No. 21 Vrijdag 24 October 1930 45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank H.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers10.03
Pr ij s der Advertentie n:
1—4 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Besmette goederen.
In stakingsdagen komt het voor, dat ze
kere goederen worden beschouwd als „be
smet" te zijn.
Door dergelijke goederen te verwerken
meent men onderkruiperswerk te ver
richten en de stakende makkers te be
moeilijken, waarom ze als besmet worden
geschuwd en geweerd.
Het wekt verwondering en het is zeiker
te betreuren, dat deze niet altijd toe te
juichen tactiek ook niet wordt toegepast
ten opzichte van de uit Rusland aange
voerde en in volle werkelijkheid besmette
goederen.
Groote houtvoorraden en niet mindeT
groote voorraden graan worden in ver
schillende landen aangevoerd, met de
klaarblijkelijke bedoeling de markten te
drukken, het economisch leven in de war
te sturen en zoo de revolutie voor te be
reiden.
De Russische machthebbers kunnen dit
doen, omdat zij' de met de knoet geregeer
de arbeiders behandelen als slaven, of nog
veel erger dan slaven.
De uit Rusland aangevoerde goederen
zijn besmet in den meest letterlijken zin
van het woord. Besmet met het 'bloed en de
tranen van de tot den dood vervolgde en
gemartelde gedeporteerden.
Indien er ooit reden is geweest goederen
'besmet te verklaren en deswege te weige
ren ze te verwerken, dan is het zeker hier.
In Amerika schijnt in die richting iets
gedaan te zijn, maar verder hoort men
hiervan niet.
En toch zou 'dit middel thans uitste
kende diensten kunnen bewijzen.
Als de handel kon besluiten de be
langen van de 'beurs op den achtergrond te
stellen en als de internationale organisa
ties overeenkwamen de met bloed en tra
nen besmette Russische goederen zoolang
de vervolging duurt, niet te verwerken,
dan zou dat op de Sovjet-regeering onge
twijfeld indruk maken.
Men spreekt met veel ophef van de mo
gelijkheid om door middel van de Inter
nationale het uitbreken van eventueele
oorlogen te voorkomen.
Maar waarom dan niet die macht ge
bruikt om aan de gruwelijke slavernij in
Rusland en de ontreddering van het
economische leven een einde te maken.
"Waarom de Russische goederen niet
over heel de linie 'besmet verklaard?
DE MIJNRAMP BIJ ALSDORF.
Hartverscheurende tooneelen. Onrust
onder de bevolking.
Drukker dan den eersten dag zwierven
gisteren drommen menschen om het ter
rein, waar de dooden liggen en azen
op de berichten die verschijnen aan het
hoofdkantoor der mijnen. Elk oogenblik
wordt daar een sombere lijst voorgelezen
van slachtoffers, en iederen keer luistert
naar deze stem een ademlooze menigte,
om het volgend oogenblik een hartver
scheurend tooneel te scheppen, omdat
een jongen, een vader een zoon op de
lange doodenlijst is opgeschreven.
Hopeloos is de toestand in vele gezin
nen.
Op de plek waar de getroffen families
in angst en vreeze op de binnenruimte
bij de „Anna I" rondwandelen, ziet men
oude moeders, gesteund door kinderen,
vaders met smart in de oogen, almaar
denkend aan het vreeselijke.
Een enkele geredde vertelde een too
neel, dat zijn leven lang wel nooit uit zijn
herinnering zal verdwijnen. Met z'n veer
tienen stonden ze in de gang, klaar om
hun werk te beginnen.
De ontploffing had plaats. Ze stonden
op 380 meter onder de aarde en wer
den tegen den grond geslagen. Een slag
als van een kanon. Tien zijner kameraden
stonden met hem weer overeind. De ande
ren gaven taal noch teeken meer.
Na een vijftal uren werd het verschei
dene der mannen vreeselijk benauwd en
hoe langCT het duurde en hoe meer men
zocht verder te komen om op te stijgen
des te minder kans was hiertoe. Enkelen
werden krankzinnig en stierven.
Meerdere uren gingen heen. Nog waren
ze met drie kameraden. Men hoorde klop
pen. Men hoorde stemmen. D'e benau
wenis, die hen zoo goed als gevoelloos
had gemaakt, trok nog even weg en na
24 uur droeg men hen in treurigen toe
stand naar boven.
Toen stierf nog één der makkers, maar
de beide anderen waren overgelukkig weer
op vrijen bodem te zijn.
Op snel opgeworpen schragen, liggen de
lijken. Het is een beeld van diepe ellende.
De auto's met de kisten voor de over
ledenen rijden af en aan. Groote vracht
wagens vol.
Heele families zijn in rouw gedompeld
en over de plaatsjes Eschweiler, Alsdorf,
en Barneberg hangt een benauwende at
mosfeer.
Het is alsof de dood over deze plaats
jes blijft hangen. Rouw langs alle kan
ten. Bleeke en treurende gezichten.
Omtrent de oorzaak van het vreese
lijke mijnongeluk is nog steeds niets met
zekerheid komen vast te staan. Zoo is
het te verklaren, dat er onder de bevol
king allerlei wilde geruchten de ronde
doen Door de communisten wordt deze
onrust naarslig voor partij-doeleinden uit
gebuit. Zij hebben reeds een groote pro
test-demonstralie aangekondigd, met het
gevolg, dat de po'.iliemacht te Alsdorf
versterkt is, ten einde onlusten te voor
komen.
Gisterochtend werden voor den eersten
keer de betrekkingen van de dooden de
doodenhal binnengeleid, waar zich hart
verscheurende tooneelen afspee'den.
De versperringen zijn uitgezet, omdat
een zekere opwinding zich van de bevol
king meester gemaakt heeft. In dè stralen
ziet men veel huilende vrouwen en
meisjes.
Er 'begint onder de mijnwerkersbevo'l-
king van Alsdorf een merkbare onrast te
ontstaan. De menschen raken dood-ver-
moeid van het wachten in een verkropte
overspanning, en dit uit zich nu en dan
in mokkige ontevredenheid tegen de mijn-
directie, tegen de autoriteiten.
Maar er is meer, wat de bevolking
morrend stemt, en dat is dat nog steeds
■geen uitsluitsel wordt gegeven over de
oorzaak van dit onheil. De menschen
krijgen den indruk, dat er iets verbor
gen moet worden, iets dat zou duiden op
schuld.
Gistermorgen werden de familieleden
der slachtoffers tot de leege machinezaal,
waar de lijken zijn, toegelaten.
In 'kleine groepjes, begeleid door ver
plegers, werden ze binnengelaten. Het was
een deerniswekkend schouwspel, die men
schen te zien rondsturen over de lijken,
zoekend, zoekend en eindelijk vindend den
geliefde, die zoo wreed en zoo plotseling
door den dood werd weggerukt.
Er speelden zich 'hartroerende tooneelen
af. Vele vrouwen vielen in onmacht.
De spionnage in Roemenië.
Het aantal arrestaties in verband met
de spionnage-affaire in Roemenië neemt
nog steeds toe. De arrestanten zijn vogels
van diverse pluimage: kooplieden, com
munistische leiders, spoorwegambtenaren
een stenotypiste aan 't ministerie van oor
log enz.
Een ingenieur van de vliegtuigenfabriek
in Hermannstad heeft bekend met de cen
trale te Weenen te hebben saamgewerkt,
en inlichtingen over het Roemeensche
vliegwezen, en over de inrichting van de
vliegtuigenfabriek te hebben verstrekt.
Ondertusschen is in Bessarabië een
nieuwe spionnage-organisatie ontdekt. Bij
een huiszoeking zijn ontplofbare stof
fen en vergiften gevonden.
Desolate toestand der Berlijnsche
financiën.
■Scholtz, waarnemend opperburgemees
ter van Berlijn, beeft in een onderhoud
met leiders der fractie van den Berlijn-
schen gemeenteraad medegedeeld, dat in
dien de oeconomische toestand niet beter
wordt, bet tekort op de begrooting tegen
31 Maart wellicht een bedrag van 100 mil-
üoen zal bereiken. De belastingen bren
gen veel minder op, dan men verwacht
had, terwijl bovendien door voortduren
de stijging van het aantal werkloozen
steeds hoogere bedragen moeten worden
uitgekeerd.
3.116.000 werkloozen in Duitschland.
Het aantal werkloozen in Duitschland
is in de eerste helft van October met
112.000 gestegen tot 3.116.000.
Deze sterke vermeerdering is gedeel
telijk een gevolg van het feit, dat thans
in de statistiek van de arbeidsbeurzen
meer rekening wordt 'gehouden met de
door de gemeenten ondersteunden, doch
aan den einder en kant is in de eerste
helft van October ook de arbeidsgelegen
heid verminderd.
Naar de demochratische persdienst ver
neemt, is de Pruisische regeering van
plan, krachtige maatregelen te nemen,
om de bestaande werkloosheid te bestrij
den. O.a. zou het verplichte aantal school
jaren worden uitgebreid, de arbeidsduur
zou verkort worden, buitenïandsche ar
beiders in Pruisen zouden ontslagen wor
den, tenslote zou een groot aantal werk
loozen wederom in dienst genomen kun
nen worden voor het verrichten van ont
ginningswerk.
De president van China tot het Christen
dom overgegaan.
President Tsjang Kai Sjek is Donder
dag tot christen gedoopt.
De C'hineesche predikant Koeang doop
te Tsjang Kai Sjek in tegenwoordigheid
van zijn vrouw, zijn twee zwagers, en
Wang, den minister van buitenïandsche
zaken, die reeds tot het christendom over
gingen.
Koeang vroeg Tsjang Kai Sjek, of bij
oprechtelij'k den wensch koesterde christen
te worden. De president der Chineesc'he
republiek antwoordde op krachtigen
toon in bevestigenden zin. De predikant
besprenkelde hem daarop en 'heette hem
welkom in de Christelijke Kerk.
De doop, waarover het grootste stil
zwijgen werd bewaard, heeft Sjanghai en
Nanking sterk verrast. Deze bekeering is
een gevoelige klap voor de communisten,
die thans jacht maken op de christenen
in het Jangtzedal. Men ziet er een pre
cedent in, dat navolging zal vinden. De
kerk, waartoe Tsjang Kai Sjek zich be
keerd beeft, is die der Methodisten.
Vaarwel Amerika.
Onder de in Amerika verblijvende bui
tenlanders heerscht op het oogenblik een
sterke neiging tot repatrieeren.
De aanvragen zijn zóó talrijk, dat naar
een lid van het emigratie-bureau ver
klaarde, de middelen niet toereiken, om
aan alle aanvragen gehoor te geven en
het bureau zich moet beperken tot het
repatrieeren van ongewenschte elemen
ten.
De beweging staat blijkbaar in ver
band met de heerschende werkeloosheid.
Weer Russen, die weigeren terug te
keeren.
Opnieuw hebben vijf hooggeplaatste
ambtenaren van het Russische gezant
schap en de Russische handelsvertegen
woordiging te Parijs o.a. de vertegen
woordiger van de Russische staatsbank
en de leider van den economischen be
richtendienst, geweigerd, zich naar Rus
land te begeven, nadat zij naar Moskou
waren ontboden om rekenschap af te
leggen.
Alle vijf hebben er de voorkeur aan
gegeven, in Frankrijk te blijven.
Ook verscheidene ondergeschikte amb
tenaren zijn de sovjet-regeering ontrouw
geworden.
Vreeselijk bloedbad in China,
Naar gemeld wordt, hebben de Ghi-
neesche communisten onder de bevolking
van Kiang, dat 15 dagen geleden ver
overd werd, een verschrikkelijk bloedbad
aangericht. Het aantal dooden zou 60.000
bedragen.
De Italiaansche bisschop, die vrijgela
ten werd om losgeld te gaan vragen voor
de gevangen genomen geestelijken, is te
Kioekiang aangekomen. Hij verklaarde,
dat de gevangenen geboeid de straat op
werden gestuurd en met stokslagen be
werkt.
Kortq Berichten.
De Britsche regeering heeft den be
langhebbenden regeeringen in Europa en
de Vereenigde Staten in overweging gege
ven, 'de gewoonte om bij officieele gele
genheden kransen neer te leggen op bet
graf van den Onbekenden Soldaat af te
schaffen. -
In het schipperskwartier te Antwer
pen is, door de politie, in een door een
Chinees 'bewoond huis, een opiumrookerij
ontdekt. De heele installatie, welke, voor
het bestemde doel, flink geoutilleerd bleek
te zijn, werd in beslag genomen en vier
Chineezen, die, op bet oogenblik van den
inval, door de politie waren betrapt, wer
den in hechtenis genomen.
Gisterochtend is te Warschau een
militair vliegtuig op een locomotieven-
fabriek neergestort. 'De machine viel 'door
het dak heen en kwam in 'de machineka
mer terecht, waar zich juist verschei
dene arbeiders bevonden. Vier hunner be
kwamen ernstig letsel. De vlieger werd
dood onder de brokstukken van zijn toe
stel te voorschijn gehaald.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat
in het jaar 1929 niet minder dan 57.640
personen te Berlijn uit de kerk zijn ge
treden. Hiervan zijn 33.199 mannen en
24.411 vrouwen. Uit de protestantsche
gemeente traden 50.491 personen, uit de
Roomsch-katholieke 6570 en uit de Jood-
sche gemeente 579.
De nachttreinen.
Na.ap gemeld wordt, zijn bij' de Ne-
derlandsche Spoorwegen op het oogenblik
maatregelen in voorbereiding, die be
oogen verbetering te brengen in den
dienst der nachttreinen. Men onderzoekt
in hoeverre het mogelijk zou zijn aan
de verschillende wenschen van het pu
bliek tegemoet te komen, o.a. wat betreft
het beschikbaar stellen van geriefelijker
materieel, het dirigeeren van nachttrei
nen naar Twente en Leeuwarden, het
vervoer in tegengestelde richting, zoo-
dat men ook van Maastricht en Gronin
gen uit via Utrecht naar Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag kan reizen, en
het vereenvoudigen der bepalingen in
zake het tusschentijds in- en uitstappen.
Zeer waarschijnlijk zullen de bier ge
noemde verbeteringen, in ieder geval de
meesten er van, reeds begin November
worden doorgevoerd.
De postvluchten naar en van Indië.
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen,
dat het derde postvliegtuig, de P.H.-A.
Ei.N., gisteren om 5.58 uur uit Karachi
is vertrokken en te 9.30 uur te Jodphur
geland, te 10.30 uur uit Jodphur ver
trekken en om 15.42 uur te Allahabad
is geland. Vandaag wordt de tocht voort
gezet.
Het eerste retourvliegtuig is gistermor
gen om 5.33 uur uit Cairo vertrokken
en om 14.45 uur te Athene geland. Al
les is wel aan boord; vandaag wordt
de tocht voortgezet.
Dit vliegtuig, de P.H.-A.G.R., beman
ning van Dijk, Wiersma en Buitenhuis,
dat 17 October voor zijn terugreis naar
Nederland uit Batavia is yertrokken, zal
naar verwacht wordt, Zaterdagmiddag op
Schiphol aankomen.
Op het Passagekantoor der K. L. M„
Leidscheplein, Amsterdam, zal op den
dag van aankomst bekend gemaakt wor
den tegen welk uur het vliegtuig kan
worden verwacht
Aardappelmeel in tarwebrood.
Men schrijft uit Veendam aan de „N. R.
Crt":
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor de Veenkolonies heeft zich bezig
gehouden met de crisis in het aardappel-
meelbedrijf.
De crisis werd in hoofdzaak veroorzaakt
door de overproductie van aardappelmeel,
nog vergroot door de omstandigheid, dat
in de beide voorgaande jaren groote kwan-
tums eetaardappelen, in het buitenland
niet te plaatsen, in de Veenkoloniale fa
brieken zijn vermalen. Ook de ontginnin
gen bevorderden de aardappelverbouw en
daardoor de overproductie van aardappel
meel. Bedroeg de oppervlakte van den
aardappelverbouw tusschen 19211925
gemiddeld 30.000 H.A. per jaar, in 1929
werd er niet minder dan 37.600 H.A.
verbouwd; een vermeerdering dus van
bijna 25 pot. De opbrengsten waren in de
jaren 1928 en 1929 ongeveer 500 H.L. per
H.A., tegen voor dien pl.m. 365 H.L.
De gemiddelde export daalde het laatste
jaar zeer snel, mede door de goede aard
appeloogsten in het buitenland.
Men spreekt wel van beperking van
aardappelverhouw. Maar daardoor zal ge
regeld arhei'dsvermindering worden ver
oorzaakt.
Noodig acht de Kamer van Koophandel
voor de veenkoloniën, dat getracht wordt
het te groote productieoverschot van
I.250.000 baal op te ruimen. In het voor-
loopig verslag op de Staatsbegrooting is
tot uitdrukking gekomen,dat 'directe ingrij
pende maatregelen noodig zijn. Anders
zouden niet slechts de omstandigheden
der veenkoloniale landbouwers, doch ook
die van een geheele industrie, dus van ar
beiders en schippers en daardoor ook van
middenstand, ondragelijk worden.
Op al die gronden kwam de Kamer tot
de conclusie, dat het noodig is, dat in. het
tarwebrood aardappelmeel wordt ver
werkt, niet op 'de wijze als het nu gaat,
Binnenland.
De Tweede Kamer over de vlootplannen
en de radiocensuur.
„De Nieuwe Boerhaave" geliquideerd.
Wetsontwerp betreffende opschorting van
den Vaccinatiedwang.
Buitenland.
Bijzonderheden over de mijnramp te Als
dorf.
De president van China Christen ge
worden.
De spionnage in Roemenië.
De financiën van Berlijn.
De werkloosheid in Duitschland.
v r ij wi i 11 i g doch door het afkondigen
van een menggebod voor een gering per
centage. Anders sorteert deze maatregel
geen effect. Het brood van gemengde
grondstof is niet minder smakelijk dan
zuiver tarwebrood.
De Kamer besloot met algemeene stem
men de regeering dringend te adviseeren
te bevorderen, dat een tijdelijk menggebod
wordt ingesteld, en den verkoop van tar
webrood zonder aardappelmeel, tijdelijk
te verbieden.
De weg RoosendaalBelgische grens.
Zaterdag 8 November a.s. wordt de
betonweg Roosendaal-Belgische grens of
ficieel in gebruik gesteld. De opening
zal met eenige feestelijkheid geschie
den. De weg is geheel op snelverkeer
berekend en is zoodanig geconstrueerd,
dat ook in de scherpste bochten met een
snelheid van 80 K.M. per uur kan wor
den gereden.
Goud in Suriname.
Naar Anela meldt, hebben gouddelvers
in het gebied van Boven Saramacca een
steen gevonden, die opvallend zwaar
bleek te zijn. De steen werd opengesla
gen en bleek een goudklomp te bevatten
die ruim 7.5 K.G. zwaar was. Deze sen-
sationeele vondst betreft dus een der
grootste nuggets, die ooit in Suriname
gevonden zijn.
Nieuwe regeling van de pacht.
Door den heer Rutgers van Rozenburg
c.s. zijn eenige amendementen ingediend
op het wetsontwerp Nieuwe regeling der
pacht.
Voorgesteld wordt in artikel 1634 de
voorlaatste alinea te doen vervallen, daar
het niet gewenscht is, waar het hier
belangen betreft van groot gewicht voor
beide partijen, de beslissing in eerste en
hoogste ressort aan den kantonrechter
op te dragen.
Voorts wordt voorgesteld, met het oog
op artikel 1630 een toevoeging aan te
brengen, opdat niet de verpachter bij
continuatie van een tijdens de inwer
kingtreding der wet bestaande pacht
overeenkomst in ongunstiger conditie ko-
me dan de verpachter, die na dat tijd
stip een pachtovereenkomst aangaat.
Voorts heeft de heer van Rappard
c.s. voorgesteld in het voorlaatste lid
van art. 1636 de woorden: „de laatste
twee leden" te vervangen door: „het
laatste lid".
Geldigheidsduur bepalingen vaccinatie.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver
lenging van den geldigheidsduur van tij
delijke bepalingen betreffende de vacci
natie.
In de Memorie van toelichting deelt
de minister mee, dat over de vraagt
wat de regeering te doen staat met be
trekking tot de tijdelijke opschorting van
den zijdeüngschen vaccinatieplicht, wel
ke opschorting met 1 Januari 1931 komt
te vervallen, indien geen nadere voor
ziening wordt getroffen, de Encephalitis-
commissie uit den Gezondheidsraad an
dermaal advies heeft uitgebracht.
Uit dit advies blijkt, dat zoowel in 1929
bij de .veelvuldige inentingen tijdens de
variola-epidemie als in 1930 bij' de in
aantal zeer sterk verminderde inentin
gen aandoeningen van het centraal ze
nuwstelsel zich hebben voorgedaan. Deze
feiten toornen aan, dat de overwegingen
