No. 24
Dinsdag 28 October 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
Het's-Gravenpoldersche conflict
EERSTE BLAD.
COUPONS EN LOSSINGEN
w.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
worden verzilverd door
Binnenland
'*n-
oken i®
har] be
vis, hem
scheen,
>uv,r ,hem
niette-
oliti© het
aan een
oe zij' ge-
iet hoofd-
6800 be-
eilanden
iet slacht-
menten.
en kennis,
van den
hij! door
ar in de
daar een
len waar-
el in ge
ren slaap
van tijd
wakker
raarin een
ledig en
4000 zijn
anderen
et politie
kring gaan
eten.
rdt mode-
de omga-
weten met
e bieten
den, het-
thans kan
lerr echten
tienrons-
natuurlijk
men de
is ander
lardbeu-
L2 wagons
kan men
hen gedu-
richl, zou-
dus eon
anier nut-
e r g e -
phen wees
indbouwer
e was ge-
oonmoeder
eroordeeld
af voort?;,
g 28 Oct.
8—9.1&
ix do or het
6.15—e.fö
he Orkest-
nitz. 8 Gra-
L2 Concert
Orkest.
?iano.' 5.30
iporkeat. 8
lossini. -
Zang. Só-
ilspel. 1.20
eert. 7 Pi-
air Orkest.
12.25—1.60
5.50 Con-
—7.50 Con-
'rio-conoert.
,50 Gramo-
!0 Concert.
ïïl.
and.
p. 24/10.
Lsterdam n.
Pt. Said.
Mij
te Curasao,
nam. 68
v. Amster-
raqao naar
v. Colomlfo.
Marseille
_apore.
5/10 Perim.
Schiedam.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voritetraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. U.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUÏJ, L. Burg. TeL No. 259.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Por 3 maanden, franco per post, f3,—
Losse nummers 10.05
Prfjs der Ad verf enttBn:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijks korting.
Het conflict tusschen het Gemeentebe
stuur van. 's Gravenpolder en 'Gedeputeer
de Staten van Zeeland begint thans in
hreeden kring de aandacht te trekken.
Het is dan ook een eigenaardige kwes-
tie.
Zooals bekend hebben Ged. Staten ge
weigerd de 'Gemeentebegrooting goed te
keuren, omdat aan den eisch. 'het salaris
van den veldwachter te verhoogen niet is
voldaan, terwijl de 'sGravenpoldersche
Raad met beslistheid weigert het door hem
voldoend geacht salaris te verhoogen.
De vraag die velen bezig houdt is, op
welke wijze dit conflict tot oplossing zal
worden gebracht.
Dat het zoo niet door kan gaan is duide
lijk.
De geheele gemeentehuishouding dreigt
vast te loopen.
De straatverlichting wordt reeds niet
meer ontstoken, de scholen kunnen niet
meer worden verwarmd enz.
De vraag: „wat nu", begint dan ook
hoogst actueel te worden.
Naar ihet schijnt zijn de deskundigen
hier, zooals dat meer gaat, niet eenstem
mig.
De Gemeentewet schrijft voor, dat wan
neer de Raad weigert de door de wet aan
de Gemeente opgelegde uitgaven op de be
grooting van uitgaven te brengen, zulks
geschiedt door Ged. Staten.
Of hier echter zulk een geval aanwe
zig is?
Aangenomen wordt, dat er is weigering
van den Raad, als hij voor een verplichte
uitgaaf een geheel onvoldoend bedrag uit
trekt.
Is dat hier echter het geval?
Het uitgetrokken bedrag is lager dan
Ged. Staten wenschelijk achten, maar van
een geheel onvoldoend bedrag kan toch
moeilijk worden gesproken.
Ook is de gedachte geopperd dat we
hier hebben een geval als bedoeld in artt
126 en 127 van de Gemeentewet, waarbij'
bepaald wordt, dat als de Raad zijne me
dewerking voor de uitvoering van wetten
enz. weigert. B. en W. daarin hebben te
voorzien en als ook deze nalatig blijven
de Commissaris der Koningin in hunne
plaats kan optreden en deze colleges het
werk uit handen kan nemen.
Het geval doet zich hier echter voor,
dat de Raad niet zijne medewerking weigert
om de Gemeentewet uit te voeren, maar
om een door Ged. S'taten genomen beslis
sing op te volgen.
In dit verband is ook reeds gewezen op
art. 144 van de Grondwet, waarin het
heet: „Wanneer de regeling in het be
stuur van de 'huishouding eener gemeente
grovelijk worden verwaarloosd, kan een
wet de wijze bepalen waarop in het be
stuur dier gemeente, met afwijking van
het eerste en trweede lid van dit artikel
wordt voorzien."
Op de vraag of zulk een geval hier aan
wezig is, zouden we kunnen antwoorden
met wat Dr Kuyper in de Kamerzitting
van 23 Januari 1895 opmerkte, toen aan
de orde was een wetsontwerp ter voor
ziening in de regeling van de huishouding
der gemeenten Opsteriand en Weststelling
werf, met het oog op de beweerde ver-
waarloozing ervan door de Gemeentebe
sturen:
„Eerst stel ik nu de vraag of hier in
den aangegeven zin verwaar 1 oo
zing plaats greep en dat wel in grove
mate. Ik zou zeggen, dat veeleer het te
gendeel het geval is. Ik geloof dat de
beide gemeenteraden in plaats van met
één, met beide oogen hebben toegezien;
en dat er schier geen gemeenteraad denk
baar is, waar men zich breeder en uitvoe
riger met de begrooting heeft beziggehou
den. In de meeste gemeenten loopt de be
grooting in ééne zitting af en nemen de
leden er nauwelijks notitie van. Maar is
nu bij deze gemeenteraden ook maar
eenigszins sprake van zulk een absentia
curae? Geenszins. Zij zijn herhaaldelijk
bijeengekomen, hebben commissiën be
noemd, audiëntiën aangevraagd en weder
en nogmaals begrootingen opgemaakt."
De conclusie waartoe 'Dr Kuyper 'kwam
was dan ook dat van toepassing van art.
144 'hier geen sprake kan zijn,
Ongeveer hetzelfde kan ook worden ge
zegd van den 's Gra/venpolderschen Raad.
Hier is geen onverschillige verwaarloo
zing, maar integendeel een zeer ernstig
rekening houden met de belangen der Ge
meente, zooda't toepassing van art. 144
'hier niet op 'zijn plaats kan worden ge
acht.
Toch zal er, op welke wijze dan ook, een
oplossing gevonden dienen te worden.
Et staan hier nog grootere belangen
op het spel dan het salaris van.den veld
wachter.
Bezuiniging op feesten in Duitschland.
Onlangs heeft de regeeringspresident
van het Rijnland, gelijk gemeld, bepaald,
dat in verband met den eoonomischen
nood, waarmede alle lagen van het Duit-
sche volk hebben te worstelen, elke over
maat aan feestelijkheden enz. vermeden
moet worden.
Thans hebben ook de rijks- en Prui
sische regeeringen besloten, het houden
van officieele feesten, 'bijeenkomsten enz.
tot het uiterste te beperken en alles in
elk geval zoo eenvoudig mogelijk te hou
den.
De rij'kspresident, heeft dit besluit uit
drukkelijk goedgekeurd.
De regeeringen hebben ook aan de be
volking bet dringend verzoek gericht,
harerzijds den grootsten eenvoud bij fees
telijkheden enz. te betrachten.
De wereld-werkloosheid.
Volgens de statistiek van het Interna
tionaal arbeidsbureau bedroeg het aantal
werikloozen over de gdheele wereld einde
Augustus 12 a 15 millioen.
Vergeleken 'bij een jaar geleden, ia de
werkloosheid in alle landen aanmerkelijk
toegenomen, vooral in de industriestaten.
Het geringst was de werkloosheid in
Frankrijk, waar slechts 964 werkloozen
waren. Het 'grootst was de werkloosheid
in Duitschland en Engeland.
In Nederland en Tsjecho Slowakije
was de werkloosheid einde Augustus, ver
geleken bij' een jaar geleden, verdubbeld,
in België en Canada verdrievoudigd.
Ook in de Ver. Staten is het aantal werk
loozen meer dan verdubbeld.
De duurte in Sovjet-Rusland.
In het jongste nummer van de „Sow-
jetskaja Torgowlja", het officieele orgaan
van het volkscommissariaat voor handel
en nijverheid in de vereenigde sovjetrepu-
bleken, wordt een statistiek gepubliceerd
over de kleinhandelsprijzen gedurende het
tijdvak van 1 Augustus 1929 tot 1 Augus
tus 1930.
De regeering heeft natuurlijk voor de
officieele regeeringswihkels den maxi
mumprijs der verschillende artikelen vast
gesteld, en zoodoende vertoont deze lijst
slechts enkele wijzigingen. Het to'tale in
dexcijfer van den 'kleinhandel is in een
jaar tijds slechts 0.4 pet. gestegen; het in
dexcijfer voor handelsartikelen is met 1.1
pet. gestegen en het indexcijfer voor
landbouwproducten is met 1.3 pet. ge
daald. Maar daartegenover staat, dat de
indexcijfers van den vrijen handel, die
toch 'bij' de voedselvoorziening van het
volk een gewichtige rol speelt, geweldig
gestegen zijn. Daar is het totale indexcijfer
gestegen met 114,4 pet., hetindexcijfer
voer handelswaren vertoont een stijging
van 105,4 pot. en het indexcijfer voor
landbouwproducten ongeveer 129 pet.
Alleen in de maand Juli is het totale
indexcijfer van den vrijen handel 22,1 pet.
omhoog gegaan. De prijzen van schoenen,
plantaardige oliën en vetten en zuivelpro
ducten zijn sedert Juli gestegen (resp. 40,3
pot., 27,2 pet. en 33,6 pel).
Alweer een contra revolutionnair
complot in Rusland.
Naar gemeldt wordt, heeft de Sovjet-
regeering een contra-revolutionnaire or
ganisatie ontdekt, die voornamelijk uit
ingenieurs bestaat.
Deze organisatie wilde een kunstma
tige crisis veroorzaken en hierdoor inter
ventie van het buitenland noodzakelijk
maken.
De organisatie stond met de emigran
ten-centrale in Parijs in verbinding, en
ontving van deze haar bevelen.
De aanvoerders zijn in hechtenis ge
nomen, waardoor de activiteit onmoge
lijk is gemaakt.
De zaak zal binnenkort voor het hoog
ste gerechtshof worden behandeld.
Onlusten te Bombay.
Op de Maidan-esplanade te Bombay
zou Zondag op plechtige wijze een sa
luut worden gebracht aan de nationalis
tische vlag. De betooging, die onder de
auspiciën van den „oorlogsraad van het
congres", een on wettig-ver klaar de orga
nisatie, zou worden gehouden, werd door
de politie met stokslagen uiteengedreven.
Volgens officieele opgave werden daar
bij omstreeks honderd personen gewond
en 57 gearresteerd.
De berichten uit de nood-ziekenhuizen
van de congres-partij spreken daaren
tegen van 235 gewonden, van wie er 155
ter behandeling zouden zijn opgenomen.
Winter, sneeuw en storm,
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag is Agram en omgeving geteisterd
door een hevigen sneeuwstorm, die in de
stad groote schade heeft aangericht.
Buiten de stad is het veld met een
dikke sneeuwlaag bedekt. De tempera
tuur is zeer laag.
Naar uit Toulon gemeld wordt, woedt
ook aan de Fransche Middellandse! ie
zeekust een hevige storm.
Te Parijs heeft het flink gehageld, ter
wijl in de Vogezen reeds een groote hoe
veelheid sneeuw ligt.
Uit Belfort wordt gemeld, dat de hoog
vlakten geheel met sneeuw zijn bedekt
en dat er een groote koude heerscht. Ook
uit verscheidene andere streken komen
berichten omtrent slecht weer. Rivieren
vertoonen weer een sterken was.
In het Reuzengebergte is bij een koude
van 2 graden sneeuw gevallen.
Ook in de hooggelegen deelen van het
Zwarte Woud is sneeuw gevallen, die
boven duizend meter hoogte reeds een
laag van 16 c.M. vormde.
Sinds Zaterdagochtend is in de ber
gen van Allgau de winter ingetreden.
Het sneeuwt sindsdien bijna onafge
broken.
Zondag en Maandag hebben boven Oos
tenrijk hevig© onweders gewoed, welke
met een zwaren regenval gepaard gingen.
Volgens de waarneming van het me
teorologisch bureau is sedert 60 jaar in
October niet zooveel regen gevallen als
thans het geval was.
In de bergen woedden hevige sneeuw
stormen, waardoor vele ongelukken zijn
voorgekomen.
Het telefonische verkeer tusschen Passau
en Weenen is gestoord.
Een hevige Noord-Westerstorm aan de
Atlantische kust en boven het kanaal be
lemmert de scheepvaart ten zeerste-. Alle
visschersschepen hebben zoo spoedig mo
gelijk de havens opgezocht.
De ratificatie van het vlootverdrag van
Londen.
In tegenwoordigheid van de ministers
MacDonald, Henderson en Alexander,
van de eerste-ministers der dominions
Canada, Australië, N.-Zeeland, Zuid-
Af rika en Nieuw-Ierland, hebben de ge
zanten der Vereenigde Staten en van Ja
pan gistermiddag om 12 uur de ratifica
tie-oorkonden van het vloottractaat op
het departement van buitenlandsche za
ken gedeponeerd.
De ratificatie-oorkonden van het Brit-
sche rijk werden eveneens aangeboden.
Verwijzende naar de aanwezigheid
der Fransche en Italiaansche gezanten,
sprak MacDonald de hoop uit dat hun
landen te gelegener tijd het tractaat ook
zouden kunnen ratificeeren.
Wij hebben, aldus MacDonald, weer
een mijlpaal achter den rug op den lan
gen weg naar vrede en veiligheid.
Nooit in den loop der geschiedenis zijn
de betrekkingen tusschen Engeland, Ja
pan en de Vereen. Staten hartelijker ge
weest dan sedert de onderteekening van
het verdrag.
In een draadlooze rede bij gelegenheid
van de ratificatie van het vlootverdrag
zeide president Hoover, dat het verdrag
rechtvaardig is jegens ailen en gevaar
lijk voor niemand. Hij sprak hoopvol
over de vooruitzichten van de vlootbeper-
king.
De redevoering van den Japanschen
eerste-minister, die vertaald werd, is
eveneens draadloos verspreid. In deze
rede werd gezegd,- dat het vlootverdrag
een nieuw hoofdstuk opent in de ge-
schiedènis der menschelijke beschaving.
Na de revolutie in Brazilië.
De toestand in Brazilië is nog steeds
niet tot volle klaarheid gekomen. Den
tegenwoordigen toestand moet «■--> "iet
anders dan als een soort wapenstilstand
opvatten en de totale pacificatie van het
land zou nog steeds niet bereikt zijn.
De voorloopige regeering in Rio de
Janeiro heeft den vroegeren candidaat
voor den presidentszetel, Vargas, uitge-
noodigd het ambt van president in Rio
de Janeiro te komen aanvaarden
Deze, die aan het hoofd der opstandi
ge troepen staat, heeft echter als con
ditie geëischt, dat de regeeringstroepen
aile de wapens zullen neerleggen. Mocht
aan dezen eisch geen gevolg worden ge
geven, dan zouden de opstandige strijd
krachten over het geheele front weder tot
den aanval overgaan.
Het leger der opstandelingen van het
Noorden onder bevel van generaal Ta-
vora, is onder gejuich der bevolking de
zeehaven Bahia binnengetrokken.
De ex-president Mello Vienna is aan
gehouden op het oogenblik, waarop hij
zich wilde inschepen op de Almazera. De
vroegere directeur van de Bank van Bra
zilië is ook aangehouden.
De Spaansche gezant te Rio de Ja
neiro heeft namens zijn regeering offi
cieel opheldering gevraagd nopens de
beschieting van de Baden, waarbij 23
Spaansche onderdanen gedood en 30 ge
wond zijn.
De Spaansch8 repeering heeft de er
kenning van de nieuwe regeering af
hankelijk gesteld van de belofte van het
geven van volledige schadeloosstelling
aan de nabestaanden van de slachtoffers.
Naar van bevoegde zijde vernomen
wordt, heeft de Buitsche gezant te Rio
de Janeiro onmiddellijk na het bekend
worden van de beschieting van het Duit-
sche s.s. Baden een onderzoek ingesteld.
De gezant heeft opdracht ontvangen
voldoening en schadevergoeding te
eischen.
De mijnramp te Friedrichsthal.
In hef geheele Saargebied heerscht
diepe rouw over het vreeselijk ongeluk
te Friedrichsthal.
Van alle bedrijfsgebouwen der ver
schillende mijnen, van alle openbare ge
bouwen en van vele particuliere huizen
hangen de vlaggen halfstok.
Op straat ziet men overal schreiende
vrouwen, die door kameraden van hun
verongelukte echtgenooten bijgestaan, mei
langzame schreden, door smart gebro
ken, huiswaarts keeren.
Ontzettend was de verslagenheid, toen
Zaterdag, terwijl men noig onder den in-
druk was van de geweldige catastrofe,
te Alsdorf, plotseling het bericht van
deze nieuwe ramp bekend werd.
In de rouwkapel staan lange rijen
lijkkisten, welker deksels nog herhaal
delijk geopend moeten worden om het
den nagelaten betrekkingen mogelijk te
ma.ken de dooden te identificeeran.
Voor .zoover de dooden geïdentificeerd
zullen zijn, worden zij' naar de plaats
van inwoning overgebracht. De overigen
zullen hun laatste rustplaats vinden in
een massagraf op het Ehrenfriedhof Bild-
stock.
De mijninspectie IX deelt mee, dat
Ihans alle ingesloten mijnwerkers, op 1
na, die niet gevonden kon wonden, ge
borgen zijn. Het aantal dooden, met in
begrip van dezen eene, bedraagt 93. In
het ziekenhuis liggen 21 gewonden, vier
van hen verkeeren in levensgevaar. Van
de dooden zijn alle, op vier na, geïden
tificeerd.
België en het Russische graan.
De Belgische regeering oogst geen al-
gemeene instemming met haar eersten
protectionistischen maatregel, genomen
tegen de Russische dumping. De maat
regel van de regeering heeft in Antwerp-
sehe jhavenkringen groote beroering ge
wekt. Zestien Russische schepen, met
graan geladen en onderweg naai' Ant
werpen, hebben order gekregen naar Rot
terdam te varen.
De stap van de Belgische regeering
moet zoo zeg'gen de tegenstanders
der regeringsmaatregelen voor Ant
werpen noodlottige gevolgen hebben, daar
Rusland van Antwerpen een goede klant
geworden is. Alleen reeds in Augustus
kwa.m te Antwerpen 120.000 ton graan
aan, bestemd voor Zwitserland, Duitsch
land en den Elzas. Thans liggen te Ant
werpen 300 binnenschepen met Russisch
graan en er bestaat kans, dat ook deze
lading naar Rotterdam zal worden ver
voerd. Ook de Belgische binnenscheep
vaart zou derhalve ernstig nadeel van.den
regeeringsmaatregel ondervinden. HetAnt-
werpsdhe liberale Kamerlid Joris wijst
er op, dat de Belgische industrie voor
miilioenen francs contracten met Rusland
Binnenland.
De R.K. Boerenbond over de landbouw
crisis.
Onze vee-uitvoer naar België.
De spoorbrug de Vink verzakt.
Buitenland.
Storm en winterweer in sommige landen.
De wereld-werkloosheid.
De tweede mijnramp eischte 93 dooden.
Onzekere toestand in Brazilië.
Ratificatie van het vlootverdrag te Lon
den.
heeft loopen. De mogelijkheid bestaat,
dat Rusland al deze contracten zal op
zeggen en elders zal bestellen.
De Belgische ministerraad hield zich
Maandagavond bezig met de kwestie der
Russische dumping en de Antwerpsche
protesten tegen het koninklijk 'besluit,
waarbij voor invoer van graan en ver
schillende andere producten uit Sovjet-
Rusiand voortaan Belgische consenten
worden geëischt. Besloten werd, dat het
Maandag in werking getreden koninklijk
besluit niet toegepast zal worden op
voor transito bestemde goederen, even
min als op de lading van benepen, die
reeds onderweg zijn.
Voorboden van een revolutie in Spanje?
Volgens een bericht uit Se villa hebben
de studenten aldaar een staking afge
kondigd als protest tegen een onderwijs
verordening die nog uit den tijd der dic
tatuur stamt. Er werd een brandstapel
opgericht, waarop het portret van den mi
nister werd geworpen, terwijl de studen
ten om het vuur dansten.
Ook te Orviedo is een staking van stu
denten uitgebroken.
Te Barcelona wordt tegen 9 November
een groote republikeinsche demonstratie
aangekondigd, waar men meer dan 100000
deelnemers verwacht. Deze betooging
wordt als de voorbode beschouwd van een
revolutionnaire actie op groote schaal.
Korte Berichten.
Bij de overstroomingen in Smyrna
zijn volgens de laatste berichten 70 per
sonen om bet leven gekomen, terwijl er
ongeveer 700 'buizen ingestort zijn.
Tengevolge van den sterken regen
val zijn in Noordelijk Bohemen vele
rivieren buiten haar oevers getreden.
Op vele plaatsen heeft het water reeds
een gevaarlijk niveau bereikt, en als de
regenval aanhoudt, zullen vele plaatsen
onder water gezet worden.
Het maal gebod.
In een brief aan den minister van ar
beid, 'handel en nijverheid, hebben de be
langhebbende organisaties mededeeling
gedaan van 'het in de vergadering van 24
dezer genomen 'besluit inzake het maai-
gebod.
Zooals bekend, hebben de verschillende
vereenigingen besloten, den minister mede
te deelen, dat alle organisaties, 'zonder
eenige uitzondering, tegen een maal- en/of
menggebod zijn en 'dat geen eenstemmig
heid ten opzichte van fondsvorming kan
worden verkregen.
Ir Fruytier.
Biji het afdeelingS'Onderzoek in de Twee
de Kamer van de 'begroeting van Arbeid
is den minister gevraagd of de 'hoofdin
specteur van den arbeid op nonactiviteit
ir. Fruytier weer in actieven 'dienst is, en
zoo ja, waar en sinds wanneer dit het ge
val is.
Mocht zul'ks met het geval zijn, dan
zou men gaarne de oorzaak daarvan ver
nemen ©n omtrent de voornemens van
den minister worden ingelicht.
Do Zeppelintocht naar Ned.-Indië?
Naar aanleiding van het bericht van
het „Hbl." over de besprekingen tusschen
