No. 16
Zaterdag 18 Ootolier 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
C. 100SSE, St. Adriaanstr. Boes.
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
ibouw
uws
R
EERSTE BLAD.
WAT ZULLEN WIJ DOEN 7
RILLEN
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
de Assurantie Maatschappij
de „Nederlanden" van 1045
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
J
VADERLANDSCHE BANK
metjaarlyksche uitloiing
Agentschap van
door ve.'dflohte
di kwalificatie
eu den persoon
shonwing Jaten,
rhoogpte straf,
".o'ien Den
het O. M., dat
laar zelfbehoud
e zoogenaamde
die verdachte
iie niet serieus
Het O. M. is
aarheid van de
)eze man is ge-
ij het dan ook,
eerde opvatting
htende omstan-
ïemende eischt
angenisstraf en
lling van de
iet requisitoir,
ms werden op-
niet meester is
lezen eisch, dat
vindt.
arde tot ontslat,
in niet met ter-
regeering, en
van een lichte
stelling van de
ivlinder.
«vordering van
West-Zeeuwsch-
>t de gemeente-
rsch-Vlaanderen
adres:
Iheid is het, dat
of liever ge-
tste jaren aan
as groote scha-
en wonder dan
i dit zoo uiterst
ilmatig en op
is genomen,
eek de schade
it, mag het ver
lok hier met die
ar is gebleven,
eeft in dat op-
rricht.
besturen hebben
is gelden uit de
onzer Maat-
dat de thans
ladeveroorzaker
flauwd en met
et, en zulks niet
er eerstvolgende
irbreking telken
rerband met dit
beleefd de vrij-
edewerking van
op hoogen prijs
gemeenteraden
uden willen be-
van het weg-
nesten van den
en ander bij
iteld:
i voorschriften
volgens welke
p een bepaald
sten gezuiverd
p een bepaalde
n, ter vernieti-
ieverd;
rden uitgeloofd
ms reeds is ge-
ijzen in toepas-
ïg, dat onze ge
ring bij land- en
ook bij al dat
evordering kan
ur zich met de
uw college een
n.
gaarne, dat ook
schappij al bet
sal worden ge
in kwestie zoo
nd te werken,
strijding propa-
or woord en ge-
se Maatschappij
iën door de ge-
leeuwsch-Vlaan-
een telken jare
100 nesten in-
kas toe te voe-
aterdag 18 Oct
tsl. K.R.O.-uit,z.
n. 12.15—1.45
amofooïiplateai.
weekoverzicht,
ofoonplaten. 6.45
7.15—7.45 Le-
Onvolwaardigen.
-orkest. Optre-
de Laat. 11
ir: 298 M. Uitsl.
10.35 Morgen-
stooncert. 3.50
7.05 Pianospel,
t tweede bedrijf
•04.50 CMfPft-
rond. Orkestcon-
olisten.
>.20 Gramofoo-n-
icert.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. M455.
Bijkantoor te Middelbrug.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 250,
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers 10.05
Prijs der Ad vertentlRn:
1—1 regels 11,20, elke regel meer 30 et,
Bij abonnement belangrijke korting.
„Praat mij niet van politiek"! zei
iémand toen er in izijn presentie over de
noodzakelijkheid van politieke actie ge
sproken werd.
En hij vond onmiddellijk bijval. Poli
tiek, neen dat was wel zoo ongeveer het
laatste waarvoor men zich behoorde te
interesseer en.
Zulke uitingen staan niet op zichzelf.
Wie over belangen wil spreken,
over de malaise van dezen tijd, wie over
de moeilijkhedenin het bedrijfsleven of
over loonskwesties e.d. wil handelen, vindt
allicht een luisterend oor.
Maar politiek, daar voelt men niet
voor, of 't moest zijn dat daarvan -direct
aanwijsbare resultaten b.v. in den vorm
van steun voor een of andere tak van
volkswelvaart zou zijn te verkrijgen.
Echter niet voor politiek in het alge
meen.
Daar achten velen hun tijd, hun geld,
hun gaven, te kositbaar voor.
Nu willen wij' het hen die zoo spreken
wel gemakkelijk maken.
Er ziiften aan de politiek minder inoode
kanten, we ontkennen het niet
Wie heeft het niet meegemaakt dat hij
meende voor een beginsel te ijveren, ter
wijl later bleek, dat hij dienst (had gedaan
om een bepaald persoon op het kussen
te zetten of te houden.
Er moet in de politiek vaak worden ge
schipperd. Wie wat bereiken wil, ook op
principieel gebied, moet zich vaak met
weinig tevreden stellen. Het compromis
met al de schaduwzijden daarvan is in vele
gevallen noodig om iets te bereiken.
Zoo ergens, dan zijn er op dit gebied
„teleurgestelde verwachtingen".
Dit alles en nog veel meer kan voet
stoots worden toegegeven, ad willen wij
hierbij niet verzwijgen dat de ciitiek niet
altijd billijk is.
Er is dat vergeten we ook niet
in en door de staatkundige actie in den
loop der jaren heel wat bereikt.
Of denkt men dat de gelijkstelling voor
onze scholen en voor onze onderwijzers
verkregen zou zijn, indien groote figuren
als Kuyper en Lohman uit de hoogte op de
poütiek hadden neergezien?
Is er iemand die durft volhouden, dat
ondanks alle fouten en gebreken, door de
Christelijke politieke partijen op velerlei
gebied niet veel is bereikt, zoowel wat be
treft het weerstaan van het 'kwade, het be
waren van wat verkregen werd en het
voortbouwen op de beproefde Christelijke
grondslagen van ons volksleven?
Toch kunnen we er in komen, dat er
menschen zijn, die zich vooral in onzen
tijd nu de staatkundige strijd een heel
ander karakter 'draagt dan voorheen, van
den pölitieken strijd en van de politieke
actie afkeerig toonen.
Maar dan zouden we er toch op willen
wijzen, dat men, zoo doende, bezig is de
zaken op den kop te zetten.
De groote vraag is onder Christenen
toch niet, mag niet zijn, waarvoor wij
ons gelieven te interesseeren, maar d e
groote vraag is wat God van
ons eischt I
Daar gaat het om.
Dat is het punt dat hier den doorslag
heeft te geven.
En 'dan komt de zaak toch wel wat an
ders te st aan.
Want dan 'geldt ook hier: niet mijn
wil, maar Uw wil, Vader in den hemel,
geschiede.
God heeft ons volk groote voorrechten
geschonken.
Het staatkundig leven 'heeft zich hier
onder Gods bestel, heel anders ontwikkeld
dan in andere landen.
God heeft het zoo beschikt, dat de
volksinvloed zich 'kan laten gelden.
Dat is een gToot voorrecht Maar een
voorrecht dat verplichtingen met zich
brengt.
'Deze verplichting, dat wij ,ook in en
door het politieke leven hebben mee te
werken aan de behartiging van de lands
belangen, aan de toepasssing van de
Christelijke beginselen,, aan de verheerlijk
king van den Naam onzes Gods.
En nu is 'twel heel gemakkelijk als
wij ons onttrekken en zeggen, dat we daar
mee niet te maken hebben, maar dacrme*
«ija w aitt kla&ri
LEVERING VAKKUNDIG:
ook op voorschrift van H.H. Doktoren.
DOET UW VOORDEEL KOOPT BIJ ONS.
Als God ons roept, dan hebben wij te
geh oorzamen.
De winter staat voor de deur.
De voorbereiding van de Staten- en
Raadsverkiezingen vraagt straks weer
de aandacht.
Wat zullen wij doen? -
'Ons terugtrekken? Weigeren onze
schouders te zetten onder het werk? Ons
aan onze roeping trachten te onttrek
ken?
Of zullen we in gehoorzaamheid doen
wat 'God van ons vraagt, niet al zuch
tende, maar met vreugde, dankbaar dat we
waardig geacht worden iets te mogen
doen?
Laat die vraag ons eens ernstig bezig
houden.
Het antwoord kan niet twijfelachtig zijn.
DE VRIJE UNIVERSITEIT.
De Vrije Universiteit jubileert.
Op feestelijfce wijze en in dankbare
stemming zal in 't begin van de volgende
week het 50-jarig bestaan van deze stich
ting worden herdacht.
Voor herdenking, voor feestelijke her
denking is hier wel reden. Zelfs in deze,
in meerdere opzichten donkere dagen.
Immers, hier is gebleken de waarheid
van het woord: Nooit kan 't geloof te
veel verwachten.
Het zag er op onze vaderlandsche erve
treurig uit, een halve eeuw geleden. De
invloed van hen die aan Gods Woord
wenschten vast te houden was gering.
Zelfs voor de ontwikkeling en de in
standhouding van het Chr. lager on
derwijs moest een, naar het scheen,
hopelooze strijd worden gestreden.
En juist in die dagen had men den
stouten moed, den g e 1 o o f s moed, een
Vrije Universiteit, een hoogeschool qp
Geref. Grondslag te stichten.
Het scheen een hopeloos pogen.
Als dan ook het liberale Handels
blad bij' dei [Opening van de V. U.
schreef: Wij bewonderen de geestdrift,
en waardeeren de geestkracht, die hem
en de zijnen tot deze ons onmoge-
lq'k toeschijnende poging moed
geeft", dan werd daarmede vertolkt wat
leefde, ook in het hart van veien wier
vurig gebed opging voor den groei en de
wasdom van deze stichting.
Maar het i3 anders gegaan dan velen
hoopten en anderen vreesden.
De Vrije Universiteit in het geloof ge
sticht an in het geloof in stand gehouden,
is gebleven, en is uitgegroeid tot 'n hoo
geschool, die direct en indirect groote
invloed op ons volksleven heeft uitge
oefend. Een invloed, veel grooter dan ook
maar biji benadering is aan te geven.
En groot zijn ook de verwachtingen die
we van deze school voor de toekomst
mogen hebben, als blijft leven het ge
loof der stichters en als vastgehouden
wordt aan de Gereformeerde belijde
nis, waarin deze stichting haar steunpunt
vond en vindt.
I De Vrje Universiteit jufcLesrt.
Wat onmogelijk scheen is werkelijkheid
geworden.
Gedurende een halve eeuw is deze
stichting geweest als een helderschgnend
licht op den kandelaar.
Wij gedenken in deze dagen met lief
de en eerbied do geloofshelden die de
Vrije Universiteit in het leven riepen.
Wij danken God voor wat Hij in haar
aan ons volk heeft geschonken.
En voor de toekomst is onze wensch
en bededat z ij groeie en bloei e,
de V r ij' e Universiteit, ons volk
tot heil, Gods Naam ter eerel
Sombere balans.
Het staat nu wel vast, dat er tengevol
ge van den storm, die op 18 en 19 Sep
tember veertig uur aan één stuk aan de
kust van Bretagne heeft gewoed, onge
veer tweehonderd visschers zijn omgeko
men. Alle hoop op den terugkeer derge-
nen die vermist wodren, is thans opgege
ven. In het geheel zijn er 20 visschers-
vaartuigta niet teruggekomen.
Hooge salarissen in Rusland.
ïn Rusland wordt honger geleden en
het volk wordt vreeselijk verdrukt. Tien
tallen menschen worden zonder vorm
van proces neergeschoten en het volk
zelf krijgt de schuld van de mislukking
van het vijf-jaren-plan.
En, ondanks dat alles, worden er in
Rusland reusachtig hooge salarissen
uitbetaald. Eenige maanden geleden
heeft de Russische regeering den direc
teur van openbare werken der stad
Frankfort, ir. dr May, weten over te
halen om zijn werkkracht en organisa
tietalent ter beschikking te stellen van
de sovjets.
Ir May krijgt een salaris van 150.000
goudmarken, waarvan er 100.000 in
Duitschland moeten worden uitbetaald.
Er zijn tientallen Amerikaanache en .En-
gelsche ingenieurs bij de sovjets in
dienst getreden om de industrialiseering
door te voeren en het economisch bank
roet zoo lang mogelijk uit te stellen. Hei
Russische volk wordt met de zweep ge
regeerd en aan den honger en de ver
nietiging prijsgegeven. Voor de buiten
landers echter heeft men goud genoeg.
Korte Berichten.
De Rosmeensche minister van bin-
nenl. zaken maakt bekend, dat de po
litie een uitgebreide spionnage-af.'aire op
het spoor is gekomen. .Alle deelnemers
ongeveer 60 personen, zijn opgespoord,
enkelen hunner zijn reeds gearresteerd. Bij
huiszoekingen is reeds een groote hoe
veelheid materiaal gevonden.
De winkelsluitingswet.
De Chr. Middenstandsvereeniging heeft
een adres tot de Eerste Kamer gericht
waarin met klem wordt aangedrongen
op de aanvaarding van het wetsontwerp
tot regeling van de winkelsluiting en
met kracht geprotesteerd wordt tegen de
agitatie door een bepaalde groep van
Middenstanders tegen de aanneming
van het wetsontwerp verwekt, in het bij
zonder om de daarin opgenomen rege
ling voor den Zondag.
De Zeppelin.
Het weekblad „Het Leven" meldt:
Oorspronkelijk had het hoofdbestuur
der poserijen zijn volle medewerking
toegezegd voor het opnemen en afgeven
van post te Venlo door de Zeppelin.
Na deze toezegging werd echter de
komst van de Graf Zeppelin boven ons
land verschoven van Zaterdag op Zon
dag, waarin het hoofdbestuur der pos
terijen aanleiding vond, zijn medewer
king om principieele redenen te weige
ren.
Het conflict in het drukkers- en kranten-
bedrijf.
Een bericht van V.D. uit Amsterdam
meldt:
Da federatie der drie werkgeversorgani
saties heeft een .brief ontvangen, onder
teekend door de secretarissen van den
Algemeenen Nederlandschen Typografen
bond, den Nederl. R.K. Grafischen Bond,
den Nederlandschen Ghristelijken Grafi
schen Bond en den Nederlandschen Litho-
Foto e>n Chemiigrafischen Bood, die als
volgt luidt:
„Aangezien de onderhandelingen over
voortzetting van de tot 25 Oct. 1930
geldende collectieve arbeidsovereenkomst
in de typografie en het rasterdiepdruk-
bedrijf niet tot resultaat hebben geleid en
alle besprekingen zijn afgebroken en wij
een contractloon periode ongewenscht
achten, zullen wij onzen leden adviseeren,
het werk na 25 Oct. te staken en niet
weder aan don arbeid te gaan, alvorens
met de drie patroonsbonden, tezamen vor
mende de Federatie van Werkgeversorga
nisaties in het Boekdrukkersbedrijf, over
eenstemming over een nieuwe collectieve
arbeidsovereenkomst zal zijn verkregen."
De werknemers zullen dus trachten,
op 27 October als één man buiten de
werkplaatsen te staan.
De werkgevers zullen aan hun werk
nemers mededeelen, dat deze bij opvol
ging van het advies van hun besturen
onrechtmatig handelen, namelijk in strijd
met de verplichtingen, die zij krachtens
de wet gehouden zijn, tegenover hun pa
troons na te komen, en dat de gevol
gen van een dergelijke houding voor hun
verantwoording komen.
voor belaste waarden,'s-GRAVENHAGE
q j tegen beurskoers f
/q OBLIGATIËN 9
HET DREIGEND GONFLICT IN DE
TYPOGRAFIE.
In verband met het dreigend conflict in de
Typografie heeft de Standaard een on
derhoud gehad met den voorzitter van den
Ned. Chr. Grafische® Bond, den heer Hofman.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
In antwoord op onze vraag, om welke
redenen de arbeidersorganisaties de C.A.O.
hebben, wees de heer Hofman er of, dat van
het jaar 1914 af in het typografisch bedrijf
steeds een C.A.O. heeft bestaan en dat wan
neer het in die jaren ging over afsluiting
eener nieuwe C. A. O. de tusschen partijen
gevoerde onderhandelingen steeds tot over
eenstemming hebben geleid.
Doch daarbij hebben de werknemers-organi
saties telkens verslechteringen in de positie
der werknemers aanvaard. In 1923 heeft er
loonsverlaging en arbeidstijdverlenging plaats
gehad, in 1925 weder loonsverlaging, terwijl
toen de ploegendienst is ingevoerd en in 1927
toen van de zijde der werknemers voorstel
len inzak® loonsverhooging werden gedaan, zijn
die door de werknemersorganisaties terugge
nomen, omdat de werkgevers verklaarden, dat
het bedrijf deze vermeerdering van lasten
niet kon dragen.
Onder de werknemers bestaan echter ern
stige bezwaren tegen de bepalingen, waar
onder gearbeid wordt. Met name wat be
treft de indeeling der gemeenten in zeven
klassen, waarbij Amsterdam en Watergraafs
meer zijn geplaatst in de eerste klasse, steden
als Rotterdam en Den Haag in de 2e klasse
een stad als 's Hertogenbosch in de 4de klasse
en een plaats als Eindhoven in de 5de kl.
(onlangs is Eindhoven echter in de 4de kl.
geplaatst) en ten 2e wat betreft da loonen
die naar hun meening verbetering behoeven
(in de le klasse is b.v. het loon van een
gewonen zetter of drukker f 35.04, in de
tweede klasse f34.08.
Toen nu op 8 Sept. 1.1. de onderhande
lingen over het afsluiten van een nieuwe
C.A.O. aanvingen, zijn gelijktijdig de wen-
schen, die de werkgevers en da werknemers
hadden, ter tafel gebracht.
Toen bleek, dat de werkgevers o.a. wensch.
ten (wij zullen ons tot de hoofdzaken be
palen): Invoering van den ploegendienst, zoo-
dat de arbeid zou kunnen worden verricht
tussshen 's morgens 5 en 's avonds 10 uur
(Zaterdags tot 's middags 3 uur) thans
is dat tusschen 's morgens 6 en 's avonds 7
uur verandering in de rechtspositie (de
ontslagregeling), invoering van een hernieuwd
examen op 23-jarigen leeftijd en invoering
van een groepsminimum.
De wenschen der werknemers kwamen in
hoofdzaak neer op het volgende: Loonsver
hooging en wijziging in de klasse-indeeling
wat voor de gemeenten der 1ste klasse zou
neerkomen op verhooging van het uurloon
met 3 cent en voor de gemeenten in de
andere klassen op verhooging van het uur
loon met 5 cent; voorts beperking van den
nachtarbeid in de dagbladbedrijven, waarbij
als gewenscht werd geacht van elke 3 weken
1 week nacht- en twee weken dagdienst; uit
breiding van het aantal vacantiedagen van
6 tot 9; het maken van een iets gunstiger
verhouding van het in kleine drukkerijen te
werk te stellen aantal jongens; beperking van
den ploegendienst en beperking van het over
werk.
Van de zijde der werkgevers werd' echter
verklaard, dat naar hun meening geen zwaar
dere lasten op het bedrijf konden worden
gelegd en waar dit van de zijde der werk
gevers werd vooropgesteld, meenden de ver.
tegenwoordigers der werknemers, dat verder
onderhandelen geen zin had.
De onderhandelingen zijn toen ook niet ver
der voortgezet, en gedurende de daarop vol
gende vijf weken hebben de partijen geenerlei
contact gehad.
Beid® partijen waren echter onbevredigd,
dat in de onderhandelingen de kwestie niet
verder was doorgesproken en dit heeft er
toe geleid, dat de voorzitter der onderhande
lingscommissie, de heer J. H. van Lonk
huizen, partijen bij elkaar heeft geroepen ter
bespreking van de vraag, of men het mogelijk
achtte door nadere bespreking tot overeen
stemming te komen.
Deze conferentie heeft Maandag 13 Octv
-taats gehad en daar is bovenvermelde vraag
bevestigend beantwoord. En in de bespre
kingen, die daarop zijn gevolgd, sija toen
Binnenland.
De besturen der werknemersorganisaties ad
viseeren tot staking in do typografie.
De Tweede Kamer over da Zuid«rzee-steunwet
en het Vlootplan.
Gemeenteraad van Vlissingen. Behandeling der
Gemeentebegrooting.
Buitenland.
Hevige brand te Luik.
Vertegenwoordiger: A. A. DE BUCK.
van beide zijden enkele hoofdpunten naar
voren gebracht, n.1. van de zijde der werk
gevers: het hernieuwd examen op 23-jarigen
leeftijd, den ploegendienst, de kwestie der
rechtspositie en die van het groepsloon
en van de zijde der werknemers: de klasse-
indeeling en de loonsverhooging, den arbeids
tijd in dagbladbedrijven, de uitbreiding der
vacantie en de verhouding van volwassen
en jonge arbeiders in kleine bedrijven.
Bij de bespreking dezer punten bleek, dat
de kwesties van het hernieuwd examen en
van de verhouding der volwassen en jonge
arbeiders in kleine bedrijven geen struikel
blok zouden vormen. Doch bij de bespreking
over de loonsverhooging en klasse-indeeling
liep het anders. Van de zijde der werkgevers
werd n.l. medegedeeld, dat men bereid was
het uurloon te verhoogen op 1 Jan. 1931
met 1 cent, op 1 Jan. 1932 nogmaals met
1 cent en op 1 Jan. 1933 nogmaals met 1
cent, echter met dien verstande, dat de 3e
cent niet zou gelden voor de gemeenten der
lste loonklasse (Amsterdam en Watergraafs
meer) en dus zou worden gebruikt om te
komen tot inkrimping van het verschil tus
schen de klassen. Daarbij werd echter uit
drukkelijk medegedeeld, dat dit het uiterste
was, waartoe de werkgevers bereid waren,
en waar dit werd vooropgesteld en daardoor
iedere verdere bespreking dezer punten over
bodig kon worden geacht en de werknemer»
met dit uiterste waartoe de werkgevers be.
roid waren meenden geen genoegen te kun-
nen nemen, zijn de onderhandelingen toen
weder afgebroken en zijn de andere punten
niet in bespreking gekomen.
Zoo staan thans de zaken.
En wat nu? zoo vroegen wij den heer
Hofman. I
Doch op deze vraag kon hij ons geen ant
woord geven. Wlant wat den Ned. Chr. Graf.
Bond betreft (en zoo is het ook natuurlijk
in de andere Bonden) de bestuurders, die hun
organisatie in de onderhandelingen hebben
vertegenwoordigd, moeten nu verslag uitbren
gen in de vergadering van het hoofdbestuuj,
dat dan nader zal hebben te beraadslagen
en te overwegen wat thans zal dienen te wor
den gedaan.
Aan een artikel in de „N. R. Crt." is het
volgende ontleend:
Aanvankelijk is van de zijde der werk
gevers, (nadat de werknemers de C. A. O.
hadden opgezegd) bepleit, dat de standaard-
geldloonen, zooals" die in de geldende collec
tieve overeenkomst waren omschreven, eenigs-
zins zouden worden, verminderd. Daarvoor
waren inderdaad goede redenen bij te bren
gen. Onder de bedrijven, die allengs meer en
in steeds toenemende mate de ellendige ge-
volgen van de oeeonomische crisis, welks
over de gansche wereld heerscht, aan den
lijve zullen gaan ondervinden, behoort zeker
niet in de laatste plaats het drukkersbedrijf.
Ieder kan dat in zijn naaste omgeving ont
waren. Drukwerk is mede ten gevolge van
de, in vergelijking met andere bedrijfstakken,
vrjj hooge arbeidsloonen, niet goedkoop, en
wordt door het publiek tamelijk duur gevon.
den. Vanzelf wordt daardoor in een tijd1 van
malaise gepoogd, op de kosten van drukwerk
uit te sparen.
Wat de dagbladen betreft, zij hebben al
sinds jaren ontdekt, dat de omvang van hun
advertentie-kolommen een nooit falende meter
voor de afneming of toeneming van het be
drijfsleven is, en de meter heeft, na eenige
al- en opgaande beweging, den laatsten tijd
in vergelijking met de gelijknamige maanden
van verleden jaar essne sterk dalende richting
ingeslagen. Men kan er eena theoretische dis
cussie over opzetten, of het goed gezien
ie van het bedrijfsleven is een tijd, waarin het
