morgens de vruchten kan pluk
ken.
Evenwel, zóó gemakkelijk gaat het niet 1
Geregelde bewerking naar vaste me
thode is noodzakelijk.
Met aandrang wekken wij onze Kies
vereenigingen op, hieraan tijdig de noo-
dige aandacht te schenken.
Er staan groote belangen op het spel.
In Gods kracht daarom aan den ar
beid!
Dom en dwaas, boosaardig en on
verantwoordelijk.
Toen de heer Albarda omtrent zijne ge
ruchtmakende uitspraak omtrent de hou
ding van de S. D-. A. P., ingeval van oorlog
in de Tweede Kamer ter verantwoording
werd geroepen, heeft hij o,.m. dit ge
zegd:
Ik zou aan den mini-ster willen vra
gen, of hij de woorden die hem zoo
deden schrikken, wel aandachtig heeft
gelezen. .Wanneer de regeeringen, de
misdaad van den oorlog willen ontkete
nen", zoo beginnen die woorden. Is de
Minister van plan een oorlog te ontkete
nen?. Eris niemand ik hecht
eraanditda-delijkte zeggen
die dit van hem gelooft. Er
is niemand die de Nederland-
sche regeering daarvan nu
verdenkt ofbeschuldigt, of het
moesten de Communisten zijn, die in
alles hespeuren de voorbereiding van
een oorlog tegen Rusland.
Mijnheer de voorzitter! I'k acht die
voorstelling dom en dwaas, boosaardig
en onverantwoordelijk".
Met belangstelling hebben wij van deze
verklaring, waarvan een gedeelte door ons
gespatieerd werd, kennis genomen.
Alleen, hierbij doen zich dadelijk een
aantal vragen voor.
Bt v., waarom heeft men dan van de
zijde der S. D. A. P. bij het verzamelen
van handteekeningen voor het petitionne
ment, onophoudelijk den indruk
trachten te wekken, dat het de bedoeling
van de Regeering was een oorlog voor
te bereiden?
Waarom, als men zoo stellig overtuigd
is van de vredelievende gezindheid der
Regeering, dan zulk een hetze ontwikkeld,
toen zij de middelen vroeg om den, vrede
en de welvaart van on-s land en van
onze Indien te verzekeren?
Waarom, als de voorstelling dat de
Regeering een oorlog zou wenschen te
ontketenen dom en dwaas is, boosaardig
en onverantwoordelijk, moest dan een der
■socialistische Kamerleden dreigen met het
proclameeren der revolutie ingeval van
'mobilisatie?
Niemand, zegt de heer Albarda, die
onze Regeering verdenkt van oorlogszuch
tige neigingen!
Welnu, als dat vaststaat en het mag
inderdaad als vaststaand worden aange
nomen waarom staakt dan niet de
S. D. A. P. haar dom en dwaas, haar boos
aardig en onverantwoordelijk gestook, en
waarom blijft zij -dan voortgaan met te spe
len in de kaart van de eenige partij die
wél oorlog wenscht, de Communisten?
IN ALLE METALEN,
als vest- en polsmodel.
Jarenlange garantie.
Doet Uw voordeel. Koopt bij ons.
De politieke verhoudingen in Engeland.
Bij de aanvullingsverkiezing die voor
het Lagerhuis plaats had in het district
Shipley (Yorkshire) ter voorziening in
de vacature van het overleden arbeiders-
lid Mackinder, werd de conservatief
Lockwood gekozen. De conservatieven
winnen derhalve een zetel.
Naar aanleiding van deze overwinning
der conservatieven seint Reuter ecu
blijkbaar uit conservatieve bron komen
de beschouwing, waarin wordt gezegd,
dat de conservatieve winst, zoo spoedig
volgend op de gemeenteraadsverkiezin
gen, die de conservatieven een opzien
barende overwinning op de arbeiders be
zorgden, wordt opgevat als een aandui
ding, dat de dagen der Labourregeering
zijn geteld.
Elk oogenblik kan zich een crisis voor
doen, doch het is mogelijk dat de ronde
tafel-conferentie, welke tot het nieuwe j
jaar duurt, haar zal vertragen.
De Belgische spoorlijnen aan de Ned.
grens.
De Belgische minister van het Verkeers
wezen Lippens, wiens meening is go-
vraagd over de geruchten, die den laat-
sten tijd in de Nederlandsche pers de
ronde deden betreffende den aanleg in
Noord-België van spoorlijnen en instal
laties met een strategisch doel, heeft
dienaangaande de volgende verklaring
afgelegd.
Het zou allereerst gaan over een plan,
dat ten doel heeft het aantal spoorlijnen,
die Antwerpen en Esschen verbinden, tot
vier op te voeren. Dit bericht is van el-
ken grond ontbloot. De -havens van Ant
werpen worden op het oogenblik bediend
door twee goederenstations, Austruweel
en Zurenborg.
Volgens de plannen der regeering is
een nieuw station ontworpen ten noor
den der havenwerken, welk station be
doeld is als concentratiepunt voor alle
verkeer naar en van de havens en dat
bestemd is om de twee bovengenoemde
stations te vervangen.
Dit station is reeds voor meer dan de
helft gereed en zelfs in exploitatie. Er
is een bijzonder spoorwegnet, ten einde
overlading der passagiers-lijnen tegen te
gaan.
Te bginnen bij Austruweel zal in de
spoorlijn AntwerpenEsschen geen ver
andering worden gebracht: daar blijft
dubbel spoor gelijk ook heden het ge
val is.
De Nederlandsche bladen schrijven
eveneens strategische doeleinden toe aan
de nieuwe spoorlijnen tusschen Mechelen
en Antwerpen. Deze werken, die de spo
ren tusschen de hoofdstad en Antwerpen
tot zes (drie dubbele sporen) opvoeren,
hebben geen ander doel dan de voltooi
ing van een plan, dat reeds vele jaren
voor den oorlog ontworpen is en waar
over toenmaals herhaaldelijk in de bla
den werd geschreven. Dat plan beoogt in
het bijzonder tusschen Brussel en Ant
werpen tot stand te brengen een dubbel
spoor voor passagiers-sneltreinen en
eveneens een dubbel spoor voor goede
rentreinen. Ten slotte is er een dubbel
spoor, dat een volkomen onafhankelijke
lijn vormt en dat naar Antwerpen-Zuid
loopt.
Er zijn, naar men verder zegt, te Hove
en Berchem doode sporen, die voor het
economisch verkeer niet gerechtvaardigd
zouden zijn en die emplacementen zou
den vormen voor militaire doeleinden.
Die installatie te Hove is van vóór den
oorlog en is gemaakt in een tijd, toen
men bang was, dat het station Antwer
pen-Zuid bekneld zou raken. Zij dient op
het oogenblik als opslagplaats voor oud-
materiëel. Tot de opheffing er van is
trouwens in principe reeds besloten.
Het Nederlandsche blad, dat 'teerst de
kwestie der strategische spoorlijnen op
wierp, zinspeelde op de event, verdubbe
ling van de lijn TurnhoutBaarle-Nas-
sau. Er is geen sprake van een verdub
beling dezer lijn. Zij voldoet en zal nog
lange jaren voldoen aan de behoeften van
het verkeer tusschen Turnhout en de
Nederlandsche grens.
De plannen onzer defensieve werken,
aldus de minister, werden sedert gerui-
men tijd door bevoegde autoriteiten be
studeerd en vastgelegd. Er heeft zich geen
enkele Fransche interventie voorgedaan.
België is volkomen vrij in het organi-
seeren van zijn militair statuut en
wenscht dit te blijven. Zij, die het tegen
deel beweren, zijn kwaadwillige geesten,
voor belaste waarden,'s-GRAVENHAGE
6q j tegen beurskoers
■g OBLIGATION g
die wantrouwen tusschen België en Ne
derland willen zaaien.
Samenzwering in Noord-Ifalië?
Naar -gemeld wordt, hebben eenige da
gen voor den verjaardag van den fas-
cisten-opmarsch naar Rome, in verschil
lende plaatsen van Noord-Italië arresta
ties plaats gehad. In totaal moeten twin
tig personen in hechtenis genomen zijn.
Zij worden ervan beschuldigd, in sa
menwerking met de Parijsche anti-fas
cisten, een mis-dadigen aanslag tegen het
regime te hebben voorbereid en zullen
voor een speciale rechtbank terecht staan.
Het onderzoek is deze affaire wordt
nog voortgezet.
UW ADRES VOOR EEN
Telefunken Service station
Groote Markt 32 - Tel. 367 - Goes
Korte Berichten.
Het eerste Russische bestuurbare
luchtschip zal dezer dagen zijn eerste
groote vlucht maken. Het luchtschip zal
van Moskou een vlucht naar Zuid-Rus
land maken.
Het arbeidsbureau van Branden
burg heeft een verbod uitgevaardigd,
buitenlandsche musici te engageeren,
daar de Duitsche musici al concurren
tie genoeg ondervinden van de geluids
films en de gramofoons.
Alleen in geval van dringende nood
zakelijkheid of krachtens een internatio
nale overeenkomst zullen voortaan nog
buitenlandsche musici geëngageerd mo
gen worden.
In Zuid-SIavië zal een belasting
voor vrijgezellen worden ingevoerd. Vol
gens een mededeeling van den minister
raad zal deze belasing van ongehuwden
van beide geslachten worden geheven.
Daarentegen zullen de gezinnen met
meer dan negen kinderen voortaan van
alle belastingen vrijgesteld worden.
De eerste helft van het loopende
begrootingsjaar in Duitschland sluit met
een deficit van 983 millioen mark, wat
ongeveer aan de raming beantwoordt.
Voor de rest van het jaar zijn nog -be
zuinigingen tot een totaal van 137 mil
lioen mark aangebracht.
De werkloosheid te Antwerpen
wordt -grooter. Volgens de' cijfers van het
Intercommunaal Werkloozenfonds waren
er aan werkloozen -ge-durende de week
van 20 tot 25 October: in de metaalnijver
heid, 782 tot 981; in de bouw- en meubel
vakken, 816 tot 1010; bij het transport
wezen 2109 tot 2929; in de diamantnijver
heid 1943 tot 1950.
In den nacht van Donderdag op
Vrijdag is te Spinazzola, een plaats van
12.000 inwoners in Italië, een hevige
aardschok waargenomen, waardoor en
kele huizen zwaar beschadigd werden. Er
zijn echter geen slachtoffers te betreuren.
Een tyfoon van buitengewone hevig
heid beeft de eilandengroep Poelo Con
dor (Indochina) geteisterd en zeer groote
schade a-angeridbt. Een inlandsoh cipier
en verscheidene gedetineerden zijn omge
komen door het instorten van twee ge
bouwen van de strafkolonie. Het juiste
aantal slachtoffers is nog niet bekend.
Alle huizen zijn onbewoonbaarde elec-
trische centrale is geheel vernield; de tele
grafische verbinding is verbroken; vaar
tuigen van verschillenden aard zijn ge
zonken.
Christelijke Drukkerspatroonsbond.
De Bond van Christelijke Drukkers
patroons hield deze week te Utrecht een
druk bezochte vergadering. Het voor-
Binnenland.
Vergadering van den Bond van Christ.
Drukkerspatroons.
Vereen, van Directeuren van Hypotheek
banken tegen de pachtwetten.
De waterleiding in Zeeuwsch-Vlaande-
ren.
Komt er een eierenbesluit?
Buitenland.
Samenzwering in Italië?
Een conservatief succes in Engeland.
De aanleg der Belgische sporen naar Ne
derland.
naamste punt van de Agenda was de be
spreking van het compromis van den
Rijksbemiddelaar Mr S. de Vries Gzn.
inzake het bekende conflict in de Ty
pografie.
De heer H. Diemer hield een openings
rede, waarvan de grondtoon was: ook
thans hebben de vereenigde christelijke
drukkerspatroons in de allereerste en
allervoornaamste plaats te letten op den
eisch van het Christelijk beginsel, en
zich niet door bitterheid over de onder
vonden teleurstelling te laten leiden.
Waar verwerping zou aansturen op den
chaos, eischt ons beginsel dat te ver
hinderen, al hebben wij voor de toekomst
maatregelen te némen. Het Bestuur be
sloot nog vóór de vergadering der Fede
ratie op Dinsdag 11 November a.s., waar
de eindbeslissing zal vallen, 'n afdruk van
deze rede aan alle leden te zenden. Wie
haar niet mocht ontvangen hebben, kan
ze aanvragen bij den heer A. van Hae-
ringen te 's-Gravenhage.
Langdurig werd daarna gesproken
over de voorgelegde collectieve arbeids
overeenkomst, met de wijzigingen, aange
bracht ingevolge het voorstel van den
Rijksbemiddelaar.
Het bleek, dat zonder uitzondering de
leden zeer getroffen waren door de aan
kondiging der algemeene staking. Half
en half bejammerde menigeen het, dat de
strijd nu niet was doorgegaan. De sta
king zou toch zeker verloren zijn, aldu3
oordeelde men, door de vakorganisa
ties. Thans vreesde men, dat over een
klein aantal jaren wellicht herhaling
zich zou voordoen.
De heer J.H. van Lonkhuyzen, voor
zitter der onderhandelingscommissie, ver
dedigde breedvoerig aanneming van het
compromis, waarbij hij de geschiedenis
der laatste weken ophaalde. Aan de ver
gadering werd toegezegd, dat het Bestuur
het verplichte lidmaatschap en het Pen-
sioenfonds vanaf heden in ernstige studie
zal nemen. Er zal tegen gewaakt worden,
dat door deze twee zaken, met de beste
bedoeling in het leven geroepen, de per
soonlijkheid, zoowel van den patroon als
van den arbeider, in het gedrang komt.
Een geheel nieuw licht is er thans op
gevallen.
Tenslotte werd met groote meerderheid
besloten, om des beginsels wil, met ter
zijdestelling van elke andere overweging
het compromis te aanvaarden. Voor me
nigeen beteekende dat een groote zelfover
winning, maar waarbij het beginsel den
doorslag gaf.
De vergadering kenmerkte zich door een
hoogst ernstige stemming van begin tot
eind.
De steun aan het aardappelmeel.
De directie van de N.V. W. A. Schol-
ten's Aardappelmeelfabrieken te Gronin
gen heeft aan de regeering het volgen
de telegram verzonden:
„Hoewel geen bewonderaar van re-
geeringssteun aan de aardappelmeet-
industrie achten wij indien deze ver
leend wordt niet alleen het A.V.B. te
Veendam daartoe gerechtigd, doch even
goed de particuliere en vrije coöperatieve
fabrieken. Protesteeren tegen eenzijdige
werkwijze der commissie en tegen stel
selmatige uitsluiting dezer bedrijven."
Het z.g. Avébé is: de Goöp. Ver. Aard-
appelmeel-verkoopbureau der vereenigde
Boerenfabrieken, gevestigd te Veendam,
waarbij zijn aangesloten 15 ooöp. fabrie
ken.
