o. 30
Dinsdag 4 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cos Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws, i
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorstetraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. Mi5B.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 359.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers
e s s s s
Prijs derAdvertentiBn:
1—i regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bi] abonnement belangrijke korting.
V Geen „ja-noch-neen"-politiek.
De heer Albarda heeft van zijn uit
spraak op het Haagsche Congres der,
S.D.A.P., dat als de regeeringen de mis
daad van een nieuwon oorlog ontketenen,
de arbeidersklasse zich daartegen met alle
doelmatige middelen zal verzetten, ook
al vallen ze ver buiten de wettelijk-ge-
oorloofde, niet veel plezier beleefd, be
halve dan 'het „geweldig applaus" der
congresgangers.
Ia. de Tweede Kamer voor deze uit
spraak ter verantwoording geroepen,
trachtte de heer Albarda er zich uit te
draaien door te verklaren dat deze woor
den niet tot de Nederlandsche regeering
gericht waren.
Fen verklaring die niemand bevredigde.
Ook zijn eigen partijgenooten niet, zoo
als thans blijkt.
Zoo schrijft „De Socialist", het orgaan
van den linkervleugel der S.D.A.P.:
Dit was onder de gegeven omstandig
heden toch wel de ongelukkigste
u i 11 e g g i n g, die Albarda aan zijn woor
den kon geven.
Wat beteekent dit alles?
Waarom moet men bij de behandeling,
nota bene van de vloot-uitbreiding, in
't bijzonder voor Indonesië, een onge
vraagd votum van vertrouwen aan een
burgerlijke regeering geven, juist t.o.v.
het punt waarop het diepste wantrouwen
van den kant der Nederlandsche socia
listische arbeidsbeweging geboden is?
De partij heeft recht op een duidelijk
antwoord.
De Kamerfractie is voor een dergelijke
uitlegging van haar houding in geval van
oorlog verantwoording schuldig aan de
Partij, aan de Vakbeweging, aan de ar
beidersklasse.
We staan 'thans opnieuw voor de jam
merlijke „ja-noch-neen"-politiek van 1928.
Zullen wij de Nederlandsche arbeiders
klasse in geval van mobilisatie in Ne
derland oproepen om die mobilisatie te
saboteeren en oorlog te verhinderen met
alle middelen, wettige of onwettige, ja
of neen?
Aan alle verwarring stichtende aarze
ling en halfslachtigheid op dit punt moet
nu eindelijk eens een eind komen.
Onze actie moet voor de Nederlandsche
bourgeoisie wel „gevaar beduiden".
De Partij zal moeten doen wat Albarda
en de Kamerfractie verzuimden te doen:
een duidelijke uitspraak geven, die geen
ruimte voor eenig „misverstand" laat en
tegelijkertijd met alle ernst en kracht
gaan werken aan de voorbereiding van
de resoluties van Rome en Den Haag,
waarbij revolutionaire actie van de arbei
dersklasse in geval van oorlog wordt ge-
ëischt.
Met de strekking van dit artikel zijn
we het volmaakt eens, althans voorzoo-
ver hier op een d u i d e 1 ij k antwoord
wordt aangedrongen.
Daarop heeft niet alleen de partij maar
heel ons volk recht.
Wij moeten weten wat wij in dit opzicht
aan de S.D.A.P. hebben.
Geen v„ja-noch-neen-poIitiek".
Laat de heer Albarda den moed heb
ben om eens precies te zeggen hoe 'hij
over deze gewichtige zaak denkt.
De positie van het Engelsche Kabinet.
In 't Lagerhuis heeft Neville Chamber
lain het officieele conservatieve amende
ment op het adres van antwoord op de
troonrede ingediend. Daarin wordt be
treurd, dat de regeering geen doeltreffen
de maatregelen heeft voorgesteld om da
handels-, landbouw- en industrieele crisis
te bestrijden of de toeneming der werke
loosheid te belemmeren. In feite is het
amendement een motie van wantrouwen.
Ofschoon, naar men zegt, verscheidene
leden der arbeiderspartij ontevreden zijn
over de politiek der regeering, verwacht
men geen nederlaag der regeering.
In het Lagerhuis heeft n.l. Samuel, een
der liberale leiders, de passieve houding
der regeering tegenover de tegenwoordige
crisis gelaakt, maar hij kondigde aan,
dat de liberalen niet voornemens zijn het
conservatieve amendement te steunen.
Deze verklaring beteekent, dat het Ka
binet niet verdagen sal worden.
Samenzwering in Griekenland.
In den loop van Zondag en Maandag
zijn een groot aantal officieren, die bij
de laatste samenzwering waren betrok
ken, verhoord. Daaruit blijkt, dat behal
ve de arrestanten, nog een twintigtal of
ficieren van het garnizoen van Athene
aan de samenzwering hebben deelgeno
men. Een aantal van hen blijkt echter
niet volkomen te hebben geweten, wat
de bedoeling was.
De burgers, die in hechtenis genomen
zijn, verklaren allen onschuldig te zijn,
en zeggen, dat zij slechts zijn samenge
komen om over den politieken toestand
te spreken.
Alle officieren en reserve-officieren,
die in de zaak betrokken zijn, zullen ge
degradeerd worden.
In het huis van Andolopoelos, waar de
samènzweerders werden omsingeld, werd
bij een huiszoeking een lijst van 150 offi
cieren gevonden, aan wie verschillende
posten waren toegezegd voor het geval,
dat de samenzwering zou gelukken. De
minister van oorlog zal nog beslissen, of
deze in hechtenis genomen zullen wor
den, dan wel eenvoudig naar een straf-
garnizoen overgeplaatst.
Pangalos zelf heeft aan de journalis
ten verklaard, dat hij met de samenzwe
ring niets had uit te staan. Er was geen
sprake van een complot, maar wel van
een spontane beweging tegen de regee
ring, waaraan niet alleen talrijke offi
cieren, maar ook hooge staatsambtenaren
hadden deelgenomen, welke de regeering
niet in hechtenis durft te nemen. Deze
beweging was het gevolg van de ontevre
denheid met de Turksche politiek van de
regeering en van de overdreven vredelie
vendheid van Venizelos.
De regeering verklaart daarentegen,
dat een huiszoeking bij Pangalos een
groote hoeveelheid compromitteerend ma
teriaal heeft opgeleverd. Tegelijkertijd
werden nieuwe inhechtenisnemingen aan
gekondigd.
De Vlaamsche Universiteit te Gent.
Aan de Universiteit te Gent, waar met
de vernederlandsching van het eerste
jaar in al de colleges der verschillende
faculteiten een begin is gemaakt, blijkt
het totale cijfer der inschrijvingen alle
verwachtingen te overtreffen. Sommige
anti-Vlaamsche bladen hadden voorspeld
dat de Vlaamsche universiteit te Gent
niet levensvatbaar zou zijn en in Vlaam
sche kringen zelf verwachtte men dat
jaar niet meer ddn 600700 studenten.
Gisteravond echter waren reeds meer dan
1100 studenten ingeschreven.
De Duitsche werkgevers en de bestrijding
der werkloosheid.
De Vereeniging van Duitsche werkge
versbonden heeft een zitting gehouden,
waarin de kwestie van de bestrijding der
werkloosheid door verkorting van den
arbeidsduur uitvoering behandeld werd.
Men kwam tot de conclusie, dat de sche
matische en algemeene verkorting van
den arbeidstijd, zooals zij thans geëischt
wordt, geen geschikt middel tot ver
mindering der werkloosheid is, dat zij in
tegendeel door de met haar verbonden
stijging der productiekosten de in
haar besloten beperking der bewegings
vrijheid der bedrijven, de werkloosheid
vergrooten zou.
Korte Berichten.
Door een brand in een rubberfabriek
te Singapore is voor f 720000 schade aan
gericht.
Te Toronto is een luchtacrobaat met
zijn vliegtuig van 200 voet naar bene
den gestort. De drie mensehen in het
toestel, van wie twee vrouwen waren,
zijn onder de oogen van de toeschouwers
die hun geen hulp konden brengen, ver
brand.
Tengevolge van de slagregens was
de Moezel gisterochtend 1.50 M. geste
gen. Ook de Rijn wast voortdurend, maar
overstroomingsgevaar is er voorloopig
nog niet.
Te Aarlen, de hoofdstad van de
provincie Luxemburg, hebben zich nieu
we gevallen van kinderverlamming voor
gedaan. Een der kinderen is overleden.
De Philippijnen zijn door een he-
vigen typhoon geteisterd. De bevolking
heeft hulp gevraagd; het aantal slacht
offers moet vrij groot zijn.
De vereeniging voor Handel en Nij
verheid te Antwerpen, heeft een protest-
telegram aaa de regeering gezonden te
gen de maatregelen tot beperking van
den Russischen graaninvoer, aangezien
de Antwerpsche havenindustrie hier zeer
onder lijdt.
In Engeland is in het afgeioopen
jaar het aantal geboorten verder vermin
derd. Er werden 16500 kinderen minder
geboren dan in 1928.
Volgens een officiëele opgave zijn
bij de jongste aardbeving in Italië 362
personen gewond, van wie verscheidene
ernstig.
De Tel. meldt, dat de Duitsche Rijks-
regeering heeft besloten geen verlof te
geven voor invoer van meel en meelpro-
ducten.
In het Kanaal van Bristol heeft men
wrakstukken gevonden, die doen vreezen
dat de Fransche schoener „Commandant
Marchand" is vergaan, waarbij de vijf
leden der bemanning zouden zijn omge
komen.
Door den aanhoudenden storm en
regen is de Dender bij Denderleeuw bui
ten haar oevers getreden. Groote opper
vlakten land staan onder water; de
scheepvaart op de rivier is gestremd. Ook
in het land van Wales is de toestand
critiek.
Gisterochtend is de sneltrein Boe
karestCzernowitz bij de binnenkomst
van het station Mincla door te groote
snelheid ontspoord. De locomotief, de
tender, de bagagewagen en drie reizigers
wagons vielen om. De machinist werd
gedood, de stoker en 7 andere treinbe-
ambten werden zwaar gewond. De reizi
gers bleven wonder boven wonder onge
deerd.
Tengevolge van den sinds Zaterdag
j.l. in het Noordzeekustgebied woedenden
storm, is het water te Hamburg aanzien
lijk gestegen. De scheepvaart in de Deen-
sche Bocht ligt geheel stil.
Waterstaat als boomkweeker.
De Bond van Booinkweekers uit de
Ned. Tuinbouw-Handelsvereeniging, cen
traal georganiseerd in den Ned. Tuin-
bouwraad, heeft aan den minister van
Waterstaat een adres gezonden, waarin
hij uitgenoodigd wordt niet over te gaan
tot stichting van een kweekerij van laan
plantsoen, doch liever thans reeds con-
tinuiteits-contracten met de kweekers af
te sluiten, waartoe de groote voorraden
ook van zeer jonge laanboomen aanlei
ding kunnen geven.
De regeering behoort volgens dit adres
eerst dan tot oprichting van een staats-
kweekerij over te gaan, indien zij te ver
geefs beproefd heeft, de oplossing te vin
den door het afsluiten van contracten met
solide kweekers.
De steun aan de tarwecultuur.
Naar het „Hbld." verneemt, heeft het
alg. landelijk bestuur van den Ned. Bak-
kersbond, nadat bet zich met algemeene
stemmen tegen een eventueel maal- en
menggebod had uitgesproken, in een te
Amsterdam gehouden vergadering óók hel
denkbeeld van een teeltpremie (meelac-
cijns), zooals voorgesteld was door de
heeren Snapper en Goudeket verworpen
en wel met op twee na algemeene stem
men.
Wij herinneren er aan, dat op de groote
vergadering van alle belanghebbenden al
léén de Ver. van Meelfabrikanten tegen
een teeltpremie (f 0.25 per baaltje meel
van 50 K.G.) was, terwijl de Ned. Bak-
kersbond zich in een vergadering van
zijn landelijk bestuur daarover nog nader
wenschte te beraden.
HET PACHTVRAAGSTUK.
Wij lezen in de Standaard:
Vrijdag j.l. werd de openbare behande
ling der pachtwet in de Tweede Kamer
beëindigd.
Over het resultaajt zal men zich be
zwaarlijk kunnen verheugen. Want wel
'brengt het aangenomen ontwerp op enkele
punten wezenlijke verbeteringen, die ook
door ons Toegejuicht worden, maar er
is één element ingebracht dat, naar het
ons voorkomt, erns.tige bezwaren op
roept.
We denken daarbij aan het z.g. conti-
nuatierecht.
Op zichzelf reeds is het zeer de vraag
of het gewenscht is, menschen die het
met elkaar niet kunnen vinden, contrac-
Ir. M. B. van Marle te Haarlem, is (be
noemd tot inspecteur-generaal der Spoor-
en Tramwegen.
tueel aan elkaar vast te ketenen. Al er
kennen we ook volmondig, dat de ver
houdingen op agrarisch terrein niet zonder
jmeer op één lijn zijn te stellen <met die
op ander gebied. Dat element in de zaak
kwam ook tot uitdrukking in het amende^
ment Eb els, waaraan onze fractie in de
Kamer gaarne haar stem gegeven heeft.
Doch wat thans door de Kamer werd
aanvaard, achten wij bedenkelijk.
Men weet, dat de Staatscommissie-Die
penhorst van het z.g. continuatie-recht
niet wilde weten. Niet zonder reden was
zij bevreesd, dat het noodzakelijk com
plement van zulk een recht zou zijn:
vaststelling vanden pachtprijs
van Overheidswege.
De Regeering duchtte dat gevolg even
wel niet. Zij nam daarom het continuatie-
recht wél in haar ontwerp op, doch zon
der het complement dat er naar het
oordeel der commissie-Diepenhorst, bij
hoorde. Lat de Regeering daardoor zelf
heeft uitgelokt wat, naar het oordeel van
Minister Donner, een „revolutie" in ons
burgerlijk recht beteekent, valt niet te
ontkennen. Want de meerderheid der Ka
mer heeft metterdaad de conclusie getrok
ken, die de commissie-Diepenhorst voor
zien heeft. Zij heeft verlangd, dat de
Overheid .(in casu de rechter) onder be
paalde omstandigheden den pachtprijs zou
vaststellen. En heeft daarmee in ons Bur
gerlijk Wetboek een beginsel ingevoerd,
dat tot zeer ernstige gevolgen kan leiden.
Hadde men een geheel afzonderlijke
wet gehad, regelende alles wat op den
bodem en zijn gebruik betrekking had,
dan zouden onze bezwaren wel niet op
geheven zijn, maar ze zouden toch niet
zóó zwaar gewogen hebben als thans,
nu in een Wetboek van algemeen
karakter het beginsel van prijszetting
door Overheidsorganen aanvaard is.
In meer dan één opzicht achten wijl (da
beslissing van j.l. Vrijdag een ongelukkige.
Het is één van die verschijnselen, die
we de laatste kwarteeuw bij herhaling
hebben kunnen waarnemen: een kleine
afwijking als men haar ziet in het kader
van momentpolitiek, elke afwijking af
zonderlijk. Maar elke stap op zijn beurt
weer precedent voor wat anders. Totdat
men, na een kwarteeuw, verbaasd staat
over de s o m der afwijking en men zelf
Jhaast niet begrijpen kan, dat men dien
weg mee bewandeld heeft.
Wij vreezen, dat de crisisomstandighe
den in den landbouw niet steeds geheel
zonder invloed geweest zijn op de stem
mingen. Ten onrechte natuurlijk. Want
de nieuwe regelen inzake de pachtover
eenkomst zijn bestemd voor de normale
tijden, gelijk elke algemeene regel van
wetgeving. En zoo zou het niet onmogelijk
zijn, dat het onoordeelkundig gekozen tijd-
fetip van behandeling der z.g. Pachtwet
voor een deel mede verantwoordelijk is
voor de, naar ons oordeel, af te keuren
beslissing inzake het continualerecht.
Binnenland.
Zes man verdronken bij de aanvaring
van een trawler.
Brutale diefstal in een juwelierszaak te
Den Haag.
De exploitatie van de Vlissingscho
haven.
Voorloopig Verslag over de Waterstaats-
begrooting en bet Wegenfonds.
Buitenland.
Hoog water in verschillende landen.
De Vlaamsche Uuiversiteit te Gent.
De positie van het Engelsche kabinet.
BEGROOTING STAATSMIJNEN 1931,
Blijkens het Voorloopig Verslag over de
begrooting van de staatsmijnen in Lim
burg voor 1931 stelden sommige leden de
k vraag, of de regsmng kan goedkeuren dat
de staatsmijnen prijsovereenkomsten aan
gaan met buitenlandsche mijnen of syndi
caten.
Door een zoodanige overeenkomst, wel
ke de Staatsmijnen hebben gesloten met
bet Rheinisch Westphalisch kolensyndi-
caat, zijn de prijzen met ingang van 1
Januari 1930 met f 1.50 per ton verhoogd.
Dit beteekent een indirecte belasting op
de kolenverbruikers en wegens die prijs-
verhooging moesten ook vrachtschepen
met ongeveer 2 millioen ton inhoudsruim-
te worden opgelegd.
De Staatsmijnen spannen samen met
de Duitsche mijnen om een prijzenpolitiek
te voeren, die hoogst nadeelig is voor
onze industrie en dientengevolge de werk
loosheid in de hand werkt. De Staatsmij
nen zouden de geheele Nederlandsche in
dustrie voldoende van kolen kunnen voor
zien en dus Nederland in dit opzicht on
afhankelijk kunnen maken van het bui
tenland. Door hun prijzenpolitiek aan te
sluiten bij die van buitenlandsche kartels
wordt dit nationale belang echter nie't
door ben gediend doch geschaad.
Andere leden merkten hiertegen op, dat
men het Staatsmijnbedrijf, waarvan her
haaldelijk in deze Kamer is geëischt, dal
bet een goed economisch beheer moet voe
ren en waarvan de gemiddelde winsten
tot dusver niet eens een behoorlijke rente
vergoeding voor het hierin vastgelegde
kapitaal hebben opgeleverd, ten aanzien
van het particuliere steenkolenbedrijf niet
moet plaatsen in een uitzonderingsposi
tie.
Binnengekomen is te Vlissingen het
Zweedsche stoomschip Gunnel met een
lading hout uit Finland en bestemd voor
Middelburg.
BADEN en waschtafels met stroo-
mend water, geïnstalleerd door J. M. Pol
derman, Goes. Tel. 129. (Adv.)
Middelburg. Uit 72 sollicitanten is tot
weger van de weegbrug Middelburg B.
M. benoemd dhr A. Besuijen te Oost- en
West-Souburg.
Wolfaartsdijk. Maandag vergaderde de
raad dezer gemeente. Afwezig met ken
nisgeving dhr Luikenaar.
Ingekomen was bericht van de heeren
A. Weijns en D'. Vleugel Dv„ dat zij hun
benoeming tot lid van bet burgerlijk arm
bestuur aannemen. Ook dhr M. Klooster
man had reeds in de vorige raadsverga
dering medegedeeld, deze benoeming aan
te nemen. Op advies van de brandweer
en den gemeenteopzichter werd besloten
de drooginrichting van de brandslangen
aan te brengen door een der achterven
sters van het Raadhuis, wat slechts een
derde van de geraamde kosten (f 185) zal
bedragen. Op het verzoek van het B. A.
tot wijziging van zijn reglement om de
nieuw benoemde leden na goedkeuring
van Ged. Staten dadelijk in functie te
doen treden, werd na eenige bespreking
gunstig beschikt. De gemeentebegrooting
1930 werd verhoogd in den kapitaaldienst
met f 12.871, een en ander in verband
met ondergrondsch electriciteitsnet en de
electriscbe straatverlichting. Aan B. en
W. werd machtiging verleend tot het aan
gaan van een geldleening, groot f 12000
met de Baak voor Ned. Gemeenten,