Maandag 20 October 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse&üo's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
f 0.08
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap van
de Assurantie Maatschappij
de „Nederlanden" van 1845
HET GOUDEN FEEST VAN DE VRIJE
UNIVERSITEIT.
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Roes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Borg. TeL No. 238.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers
Prijs der Advertent!!n:
1l regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Dreigende staking.
In de typografie schijnt het dan toch
tot een staking te zullen komen.
Hoewel de werkgevers in het druk-
kersbedrijf bij de onderhandelingen over
een n'ieuwe C.A.O. tenslotte een zeer te
gemoetkomende houding hebben aange
nomen en, ondanks alle bezwaren een
niet onbelangrijke loonsverhooging heb
ben toegezegd, hebben de gezamenlijke
werknemersorganisaties toch gemeend
hunne leden te moet6n adviseeren het
werk neer te leggen.
Een onbegrijpelijk besluit.
De toestand is toch niet zoo, dat hier
een staking als het eenige redmiddel
moest worden beschouwd.
De loonen zijn hooger dan in verreweg
de meeste bedrijven, de arbeidsvoor
waarden zijn beter, de rechtspositie is
sterker.
Het zal aan de leiders der organisa
ties dan ook niet gemakkelijk vallen dit
besluit voor de publieke opinie te recht
vaardigen.
Maar het besluit is ook nog om andere
redenen onbegrijpelijk.
Hooge belangen staan hier op het spel.
Wordt de staking een feit, dan is de
G.A.O. kapot en het is zeer de vraag, ge
zien ook het verlangen van vele patroons
om van de knellende banden ontslagen te
worden of het gelukken zal in afzienba-
ren tijd een nieuwe overeenkomst tot
stand te brengen.
We krijgen dan een toestand, die voor
tal van werknemers noodlottig dreigt te
worden.
Maar bier staat meer op het spel.
Wordt deze C.A.O. vernietigd, dan zal
dat ongetwijfeld zijn terugslag hebben
op heel het bedrijfsleven en vooral op de
verdere ontwikkeling van het instituut.
Dan is ook de bindendverklaring, door
velen als een belangrijke sociale verbete
ring gewenscht van de baan.
Het stakingsbesluit schijnt ons onbe
grijpelijk.
Vooral, gezien van het standpunt der
Christelijke bonden, die steeds op het
standpunt hebben gestaan, dat een sta
king alleen in zeer gewichtige omstan
digheden als uiterste noodzaak gerecht
vaardigd is te achten.
Gelukkig kunnen we nog spreken van
een dreigende staking.
Nog is er de kans, dat een oplossing
wordt gevonden, en dat het o.i. roeke-
looze besluit der vakbonden niet tot
uitvoering komt.
Mogen inzonderheid de leiders van de
Christelijke organisaties in deze critieke
dagen hunne verantwoordelijkheid diep
gevoelen.
Voor de blinden.
Wij vragen de aandacht van onze le
zers voor onze blinden.
En dat om meer dan een reden.
De eerste reden is de noodzakelijkheid
dat de christelijke actie worde versterkt
voor onze blinden zelve. De tweede re
den is de sterke socialistische actie, die
zich natuurlijk weer in neutraal kleed
steeekt en opnieuw weer sommigen on
der ons van het goede pad leidt.
In verband hiermede laten wij hier
volgen wat een onzer bladen hierover
eenigen tijd geleden schreef:
„Het optreden van den zeer jjverigen
propagandist van den Berg te Ooster
beek, die voor den „neutralen" blinden-
bond ageert is, van zijn standpunt ge
zien, beleidvol en voorzichtig. Hij weet
ook in onzen kring hulp te verkrijgen en
abonné's voor zijn „Blindenbode" te
werven. Wie echter maar even deze
bode voor de blinden inziet, bemerkt
aanstonds uit welke geest dezen bond en
dit blad leven.
Een geest ,in lijnrechte tegenstelling
aan het Christelijk beginsel. Een geest,
die misbruik makend van de ellende van
de blinden, hen tot verzet prikkelt tegen
de hulp, die zij tot nu ontvingen, om hen
te doen roepen tot den staat, tot de „ge
meenschap".
Deze blindenbond is geheel van socia-
listischen geest doortrokken.
Het wekt eenige verbazing, dat men
dit niet overal bemerkte, waar de propa
gandist optrad.
Wjj willen enkele aanhalingen geven
UÜ de „Blindenbode".
xto - Uwn jjt de eerste plaat* op de
propagandavergaderingen, die op Zon
dagmorgen worden gehouden, zoo
bijv. een vergadering, waar een sociaal
democratisch Kamerlid optrad. Een ver
gadering op het uur, waarop de gemeen
te des Heeren vergadert.
Trouwens telkens weer zien wij dat de
Zondag voor de propaganda wordt mis
bruikt. Het bewijst uit welk beginsel
deze zgn. neutrale bond leeft. Maar in
de tweede plaats spreekt die geest duide
lijk uit de minachting, waarmee in het
orgaan van den bond telkens weer ge
sproken wordt over de liefdadigheid, die
tot nu toe van particulieren kant den
blinden werd bewezen.
Men heeft niet dan woorden van
smaad voor de hulp, die om Christus
wille aan al die lijders geboden wordt.
De filantropie begrijpt niet wat de blin
den noodig hebben. Niemand heeft dit
begrepen vóór de neutrale blindenbond
opkwam. De blinden moeten niet langer
het voorwerp zijn van liefdadigheid en
nutteloos medelijden. Gevraagd wordt of
het niet allertreurigst is dat de blinden
tot nog toe aangewezen zijn op de hulp
van familieleden of op den steun van de
Diaconie.
Neen, de overheid moet optreden. De
staat moet helpen. Weg met de hulp der
familie en den zegen van den familie
band, weg met de zorg van de kerk van
Christus. De gemeenschap, de gemeen
schap zal alles moeten doen en voor al
les moeten zorgen.
Het is een eisch van recht, van recht
vaardigheid.
In het strijdlied van den Blindenbond
wordt dan ook gezegd: dat de blinde
moet worden bevrijd „van het filantro
pisch onderdrukken". De armoe moet
wijken. De overheid is daarvoor borg.
En het bondslied zegt: hoe walgt ons
hart de bittre bete van 't lang gewend
genadebrood.
Maar genoeg, om te doen zien hoezeer
deze bond arbeidt om het ook nog don
ker te maken in het hart der arme blin
den. Door daarin te werpen het socialis
tisch beginsel, dat ook hier weer blijkt
in schrille tegenspraak met de bede, die
ook den blinde als het volmaakste gebed
gegeven is en waarin niet tot den staat,
den socialistischen staat de bede om
het dagelijksch brood wordt gericht,
maar tot den Vader, Die in de heme
len is."
Wij moeten om des beginsels wille
deze actie met kracht weerstaan."
Wij hebben hieraan weinig toe te voe
gen.
Wie het bovenstaande aandachtig
leest zal moeten toestemmen, dat de
sterk rood getinte Blindenbond die zich
bij voorkeur den steun van H.H. predi
kanten tracht te verzekeren door ons
niet gesteund kan worden.
Overstrooming bij Bergen.
Tengevolge van den sterken regenval
der laatste dagen is Woensdag 'bij Bergen
de stuwdam van een meertje doorgebro
ken. Het water stroomde langs de rotsen
naar een reeds sterk gezwollen bergbeek.
Gruis, zand en steenen met zich sleurend
stroomde het water over wegen en tuinen.
Boomen, zelfs exemplaren van een hal
ven meter doorsnee, en telefoonpalen bra
ken af, tuinmuurtjes spoelden weg, diepe
gaten zijn in de wegen geslagen en een
weg is over een afstand van 600 meter
totaal vernield. In tal van tuinen liggen
zand en gruis enkele decimeters dik. Vele
kelders kwamen onder water te staan.
Op een 'kerkhof zijn verschillende zerken
omver geworpen.
Deskundigen schatten de schade aan
gebouwen toegebracht alleen al op onge
veer 100.000 Noorsche 'kronen. De geheele
door het water aangerichte schade wordt
op een 'half imilHoen kronen geraamd.
Het einde van den Chlneeschen
burgeroorlog?
De Chineesohe nationalistische partij
heeft een proclamatie tot de bevolking ge
licht, waarin gezegd wordt, dat de bur
geroorlog thans ten einde is.
De taaik der regeering ie nu vijf groote
vraagstukken tot oplossing te brengen, nl.
de opheffing der ongelijke verdragen met
de groote mogendheden, de bestrijding van
het communisme, de schepping van een
normaal belastingstelsel, de inrichting
van een nieuw bestmirsstelsel en tenslotte
de bevordering van het nationaal econo
mische leven.
De stad New-York geeft 2V2 millloen
voor werkloozen-steun.
Om de werkloosheid in den komenden
winter in Amerika te bestrijden, worden
steeds nieuwe maatregelen getroffen.
Behalve de 150.000 dollar, die de fi-
nancieele leiders van New-York besloten
hebben wekelijks voor dit doel beschik
baar te stellen, heeft de stad New-York
zelf voor de eerste maal in haar geschie
denis een bedrag van een millioen dol
lar voor werkloozenondersteuning uitge
trokken.
De wereldoogst van tarwe.
Volgens mededeeling van het Interna
tionale Landbouw Instituut te Rome blij
ken bijna alle graanoogsten minder op
te leveren, dan aanvankelijk was ver
wacht, vooral in Duitschland, Spanje,
Italië, Engeland en Nederland. Maar
hierbij moet in aanmerking genomen, dat
de oogsten in het vorige jaar zeer groot
waren, wel de grootste na den oorlog
In Noord-Afrika wordt een beslist slechte
oogst verwacht. De tarweoogst in de Ver.
Staten en Canada is circa 110 millioen
bushels grooter dan in het vorige jaar. In
Azië wordt, wegens den goeden oogst van
Britsch Indië, een aanmerkelijk hoogere
opbrengst verwacht dan vorig jaar. In
Australië en Argentinië zijn de met tarwe
bebouwde oppervlakten vermeerderd en
tot dusver waren de weersomstandig
heden goed. De wereldoogst van tarwe
(zonder Rusland) kan dan ook 185 tot
200 millioen bushels hooger worden ge
raamd dan vorig jaar en wel op totaal
3.656.000.000 bushels.
(Een bushel is een korenmaat van on
geveer 36 liter.)
Een spionnage-complot in Roemenië.
Over de ontdekking van een spionnage-
centrale in Roemenië wordt gemeld, dat
de eerste personen, die in hechtenis wer
den genomen, een aantal spionnen wa
ren, die zich per auto naar de Roemeen-
sche herfstmanoeuvres wilden begeven.
De organisatie zelf was reeds sinds on
geveer een jaar door de Roemeensche
autoriteiten in het oog gehouden.
Onlangs viel er een met bijzondere inkt
geschreven brief van de centrale, aan een
vertegenwoordiger te Weenen gericht, in
handen der autoriteiten, die er in slaag
den het geheimschrift te ontcijferen. In
verband hiermede vonden verschillende
huiszoekingen plaats. In het geheel zijn
er te Boekarest 67 personen, te Kron-
stadt, Klausenburg en in enkele andere
steden van Transsylvanië 35 personen in
hechtenis genomen.
Heel veel materiaal is er bij de huis
zoekingen in beslag genomen. De organi
satie beschikte over groote geldsommen.
Korte Berichten.
Uit Santiago wordt over de aard
beving, die langs de Ghileensche kust is
waargenomen, nog nader gemeld, dat ver
scheidene huizen zijn ingestort en dat
groote schade werd aangericht, terwijl
drie dooden en in totaal meer dan 200
gewonden te 'betreuren zijn.
President Hoover is doordrongen
van de urgentie van het nemen van maat
regelen om de werkloosheid te bestrijden.
Hij heeft een commissie benoemd waarin
ministers en ook de chef van de Federal
Reserve Board zitting hebben, welke com
missie middelen zal moeten beramen om
de werkloozen door den winter been te
helpen.
Tengevolge van het milde October-
weer zijn in Polen op tal van plaatsen
boomen en planten voor de tweede maal
in dit jaar begonnen te bloeien. In vele
tuinen staan de seringen, appelboomen
en aardbeien opnieuw in bloei.
Het centrum en eenige kleine par
tijen hebben bij den Duitschen Rijksdag
een wetsontwerp ingediend, inhoudende,
dat geen broodsoorten van zuiver tarwe
meel mogen worden gebakken, doordat
een zeker percentage roggemeel met het
tarwemeel moet worden vermengd. Koek,
beschuit enz. zouden buiten het gebod
vallen.
MacDonald beeft zich tegen het hef
fen van beschermende rechten verklaard.
Voigens de „Daily Herald" zal de Engel-
scbe regeering geen gevolg geven aan de
wenschen van den Engelschen landbouw
voor het invoeren van beschermende rec'h-
ton.
In de Zaterdag gehouden zitting
van den Duitschen Rijksdag werd het
voorstel om alle moties van wantrouwen
tegen de regeering ter sijde te leggen en
over te gaan tot de orde van den dag
aangenomen met 318 tegen 236 stemmen
en één onthouding.
Het conflict in de Typografie.
De Rijksbemiddelaar mr S. de Vries
Czn., heeft de partijen, welke betrokken
zijn bij het dreigend conflict in het ty-
pografenbedrijf, opgeroepen voor een
conferentie op a.s. Woensdag 22 Octo
ber in het stadhuis te Amsterdam en wel
de werkgevers om 10 uur des ochtends
en de werknemers om 11 uur.
De postvluchtdlenst op Ned.-Indië.
Het derde postvliegtuig, dat Vrijdag
te Athene is aangekomen, is Zaterdag
niet naar Kaïro vertrokken. Er zijn ten
aanzien van een oponthoud, in deze laat
ste stad moeilijkheden gerezen, die ech
ter zijn wij juist ingelicht dank
zij vooral de tusschenkomst van de En-
gelsche regeering, inmiddels uit den weg
zijn geruimd.
Verwacht mag nu worden, dat het
toestel spoedig verder gaat.
Bij de K. L. M. is bericht binnenge
komen, dat het eerste retourvliegtuig, de
PHAGR, Zondag te 14 uur van Bang
kok is vertrokken en te 17.30 te Allaha
bad is geland. Alles is wel aan boord.
Het tweede postvliegtuig, de PHAEO
is Zondag te 5.55 uur van Medan ver
trokken en te 14.10 te Bandoeng gearri
veerd.
Gestage groei van den Postcheque- en
Girodienst.
Aan het verslag over 1929 van den
Directeur van den Postcheque- en Giro
dienst, uitgebracht aan den Minister van
Waterstaat, blijkt dat sedert de herope
ning van den dienst de uitbreiding tel
ken jare is kunnen worden vastgesteld
en ook in het afgeloopen jaar in be
langrijke mate is voortgegaan. Niet al
leen het aantal postrekeningen maar het
gebruik van de rekeningen en de gelde
lijke omzet namen weder toe.
Het aantal postrekeningen, bij den
aanvang van 1929, 139282 bedragende
vermeerderde in dat jaar met 15438
nieuwe rekeningen; opgeheven werden
3423 rekeningen, zoodat er op 31 De
cember 151.297 of 12.015 meer loopen-
de waren dan bij den aanvang van dat
jaar.
Het aantal boekingen op de postreke
ningen steeg in vergelijking met 1923
met 16,3 pCt.
De geldelijke omzet bedroeg in
1928 f 10.072.342.596 en in 1929
f 11.109.842.722, dus 10.3 pCt. meer.
Behalve uit deze cijfers blijkt de toe
nemende beteekenïs van dezen dienst
ook uit de gemiddelden per rekening.
Opvoering van de snelheid der electrische
treinen.
De directie van de Nederlandsche
Spoorwegen heeft bepaald, dat de per
sonentreinen op het baanvak Amsterdam
Rotterdam, samengesteld uit electrisch
materiaal, al of niet 'gekoppeld met vier-
assig personenmaterieel, dat met een
snelheid van 100 'kilometer in 'het uur
mag worden vervoerd, mogen rijden met
een maximum-snelheid van 100 K.M. per
uur.
Tot dusver bedroeg de hoogst toegelaten
snelheid voor deze treinen 95 'kilometer
per uur.
De Zeppelin.
Het luchtschip de Graf Zeppelin heeft
gisteren geen tocht boven ons land ge
maakt. De komst van het luchtschip is
voorloopig uitgesteld.
Kapitein Lehman, de commandant van
de Zeppelin, deelt aan Het Leven mede,
dat dit uitstel verband houdt met de be
zwaren, welke door het hoofdbestuur der
posterijen zijn gemaakt tegen het inne
men en afgeven van post te Venlo op
Zondag.
De datum van de komst op een
werkdag boven Holland, zal 24 uur te
voren worden bekend gemaakt.
Hulde aan het hoofdbestuur der pos
terijen, dat zich voor dezen extra Zon-
dagsarbeid niet leende.
Het vorige jaar werden door ons hon
derden fietsjekkers en zwarte bonkers
omgezet, een bewijs, dat Uw fietsjekker
ook nu weer van J. HOOFTMAN Jr.,
Vlaemarkt, moet wezen. (Adv.)
Binnenland.
De dreigende staking in het drukkersbe-
drijf.
Het vijftigjarig bestaan der Vrije Univer
siteit. 1
Buitenland.
De Ghineesche burgeroorlog geëindigd?
De werkloozenzorg in Amerika.
Het Duitsc'he kabinet gered.
Vertegenwoordiger: A. A. DE BUCK.
Het gouden feest van da Vrije Univer
siteit, dat drie dagen zal duren, is heden
morgen begonnen met een gebedsure in
de Keizersgrachtkerk.
Het bedehuis was geheel gevuld met de
vrienden van de Hoogeschool. Naast de
directeuren waxen er vele hoogleeraxen
en studenten. Voorganger in dit gebeds
uur was Ds J. D. van der Velden, eme
ritus-predikant van de Geref. Kerk van
Kralingen, een der oudste leerlingen der
jubileexende Hooges'ChooL
Een klein deel der zaal en het podium
was gereserveerd voor speciale genoodig-
dien en voor de officieele gasten. Oinder
de speciale genoodigdea, die hier plaats
in de zaal hadden, bevonden .zich ver
schillende leden der familie 'Kuyper en
de familie Rutgers, leden van den Am-
sterdamsche Gemraad, Hoogleeraren der
Gem. Universiteit enz.
Enkele der speciale genoodigden, als
het lid van den Raad van State, Mr D.
P. D. Fabius, oud-Hoogleeraar der Vrije
Universiteit, de Deputaten der Generale
Synode van de Geref. Kerken tot oefe
ning van het Verband tusschen de Geref.
Kerken en de Theol. faculteit der V. U.
de vertegenwoordigers van de colleges
van Regenten en Bewindvoerders der
Coevorden-Adriani-stichting, de vertegen
woordigers van de Vereen, tot Chr. Ver
zorging van Krankzinnigen en van „Ge
reformeerd Schoolverband" en de perso
nen, wier antwoord op de uitgeschreven
prijsvragen een eervolle vermelding heb
ben verkregen, hadden hun plaats op
het podium, evenals de studenten der
V .U., voor wie de vakken links en rechts
van het orgel waren gereserveerd.
Te half twee betraden de Rector-Magni-
ficus Prof. Dr H. H. Kuyper, de hooglee
raren der V. U., allen in toga en met
baret, de zaai en achter de hoogleeraren
volgden de heeren, wie promotie tot eere
doctor in deze Senaatszitting zou plaats
hebben en de Senaat van het studenten
corps ,,N. N. D. B.". Langs het midden
pad begaf de stoet zich naar het podium,
waar de rector-magnificus zich naar de
katheder begaf, terwijl de hoogleeraren
links en rechts daarvan plaats namen.
Daarna betrad de tweede stoet de zaal
Zij bestond uit den Minister van Justitie,
Mr J, Donner, den Minister van O., K.
en W., Mr Terpstra; de vertegenwoordi
gers der Commissie van Toezicht ad art.
201 der H. O.-wet, de burgemeester van
Amsterdam, de heer W. de Vlugt, en de
wethouders, de heeren J. Douwes Jr, E.
Polak en Mr G. C. J. D. Kropman en
verschillende A. R. Eerste en Tweede
Kamer-leden.
Ook deze groep begaf zioh midden
door de zaal naar het podium, waar
links en rechts voor de katheder dei
plaatsen voor de officieele gasten waren
gereserveerd.
Toen dit deel der .officieele gasten ge
zeten was, betrad een .derde stoet de
zaal. Zij bestond uit twee afgevaardigden
der Kon. Academie van Wetenschappen,
de Rectores Magnifici en de secretaris
sen van de Senaten der Rijksuniversitei
ten te Leiden, Utrecht en Groningen, der
Gem. Universiteit te Amsterdam, der Tech
nisehe Hoogeschool te Delft, der Han-
delshoogeschool te Rotterdam, der Land-
bouwhoogeschool te Wagleningen, der Kei
zer Karei Universiteit te Nijmegen, der
R. JE. Hatidelehoogeschool te Tilburg en