No. 23
Maandag 27 October 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cs's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
COUPONS EN LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
worden verzilverd door
Binnenland
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voritstraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. F. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franoo per post, 13,—
Losse nummers 10.09
Prijs der Advertentien:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijk» korting.
Van een vraag en een antwoord.
In het weekblad „De Saambinder"
van de Geref. Gemeenten, wordt d©
vraag gedaan, of een Kerkeraadslid
uit zijn ambt kan gezet worden, omdat
hij in een branaassurantie is.
Op deze vraag geeft Ds G. H. Kers
ten net volgende bescheid
„Het antwoord moet ontkennend
luiden. Wel is het wenschelijk, dat
een kerkeraadslid der gemeente in al
les ten voorbeeld zij. Tegen verzeke
ring zal de kerk waarschuwen. Die
waarschuwing mag de gemeente niet
verachten. En als een gewoon lid er
zich naar te schikken heeft, hoeveel
te meer een kerkeraadslid. Doch de
Synode Generaal van 1919 te Rot
terdam besloot reeds., en die van 1922
bevestigde dit oordeel^ geen censure
toe te passen, ngaar Ieerend tegen dit
kwaad op te treden. Het komt mij
voor, dat dit oordeel op goede gronden
berust. Ter Part. Synode is dit nog
eens duidelijk aangegeven."
In de handelingen der Synode komt
het volgende voor, dat den vrager
ten nader antwoord dienen moge:
„Deze weg is -de aangewezene. Niet
alleen omdat verzekering gesteld wor
den moet onder consciëntie-gevallen.
Maar veel meer is het standpunt der
Synode van Rotterdam te verdedigen
op grond daarvan, dat het kwaad der
verzekering zoo algemeen geworden
is, dat het maatschappelijk leven zich
zoozeer op het verzekeringswezen
heeft ingesteld, dat indien verzekering
werd censurabei gesteld 'dit niet dan
tot verwoesting der Kerk zou leiden."
Dat wij van dit antwoord pp deze
plaats melding maken, vindt hierin
zijn oorzaak, dat het ook op politiek
terrein niet geheel zonder beteeke-
nis is.
Immers Ds Kersten is tevens de
leider van de Staatk. Geref. Partij, ter
wijl wel kan worden aangenomen, dat
de leden der Geref. Gemeenten in
hoofdzaak tot de S>. G. P. behooren.
Als hier dan ook door de Synode
der Geref. Gemeenten gezegd wordt,
dat, indien verzekering werd censu
rabei gesteld, 'dit tot verwoesting der
kerk zou leiden, dan volgt daaruit,
dat dus het overgroote deei der St.
Geref. tegen verzekering geen gewe
tensbezwaar 'blijkt te hebben.
Maar dan is er nog iets.
Ais de Antirevolutionairen in de
Eolitiek óók rekening houden met het
ereikbare en met wat in de gegeven
omstandigheden mogelijk is, dan wordt
dat van Staatk. Geref. zijde steeds
genoemd een bewijs van gebrek aan
beginselvastheid, een „schipperpoli-
tiek", die aantoont, hoezeer de A. R.
partij hare beginselen heeft losgelaten.
Uit het hierboven weergegeven ant
woord blijkt nu echter, dat de leider
der S. G. P. inde k e r k wel dggelijk
met de omstandigheden rekening
wenscht te houden.
Zijn beginsel zegtgeen verzekering.
Verzekering, zoo heeft men steeds
geleerd, is zonde. Er blijkt uit een
miskenning van de voorzienigheid
Gods; het is vleesch tot zijn arm
stellen, enz.
Maar geroepen dit beginsel toe te
passen en dan nog wel in de kerk,
dan heet het, dat ambtsdragers, die
zich verzekeren, deswege niet censu
rabei zijn en dat hier rekening moet
worden gehouden met het- feit, dat
het maatschappelijk leven zich zoozeer
op het verzekeringswezen heeft inge
steld
Wii nemen Ds Kersten deze uit
spraak niet kwalijk.
Maar wij vestigen er de aandacht
op, om te laten uitkomen, dat hij
anderen lasten oplegt, die hij zelf niet
wenscht te dragen, dat hij in anderen
op politiek gebied op de meest krasse
wijze veroordeelt wat hij zelf in de
kerk wenschelijk acht.
En wij zouden den volgelingen van
den leider der S. G. P. in gemoed e
willen vragen: zijt ook gij niet van
oordeel, dat wie zóó spreekt, niet het
recht heeft de A.-R. Party op hoogen
toon in gebreke te stellen, omdat zy
ook, evenals hij, met de omstandig
heden, met het bereikbare, rekening
houdt?
DE MIJNRAMP TE ALSDORF.
De begrafenis der slachtoffers.
Reeds vroeg Zaterdagmorgen bewogen
zich velen door de straten van het zwaar
getroffen mijnwerkersplaatsje Alsdorf,
waar de teraardebestelling zou plaats vin
den van de slachtoffers van de mijn
ramp.
De teraardebestelling werd voorafge
gaan door verschillende rouwplechtig-
heden.
De rouwplechtigheid in het administra
tiegebouw van de mijn droeg een zeer
indrukwekkend karakter.
De familieleden van de slachtoffers wa
ren daar bijeengekomen met de minis
ters van het rijk en van Pruisen, de
opperpresidenten en presidenten van de
Rijnprovincie, vertegenwoordigers van
binnen- en buitenlandsche mijnbonden
en van de mijnindustrie, talrijke burge
meesters uit de naburige gemeenten, ook
uit Nederland.
Een aangrijpend beeld boden de vele
doodkisten, terwijl overal aan de muren
rouwkransen hingen.
Eerste spreker was de directeur-gene
raal dr Westermann. In het diepst van
ons hart geroerd, aldus sprak hij, staan
wij aan de baren van 259 kameraden, die
door een der grootste mijnrampen, welke
ons vaderland heeft beleefd, midden uit
hun werk en uit hun leven zijn gerukt.
Ondanks alle menschelijke kennis en
allen vooruitgang van de techniek, heeft
de natuur weer haar volle kracht getoond
en tot op dit oogenblik staan wij nog rade
loos, wat de oorzaak van de ramp betreft.
Namens den raad van beheer en de
directie van de Eschweiler Bergwerkver-
ein betuigde hij zijn diepgevoelde deelne
ming met de familieleden van de slacht
offers en verklaarde, dat de maatschap
pij het als een eereplicht zal beschouwen
om de nagelaten betrekkingen ter zijde
te staan.
Vervolgens sprak dr Stegerwald, de mi
nister van arbeid, als vertegenwoordiger
van den rijkspresident, den rijkskanselier
en de rijksregeering. Hij wees op den
rouw, waarin niet alleen het geheele
Duitsche volk, doch bijna alle volken der
wereld deelen.
Vervolgens voerden nog de Pruisische
minister van handel, dr Schreiber, verte
genwoordigers van het mijnwerkersper-
soneel, der geestelijkheid en der vakver-
eenigingen het woord.
Op het stadhuis werd een rouwzitting
gehouden, waarin de burgemeester ge
waagde van den rouw, welke de gemeen
te heeft getroffen en den gemeenteraad
aanspoorde, om eendrachtig samen te
werken, teneinde het leed voor de ach
tergeblevenen zooveel mogelijk te ver
zachten!
Namens Prins Hendrik bracht een ver
tegenwoordiger van het hoofdbestuur van
het Nederlandsche Roode Kruis de betui
ging van deelneming van Nederland aan
de getroffen bevolking over.
Aan het einde der rouwplechtigheid
brachten eenige mijnwerkers-muziek
korpsen een treurmarsch ten gehoore.
Een onafzienbare menschenmassa stond
aan weerszijden van de wegen en er
heerschte een somber zwijgen en een die
pe stilte.
Tegen 11 uur zette de stoet zich in
beweging.
De meeste deelnemers waren gekleed
in't donkere mijnwerkerspak en enrnstig
en plechtig schreden zij voort. Het was
een indrukwekkend schouwspel.
Op 40 vrachtauto's waren de kisten
geladen. Men zag er slechts weinig van,
want zij waren bedolven onder een schat
van bloemen.
Brandweermannen in uniform droegen
de reusachtige kransen.
Dan kwam het ergst, een schouwspel,
dat het hart deed breken.
Het waren de nabestaanden der slacht
offers, de in rouw gedompelde vrouwen
en moeders, dochters en zonen, vaders en
anderen, sommigen luid weeklagend, an
deren stil snikkend, weer anderen ver
stard in hun leed.
Langer dan een uur duurde het, voordat
de droeve stoet was voorbijgetrokken
langs de zwijgende menigte, die eerbie
dig het hoofd ontblootte.
Op het gemeentelijke kerkhof van Als
dorf zijn honderd veertig lijken ter aar
de besteld.
Het aantal dergenen, die aan deze droe
ve plechtigheid hebben deelgenomen,
wordt op 150.000 geschat.
Eerst tegen twee uur was de officiëele
rouwdienst afgeloopen. Langzaam keer
den toen de familieleden van de begraaf
plaats naar het dorp terug.
Terwijl de zwaarbeproefde bevolking
haar dooden de laatste eer bewees, speel
den zich in het dorp onverkwikkelijke
tooneelen af. De revolutionnaire vakver-
eeniging sloeg aan 'tbetoogen met roocle
vanen. Voorafgegaan door een kapel, die
communistische liederen speelde, trok de
stoet, 'npaar honderd man, door de stra
ten.
Op het marktplein kwam het tot een
botsing met de politie. Omsingeld door
de agenten, deponeerden de communis
ten tenslotte op het marktplein de kran
sen, welke zij in den optocht hadden
meegedragen, voor de slachtoffers der
mijnramp.
Later werden de betoogingen hervat.
NIEUWE MIJNRAMP IN HET
SAARGEBIED.
Wederom een groot aantal dooden.
Een, nieuw mijnongeluk heeft plaats ge
had op <le Maybach-mijn bij Friedrichsthal.
Een lading dynamiet is Zaterdagmorgen
qntijdig ontploft, waardoor vermoedelijk
ook brand is veroorzaakt. Op het tijdstip
van de ontploffing bevonden zich in de
mijn drie ploegen. Van twee ploegen zijn
alle mijnwerkers naar boven gekomen,
van de derde ploeg zijn waarschijnlijk
velen ingesloten.
Om half negen 's avonds waren vier
dooden en twintig gewonden geborgen.
Nog ongeveer 90 mijnwerkers moeten in
gesloten zijn. De mijndirectie vermoedt,
dat zij allen dood zijn.
Op het terrein van de mijn verdringen
zich duizenden verwanten, vrienden en
bekenden van de ingesloten mijnwerkers.
Om kwart over negenen 's avonds wa
ren negentien dooden geborgen en twintig
gewonden, van wie vijf ernstig. Van de
zen zou er reeds een gestorven zijn.
Men kan nog niet bij benadering vast
stellen, hoeveel slachtoffers er zullen zijn.
Mijnwerkers, die met den toestand in de
mijn op de hoogte zijn, vreezen, dat 'geen
enkel van de ingesloten mijnwerkers het
daglicht nog zal zien.
Te half twaalf werd het volgende mede
gedeeld: tot nog toe zijn er drie 'en twin
tig dooden en in totaal vijf en twintig
gewonden geborgen.
De lijken, die het eerste in de mijn
gangen gevonden werden, zijn bijna niet
meer te herkennen, daar zij door steek
vlammen grootendeels verbrand zijn. De
overige mijnwerkers zijn aan gasvergifti
ging gestorven.
Mijnbeambten, die in de mijn zijn afge
daald, deelen mede, dat zij nog steeds
lijken vinden. Het bergingswerk vordert
zeer langzaam, daar de mijngangen nog
steeds met gas gevuld zijn en de veron
gelukten langs een ver verwijderde schacht
naar boven gebracht moeten worden.
Men vreest, dat er meer dan negentig
dooden zijn.
Zondagmorgen had men nog eenige
hoop, dat de mijnwerkers in de afdeeling
II voor een deel (konden worden gered.
De reddingsploegen werden er heen ge
stuurd; ziji werkten met ware helden
moed om te pogen hun makkers nog le
vend naar hoven te brengen. In den mid
dag kreeg men echter zekerheid, dat geen
der naar een naburige laag omhoog ge
klommen arbeiders meer in leven waren.
Van den vroegen morgen tot den laten
middag bracht de liftkooi slechts dooden
omhoog.
Er ontstond een verschrikkelijke pa
niek onder de wachtende vrouwen, van
wie velen in onmacht vielen. De velen, die
bericht kregen, dat hun man of zoon tot
de dooden behoorden, verloten langzaam,
gesteund door familieleden, de plaats van
het onheil.
Gistermiddag is het aan de familie
leden toegestaan om in een met bloemen
getooide zaal de dooden te bezoeken, die
in rijen van vier op stroo zijn neergelegd
in afwachting van de aankomst der kis
ten. De begrafenis is op Woensdagmid
dag vastgesteld.
In de avonduren zijn de reddingsman
schappen naar boven teruggekeerd, daar
het door het mijngas niet mogelijk was
verder te werken. De mijn staat als zeer
gevaarlijk bekend door mijngas. De con
trole op den dag van de ontploffing wees
uit, dat toen het mijngas niet gevaarlijk
was. Vermoedelijk heeft men later een
met gas gevulde laag, een z.g. gaskamer,
aangeboord, waardoor het gas in 'hooge
mate ontplofbaar werd.
Huwelijk van Koning Boris en Prinses
Giovanna.
Zaterdag werd in het kleine berg-
stadje Assisi het huwelijk voltrokken tus-
schen Koning Boris van Bulgarije en
Prinses Giovanna van Savoye, derde
dochter van Koning Victor Emmanuel
van Italië en Koningin Helena.
De Italiaansche en Bulgaarsche ko
ninklijke familie, bruid en bruidegom en
de eere-gasten, arriveerden met drie spe
ciale treinen te Assisi. Vooraf ging een
met soldaten bezette verkennerstrein, die
onderzocht of de weg veilig was.
Behalve de twee koninklijke families
waren te Assisi aanwezig 54 prinsen en
prinsessen en twee eerste-ministers, w.o.
Mussolini.
De inzegening vond plaats in de Basi
liek van den H. Franciscus. Het was een
prachtig schouwspel, toen de bruidstoet
bij de oude kerk, die stamt uit de 13e
eeuw, aankwam. Door de gekleurde rui
ten viel een gedempt rose en blauw licht
naar binnen, dat over alles zachte pas
teltinten wierp. De vrouwen waren allen,
volgens voorschrift, in zwart gekleed met
uitzondering van de vrouwen uit het
Huis van Savoye, die in de kerk een
witten sluier mochten dragen. De eenige
lichte kleur werd aan het kerkgebouw
gegeven door de in witte jurkjes en
blouses gekleede driehonderd kinderen
uit Assisi, die het bruidspaar de kerk
binnenleidden.
Nadat het bruidspaar was binnenge
leid en een koor van 150 kloosterbroe
ders een lied had gezongen, knielden de
22-jarige Prinses en Koning Boris, voor
het altaar neer. Na het uitspreken der
liturgische gebeden, wendde de geeste
lijke zich tot Koning Boris en vroeg hem:
„Uwe Majesteit Boris III van Bulgarije,
wenscht gij Hare Koninklijke Hoogheid
Prinses Giovanna van Savoye, die aan
uw zijde geknield is, te maken tot uw
wettige vrouw volgens de ritus van de
H. Moederkerk?"
Koning Boris antwoordde bevestigend,
waarna de geestelijke zich tot Prinses
Giovanna wendde en haar vroeg, of zij
Boris, Koning van Bulgarije, wenschte
te aanvaarden als haar wettigen echtge
noot.
Prinses Giovanna, blijkbaar onzeker
hoe zij moest antwoorden, wierp een
vragenden blik op haar vader. Met een
glimlach knikte de Koning toestemmend,
waarop de Prinses met zachte stem „Si"
antwoordde.
Daarna sprak de geestelijke den zegen
uit en overhandigde hij de ringen aan
bruid en bruidegom, een ceremonie, die
anders bij gemengde huwelijken niet
wordt toegestaan, maar waarvoor de
Paus voor deze gelegenheid zijn bijzon
dere toestemming had gegeven.
Beschieting van een Duitsch stoomschip
te Rio de Janeiro.
Het Duitsche stoomschip Baden is te
Rio de Janeiro beschoten. Daarbij zijn 20
menschen gedood en 35 gewond. Of er
ook Duitschers onder de slachtoffers wa
ren, kon niet worden vastgesteld. Het
schip ligt thans in de haven. De herstel
lingen zullen verscheidene dagen duren.
De Braziliaansohe minister van .marine
'heeft zich dadelijk naar den (Duitschen
gezant 'begeven en dezen zijn leedwezen be
tuigd. De minister heeft toegezegd, dat al
les zou geschieden om het gebeurde op te
helderen.
Volgens een mededeeling van den Brazi-
liaanschen minister van justitie zou de be
schieting te wijten zijn aan het feit, dat
het schip in strijd met de bepalingen geen
vlag had getoond.
De Hamburg-Amerika-lijn, aan wie het
schip toebehoort, maar nog geen eigen
bericht had ontvangen, acht het volko
men uitgesloten, dat de Baden geen vlag
zou hebben vertoond. Het schip staat on
der commando van een oud, ervaren ka
pitein, die nauwkeurig op de hoogte is van
alle internationale bepalingen.
Een nieuwe aardbeving?
De seismografen van de sterrenwachten
van New York en Washington hebben
Vrijdag in de late namiddaguren een
sterke aardbeving geregistreerd waarvan
de duur ongeveer een uur bedroeg.
Het epicentrum moet in de richting
van den Stillen „Oceaan of van Japan lig-
Binnenland.
De Tweede Kamer over de begrootingen
van Binnenlandsciie Zaken en Land
bouw en Arbeid, Handel en Nijverheid.
De burgemeester van Groningen wordt
burgemeester van Den Haag.
Bezwaren tegen een maal- en menggebod.
Buitenland.
Begrafenis van ,de slachtoffers der mijn
ramp te Alsdorf.
Een nieuwe mijnramp in het Saargebied.
Noodweer te Smyrna.
Een aardbeving waargenomen.
De vervolging in Rusland.
Wanneer men op het oogenblik langs
de groots wegen van Charkow, Kieff en
andere Ukrainische steden reist, ontmoet
men tientallen geestelijken van de Rus
sisch Orthodoxe kerk in gescheurde klee
deren, uitgeput van honger, overnachtend
met hun familie onder den blooten he
mel en de voorbijgangers om een aalmoes
vragend.
Verschillende geestelijken bevinden zich
in zulke behoeftige omstandigheden, dat
zij in de vuilnisbakken naar etensresten
en broodkorsten zoeken, omniet van
honger om te 'komen.
De politie .heeft opdracht gekregen om
alle bedelaars .te arresteeren: in de afge
loopen weken bevonden zich onder de
wegens bedelarij gearresteerden niet min
der dan 143 priesters.
De Russische priesters staan, terwijl
de honger uit huu oogen spreekt, aan de
deuren hunner gesloten kerken en vragen
met uitgestrekte hand aan de voorbijgan
gers om een aalmoes.
In de stad Kieff heeft de bond 'van god
loochenaars een grootan anti-godsdiensti-
gen optocht georganiseerd, waarin de com
munisten vanen, vlaggen en doeken met
godslasterlijke opschriften meedroegen.
Na afloop werd in de vroegere St.
Wladimir-kathedraal een feestpartij geor
ganiseerd, die met een gemaskerd bal
besloten werd.
Korte Berichten.
Het Amerikaansche congres zal
waarschijnlijk in een buitengewone zit
ting worden bijeengeroepen ter bespre
king van het vraagstuk der werkloosheid.
President Hoover heeft te kennen ge
geven, dat hij voornemens is dit te doen
na de verkiezingen in November.
- To Itzehoe (N.W. Duitschland) heb
ben een paar honderd communisten ge
tracht het raadhuis te bestormen. Na ver
schillende pogingen slaagden ziji er in, het
politiecordon te verbreken, zoodat de
agenten zich gedwongen zagen, van de
gummistokken gebruik te maken, waarbij
verschillende aanvallers duchtige klap
pen opliepen.
Te Caïro is een vervalsohing op
groote schaal van waardepapieren ont
dekt. In Egyptische bankkringen heerscht
groote consternatie. Het is mogelijk, dat
de fraude zich zelfs over de internatio
nale .markten zal uitstrekken.
Op de toppen van het Ertsgebergte
is in de laatste nachten sneeuw geval
len. Zaterdagmorgen vroeg was het Erts
gebergte met een dunne sneeuwlaag be
dekt hij een temperatuur van drie gra
den onder nul.
Russisch graan naar Rotterdam.
Uit Brussel wordt aan de N. R. Grt.
gemeld:
Te Antwerpen wordt verzekerd, dat 22
Russische schepen met graan, bestemd
voor Antwerpen, order hebben ontvangen
zich naar Rotterdam te begeven.
Voorts wordt nog geseind, dat de
maatregelen, door de Belgische regee
ring getroffen tegen dumping van Rus
sisch graan, Maandag reeds zullen wor
den toegepast.
