No. 29
Maandag 3 November 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
v Afdoend antwoord gswenscht.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Provinciale Staten van Zeeland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goec.
Tel.; Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
2Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers 10.05
Prijs der AdvertentiOn:
1i regels 21.20, elke regel meer 30 ct.
Bi] abonnement belangrijke korting.
In „De Roterdammer" behandelt de
heer Diemer enkele vragen die zijn gaan
rijzen in verband met het conflict dat
onlangs in het drukkersvak dreigde uit
te breken.
Gevraagd wordt o.m.: ging het Christe
lijk Nationaal Vakverbond accoord met
de wijze waarop de staking is aangekon
digd?
„Deze was, aldus de heer Diemer, naar
onze meening in strijd met de Wet op het
Arbeidscontract en in strijd met het be
ginsel der Christelijke vakbeweging. De
collectieve arbeidsovereenkomst is niet
een contract in den gewonen zin van het
woord. Binnen haar grenzen worden de
contracten aangegaan voor de afzonder
lijke individuen. De arbeiders zelf had
den hun dienstbetrekking moeten opzeg
gen met den gebruikelijken opzeggings
termijn in dit bedrijf van veertien dagen.
De vakbonden echter hadden niet het
recht het voor hun leden te doen, noch
om af te wijken van de voorgeschreven
veertien dagen. De patroons konden dan
ook van hun arbeiders, indien de sta
king was doorgegaan, schadevergoe
ding eischen bij den rechter. De Chris
telijke vakbeweging is er volkomen juist
altijd prat op gegaan, dat zij bij even-
tueele staking altijd den opzeggingster
mijn in acht zou nemen. Men beriep
zich dan bijvoorbeeld op Psalm 15:4.
Wij herinneren er aan, dat bij de be
handeling van de Wet op het Arbeids
contract, alle sprekers behalve de so
ciaal-democratische, het voor den opzeg
gingstermijn opnamen. T a 1 m a wel zeer
sterk.
De vader van de wet op de Arbeids
overeenkomst, Prof. Mr H. L. Drucker
uitte zich zeer kras: „Bij andere par
tijen zijn er, die meer of minder erken
nen, dat er toestanden, omstandigheden
in het leven kunnen zijn, waarin men
het den arbeider niet kwalijk kan ne
men, al staakt hij zonder inachtneming
van den opzeggingsermijn. Maar er is
buiten de sociaal-democratie geen partij,
die het maakt tot een algemeen leer
stuk, tot een universeel geldenden regel
voor iedere arbeidsovereenkomst, dat
de arbeider ieder oogenblik, waarop hij
dit wenscht, of in zijn belang acht, een
gesloten overeenkomst kan schenden.
Dit is misschien dan de sociaal-demo
cratische leer, ik moet dit vermoeden,
omdat de leider der sociaal-democrati
sche fractie hier in de Kamer die leer
verkondigt. Ik zeg, dit is misschien de
sociaal-democratische leer, maar zeker
is, dat het is anarchie. Het is een anar
chistische leer, welke in een georden-
den staat m.i. niet kan worden aan
vaard."
Onze vraag is nu: Keurt het Christe
lijk Nationaal Vakverbond dit verlaten
van den principieel afgebakenden weg
goed? Als van 14 dagen onwettig kan
worden overgegaan op acht dagen,
waarom dan nog niet verder afglijden?
De zaak is van niet gering belang. De
groote strijd over de kwestie van den
opzeggingstermijn is uitgestreden met
socialisten en revolutionairen in den
tijd der wilde stakingen. Wij hadden
gehoopt dit verleden niet weer terug te
zien.
Volgens ons is er geen tweeër
lei recht, een recht voor rustige tij
den, waarin niets den vrede stoort en een
ander, hetwelk zou kunnen worden toe
gepast, wanneer een conflict dreigt op
het terrein van den arbeid."
De vraag hier aan de orde gesteld is
van zeer gróót belang.
De toekomst van onze Christelijke Vak
beweging staat hier op het spel.
En wij hopen dan ook, dat een duide
lijk en afdoend antwoord van de zijde
van het C.N.V. niet zal uitblijven.
Wij hebben reeds eenigen tijd geleden
onze verwondering uitgesproken over het
feit, dat de Ned. Ghr. Graf. Bond de aan
gekondigde staking voor zijne rekening
nam en wij voegden daaraan toe, dat het
ons nóg meer onbegrijpelijk voorkwam,
dat het Chr. Nat. Vakverbond hierbij zijn
vollen steun had toegezegd.
Sinds bevatte het orgaan van het G.
N. V. wel een zeer persoonlijk en zeer
onbehoorlijk artikel tegen den heer Die
mer, een artikel, dat men eer in de »o-
cialistische dan in de Christelijke pers
zou verwachten, maar van de groote vra
gen die bij dit conflict aan de orde wa
ren, werd met geen woord gerept.
Toch zal het noodig zijn, dat hierop
een duidelijk antwoord wordt gegeven.
Het gaat hier niet alleen om het w e 1-
z ij n, maar ook om het z ij n van onze
Christelijke vakbeweging.
De Antwerpsche tentoonstelling.
Nu de wereldtentoonstelling te Antwer
pen op het punt staat te worden geslo
ten, is men aan het rekenen gegaan ten
einde de belangstelling van het publiek
in cijfers te kunnen omzetten.
Reeds is berekend, dat er voor een be
drag van 30 millioen francs aan toe
gangskaarten voor de tentoonstelling is
verkocht, zoodat het aantal bezoekers op
ruim zes millioen kan worden geschat,
dat js ongeveer twee millioen meer dan
op de tentoonstelling te Brussel in 1910.
In die 30 millioen francs zijn niet inbe
grepen de 7 millioen francs, welke de
166.994 abonnementen opgebracht heb
ben.
De ontvangsten van de afdeeling
Vlaamsche Kunst hebben meer dan twete
millioen beloopen, waaruit dus blijkt, dat
deze tentoonstelling door zeven tót ach-
honderdduizend personen is bezocht.
Dreigende regeeringscrisis in Engeland?
In politieke kringen wordt te Londeo
de mogelijkheid van een nederlaag der
regeering in het lagerhuisdebat van mor
gen levendig besproken.
Wanneer alle leden van het lagerhuis,
die afwijzend staan tegenover de werk-
loozenpolitiek, tegen de regeering stem
men, zou deze zeker een nederlaag lij
den.
Tot de tegenstanders van deze politiek
rekent men niet alleen de conservatie
ven en liheralen, maar ook de minder
heidsbewerking in de arbeiderspartij, de
onafhankelijke arbeiderspartij.
Het zou reeds voldoende zijn, dat de
helft der liberalen en ontevreden socialis
ten voor de conservatieve motie op het
adres van antwoord op de troonrede zou
den stemmen en de andere helft zich
van stemming zou onthouden, om de ne
derlaag der regeering te bezegelen.
Hef communisme in Scandinavië.
De invloed van het communisme op
de Scandinaafsche arbeiders is sterk aan
het tanen. Diegenen die vreesden dat het
onderhouden van diplomatieke betrekkin
gen met Rusland het communisme in
de drie Scandinavische landen ten goede
zou komen, hebben geen gelijk gekregen.
In Denemarken heeft het communisme
nooit een voet aan den grond gekregen.
Ondanks het evenredige kiesstelsel kon
het geen enkelen vertegenwoordiger in
het parlement brengen, ja, zelfs niet eens
in den gemeenteraad van het roode Ko
penhagen, waar de arbeiderspartij ster
ker is dan alle andere partijen te za-
men.
Zweden en Noorwegen waren aanvan
kelijk gunstiger terrein voor het com
munisme. In de groote steden en in het
Noorden had het een vrij sterken aan
hang gevonden. Maar die aanhang is al
lengs afgebrokkeld. Bij de eenige weken
geleden gehouden verkiezingen voor het
Noorsche parlement hebben de commu
nisten hun drie zetels verloren. De pro
vinciale verkiezingen in Zweden hebben
in September een ware slachting aange
richt onder de communistische afgevaar
digden.
Gemeenteraadsverkiezingen in Engeland.
De gemeenteraadsverkiezingen, Zater
dag in Wales en Engeland gehouden,
stonden in het teeken van winst der con
servatieven en verlies voor de arbeiders
partij.
De arbeiderspartij verliest 63 en de
conservatieven winnen 69 zetels. De libe
ralen verliezen er 8.
De conservatieven en liberalen had
den, zoo schrijft Het Volk, in het mee-
rendeel der gemeenten coalities gevormd
om de socialisten er buiten te houden.
Vooral het Noorden is tegengevallen. In
verschillende gemeenten is de socialis
tische meerderheid verdwenen.
Een petroieumoversfroomlng.
Door het plotseling spuiten van een
petroleumbron verkeert een deel der stad
Oklohama in gevaar. Honderden fami
lies hebben wegens brandgevaar hun wo
ningen moeten ontruimen. De scholen zijn
gesloten en 't verkeer is in verscheideue
straten stopgezet.
Hot uitstroomen der olie duurt nu al
reeds bijna 24 uur en er is een hoeveel
heid olie weggestroomd voldoende voor
het vullen van 110.000 vaten.
De bron is maar een mijl van de zaken
wijk van de stad verwijderd. De inwo
ners zijn gewaarschuwd geen vuur aan
te steken. De nabij liggende huizen zijn
ontruimd.
Samenzwering in Griekenland.
Naar uit Athene wordt gemeld, heeft
het onderzoek inzake de Pangalistischc
beweging reeds de medeplichtigheid van
eenige officieren van het Atheensche gar
nizoen aangetoond, evenals die van en
kele politici, die naar de justitie verwe
zen zullen worden. Voorts is uit het on- V
derzoek gebleken dat Pangalos inder
daad de leider van de beweging was.
Aardbeving in Denemarken en Zuid-
Zweden.
Vrijdagnacht om 17 of 18 minuten na
middernacht, is op verschillende plaat
sen te Kopenhagen een krachtige aard
schok gevoeld. Te Gammelholm en in de
geheele havenwijk van Kopenhagen vie
len lampen naar beneden en voelde men
den bodem golven. Ook in de voorsteden
Hellerup, Soeborg en Amager voelde men
de aardbeving. In enkele deelen van de
stad maakte zich van de bevolking een
groote angst meester en verliet men de
huizen.
De meteorologische dienst deelt mede,
dat de aardbeving 20 seconden geduurd
heeft en van het Noorden naar het Zui
den liep. Uit de berichten uit de provincie
blijkt, dat men ook buiten Kopenhagen
de aardbeving gevoeld heeft. Uit Malmö
wordt gemeld, dat men ook in Z. Zweden
de aardbeving heeft waargenomen.
De aardschokken hebben zich ook uit
gestrekt tot het eiland Rügen.
De storm boven het Kanaal en boven
Engeland.
Engeland is door een hevigen storm
geteisterd. Te S'hoebeuryness was de
kracht van den wind zoo 'hevig, dat in de
straten verscheiden auto's omwaaiden,
terwijl tal van voetgangers meters ver
weggeslingerd werden, waarbij1 velen min
of meer ernstig gewond werden. Schoor-
steenen, muren en daken werden ver
nield.
Op het Kanaal werd een passagiers
schip, de -„Maid of Orleans" door stort
zeeën zwaar beschadigd, terwijl 4 passa
giers gewond werden. Aan boord van ;het
s.s. „Isle of Thannet" bekwamen twee
matrozen door stortzeeën zware verwon
dingen.
Een Grieksch schip bevindt zich ern
stig in nood bij: Ventnor. 'Overal worden
de reddingsstations gemobiliseerd.
Korte Berichten.
Reuter meldt uit Buenos Aires, dat
de speciale commissie van onderzoek alle
ministers der vorige regeering benevens
ex-president Irigoyen in staat van be
schuldiging heeft gesteld. Zij zouden zon
der machtiging van het Congres de be
grooting met 50 miljoen overschreden
hebben. De oud-minister van landbouw
schijnt de voornaamste schuldige te zijn
De 23-jarige zoon van dr Aug.
Borms, die aan de universiteit van Leu
ven studeert, is plotseling -krankzinnig ge
worden in de woning van zijn vader te
Merxem. De jongeman was met ondrage
lijke hoofdpijnen naar Merxem- terugge
keerd. Naar de Vlaamsche „Schelde"
meedeelt, zou bij kort geleden door
Pransch-gezinde studenten met stokken
in een café op bet hoofd zijn geslagen.
Uit Posen wordt gemeld, dat de
grootste Duitsche drukkerij daar ter ste
de door de politie bezet en voor onbe-
paalden tijd gesloten is. Daardoor zijn
ongeveer 200 arbeiders én kantoorbedien
den broodeloos geworden. Het door de
drukkerij uitgegeven blad van de Duit
sche minderheid kan daardoor niet ver
schijnen.
De Russische regeering verklaart,
dat de staatsinkomsten in het dienstjaar
19291930, vergeleken bij verleden jaar,
meer dan 50 pet zijn gestegen.
Men meldt uit Rome, dat alle Ita-
liaansche vrachtschepen van meer dan
1600 ton van 31 Dec. a.s. af in het bezit
moeten zijn van een radio-ontvangstation
In een metaalfabriek te Court St
Etienne heeft een hevige ontploffing in
een gietoven plaats gehad, waaraan door
elf arbeiders gewerkt werd. Alle elf wer
den gewond. Vijf hunner liggen met le
vensgevaarlijke brandwonden in het zie
kenhuis.
DE C.A.O. IN DE TYPOGRAFIE.
Ook het hoofdbestuur van den Ned.
Ghr. Grafischen Bond adviseert aan de
leden het compromis, dat getroffen is ter
zake van de collectieve arbeidsovereen
komst te aanvaarden.
„Er is, zoo schrijft het bestuur in het
bondsorgaan, -geen andere keus, onver
schillig of het resultaat der onderhande
lingen tegenvalt. Voor ons zelf zijn wij
overtuigd, dat aanvaarding het eenige is,
dat dienen kan om de bedrijfsgemeen-
schap nog op de been te houden. Meent
een der partijen, dat het voorstel niet
aanvaard moet worden en besluit zijl tot
verwerping, dan loopt bet ver
keerd. Wat dan gaat geschie
den kunnen wij niet voorspel
len en wij doen geen poging om
het te raden. Wij1 hebben echter
hoop, dat het zoover niet komt en -dat de
verbolgenheid, die hier en daar tot uiting
komt, niet de aanleiding worde van on
verstandige besluiten."
Wij hebben in -deze verklaring een en
kele zin gespatieerd. Duidelijk blijkt daar
uit hoe lichtvaardig onlangs -gehandeld
werd toen de staking werd afgekondigd.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer der Staten-Gen er aal
is thans in openbare vergadering bijeen
geroepen op Dinsdag den Hen November
des avonds te 8.30 uur.
Mr A. I. M. J. Baron van Wijnbergen.
Het Tweede Kamerlid mr A. I. M. J.
baron van Wijnbergen is, terwijl hij te
's Gravenhage op een stoep liep, door een
wielrijder omver gereden. Hij werd ern
stig aan zijn linkerarm gewond. De eerst
volgende Kamerzitting kan hij, volgens
de Tijd, waarschijnlijk niet bijwonen.
De crisis in den landbouw.
Inlandsch rundvleesch voor hei leger.
Blijkens een schrijven van den minis
ter van Defensie, ingekomen bij de drie
centrale landbouworganisaties, heeft do
minister van Defensie beslist, dat op 19
November a.s. een inschrijving voor de
levering van uitsluitend inlandsch rund
vleesch zal worden gehouden ten be
hoeve van de soldatenmanages en de mi
litaire hospitalen gedurende het tijdvak
van 1 Januari 1931 tot en met 31 Juli
daaraanvolgende.
Dit bericht zal met groote instemming
ontvangen worden in de kringen van den
landbouw, omdat hieruit blijkt, dat de
minister van Defensie, die reeds in Mei
van dit jaar beslist had, dat gedurende
het tweede halfjaar van 1930 uitsluitend
inlandsch rundvleesch voor levering aan
het leger in aanmerking zou komen, op
den ingeslagen weg wenscht voort te gaan
Het Belgische vee-invoerverbod.
Naar het „Hbld" verneemt, zijn ook
de twee wagons vee, die op 16 October
van Rotterdam uit naar België werden
verzonden, doch aldaar door den Belgi
schen veterinairen dienst als verdacht
van mond- en klauwzeer werden gewei
gerd, bij terugkomst volkomen gezond be
vonden door den inspecteur-districts
hoofd van den Veeartsenijkundigen dienst
dr A. A.. Overbeek. De dieren zijn, even
als dat met het vee uit Leeuwarden het
geval was, ook nadien gezond gebleven.
In verband hiermede en met de ver
klaring van Dr Tenhaeff over het vee
uit Leeuwarden, is interessant, wat het
„Hbld. van Antwerpen" over de kwestie
schrijft. Het zegt n.l. van bevoegde zijde
te hebben vernomen, dat de Belgische
staatsveearts Renneboog óók indien de
bewering van Dr Tenhaeff juist is, niet
temin goed heeft gehandeld".
„De feiten zoo vervolgt het blad
hebben zich als volgt voorgedaan:
„Een groot aantal dieren waren op 15
October te Rotterdam aangekomen, om
naar verschillende plaatsen in België
verzonden te worden; door den Neder-
landschen inspectiedienst werd te Rotter
dam bevonden, dat tien dieren aan het
mond- en klauwzeer leden; voor, die die
ren werd toestemming geweigerd, om ge
ëxporteerd te worden.
De heer Renneboog had dit vernomen
en oordeelde, dat wellicht ook andere
dieren, die ia aanraking waren geweest
Binnenland.
Vergadering van de Kamer van Koop
handel te Middelburg.
Vreeselijk misdrijf te Amsterdam.
Voorstellen voor de Prov. Staten van
Zeeland.
Buitenland.
Aardbeving in D'enemaxken en Zuid-Zwe
den.
Gemeenteraadsverkiezingen in Engeland,
Socialistische verliezen. -
Een petroleuinoverstrooming te Oklo-
homa.
met het zieke vee, min of meer besmet
waren; hij weigerde-bij aankomst te Es-
schen de verzonden dieren door te laten.
De veeartsen der grensplaatsen Aren-
donck, Meersel en Axel konden niet tij
dig verwittigd worden; een zeker aantal
stuks werd naar die grensplaatsen ver
zonden, doch des anderdaags reeds ont
ving het departement van Landbouw van
de veeartsen van die plaatsen een tele
gram, meldende, dat besmet vee was aan
gekomen, hetwelk ze naar de quarantai
nestallen hadden moeten dirigeeren.
Dit bewijst, dat Renneboog voorzichtig
heeft gehandeld, zelfs indien de te Es-
schen aangekomen beesten onbesmet zou
den zijn.
Voorloopig wenschen de Belgische
autoriteiten geen vee te ontvangen, dat af
komstig is van de markt van Leeuwar
den; het gevaar van besmetting is daar
thans groot. Trouwens de Nederlandsche
autoriteiten hebben verboden, dat vee
van de markt van Leeuwarden gediri
geerd wordt naar die Nederlandsche pro
vinciën, die totaal vrij zijn gebleven van
besmetting; in die omstandigheden kan
dit vee óók niet in België aanvaard wor
den".
De volgende voorstellen zijn thans aan
de leden in 'druk toegezonden:
Begrooting 1931.
Ten eerste de begrooting 1931 met bij
lagen, aanwijzend in ontvang en uitgaaf
f 7.629.863.85 met een post onvoorzien ad
f 94.030.49.
In hun begeleidend schrijven wijzen
Ged. Staten er op, dat deze begrooting
op sommige -punten niet onbelangrijk af
wijkt van vorige begrootingen, omdat de
nieuwe wet inzake de financieele verhou
ding tusschen rijk en -gemeenten invloed
'heeft op de provinciale financiën. Geen
opcenten mogen meer geheven worden op
de personeele belasting, doch -die op ver
mogens- en inkomstenbelasting zijn in
maximum verhoogd tot veertig. De reike-
ningcijfers der laatst afgesloten dienst
jaren doen zien, dat dit geen verbetering
beduidt voor de provincie en dat, in elk
geval in de naaste toekomst, veeleer van
een verschuiving, dan van een vermin
dering van den belastingdruk moet wor
den gesproken. De opcenten op de perso
neele belasting brachten in 1926 op
f 350.735.91, 'die o-p de vermogens- en in
komstenbelasting f 429.418.17, in 1927
resp. f 361.337:24 en f 425.081.62 en in
1928 f 346.256.75 en f 385.675.31. Hier
uit blijkt, dat de opbrengst van 50 opcen
ten op de 'hoofdsom der personeele belas
ting vrijwel gelijk was aan de opbrengst
van 20 opcenten op die der vermogens en
der inkomstenbelasting. Daarom zullen
de laatste thans tot het maximum moe
ten worden geheven. Daarbij komt nog,
dat de eerste 4 maanden van 1931 van
geen der beide soorten van belastingen
opcenten kunnen worden geheven en
■dan alleen de nog loopende 20 opcenten
op de vermogens- en inkomstenbelasting
inkomen.
Er is nog een reden om bij de raming
der 'belastingopbrengsten de meest moge
lijke omzichtigheid te betrachten. Bedoeld
wordt de algemeens crisis, die vooral op
den landbouw haar invloed doet gelden.
