Donderdag 16 October 1930
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Boes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Met de ontruiming zal, voor wat bot
Binnenland
Gemeenteraad van Middelburg.
Weth, de Veer is het daarmee niet
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Het voorstel van B. en W. wordt aan-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA,
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44435.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers 10.05
Prijs der AdvartentlRs:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Brutaal.
Wegens de groote hitte moesten op 29
Augustus 1.1. de openbare scholen te Vlis-
singen worden gesloten. In de Vlissing-
sche Courant stond dien avond een niet-
officieel bericht, dat op die scholen ook
30 Aug. des morgens geen onderwijs zou
worden gegeven. Echter bleven, ofschoon
dit bericht niet door B. en W. werd be
vestigd, een zes-tal leerkrachten toch uil
de school weg, waarom zij tegen 10 Sept.
d.a.v. ten stadhuize ter verantwoording
werden geroepen.
Nu stond op 12 September daarover
in de Vlissingsche Courant een ingezon
den stuk van den welbekenden Bond van
Ned. Onderwijzers, aangesloten bij het
socialistische Ned. Vakverbond, waarin
aan het slot weTd gezegd: „dat men de
houding van B. en W. nergens anders
aan toe kon schrijven, dan dat de hitte
van de laatste Augustusdagen ook op hen
van invloed is geweest."
Geen wonder, dat B. en W. met een
bestuur van zulke volksopvoeders tot
christelijke en maatschappelijke deugden
de relatie heeft afgebroken, tenzij het
zijn excuses voor dergelijke onbeschoft
heden aanbiedt.
"Wie breekt de openbare school nog
verder af?
Doch, als de heeren nu geen veront
schuldigingen aanbieden?
Moeten B. en W. dan maar aan zulko
mensehen de opvoeding der openbare
schooljeugd blijven toevertrouwen?
De president van den Duitschen Rijksdag.
Na een wannen strijd van een paar
dagen is Lodbe dan toc'h herkozen als
president van den Rijksdag. Bij. de eerste
stemming gistermiddag heeft hij welis
waar niet de absolute meerderheid van
298 stemmen kunnen behalen, maar bij
de berstenuming, toen 269 stemmen op
hem werden uitgebracht, bleef hij den
voorzitter van de Duitedhe Volkspartij,
Scboltz, met 60 stemmen de baas.
Het resultaat van deze verkiezing werd
aan de rechterzijde met kabaal en gehoon
en door de sociaal-democraten met ap
plaus 'begroet.
Onder groot tumult der Natdonaal-so-
cialisten aanvaardde de nieuwgekozen
president van den Rijksdag zijn functie.
De onrust in Britsch-Indië.
In het wekelijksch verslag van de
Britseh-Indisohe regeering over den toe
stand des lands, wordt gewag gemaakt
van een voortdurende verbetering in het
binnenland, in het bijzonder in Madras,
Bengalen en Punjab. In de meeste pro
vincies is de burgerlijke ongehoorzaam
heid practisch geëindigd. In de Centrale
provinciën neemt de inbreuk op de
boschwetten af, hoewel nog botsingen
met de politie voorkomen. Hier zoowel
als in andere provinciën neemt het pos
ten voor de drankzaken af, maar een ge
volg van deze beweging is, dat het on
wettig 'distilleeren is toegenomen.
Do bovoot van vreemde goederen is
nog de voornaamste wijze van agitatie
door het congres.
In de afgeloopen week is een verorde
ning op de onwettige organisatie afgekon
digd, waardoor de regeering land en ge
bouwen van onwettige organisaties in be
slag kan nemen. Verder is 'het lidmaat
schap van een onwettige organisatie tot
een strafbare overtreding verklaard. In
het presidentschap Bombay heeft men,
in 't bijzonder in Gujerat de bepalingen
ten aanzien van particuliere eigendom
men in toepassing gebracht, waardoor
het vormen van hoofdkwartieren der on
ruststokers in particuliere woningen
wordt tegengegaan.
Een maalgebod voor het Engelsche
rijk?
De Engelsche regeering heeft 'zich in
de Dinsdag gehouden zitting van de
Britsche Rijkseonf ereniti e bereid ver
klaard een conltigenteeringsstelsel voor
tarwe in te stellen. Volgens dit plan zou
aan de Engelsche maalderijen worden
voorgeschreven, een bepaald percentage
tarwe uit de Britsche dominions te ver
malen, om zoodoende den landbouw la
de IMiïche oversea»oho ««westen een re
gelmatig afzetgebied in het moederland
te verzekeren. De verschillende overzee-
sohe delegaties schijnen, voor zoover men
georiënteerd is, de voorstellen der En
gelsche regeering niet ongunstig te 'heb
ben opgenomen. Zij zouden tenminste de
basis voor verdere onderhandeling om
trent deze kwestie kunnen vormen. Dat
gedeelte der Engelsche pers, dat- voor
vrijhandel is, is over de inconsequentie
der Engelsche regeering tamelijk verstoord
en veroordeelt scherp, dat zij' door zul
ke, per saldo als absoluut protectionis
tisch aan te merken plannen tegen haar
eigen vrijheidsbeginsel in .handelt. Ook
de conservatieve pers staat tamelijk wan
trouwend tegenover de voorstellen.
Bierglazen en stoelpooten.
T.e Schwerin is het bij een nationaal-
socialistische vergadering tot een hevig
handgemeen tusschen nationaal-socialis-
ten en politieke tegenstanders gekomen.
Men ging elkaar met bierglazen en
stoelpooten te lijf, zoodat ten slotte een
15-tal personen weggedragen moesten
worden.
Te Dessau trok een troep nationaal-
socialisten gisteravond laat door de Leip-
zigerstrasse, toen plotseling van uit een
communistisch lokaal, de communisten
'n bombardement met bierflesschen op
hen openden. Vervolgens kwamen de
communisten naar buiten, waarop een
ernstig handgemeen ontstond.
Vier nazi's moesten zwaar gewond naar
het ziekenhuis gebracht worden. Twee
anderen werden licht gewond. Eenige
communistische belhamels werden gear
resteerd.
Stijgende werkloosheid in Amerika.
Het officieel bureau voor de statistiek
te Washington deelt mede, dat de werk
loosheid in de Ver. Staten gedurende de
maand September met 1 p£t. is gestegen.
Naar men weet, beschikken de Veree-
nigde Staten niet over een volledige werk
loosheidsstatistiek en het bureau ontleent
zijn cijfers dan ook aan de gegevens, ver
strekt door 40776 ondernemingen in 13
van de voornaamste industrieën.
Hebben de cijfers dan ook al geen po
sitieve waarde, in elk geval hebben zij de
relatieve waarde om aan te toonen de
tendenz van de stijgende werkloosheid in
de Amerikaansche industrie.
Ernstig spoorwegongeluk in Spanje.
Volgens een bericht uit Vigo is een D-
trein op het traject VigoMadrid ont
spoord. De locomotief, de postwagen en
de eerste vier personenwagens liepen uit
de rails.
Onmiddellijk is uit Vigo een hulptrein
naar de plaats der ontsporing vertrokken.
De machinist is om het leven gekomen,
een stoker en talrijke reizigers zijn ge
wond.
Volgens een later bericht zouden er
veertig gewonden zijn, van wie enkelen
in zeer ernstigen toestand verkeeren.
Schoolkinderen moeten werken.
In Bulgarije is een wet van kracht ge
worden, waarbij bepaald wordt, dat alle
(schoolkinderen in Bulgarije voortaan moe
ten werken.
Alle scholen in Bulgarije zijin verplicht
om minstens twee maal per jaar gedu
rende een week produotieven arbeid te
leveren ten bate van school, rijk of ge
meente.
Bij de nieuwe redactie van het wets
ontwerp werd bepaald, dat er slechts
één week verplichtend werd gesteld.
Wanneer het echter niet mogelijk zou
zijn om gedurende een week nuttig werk
voor de schoolkinderen te vinden, dan
is het ooilege van onderwijzers met het
schoolbestuur bevoegd, om de .arbeids
week te laten vervallen.
De arbeidsweek duurt vijf daigen. De
kinderen heneden den leeftijd van 14
jaar moeten dan 6 uur per dag werken:
kinderen, die ouder zijn dan 14 jaar
8 uur per dag.
De navolgende werkzaamheden mogen
door de kinderen verricht worden:
schoonmaken 'en opnieuw verven van de
schoollokalen, de bibliotheek in orde
brengen, tuinarbeid, de speelplaats, schoon
houden en tuintjes aanleggen, de barak
ken voor de vakantiekolonies vernieuwen
en in gereedheid brengen enz.
De onderwijzers bepalen, welk werk
ieder der leerlingen zal verrichten.
Do tentoonstelling te Antwerpen.
"Woensdag 5 November zal met het ont
ruimen der tentoonstellingsgebouwen een
begin kunnen worden gemaakt.
Nederlandsehe paviljoen betreft, naar
schatting ruim een maand heen gaan. Het
paviljoen zelf is, voor een betrekkelij'k
hoog bedrag, aan een Belgische firma
verkocht.
Ook het Italiaansche paviljoen, waar
zeer veel en nog goed bruikbaar hout in
zit, is reeds verkocht en wel voor een
bedrag van 300.000 frank.
Korte Berichten.
De werkloosheid in Engeland is in
de week van 6 October verder toegeno
men, n.I. met 14.502 tot 2.176.191. Er
zijn 968.955 meer werkloozen dan een
jaar geleden. Bijzonder opmerkelijk is de
sterke toeneming van de voortdurende
werkloozen van 1.446.528 tot 1.474.670.
Het is gisternacht te Londen de
warmste Octobernacht geweest sinds 1921
Hitier heeft in persgesprekken de
relletjes van Maandagavond uitdrukke
lijk veroordeeld. Hij verklaarde zelfs elk
nationaal socialist, die er aan deel heeft
genomen, -onmiddellijk te zullen doen uit
sluiten uit de partij,.
De .Nationaal-socialisten hebben in
den Duitschen Rijksdag een voorstel in
gediend, dat een vermindering van sa
larissen van den Rijkspresident en van
alle ministers, evenals de .vergoedingen
der afgevaardigden met 50 pet voorziet.
Zooals men reeds weet, hebben de soci
aal-democraten een wetsontwerp inge
diend, waarbij de vergoeding voor de
afgevaardigden met 25 pat verminderd
wordt.
HET CONFLICT IN DE TYPOGRAFIE.
Geen overeenstemming bereikt.
Door de partijen in de typografie is eer
gisteren en gisteren vergaderd, om te
trachten tot overeenstemming te komen
betreffende een nieuw collectief arbeids
contract. Deze overeenstemming, zoo deel
de men ons van werkgeverszijde mede,
is niet bereikt. De patroons boden aan
een loonsverhooging van 3 cent per uur,
geleidelijk in te voeren. De werknemers
handhaafden echter hun eisch van 5 cent
per uur, eveneens geleidelijk in te voeren.
Daar de palroonsdelega'.ie, die aanvanke
lijk op het standpunt stond, dat in de
huidige omstandigheden geen loonsver
hooging mogelijk was, terwille van het
behoud der samenwerking, dit uiterste
voorstel van 3 cent per uur had gedaan
en de werknemers dit aanbod onaanne
melijk achtten, moest de voorzitter ten
slotte wel de conclusie trekken, dat ver
der onderhandelen nutteloos was en heeft
de patroonsdelegatie der onderhandelings
commissie haar mandaat ter beschikking
gesteld van het algemeen hoofdbestuur
der federatie.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer heeft op voorstel
van den voorzitter besloten reeds de vol
gende week met de avondzittingen op
Dinsdag en Donderdag te beginnen. Dan
zullen de interpellaties-Cramer over het
rapport-Hillen en -Albarda over de radio-
censuur worden behandeld.
Opdrijven van kolenprijzen.
Het Tweede Kamerlid de heer Bierema
heeft aan den minister van Waterstaat
de volgende vragen gesteld.
Is het juist, dat ten gevolge van een
in Juni 1929 tusschen kolenproducenten
gesloten prijsakkoord, waarbij ook de Ne
derlandsehe Staatsmijnen zich aansloten,
de kolenprijs gemiddeld met ruim fl per
ton is gestegen en de Nederlandsehe ko-
lenverbruikers dientengevolge 16 miLioen
per jaar meer betalen dan zonder die
prijsafspraak het geval zou zgn geweest,
en indien niet, waarom niet?
Is het juist, dat onze Staatsmijnen zich
ook thans weer bij de West-Europeesche
prijsrege'ingen zullen aansluiten, ten ein
de te trachten de kolenprijzen te doen
stijgen?
Acht de minister het in het belang
van de Nederlandsehe kolen verbruikers,
dat onze Staatsmijnen medewerken door
middel van kunstmatig verhoogde kolen
prijzen, de elders in de mijnindustrie be
staande moeilijkheden te verichten, of is
de minister van oordeel, dat de toestand,
waarin onze mijnen verkeeren, daartoe
dringt?
Is de minister niet van oordeel, dat in
tijden van malaise het voor de werkge
legenheid van het allergrootste belang is,
dat de productiekosten zoo laag moge
lijk worden gehouden en dat een opdrijven
der kolenprijzen met dat streven ten
eenenmale in strijd is, terwijl ook de
gebruikers van huisbrand daarvan dupe
worden?
Indien het in de vorige vraag bedoelde
bevestigend mocht worden beantwoord,
wil do minister dan maatregelen nemen
ten einde te voorkomen, dat onze Staats
mijnen aan prijsafspraken ten nadeele der
consumenten deelnemen?
Postvlucht op Ned.-Indië.
Het tweede postvliegtuig naar Indië ver
trok gisterochtend 6.15 van Karachi en
landde om 9.35 te Jodphur. Het vertrok
vandaar weder te tien uur en arriveerde
om 14.55 te Allahabad. Alles is wel aan
boord. Heden wordt de reis voortgezet.
Regeling van de pacht.
De heeren Hiemstra c.s. hebben op
het wetsontwerp pachtwet een amende
ment ingediend met de bedoeling de
pachtcommissie te laten oordeelen over
alle nieuw te sluiten pachtovereenkom
sten. ||l.
De malaise in den landbouw.
Binnenkort zal naar „Het Volk" meldt,
■te Groningen een vergadering warden ge
houden, in welke de 'huurders van land
bouwbedrijven zullen bijeenkomen in
verband met het plan, om, met het oog op
den malaisetijd ,een verzoek in te dienen
om de pachten en huren op een lager
peil te brengen.
Een oommissie zal daartoe worden in
gesteld.
Ned.-Indië telt zestig millioen zielen.
Het voorloopig resultaat van de door
geheel Ned-Indië gehouden volkstelling
is, dat geheel Ned-Indië een bevolking
heeft van 60.000.000 zielen.
De crisis in de Nederl. Reisvereeniging.
Het hoofdbestuur der Ned. Reisvereeni
ging heeft thans kennis gekregen van
financiëele gegevens, die door afgetreden
hoofdbestuursleden sedert Maart j.l. wa
ren achtergehouden.
Het nadeelig saldo van 1930 wordt be
rekend op f35.540.
Het kapitaal van de vereeniging be
droeg op 1 Januari 1930 ruim f44.000 (met
inbegrip van het Gebouwfonds). Daar zal
dus weinig van overschieten.
Aan salarissen wordt f 103.500 uitge
keerd; d.i. ongeveer de helft van de to
taal-inkomsten. Velen achten de salaris
sen veel te hoog. Ook de exploitatie van
het orgaan kost per jaar een aanzienlijk
bedrag.
Gistermiddag vergaderde de Gemeente
raad van Middelburg, onder voorzitter
schap van den burgemeester. Afwezig Me
vrouw de Graaf.
Ingekomen, stukken: schrijven van Br
Martens, waarin hij ontslag vraagt met
ingang van 15 Deo. als internist bij het
gasthuis. Wordt verleend.
Schrijven van de benoemde vroed
vrouw, Mej. Schnitzer, dat zij hare be-
nc«emmg niet aanneemt. Een nieuwe op
roeping zal worden gedaan.
De Kroon heeft goedgekeurd het Raads
besluit inzake het aantal vergunningen.
De Kan aal brug. Naar aanleiding
van het schrijven van de Kamer van
Koophandel inzake de Kanaalbrug spreekt
dhr Gornelisse, S. D., zijn groote
sympathie uit met dit adres. Spr. zou
adhaesie daaraan willen betuigen.
De v o o r z. heeft daartegen geen be-
zrwaar. Overigens erkent Spr., dat het
moeilijk is, zoowel de scheepvaart als het
verkeer te gerieven.
Dhr Corn el is se wil ook verzoeken,
dat de brug niet vlak voor en na het aan
komen en vertrekken van treinen wordt
opengedraaid. De vroegere regeling was
beter.
De voorz. heeft de urenlijst van het
openen en sluiten der brug te pakken kun
nen krijgen. De termijn van 15 minuten
voer en na aankomst van treinen is in
gekrompen tot 10 minuten na het aan
komen van treinen.
Dhr Jeronimus zegt, dat het kan
voorkomen, dat men door het sluiten der
brug den trein mist.
De voorz.: als de trein te Iaat is.
Dhr Jeronimus: ook als hij op tijd
is. Spr. zou een verzoek tot de autori
teiten willen doen uitgaan om verbetering
tot stand te brengen.
De voorz. wil het aan de Kamer van
Koophandel overlaten.
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg.
Het dreigend conflict in het drukkersvak.
Het derde postvliegtuig naar Indië ver
trokken.
De Tweede Kamer over de Zuiderzee-
steunwet
De opdrijving der steenkolenprj'zen en de
Staatsmijnen.
Buitenland.
De president van den Duitschen Rijksdag
herkozen.
De toestand in Britsch-Indië.
Stijgende werkloosheid in Amerika.
eens. Spr. wil, dat de menschen van en
naar den trein kunnen gaan. Hier heeft
de Raad een taak.
De voorz.: maar dan moeten we eerst
de verlangens van den handel kennen.
Weth. de Veer: het gaat niet om den
handel. Het gaat om het verkeer.
Het voorstel van den heer Gornelisse
(adhaesie betuigen aan het schrijven van
de Kamer van Koophandel) wordt z.h.s.
aangenomen.
Dhr Paul, S. D., stelt voor B. en W:
op te dragen met de autoriteitan te over
leggen om een betere regeling te krijgen
voer het opendraaien der brug.
Dit wordt met alg. st. aangenomen.
Hierna besloten zitting, die geruimen
tijd duurt.
Raadskelder. Na heropening deelt
de voorz. mede, dat bij B. en W. is
ingekomen een schrijven van da Raads-
keider-Centrale te Den Bosch, waarin in
lichtingen worden gevraagd omtrent het
huren van de z.g. vleeschhal onder het
Stadhuis, teneinde die als Raadskelder
te exploiteeren. De voorz. voegt hier
aan toe. dat ieder, die daarnaar ook nog
wil mededingen, zich tot B. en W. daar
voor kan wenden.
Aan Ds Kastein wordt eervol ontslag
verleend als tijdelijk leeraar in het He-
breeuwsch aan bet gymnasium.
Den heer J. Vreeken wordt eervol ont
slag verleend als hoofd van school G. De
voorz. betreurt, dat dhr Vreeken tot deze
ontslag-aanvrage door gezondheidsrede
nen genoodzaakt is.
Tot tijdelijk leeraar in de wis- en na
tuurkunde aan het gymnasium wordt met
12 stemmen benoemd dhr J. Scheltans
te Amsterdam (noi. 2 der voordracht) te
gen 4 st. op dhr A. C. de Kok te Delft,
no. 1 der voordracht.
Overplaatsing van het hoofd
der Centrale 7e klas-school
naar school C. Dhr Paul, S. D.,
zegt, dat dit voorstel hem niet kan be
koren. Doo|r dit voorstel wordt aan ande
ren, zoowel van binnen als van buiten'
de stad, de gelegenheid ontnomen om te
sollioiteeren. Dhr Roozendaal had, even
als anderen, kunnen solliciteeren. Maar
'nu wordt hij bevoorrecht. Spr. dringt aan
op het plaatsen van een oproeping.
De voorz. verwijst naar het advies
van den inspecteur. Dhr Roozendaal is 'n
buitengewoon bekwaam schoolhoofd. B.
en W. meenen, dat zij het belang van
school C met dit voorstel dienen. Spr.
acht het het beste in de toekomst geen
hoofd van een bepaalde school te benoe
men, maar „aan een der Q. L. scholen".
Dhr Paul is ook van meening, dat
dhr Roozendaal ,een geschikt candidaat
is. Maar Spr. wil anderen niet uitschake
len. Het is best mogelijk, dat na een op
roep de inspecteur toch dhr Roozendaal
als no. 1 aanbeveelt. Maar iets anders
is ook mogelijk.
Dhr V. d. Felt z, C. H., is het in prin
cipe met dhr Paul eens. Dhr Roozendaal
is benoemd aan een zevende klas-school
En nu wordt hij overgeplaatst naar een
gewone lagere school.
De voorz. zegt, dat de inspecteur
hem heeft verzekerd, dat dhr Roozendaal
volgens hem de meest geschikte persoon
is.
