Kerknieuws.
Onderwijs.
Gemengd Nieuws.
RADICALISME LANGS ONZE
GRENZEN.
Twee groot-industriëele oentra van
Duitschland liggen dichtbij onze grenzen,
schrijft „Het Handelsblad": het Rijnscb-
Westfaalsche en het Akensche. Het Ruhr-
gebied kan twintigmaal meer te beteeke-
nen hebben dan het Akensche, het ligt
ook wat verder af. In tijd van woelingen
kunnen Gelderland en Noord-Limburg den
weerslag ervan ondervinden, doch er zijn
nog altijd tientallen kilometers dunbe
volkt gebied, die deze streken en onze
gewesten van elkaar scheiden. Anders
is het gesteld met het Wurmbekken. Het
Akener gebied ligt vlak tegen onze grens
en als industrieel gebied vormt het met
ons mijncentrum één geheel. De bebou
wing loopt als het ware over "de grens.
We hebben dus alle redenen om met
bijzondere aandacht te volgen wat gin
der geschiedt. Het verkeer tusschen beide
landstreken is zeer intens en soms innig,
want over de denkbeeldige lijn worden
geregeld familiebanden aangeknoopt. Hon
derden arbeiders komen over de grenzen
werken in onze mijnen; duizenden uit dit
land afkomstig hebben zich in Heerlen,
Kerkrade en elders gevestigd.
We doen dus goed met eenige aandacht
te wijden aan de twee merkwaardige
verschijnselen der jongste Rijksdagverkio-
zihg in Duitschland: de groei yan het
communisme en de overrompelende toe
neming van het aantal nationaal-socia-
ten. Het Akensche gebied, de industrie-
dorpen tegen onze grens gelegen, hebben
aan deze beweging naar radicalisme flink
deelgenomen. Terwijl in ons Limburg de
partijverhoudingen normaal Nederlandsch
zijn, zooals men ze in een "katholieke
streek met grootindustrie verwachten kan,
een overwegende meerderheid katholieke
stemmen, doch daarnaast ook duizenden
socialistische, zien we vlak over de grens
geheel andere verhoudingen. Het Gen
trum beschikt er maar over een derde
der uitgebrachte stemmen meer, de socia
listen over nauwelijks een tiende! Doch
de radicalen van rechts en links kwa
men op. In de stad Aken zagen de
communisten, dn vergelijking met de
Rijksdagverkiezingen van 1928 hun aantal
stemmen stijgen van 8793 tot 14566; de
Hitlerianen sprongen echter van. 751 op
11371. Bijzonder belangrijk voor ons land
zijn echter de uitslagen In de eigenlijke
grensdorpen, behoorende tot Aachen-land.
In deze dorpen met tezamen 111.658 kie
zers kwamen de communisten van 12.454
in 1928 op 22003 in 1930, de nationaal
socialisten van 392 op 8355.
Eenige apdere kieskringen, langs of na
bij onze grenzen gelegen, verdienen ook
nog onze aandacht. Daar werd hetzelfde
waargenomen. Van eenig bijzonder belang
is Erkelenz, in welken kring .gelegen is de
groote, met Nederlandsch kapitaal onder
nomen mijn van Hukkelhoven, bestuurd
door prof. De Vooys. Daar kozen van
de 24.000 kiezers 2854 communistisch,
2111 nat. socialistisch
Opmerkelijk is de enorme achteruitgang
vatoi het aantal socialistische ^temmen.
Slechts ,op enkele plaatsen konden ze zich
naast of iets onder de communisten hand
haven; in andere daarentegen liepen ze
terug tot een vierde en, zooals te Haaren,
tot een zesde van de links-radicalen. Over
nagenoeg de geheele linie raakten ze
beneden de Nazi's. We zien dus een sterke
toeneming van radicalisme, van beide
groepen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Zegveld, W. Rijnsburger
te Polsbroek. Te Leerdam (le pred.pl.),
W. L. Mulder te Voorthuizen.
Geref. Kerken.
Beroepen te Zuidwolde (Gron.j, S.
Neerken te Ulrum. Te Krabbendam,, J.
Rosma, cand. te Zuidwolde (Gron.). Te
Nieuw-Weerdinge, H. v. d. Zanden te
Wapenveld.
Aangenomen naar Lollum, S. Hoekstra,
cand. te 's-Gravenhage.
Bedankt voor Grijpskerk, D. J. Velsink
te Musselkanaal. Voor Mjjdrecht -en voor
Willemstad, S. Hoekstra, cand. te 's Gra-
venhage. Voor Urk, S. Wouters te Dron-
rflp.
GROEDÈ. Onder zeer groote belangstelling
heeft ds Griethuijzen, predikant bij de Ned.
Herv. Gemeente alhier, Zondagmiddag afscheid
genomen van zijn gemeente.
Na de predikatie dankte hij fcerkeraad, kerk
voogden en, notabelen voor de prettige wijze
van samenwerken in den loop van 10 jaar.
Ook dankte hij den organist en den koster
voor him prestaties en den steeds prettigen
omgang. Vervolgens dankte ds Griethuijzen ook
de gemeente voor de waardeering die hij
steeds als predikant had genoten.
Daarna kwam allereerst aan het woord ds
Vrijland uit Biervliet, die namens den kring
IJzendijke een afscheidswoord sprak tot den
vertrekkenden leeraar. Vervolgens sprak ook
ds Visser uit Cadzand een afscheidswoord
namens de- Spaansche Zendingsvereeniging,
waarvan ds Griethuijzen in Westelijk Z.-Vlaan-
deren secretaris was. Ds Ouwerkerk, Evang.
Luth. predikant te Groede, sprak als vriend
en medewerker voor de zending, waarna
ds Keers uit Breskems ds Griethuijzen toesprak
als consulent.
Hoe Heerenveen Links
bleef. De stemmingen in de classis Hee
renveen der Ned. Herv. Kerk vielen dit
jaar ook weer links uit.
Ds Hoekstra, van Tornaard, vertelt in
het „Herv. Wkbl. der Gereformeerde
Kerk", hoe dat mogelijk was:
„In Ureterp laat men Dinsdag per ad
vertentie bekend makein, dat een vrij
zinnig caadidaat Woensdagavond zal pree-
ken op beroep. .En alzoo is geschied.
Vrjjdag worden de stemgerechtigden per
briefkaart opgeroepen tot het beroepen
van een predikant. Die briefkaart ver
meldt, dat als te ure de eerste
vergadering niet kan doorgaan, teure
dienzelfden avond de tweede vergade
ring zal worden gehouden. En alzoo is
geschied!
In die tweede vergadering, die dus niet
verdaagd werd, zooals de reglementen
eischen, nadat gebleken was, dat de
eerste niet kon doorgaan, maar, bij schrij
ven vooraf, ver-„uurd", werd de candi-
daat beroepen. Dat was Vrijdagavond. Za
terdag werd reeds aangenomen. En des
Zondags werd reeds voor de eerste maal
de aanneming afgekondigd. En op die
wijze kon juist den Zondag voor de
classicaio vergadering in Juni '29 de
intree plaats vinden. En Woensdag op de
olassicale vergadering won links alle
stemmingen met één stem .meerderheid.
Nu had de Scriba van het Classicaal
bestuur bezwaar gemaakt om de appro
batie van beroep te teekenen. Maar de
secretaris van bet provinciaal kerkbestuur
van Friesland, de vrijzinnige dr Nie-
meyer van Bolsward zeide, om advies
gevraagd, dat hij gerust teekenen kon.
En alzoo is geschied!
En zoo kreeg Ureterp een predikant.
En zoo bleef de classis Heerenveen
links
De Synode van dit jaar heeft in Ja-
nuari bjj contracta uitgemaakt, dat zulk
een beroep niet wettig was en zelfs heeft
de Synode van 1930 het noodig geoor
deeld de classicale besturen aan te schrij
ven bij approbatie van bestuur toch goed
te informeeren of alles wel in orde is!
Dat is een der staaltjes van handelen
uit aangeduide vrijzinnige mentaliteit!
Een staaltje tevens van vrijzinnige kerk
politiek om de meerderheid te behouden
in een classis, voorts in het prov. bestuur
en zoo een vrijzinnig lid naar de Synode
te kunnen afvaardigen, die daar het re-
organisatiestreven krachtig kon tegenwer
ken.
Zaamslag. Er is op Zaamslag heel wat
veranderd op schoolgebied. Onlangs werd
n.l. de nieuwe school voor Geref. L.O.
in gebruik genomen.
En, een school die er zijn mag. Op
rustige plaats gebouwd, ruim en naar
de eischen, die goed schoolonderwijs
vordert.
Luttele dagen na deze ingebruikneming,
die in alle soberheid geschiedde, valt nu
het afscheid van het hoofd, den heer A.
Hoste, die als 65-jarige inet pensioen
gaat. Hij heeft 34 jaar het Chr. onderwijs
gediend te Zaamslag als onderwijzer en
vervolgens als hoofd. Het was voor hem
een weemoedige dag, dat werk neer te
leggen, en afscheid van de kinderen te
nemen. Getroffen dankte hij voor het
geschenk, dat de kinderen hem kwamen
aanbieden, namens personeel en leerlin
gen.
Weder nam de voorzitter der School-
vereeniging het woord, nu om kort en
kernachtig het nieuwbenoemde hoofd te
installeeren, den heer J. Kosten, die van
de school Zaamslag, Reuzenhoek, nu zijn
intrede deed in de nieuwe school Zaam-
slag-Dorp.
Door voorzitter en personeel werd hem
een hartelijk welkom toegeroepen en in
minzame bewoordingen aanvaardde hij de
teugels van het hoofdschap.
De kinderen waren ondertusschen door
het scheidende hoofd getracteerd en zon
gen aan Tiet eind het vertrekkende en
het nieuwbenoemde hoofd toe: „Dat
'sHeeren zegen op u daal". (Stand.)
Benoemd tot onderwijzer aan de
Chr. school te Meliskerke dhr P. Lamain
te Kamperland.
Geslaagd te Leiden voor doctoraal exa
men rechten, mej. W„ Lefèbre.
Te Utrecht voor candidaats examen genees
kunde de heeren A. Verjaal en J. van der
Minne.
Geslaagd voor examen Wiskunde L. O.
dhr A. M. de Bont te TCssingen.
Land- en tuinbouw-onder-
w ij s. De minister van Staat, minister
van Binnenlandsche Zaken en Landbouw,
heeft een commissie ingesteld, welke tot
taak zal hebben middelen te beramen
om het lager land- en tuinbouwonderwijs
aan cursussen, meer onder het bereik
der land- en tuinarbeiders te brengen.
In die Commissie zijn benoemd: tot lid
en voorzitter mr J. J. Wintermans .inspec
teur van het Landbouwonderwijs te
's-Gravenhage; tot leden: j. Hilgenga, ver
tegenwoordiger van den Nederlandschen
Bond van Arbeiders in het landbouw-,
tuinbouw- en zuivelbedrijf, te Utrecht, B.
N. Loerakker, vertegenwoordiger van den
Nederlandschen R.-K. Landarbeidersbond
„St Deus-detit" te Haarlem; J. van der
Meer, secretaris der Friesche Maatschap
pij van Landbouw te Leeuwarden; Ir. J.
C. van der Molen, leeraar aan de Middel
bare Landbouwschool en de Rijksland-
bouwwinterschool te Groningen; H. Oude-
kerk Hzn, vertegenwoordiger van den Ne
derlandschen Christelijken Landarbeiders-
bond te Utrecht; Ir J. M. Riemens, Rijks-
tuinbouwconsulent te Naaldwijk.
Als secretaris zal optreden de heer J.
J. Wevers, Referendaris bij het Departe
ment van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw, te Voorburg.
Koninklijk bezoek 'bij Jan
Ligthart.
Naar aanleiding van de onthulling van
het monument voor Ot en Sien haalt Se
cundus in de Residentiebode een aardige
episode op uit het leven van Jan Ligthart.
Ligthart was bij de Koningin ontboden,
die hem geraadpleegd had over onderwijs
en .opvoeding van haar dochter.
„Niet zoo heel lang nadat Ligthart bij
de Koningin was geweest, gebeurde het,
dat „er op een goeien ochtend een heel
bescheiden rijtuig pan één der zijden van
het Oranjeplein stil hield. Twee dames
en één heer stapten er uit. Neit zooals
doodgewone andere menschen wandelden
ze yerderop en sloegen de Tullingjhstraat
in. Daar werd aangebeld aan de school
van Jan Ligthart, die het gezelschap per
soonlijk verwelkomde. Men kwam er op
bezoek om er den daar gevolgdem leer
gang bij Jhet onderwijs in de praotijk
eens gade te slaan, Nu, zulke bezoeken
waren $aar niet zeldzaam. Vandaag wa
ren het Finnen, morgen Franschen, later
Engelschen, Noren, Amerikanen, die soms
in een der hoogere klassen door de leer
lingen met hun eigen volkslied werden
begroet. Dus werd er door de kinderen
niet meer zoo heel erg verbaasd opge
zien, wanneer er menschen in de klas
kwamen, daar maar tusschen .de school-
bankeu rondliepen, goed hunne oogen
den kost gaven en door allerlei vragen
liefst bij de leerlingen zelf hun licht op
staken. De kinderen gingen meestal leuk
weg hun gang, bleven aan hun werk
voortgaan. Onderwijl werd dan schijnbaar
achteloos antwoord gegeven op een vraag,
net zooals ze dat een kameraad over
den schouder heen zonden hebben ge
daan
Op dien betvusten morgen ging het er
dan al niet anders toe. In de le klas
waren de kleintjes met handenarbeid be
zig en uit stevig papier een deur aan
't knippen, die open en dicht moest kun
nen, ga,an. Al direct verspreidde het gezel
schap zich tusschen de banken, met aan
dacht te schenken aan het werk, waar
mede het jonge goed zich in, vollen ernst
bezig hield. Hier en daar werd eens wat
gevraagd, wilde men een en ander toch
ook wel even in de handen hebben om
het met groote menschen-aandacht te
kunnen bekijken. Maar de belangstelling
der jeugdige leerlingen bleef aan bun
werk hangen, ging allerminstop de be
zoekers over. Zoo werd door één der
dames het deurtje open en, dicht gedaan.
En heel vrijmoedig klonk het: „Juffrouw
doe de deur gauw toe, ander tocht het
zoo". Weer een ander, die in de gaten
kreeg, dat de bewuste juffrouw het be
scheiden knipwerk drommels aardig vond,
vroeg of de juffrouw er ook een wilde
hebben. Nadat het gezelschap in de le
klas lang genoeg had vertoefd, om van
dat aantrekkelijk kleuterwerk kennis le
nemen, werd een ander lokaal betreden,
om zoo, de wandeling vervolgend, den
ganschen ochtend op Ligtharl's school
vertoevend, aan de werkelijkheid te toet
sen, hoe het 'fer daar met diens eigen
onderwijsmethode toch wel aan toe ging.
Maar eindelijk was met een bezoek aan
de hoogste klasse de rondwandeling dan
toch volbracht. Toen ging de bewuste
juffrouw, die zich ©ven te voren door één
der kleuters van de le klasse een papie
ren deurtje zag pangeboden, tot den bo
venmeester, tot Jan Ligthart en zei hem:
„U weet niet, wat een prettige uren u: mij
vanmorgen bezorgd heeft." Toen werd het
incognito der bezoekers opgeheven en
mochten het allen weten, zelfs Lena de
schoonmaakster van de school, dat deze
juffrouw niemand .minder was geweesl
dan Koningin Wilhelmina."
Twist om een meisje. Te
Panningen (L.) heeft bij een twist over
een meisje de zeven en twintigjarige H.
v. H. uit Eindhoven ten huize van zijn
vroegere verloofde uit een revolver een
tweetal schoten gelost op zijn medemin
naar L. K. Na het eerste schot sprong
K. op v. H. toe en greep hem vast.
Deze loste toen nog een schot op K.,
vlak in diens gelaat. De revolver was
slechts met losse patronen geladen. Daar-
dit schot echter van zoo nabij werd af
gevuurd bekwam K. in het geheele aan
gezicht verwondingen. H. v. H. is daarna
door de politie gearresteerd. Proces-ver
baal werd opgemaakt, waarna hij weder
om op vrije voeten werd gesteld.
Mijngasontploffing op Poe-
1 o e L a o e t. Aneta seint uit Bandoeng,
dat in de Poeloe Laoet-mijnen op 25
Sept. 'j.l. als gevolg van rooken een ont
ploffing van mijngas heeft plaats gehad.
Tien personen werden gewond, waarvan
zes levensgevaarlijk. Vier gewonden zijn
overleden. De toestand is weder normaal.
De mijninspecteur, ir C. S. van Haef-
ten, .vertrekt per eerste bootgelegenheid
naar de Poeloe Laoet-mijnen voor een
onderzoek.
Bankdirecteur dood gevon
den. Gistermorgen werd de directeur van de
Nationale Bank te Zaandam, de heer Kres-
mer, dood in zijn werkkamer gevonden. De
doodsoorzaak is vermoedelijk gasverstikting.
De politie stelt een onderzoek in.
Inbraak te Arnhem. Zondagavond
tusschen halfelf en elf uur zag de familie
B. in de Turfstraat te Arnhem thuiskomend©,
dat in het huis licht brandde. Men hoorde
tevens dat er onraad was en maakte alarm].
Toen er verder licht was opgestoken zagen
de bewoners dat twee personen wegvluchtten
in de richting van de achterzijde der woning,
waarheen zij hen volgden, echter zonder re
sultaat, want de daders wisten, door de duis
ternis begunstigd, via een aantal smalle straat
jes te ontkomen. Dadelijk ter plaatse verscheen
de politie die een onderzoek instelde. Daarbij
bleek, dat behalve vieeschwaren ook nog een
klein geldbedrag uit de winkellade was ont
vreemd. De daders waren door forceering
van een achterdeur binnengekomen.
Vergiftiging. Te Huizen (N.-H.) is
een 6-jarig meisje overleden als gevolg van
het eten van bessen van de nachtschade.
Bloembollendiefstallen. Sinds
Juli houdt de Bloemendaalsche politie zich
bezig met het opsporen van belangrijke bloem-
bollendiefstallen bij de N. V. „Hollandsche
Cultuur Maatschappij" te Vogelensang. Er zijn
groote partijen crocussen-, tulpen- en hyacin-
tenbollen gestolen, die een belangrijk bedrag
vertegenwoordigen.
Vrijdag is wederom van een partij bloem
bollen, die in manden in den tuin van de
vennootschap waren gezet, een deel ontvreemd.
Toen de werklieden 's morgens den diefstal
ontdekten en de politie waarschuwden, kon
onmiddellijk een onderzoek worden ingesteld,
met het gevolg dat een der arbeiders is
gearresteerd.
De bloembollen werden te Lisse, Hillegom
en Haarlemmermeer teruggevonden. De heler
en de steler zijn twee ^gebroeders te Haar
lemmermeer. Zij zijn naar het huis van be
waring te Haarlem overgebracht.
Tegenspoed. Zondagavond reed een
bakker uit Den Haag over den Schiedamschen
dijk te Rotterdam per motorfiets. Hij
had wel een geldige wegenkaart, maar geen
rijbewijs. Twee ambtenaren van de belastin
gen hielden hem aan, om de wegenkaart
te controleeren. De bakker dacht, dat het re
chercheurs waren en dat zij naar zijn rijbe
wijs wilden vragen. Hij reed daarom zoo snel
mogelijk weg en botste pardoes tegen een tram
op. Met een kapotte motorfiets en een hoofd
wond is hg naar het politiebureau aan de
Groote Pauwensteeg gebracht. Daar werd hem
natuurlijk naar zijn rijbewijs gevraagd. Met
een proces-verbaal wegens "het niet voldoen
aan het bevel van een ambtenaar belast met
opsporing van een strafbaar feit, en een wegens
roekeloos rijden en een wegens rijden zonder
rijbewijs is hij naar Den Haag vertrokken. Als
hij dadelijk had stil gehouden en zijn wegen
kaart had laten zien, zou hij er vermoedelijk
doorgeglipt zijn en zou zijn motorfiets niet
aan stukken Jiggen.
Een lichtzu.il bezweken. Op de
Ossenmarkt te Groningen waren gisteravond
omstreeks 7 uur twee electriciens bezig om
de laatste hand te leggen aan een lichtzuil,
die op dit plein tijdens de lichtweek dienst
zou doen. Eensklaps knapte de zuil midden
door, en de beide werklieden J. Oldenburger
en J. Hoeksema, stortten naar beneden en
bleven bewusteloos liggen. In ernstigen toe
stand zijn zij naar het ziekenhuis overgebracht.
Staking bij Zuiderzeewer
ken. Zaterdag zijn de arbeiders, onderge
bracht in barakken te Aartswoud en Kol-
horn en werkzaam bij de verkaveling van
den Wieringermeerpolder, tot staking
overgegaan. De aanleiding is een loon-
kwestie.
Werkloosheid. Door de ver
scherping der crisis in de textielindustrie
in het gebied van Munster, wordt een
deel der katoenspinnerijen te Gronau stop
gezet. Ongeveer 200 arbeiders, waaronder
talrijke Nederlandsche werklieden, komen
daardoor werkloos. (Tel.)
TELEURGESTELD TERUG UIT SOVJET
RUSLAND.
Verhaal eener Belgische vrouw.
Een Belgische vrouw uit een nijvere
arbeidersklasse is kort geleden naar Rus
land gegaan, is in elk opzicht teleurge
steld, en geeft in de volgende regelen een
eenvoudig, doch eerlijk verslag van haar
bevindingen.
Om te voorkomen, dat men 'haar getui
genis zou wraken, of als een verzinsel
zou brandmerken, heeft de heer J. Doub
let, sc'hrijVer van „Moscou sans voiles"
een proces-verbaal laten opmaken door
den heer A. Hamal, deurwaarder te Luik,
zoodat aan de authenticiteit van een en
ander door niemand zal kunnen worden
getwijfeld.
Aan wat 'zij schrijft is bet volgende
ontleend:
Kameraden!
Luistert naar de stem van een vrouw,
die de diepe overtuiging beeft, dat bet
baar pliebt is u mede te deelen, wat zij
zooeven gezien en geleden heeft!
Geboren en opgevoed in uw midden, in
heit arbeidsoentrum van Seraing, waar .ik
handarbeid verricht heb ais gij; vanaf
mijn kinderjaren, ken ik, even goed als
gij, bet lot en de behoeften der arbeiders.
Toen ik een arbeider huwde, die com
munist en lid eener cel was, waren wij;
mijn man en ik, dan ook overtuigd, dat
er een stelsel bestond, waaronder het
proletariaat behandeld zou worden, zoo
als bet behoorde, waaronder de arbeider
behoorlijk zijn brood zou kunnen verdie
nen, genoegelijken vrijen tijd zou hebben
en de zaken der gemeenschap zou be
sturen.
Mijn man had van bet Rusland van
vóór-den-oorlog een uitstekende herinne
ring behouden. De verballen, die bij bad
aangehoord van de communistische rede
naars over de wonderen, door de Sovjets
verricht, waar de handarbeider koning
is, de bolsjewistische geschriften, die onder
ons verspreid waren, hadden hem doen
gelooven aan bet Sovjet-paradijs.
Hij bad eenige verbinding met Rus
land onderhouden. Men bad hem twee of
drie maal geschreven, dat men het goed
maakte, dat men niet te klagen had, of
schoon men tengevolge van den oorlog
verloren bad
En wij besloten te vertrekken, mijh
man, ik en onze 'kleine, nadat wij onze
spaarduitjes hadden uitgegeven om ons
uit te rusten, zonder luxe, maar behoor
lijk, zooals gij en i'k, 'hier in Seraing, ge
wend zijn. Onze fietsen 'gingen mee met
ons, armen!
Onze bestemming was in de omstreken
van Kazan, In de Tartaren-Republiek,
kanton Menselink.
Ik zou u niet wilen toewensrihen, ka
ïneraden, zelfs al waart gij tmijn ergste
vijanden, meer dan enkele uren te reizen
'in de wagons, waarin wij leven en Sla
pen moesten! Drie dagen, tusschen Mos
kou en Kazan, een traject, waarvoor
men vóór den oorlog elf A twaalf uur
noodig had weerzinwekkende vuilheid,
reisgenooten ook allen even vuil, die zich
gedürenlde de héél© reis zaten te krabben;
benijdende blikken op onze mooie kleeren,
en op onze stevige schoenen wierpen.
(Wij droegen op reis natuurlijk niet het
beste, dat wij hadden en inen kan zich
den toestand van onze 'kleeren voorstel
len na dagen en nachten reizen, zonder
ons te kunnen oniMeeden.) Maar de om-
gelulkkigen waren zelf zoo ellendig 'ge
kleed, dat bedelaars voor bun plunje den
neus zouden hebben opgetrokken.
En het voedsel onderweg! Melk voor
de 'kleine? 1 Roehei 90 voor drie liters,
dus a 17 francs per roebel, fr. 32.50 en
dat, let wel, niet in de groote steden!
Eindelijk, doodmoe en uitgeput, na
dagen en nachten doorgebracht te hebben
op bouten banken, vuil en wemelend van
ongedierte, wat vonden wij in plaats van
de bedden, die wij verwachtten, toen iwij
eenmaal onze bestemming bereikt had
den? Schapevellen op 'den grond, in som
bere en stinkende 'krotten, natuurlijk be
smet met 'het gewone ongedierte.
0 neen! dat was geen grap, dat 'kan ik
u verzekeren!
En toen wij hun, die ons naar Seraing
geschreven hadden, dat alles goed ging,
vroegen, waarom zij ons dat hadden wijö
gemaakt, werd ons geantwoord: „Gij
denlkt toch zeker niet, dat wij u de waar-
beid konden zeggen? Meent igij, dat wij
gefusilleerd zouden willen worden?"
Gedurende vijf maanden zocht mijh
man naar werk zonder het te vinden.
Wij: moesten alles verkoopen, wat wij be
zaten; linnengoed, nieuwe kleeren, onze
mooie nieuwe fietsen, alles ging er aan,
en tot welken prijs!
Wij zakten zoover, dat wij moesten le
ven van het wild, dat mijn man in de
bos'scben kon dooden, als. de wilden in
de Congo.
Eindelijk, na bewezen te hebben, dat
'hij deel uitmaakte van een cel in België,
vond mijn man werk; 'hij. ontving, als op
zichter in 'het gebouw, 110 Roebel per
maand. Hadden wij het ruim? Gij 'kunt
het beoordeelen naar de prijzen, 'die ik u
genoemd heb. Waren wij goed gehuis
vest? Ik krijg nog kippenvel als. ik 'er aan
'denik!
I'k boor u zeggen: maar er moet voor
een goede huisvrouw toch de mogelijk
heid bestaan, zich aan te passen; men
kan toch op de markt goedkooper koopenl
Een markt? Er was er één te Kazan hij
onze aankomst. Zij werd telkens opge
heven, en dan weer ingesteld. Men weet
nooit wat er zal gebeuren, of men niet
zal worden gearresteerd, omdat men bui
ten de communistische winkels, van de
coöperaties, gekocht heeft.
Gij gelooft heel wat dingèn, gij ver
beeldt II, dat als het er niet heelemaal
zoo goed is als hier, dat het dan maar
heel weinig minder is, dat het te ver
gelijken, is, in het nadeel van onze goede
streek.
Welnu, ik zeg U, het is de hel, hun
paradijs, en ik heb er genoeg van! Gij
zult mij er niet terugzien, en ik wil
niet, dat men al hun verhalen gelooft!
Ons besluit was dan ook spoedig geno
men. Het was onmogelijk te blijven. Tot
eiken prijs moesten wij terug naar het
land, waar wij het zoo goed hadden ge
had.
Mijn arme man kon niet denken aan
heengaan. Hij offerde zich op voor vrouw
en kind. Wij scheidden. Dat is niet moei
lijk. zoo'n sowjet-echtscheiding; dat is in
vijf minuten gebeurd. Wij zouden overi
gens even vlug, op staanden voet, weer
hebben kunnen trouwen, hetzij met
elkaar, hetzjrj met een ander.
Daarom ziet men er zooveel aan hun
lot overgelaten kinderen, die bij troepen
door de straten dwalen, bijna geheel
naakt, smerig, gewond, lijdende aan de
ergste ziekten.
Dat slaapt in ruïnes, in gaten, in go
ten; dat leeft van diefstal, plundering
en prostitutie; dat valt U in benden aan
in de duisternis, om U te berooven. Twee
maal ben 'ik door hen bestolen.
Ik moest een paspoort voor mij en mijn
kind hebben. Daarvoor moest ik mij naar
Moskou hegeven: drie dagen reizen met
de moderne geriefelijkheid, die ik u heb
beschreven. Het kaartje kostte 14 R. 30
dajt is .257 fr. f
Duitschland weigerde mij het visum
omdat mijn paspoort nog niet in orde
was. Ik moest, dus terug naar Kazan,
wachten tot ik mijn Belgisch paspoort
kreeg, dan weer terug naar Moskou, waar
ik eindelijk mijn visa kon krijgen.
Dat alles had mij natuurlijk honderden
roebels gekost, duizend enfrancs! Maar
alles was beter dan in die hel te blijven.
Waarschuwing.
Gij kunt U voorstellen, met welke vreug
de ik met mijn kleine uit den wagon
stapte, die ons naar de grens had ge
bracht. Wij waren de eenigen, die dien
dag uit de hel ontsnapten, die kameraad
Lenin zich had voorgesteld.
Ik kan niet nalaten, mij om te keeren
naar het land, dat ik zooeven had ver
laten, terwijl ik mijzelf met mijn ontsnap
ping gelukwenschte, te weenen over het
lot van de millioenen ongelukkigen, die
het vervloekte stelsel van het bolsjewis
me er tot de diepste ellende en tot de
volledigste slavernij gebracht heeft, te
denken aan hen, die er sterven van den
honger en aan de verschrikkelijkste ziek-
