DE ZEEUW
DERDE BLAD.
Staten-Generaal.
Uit de Provincie.
Zoeklichtjes
Onderwijs.
1 lui zacht, blijft keu- i
UW Oddl rig zitten, krijgt mooi
er glans en valt. niet uit, indien U 1 of
VAN
ZATERDAG 27 SEPT. 1930, No. 304.
EERSTE KAMER.
Herziening van de Gemeentewet.
Verschenen is het voorl. verslag over
het ontwerp van wet tot herziening van
de Gemeentewet (door de Tweede Ka
mer aangenomen 27 Mei j.l.). Het vol
gende is er aan ontleend:
Algemeene beschouwingen.
Men was vrij algemeen teleurgesteld
door den inhoud van het wetsontwerp.
Immers het beantwoordt niet aan de ver
wachtingen en in stede van een herzie
ning van de Gemeentewet in grooten stijl
te brengen, poogt het slechts enkele on-
derdeelen der bestaande wet te verbete
ren.
Verschillende leden waren van mee
ning, dat deze herziening der Gemeente
wet niet van voldoende beteekenis is om
de indiening van het ontwerp te recht
vaardigen. Zij zouden er de voorkeur aan
hebben gegeven, indien men de gelegen
heid had afgewacht om een meed alge
meene, grondige herziening der geheele
wet te ondernemen.
Komt de thans aanhangige wijziging
niet tot stand, dan zou voor een volgen
de regeering de herziening der Gemeen
tewet aan de orde zijn. Zij zou dan idel
gelegenheid hebben, zulk een herziening
te bouwen op de nieuwere ontwikkeling
van het gemeentewezen. Wordt echter dit
ontwerp van zeer beperkten inhoud aan
genomen, dan blijft de mogelijkheid van
zulk een herziening voor zeer langen tijd
uitgesloten.
De behandeling in de Tweede Kamer.
Zeer vele leden achtten het onbegrij
pelijk, dat de minister van Binnenland-
sche zaken en Landbouw bij de overne
ming en verdere schriftelijke en monde
linge behandeling van het ontwerp zoo
weinig vastheid van overtuiging heeft ge
toond, herhaaldelijk zijn standpunt heeft
gewijzigd en in die mate slag op slag aan
de Kamer de beslissing heeft gelaten, dat
meermalen den indruk werd gewekt van
een zekere onverschilligheid ten aanzien
van toch waarlijk niet onbelangrijke aan
gelegenheden
Tegenover het verwijt van gemis aan
kracht bij de verdediging der regeerings-
voorstellen, verklaarden sommige leden,
dat men hier niet mag generaliseeren
en de minister bij belangrijke onderdeelen
wel degelijk is opgetreden. Als voorbeeld
noemden zij de regeling der samenwer
king van gemeenten.
Met leedwezen hadden enkele leden
in het wetsontwerp gemist de mogelijk
heid van instelling van commissies van
bestuurten deele samengesteld uit perso
nen buiten den Gemeenteraad. In zulke
conjmissies zagen de leden niet alleen
het voordeel, dat daardoor de overlading
der colleges van B. en W. zal worden
verminderd, maar ook het voordeel om
van menschen, die zich op bepaalde ge
bieden gespecialiseerd hebben, medewer
king te verkrijgen, die voor de gemeente
nuttig kan zijn.
Enkele leden betreurden het, dat de
minister geen aanleiding heeft gevonden
de bepalingen omtrent de plaatselijke be
lastingen, voor zooveel deze buiten de
wet op de financieele verhouding tus-
schen het Rijk en de gemeenten vallen,
aan een herziening te onderwerpen.
Sommige leden rekenden onder de
voorzieningen, welke in het wetsontwerp
noode werden gemist, ook een verande
ring van de schaal, voorkomende in art. 4
der Gemeentewet, welke zij geheel ver
ouderd noemden.
Uitsluiting van het Raadslidmaatschap.
Sommige leden waren van oordeel, dat
zoo weinig mogelijk personen van het
raadslidmaatschap behooren te worden
uitgesloten. Art. 23 gaat huns inziens
veel te ver. Eenige leden waren: van
oordeel, dat de wet geen andere perso
nen van het üdmaateöhapi van daa> yaad
behoort uit te sluiten dan. degenen, die
in zeker commercieel of politiek verband
staan tot de gemeente. Anderen waren
van oordeel, dat ook uit andere overwe
gingen uitsluitingen gemotiveerd kunnen
zijn.
Eenige leden zouden er da voorkeur
aan hebben gegeven, dat de uitsluiting
van geestelijken en bedienaars van den
godsdienst ware gehandhaafd. Deels dach
ten zij daarbij vooral aan het platteland
en aan gemeenteraden met een klein
aantal leden.
Andere leden waren van oordeel, dat
aan de kerkgenootschappen de beslissing
moet worden gelaten, of de vereeniging
van bet raadslidmaatschap en eene ker
kelijke bediening toelaatbaar of wensche-
lijk is.
Verschillende leden betreurden de aan
neming van het amendement-Van den
Bergh c.s., waardoor de voorgestelde uit
sluiting van de zoogenaamde vrijgestel
den van het gemeentepersoneel is ver
vallen. Andere leden juichten daarentegen
de aanneming van dit amendement toe.
Zeer groot bezwaar hadden verschei
dene leden tegen uitsluiting van de(n)
echtgenoot van de in art. 23 uitgesto
tenen. Dit ging hun veel te ver.
Verschillende leden betreurden, dat de
Begeering niet de gelegenheid heeft aan
gegrepen een betere regeling van het
vraagstuk der oommissiën van bijstand
in bet leven te roepen.
De benoeming van den burgemeester.
Eenige leden brachten ter sprake de
wijze van benoeming van den burgemees
ter, welke op deu ouden voet is gehand
haafd. Vele leden wenschtea handhaving
van het bestaande stelsel.
Eenige leden, die er zich desnoods
mede zouden (kunnen vereenigen de gees
telijken niet langer uit te sluiten van het
raadslidmaatschap, hadden er ernstig
bezwaar tegen, dat dezen nu ook tot bur
gemeester benoemd kunnen worden.
Verschillende leden hadden ernstig (be
zwaar tegen de 'benoembaarheid van vrou
wen tot bovengenoemde ambten en boven
al tot het ambt van burgemeester. Som
mige leden zelfs in die mate, d'at zij zich
verplicht achtten te overwegen, of deze
wijziging der Gemeentewet hen niet moet
nopen, tere s:om aan het ontwerp te
onthouden. Anderen leden liet deze wets
wijziging tamelijk onverschillig, doch zij
begrepen de oppositie niet. aangezien de
vrouw thans reeds benoembaar i's tot wet
houder en dus als waarnemend burge
meester kan optreden.
Samenwerking tusschen gemeenten.
Verscheidene leden spraken er hunne
voldoening over uit, dat de zoo hoog
noödige volledige regeling van dit be
langrijk onderwerp is tot stand ge'komen.
Zij1 verwachtten, dat deze regeling in de
toekomst veel wrijving tusschen naburige
gemeenten zou 'kunnen voorkomen.
Een lid vroeg, waarom niet 'liever in
plaats van 'Gedep. Staten, de Provinciale
Staten waren aangewezen als het orgaan,
dat de goedkeuring voor de gemeenschap
pelijke regeling had te geven. Andere
leden achtten de Provinciale Staten daar
voor echter niet het aangewezen lichaam.
Bij Hoofdpijn, duizeligheid, suizen in
'toor, gestoorden slaap, slechte gehu
meurdheid prikkelbare stemming, neme
men dadelijk het van ouds beproefde
gebleken „Franz-Josef"-bitterwater te baat.
Tot organiste der Ned. Herv. Kerk
te Koudekerke is benoemd Mejuffrouw
C. Abrabamse te St. Laurens.
In vervolg met ons gepubliceerd
bericht, betreffende bet ine ultuur bren
gen van den Wieringermeerpolder, ver
zoekt de directeur der Districts-Arbeids-
beurs te Middelburg ons te willen meidén,
dat binnen 14 dagen de eerste ploeg land
arbeiders uit Zeeland (gemeenten tus
schen Ooster- en Wester-Schelde) bier
voor kan worden uitgezonden. Landar
beiders, die biervoor in aanmerking
wenscben te komen, kunnen zich opge
ven bij dep. Correspondent der Arbeids
beurs ter plaatse, of bij de Districts-Ar-
beidsbeurs te Middelburg. Uitvoerige
voorwaarden worden bij aanmelding ver
strekt.
Na de officiëele opening der nieuwe zeehaven te Dordrecht door»H. M. de Konin
gen op Donderdag 25 September, neemt H. M. de haven in, oogenschouw.
2 maal per week een weinig Purol in
het haar wegwrijft, zoodat het daarin
wordt opgenomen.
De heer P. Hoevens te Hansweert,
oud-leerling van het Zeeuwsch technisch
instituut, is benoemd tot waterbouwkun
dige bij den Dienst van het Bruggen-
bureau van het Departement van Water
staat te 's Gravenhage.
Eerste Naderl. Coöpera
tieve Beetwortelsuikerfabriek
te Sas van Gent. In de gehouden
jaarlijksche algemeene vergadering werd
tot bestuurslid gekozen, wegens het over
lijden van den heer I. C. de Zwart, de
heer J. RamondtWeijns te Schoondijke,
en tot plaatsvervangend-lid der finan-
tiëele commissie de heer A. de Peijter
Iz. te Zaamslag.
Goes. Wij vernemen, dat het Bestuur
van de Vereeniging voor Christelijke Win-
terlezingen dezer dagen is gereed geko
men met het programma voor het ko
mende winterseizoen.
Weliswaar zijn nog niet alle onderwer
pen vastgesteld, doch vijf sprekers hebben
hun toezegging gedaan.
Op 24 October hoopt Ds le Roy van
Amsterdam een Gezelle-avond te geven.
Zij, die dezen predikant reeds vroeger
als voordrachtkunstenaar hebben toeren
kermen, zullen met belangstelling dezen
avond tegemoet zien. In December hoopt
Dr H. Kaajan van Utrecht te komen
spreken en op 30 Januari Ds Adriani van
Baarn, terwijl hun collega Ds K. Straats-
ma uit Den Haag heeft beloofd den 20
Februari naar Goes te komen. De heer
A. Ingwersen, architect te Amsterdam,
sluit de rij met een causerie bij licht
beelden over Humanisme en Calvinisme
op 20 Maart, bij leven en welzijn.
'tls een program, dat veel belooft.
Het is nu tijd om zich als lid te laten
inschrijven. Bestuursleden zijn de heeren
Ds J. H. C. Kamsteeg te 's-Heer Hendriks-
kinderen, voorzitter; B. C. Sliggers, secre
taris; J. Pouwer, penningmeester; N. J.
Bastmeijer, W. 't Hooft, Mr C. M. Kegge
en C. Duvekot Lzn.
C'/ezand. De Raad vergaderde gisteren.
Op een verzoek van den A.N.W.B. tot
toetreding als buitengewoon lid wordt niet
ingegaan. Wordt opgemaakt een supple
toir kohier hondenbelasting tot een totaal
bedrag van f20.
In de vacature W. H. Zinkstok als
lid der Commissie tot Wering van School
verzuim en Commissie van Toezicht op
het Lager Onderwijs, wordt voor beide
functies benoemd de heer J. Geelkerken.
Ter voldoening aan het bepaalde bij
art. 103, "4e lid der Lager Onderwijswet
1920 wordt de vergoeding over 19'29
voor de R.K. School vastgesteld op
f2011,96 en voor de Christelijke school
op f705,16.
De gemeentebegrooting voor 1931 wordt
vastgesteld in ontvang en uitgaaf elk op
f31703,24.
Hansweert. Het schip „St. Maria",
schipper De Rooy, geladen met zand
voor Gent is tegen het remmingswerk van
de Postb'rug gevaren, waardoor dit ern
stig beschadigd werd. Na borgstelling kon
het schip de reis voortzetten.
Het schip „Philippe", dat geladen is
met zand voor Brussel, is tegen het rem
mingswerk van de Spoorbrug, gevaren
waardoor dit ernstig beschadigd werd.
Na borgstelling kon ook dit schip de reis
naar Brussel voortzetten.
Gistermorgen had op de Schelde
tusschen Walsoorden en Hansweert een
aanvaring plaats tusschen het schip
„Ouderzorg" schipper Hofstra en een on
bekend gebleven viermastschoener. De
„Ouderzorg" bekwam belangrijke schade
aan het achterschip, doch kon de reis
voortzetten.
Rilland-Bath. Gistermorgen vergaderde
de Raad dezer gemeente. Gekozen werd
tot lid der schattingscommissie in de
vacature van wijlen dhr F. M. Boot, dhr
J. v. d. Sande, en tot onbezoldigd ambte
naar van den. Burgerlijken Stand dhr J.
J. van Gorsel. Daar het thans de laatste
vergadering was, welke werd bijgewoond
door den heer P. A. van Boven, weth.
dezer .gemeente, welke zich metterwoon
te Rotterdam zal gaan vestigen, richtte
de voorzitter zich tot hem met eenige
hartelijke woorden van afscheid. Hij.
bracht den heer Van Boven den dank
van den Raad, en van de burgerij over,
en dankte den 'heer Van Boven, voor
alles wat hij in 'de zeven jaren, dat hij
bet raadslidmaatschap alhier heeft be
kleed in het belang 'der gemeente heeft
gedaan. Vooral in de laatste drie jaren,
de periode, dat bij deel uitmaakte van
het dagelijksch bestuur, beeft hij getoond,
de belangen dezer gemeente, waarin hij
werd geboren, en waarmede hij is sa
mengegroeid te kunnen en te willen be
hartigen. Hij brengt hem zijnen dank
voor de prettige samenwerking, en de
goede verstandhouding, welke ook bij ver
schil van meening steeds bewaard bleef,
en wenschte hem met zijne familie in
zijn nieuwe woonplaats alles goeds toe.
Door den heer Van Boven werden de
woorden van den burgemeester beant
woord. Hij betuigde zijnen dank voor het
gesprokene, en voor de prettige samen
werking in het Dag. bestuur. Ook den.
leden van den 'Raad bracht hij zijn op
rechten dank voor de goede verstandhou
ding gedurende zijn zittingsperiode als
raadslid en wethouder.
Hierop richtte de heer J. v. d. Sande
zich met enkele woorden van afscheid
tot den heer van Boven, waarop de
voorzitter de vergadering sloot.
Zlerlkjeo. Donderdagavond kwam de
afdeeling „Patrimonium" voor het eerst
in de aangevangen wintercampagne bij
een. De vergadering stond onder presi
dium van dhr W. de Kam, die deze op
de gebruikelijke wijze opende en den aan
wezigen welkom heette, waarbij hij den
wensch uitsprak, dat de a.s. wintercam
pagne een vruchtbare periode van arbeid
moge zijn.
Nadat als afgevaardigde voor de op
6 en 7 October te Arnhem te houden Al
gemeene vergadering van het Verbond
was benoemd dhr J. Verseput, werd de
bondsagenda besproken. De vergadering
kon zich vrijwel met alle prae-adviezen
van het Verbondsbestuur vereenigen.
Terzake van het voorstel, waarin de
wensch werd uitgesproken om meer so-
siale onderwerpen in het bondsorgaan te
bespreken, werd als het gevoelen van de
|v«f?gadering uitgesproken, dat de op
zichzelf uitstekend verzorgde en op boog
niveau staande hoofdartikelen wat een
voudiger behooren te worden gehouden
om daardoor beter het doel te bereiken
wat men er mee op het oog heeft en bet
blad daardoor voor meerderen leesbaar
en aantrekkelijker te doen worden.
Vervolgens werd een rooster van werk
zaamheden vastgesteld voor de eerstvol
gende maanden. Verschillende vrienden
gaven zich voor het houden van een re-
fetaat of inleiding op.
Door dhr A. den Boer werd daarna
verslag uitgebracht van de door hem bij
gewoonde vergadering van de Geweste
lijke Organisatie te Middelburg, waaruit
bleek, dat aldaar verschillende belang
rijke onderwerpen voor den a.s. winter
zijn besproken, welke voor de afdeeling
van groote beteekenis zijn.
Nadat nog verschillende huishoudelij
ke zaken waren besproken, werd de ver
gadering door dhr K. Berrevoets met
dankzegging gestoten.
Voor het examen voor leerkracht
bij de Rijkspluimveeteelt slaagden de
heeren: A. Blok, Ktoetinge; J. Eversdijk,
Kortgene; J. G. P. Jansen yerplanke,
Kruiningen; J. C. Ruitenbeek, Koude
kerke; G. Beukelman, Meliskerke; M.
Nieuwenhuijsse, Krabbendijke; H. L. K.
Leijs, Baarland; A. Kersten, Wamel; J.
J. de Reus, Beets (N.-IL); G. Vos, Nieuw-
dorp; W. P. L. Bakker, Zierikzee; M.
Vinke, Hoofdplaat; W. Blommaart, St.
Jansteen; P. E- M. Kuijpers, Klooster-
zande; R. van der Hoek, Biezelinge.
Tot tijdelijk leeraar aan de Chr.
Landbouwwinterschool te Ambt-Harden-
berg is benoemd de heer ir M. Blok te
Goes.
Benoemd tot onderwijzeres aan de
Herv. school te Terneuzen mej. A. H. van
Dommelen te Vlissingen.
Onder één dak. Te -Arnhem
heeft de wethouder van Onderwijs op
dracht gegeven een plan te pntwerpen,
voer de stichting van een groot school
gebouw. In dit gebouw zouden onder één
dak worden ondergebracht een Openbare
en een R.-K. school voor buitengewoon
lager onderwijs (onderwijs aan onvol-
waardigen).
„De Geref. School" opge
heven. Naar de „Nederl." verneemt,
is het weekblad „De Geref. School", or
gaan van het Geref. Schoolverband in
Nederland gisteren voo-r het laatst ver
schenen. De mogelijkheid bestaat dat het
blad in den loop van dezen winter als
maandblad zal verschijnen.
Het spellingsbesluit.
In het „Weekblad voor Gymn. en
Midd. Onderwijs" schrijft Bartels:
„Het is wel een eigenaardige „regeling",
welke ons thans van bovenaf opgelegd
wordt. We zuilen maar niet vragen van
welk taalbeginsel de regeering bij deze
„regeling" is uitgegaan, want hierop kun
nen wij geen antwoord verwachten. Van
de zijde der taalwetenschap is dan ook
een krachtig verzet tegen deze nieuwe
„geslachtsregeling" tegemoet te zien en
volkomen terecht.
Toch kunnen wij het voor de school
niet betreuren, dat deze „regeling", waar
van wij de wetenschappelijke onhoud
baarheid volkomen gevoelen, thans geko
men is.
Het bes!iiit van Uen Amsterdamschen ge
meenteraad, die de bouw van een kerk
weigerde op een plaats waar men tegen een
badhuis geen bezwaar had, is voor wie
leeren wil, niet zander belang.
Hier blijkt weer, hoe gevaarlijk het is,
1 als de Overheid al te veel macht krijgt. Er is
I veel voor te zeggen, dat een gemeente de
beschikking heeft over behoorlijke bouwter
reinen en b.v. bij uitbreiding niet van spe
culanten afhankelijk is, maar er zit aan de
I macht die daaruit voortvloeit ook een ge
vaarlijken kamt.
Verder zien we waar het heen kan gaan,
wanneer zooals de groep-Kersten dat drijft
de Overheid het in 't godsdienstige te
zeggen krijgt
Men vraagt inmenging van de Overheid
om de ware leer te bevestigen en de ket
ters uit te roeien, maar het resultaat van
die inmenging was vroeger, dat de belijders
vervolgd werden en dat de Kerken aan ban
den werden gelegd.
Zoo was 't vroeger.
En we behoeven niet te vragen waar 't
in onze dagen heen zou gaan.
Het Amsterdamsche geval is voor wie lee
ren w i 1, leerzaam.
OPMERKER.
Het ging er ten slotte om, eenheid te
verkrijgen en een eind te maken aan
de chaos, die er op het gebied van de
spelling in de school bestaat. Wie de
toestand op dit terrein kent, zal moeten
toegeven, dat er iets gebeuren moest.
Het is een publiek geheim, dat een
regeling in de richting der Vereenvoudig
de Spelling, die Minister Waszink van
plan was in te voeren, door den Minister
raad afgewezen is en ook van het tegen
woordige Kabinet is deze niet te ver
wachten.
Daarom is het begrijpelijk, dat de in
specteurs, die volgens de woorden
van den Minister zelf liever veel ver
der waren gegaan, met een regeling zijn
gekomen, die voor de regeering wel aan
vaardbaar was en welke in ieder geval
hoe men ook over de wetenschappe
lijke merites moge denken een be
langrijke opruiming houdt onder de bui
gingsuitgangen.
Deze „regeling" is dan ook slechts bij
wijze van afbetaling te aanvaarden. Er
is nu een eerste bres geschoten en het
zal op den duur, juist tengevolge van
de wetenschappe ijke onhoudbaarheid de
zer regeling, gemakkelijker gaan tot een
volledige overwinning te komen."
Goede voornemens.
Bij de bestudeering van de Staatsber
grooting voor 1931 blijkt, aldus ,„Patrimo-
nium", dat veel goede dingen in het
voornemen van dé Regeering liggen.
Voor het Landbouwonderwijs is
f 186.000 meer uitgetrokken dan in 1930.
Voor akkerbouw, tuinbouw, veeteelt,
pluimveeteelt, bijenteelt f 67.000 meer,
voor ontwatering f24.000 meer, voor
ttschbouw f 93.000 meer.
Minister Terpstra werkt blijkbaar met
kracht aan de uitbreiding van het N ij-
verheidsonderwijs. Circa 1 mil-
lioen wordt voor dit doel meer uitgetrok
ken, f367.000 is bestemd voor het indu
strie-, huishoud- en landbouwhuishoud-
onderwijs, en f58.900 voor het ambachts-
enderwijs. De rest van bet meer geraam
de bedrag is bestemd voor de Rijksnijver
heidsscholen en voor het Vakonderwijs
van speciale groepen.
„Waterstaat" heeft goede plannen in
zake wegen, kanalen en bruggen, waarvan
de uitvoering ook bii £an dragen tot be
strijding van de werkloosheid.
Bijzondere .aandacht verdient ook het
geen in de toelichting van Hoofdstuk X
(Arbeid, enz.) te lezen staat:
„Met het oog op de voorgenomen
verdere invoering van de Arbeidswet-
1919 voor kantoor, koffiehuizen en
hotels, zal het personeel der arbeids
inspectie moeten worden uitgebreid."
In elk district van de Arbeidsinspectie
moet er een controleur en een schrijver
of administratief ambtenaar bijkomen.
Verder komt het gewenscht voor, het
vrouwelijk inspecteerend personeel te
versterken met 3 inspeotrices en 2 op
zichteressen. Blijkbaar wil de Regeering
ook op deze wijze steun bieden aan de
De opening der nieuwe zeehaven te Dordrecht door H. M. de Koningin. Een ge
weldige massa menschen was op de been om H. M. bij haar bezoek aan Dordrecht
te begroeten. Een overzicht van den stoet op het Bagijnhof.
