No. 298
Zaterdag 20 September 1930 44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
6
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 3 bladen. j reusachtige deelname aan de huldiging,
Buitenland.
Onze omzet In VERPAKTE BOTER
is thans bijna 10-maai zooveel als
voor 4 maanden terug.
Behoort U ook tot de verbruikers
Vraagt uwen winkelier of onze
slijters.
Binnenland
VADERLANDSCHE BANK
o/
OBLIGATIËN 9
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Qoes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4155.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHITIJ, L. Burg. TeL No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13,
Losse nummers
iiftirii
10.09
Prijs der Advertentie*n:
11 regels fl.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijk» korting.
vooral door de leerlingen der openhare
scholen, be'angrijk grooter, dan men van
zekero zijde wel eens gelieft voor te
stellen. Deze zoogenaamde neutraliteit is
in wezen de grofste partijdig-
h e i d, die mon zich kan denken, om
dat daarmede de houding zou worden
aangenomen, die slechts passen zou in
een "bijzondere school van voor
standers van den republikeinschen re-
geeringsvorm."
Zij, die zich met 1 October a.s. op
„Da Zeeuw" abonneeren, ontvangen de
nog in deze maand verschijnende num
mers gratis.
Democratie.
Wij moeten vaak met het hoofdorgaan
van de S.D.A.P. van meening verschil
len.
Soms echter maakt dit orgaan opmer
kingen, die wij van harte onderschrijven.
Zoo kon men b.v. een paar dagen
geleden in het buitenlandsch overzicht
van dit blad lezen:
„De groote vergissing van onzen tijd
is, dat allerlei vormen met den naam
democratie worden gedoopt, waaraan juist
datgene ontbreekt wat aan de democratie
waarde geeft: dat zij is gericht op het
dienen van de gemeenschap."
In deze uitspraak zit veel waars.
Denk maar aan de S.D'.A.P. die al
tijd van democratie den mond vol heeft
en die met haar prediking van den klas
senstrijd en haar eenzijdig opkomen voor
de belangen van bepaalde klassen de
democratie in het aangezicht slaat.
Denk maar aan wat in 1918 gebeur
de, toen de S.D.A.P. een poging deed
de wettige volksvertegenwoordi
ging op zij te schuiven en hier te ves
tigen de dictatuur van het proleta
riaat.
Denk maar aan wat nu weer gebeurt,
nu men in naam der democratie op ver-
waarloozing van de weermacht aandringt,
teneinde ook hier de zegeningen van de
revolutie waarbij de rechten en vrijheden
van het volk met voeten worden getre
den, een plaats te bereiden.
Bij dit alles en zooveel meer wordt
de groote vergissing begaan, dat men met
den naam van democratie doopt, wat
voor de ware democratie den dood be-
teekent.
Echte democraten kunnen zich dan ook
nooit scharen achter de S.D.A.P.
De openbare school.
Niet alle openbare onderwijzers jui
chen het optreden van de Haagsche open
bare onderwijzers die meenden tegen een
huldiging van de Koningin door de
schoolkinderen, krachtig te moeten pro-
testeeren, toe.
Er zijn er ook die dit revolutionaire
gedoe afkeuren en die zeer goed begrij
pen, dat op deze wijze de afbraak der
openbare school niet weinig bespoedigd
wordt.
Zoo schrijft b.v. het Schoolblad, het
orgaan van het N.O.G., na er op ge
wezen te hebben, dat de volkseenheid
zich ook symboliseert in de perioon van
de Koningin o.m. het volgende:
„Het brengen van een „middaggroet"
aan de Koningin door de leerlingen der
openbare scholen organen der over
heid is dus o.i. zeer zeker geoor
loofd.
§eSeven omstandigheden echter
is dit niet alleen geoorloofd, doch boven
dien is het gewenscht, dat de open
bare scholen zich aan die huldiging niet
onttrekken. Door allerlei oorzaken is het
openbaar onderwijs in zeer verslechterde
verhouding komen te staan tot het bi-
zonder. Zou het nu raadzaam zijn in de
zen lijd van achteruitgang, die ouders
van leerlingen, die in de Koningin niet
enkel het symbool van staatseenheid
zien, doch die het Koningshuis en de
oningin daarentegen warme .genegen-
eiü toedragen, van de openbare school
vervreemden, door hun kinderen de
Kr,6! 8I(^ deelname te onthouden?
net aantal dier ouders is, gezien de
Zoo is het inderdaad.
De roode Haagsche onderwijzers heb
ben door hun optreden de openbare
school een klap gegeven die nog lang
zal natrillen.
En dit kwaad zit niet alleen in Den
Haag, maar 'tzit overal. Door heel
het land zijn er de roode onderwijzers,
die door hun anti-nationaal optreden vele
ouders ergeren en de staatsschool ma
ken tot een inrichting, die er op uit is de
eenheid van den staat te breken.
Geen wonder dat de afkeer van de
openbare school grooter wordt.
Actie der Engelsche industriëelen.
Een groep groote industrieelen, onder
leiding van den automobielfabrikant Sir
William Morris, heeft een circulaire ge
richt tot tal van za'kenmenschen, waarbij
■zijl ui'tgenoodigd worden tot een vergade
ring te Londen. Daarin zal de vorming
van een Nationalen Raad van Nijverheid
en Handel tot bevordering van de econo
mische welvaart van Groat-Britannië
voorgestel worden.
De circulaire verklaart dat men de ver
spilling en buitensporigheid van opeen
volgende regeeringen het slaafsche volgen
van versleten ©economische theorieën
door de politieke partijen moe is.
De raad zal zich geheel huiten de par
tijpolitiek 'houden en bijstand van leden
van alle partijen toejuichen.
Grooter© oogst ln Zweden.
Volgens 'het Centrale Bureau voor Sta
tistiek in Zweden, zal de oogst dit jaar
uitstekend zijn en de opbrengst van ver
leden jaar aanmerkelijk overtreffen. Ter
wijl in 1929 de totale opbrengst van den
oogst 930.000 ton bedroeg, ter waarde van
1063 millioen kronen, verwacht men dit
jaar een opbrengst van meer dan 1 mil
lioen. De opbrengst van den tarweoogst
wordt 22, van den roggeoogs't 11 en van
den hooioogst 7 11 pet. hooger geraamd.
Wordt het groote stoomschip van do
Cunard niet afgebouwd?
De Daily Express bevat het sensatio-
neele bericht, dat de bouw van 'het groote
schip van de 'Cunard Line, 'dat bestemd
was, om den „blauwen wimpel" van den
Atlanbischen Oceaan, die nu in Duitsoh
bezit is, wederom aan Engeland te bren
gen, is stopgezet.
De reden van deze stilzetting is, dat
geen der assuradeuren bij' Lloyds ook maar
voor een deel heeft ingeteekend voor de
verzekeringssom van vier millioen pond,
niettegenstaande de regeering had beloofd
de noodige waarborgen te zullen ver
strekken.
De loonen van de landarbeiders ln
Engeland.
Naar Reuter uit Londen meldt, is het
nationaal verband van landbouwarbeiders
ernstig verontrust over de pogingen van
de boeren In een aantal graafschappen
om de loonen van de landarbeiders te
verlagen. Het verbond geeft te kennen,
dat er druk wordt uitgeoefend om de
loonen in den landbouw te gebruiken om
de regeering te dwingen deze nijverheid
door tarief- of andere .maatregelen bij te
staan. De minister van .landbouw hieeft
een verklaring uitgevaardigd, dat een der
voornaamste doeleinden van de landbouw
politiek der regeering is de positie van de
landarbeiders te verbeteren. De regeering
beseft, dat de landbouw In Engeland een
periode van 4ePressie doormaakt. Het
personeel op de boerderijen is al tot
het uiterste 'beperkt, maar een verdere
loonsverlaging zou een ernstig ding zijn
voor de arbeiders en voor den geheelen
landbouw. De regeering doet wat zij' kan
om de arbeiders te beschermen.
Aardschokken in Perzië.
Gistermorgen om zes uur werd te Te
heran een aardbeving waargenomen. Al
hoewel de aardschokken slechts enkele
seconden aanhielden, maakte zich een
panische schrik van de bevolking meester.
De meeste inwoners liepen in nachtge
waad de straat op.
Slechts een deel der bevolking is weer
in hun huizen teruggekeerd, daar men een
herhaling der aardschokken vreest. Vol
gens de dusver binnengekomen berichten
hadden geen persoonlijke ongelukken
plaats.
Korte Berichten.
In de nabijheid van Angers zijn
twee treinen op elkaar 'gelo-open, waar
door 15 personen wenden gewond, van
wie twee ernstig.
Hoogte 60 aan het oude Vdaamsche
front, waar de Engelachen in den oor
log zoo dapper hebben gestreden, is door
den Engelschman Calder aangekocht en
zal aan de commissie voor de Britsche
oor'logsgraven als geschenk aan de naties
van het Britsche rijk overgedragen wor
den. De oude loopgraven en sdhuilplaat-
sen in de hoogte zijn nog ongerept.
In een zandgroef in de Brusselsohe
voorsitad Uklkel heeft een ernstige grond
verzakking plaats gehad. Drie arbeiders
werden onder de instorting begraven en
eerst een paar uren later door de brand
weer bevrijd. De ongelUkkigen waren
echter reeds gestikt.
De staking te Barcelona is thans
geëindigd. De werkgevers hebben beslo
ten de voor den aanvang van de staking
Ontslagen arbeiders weder in dienst te
nemen. Op verzoek van de vakvereeniging
zullen de onderkruipers worden ontsla
gen. De regeering zal alle gearresteerden
die betrokken waren bij de staking, in
vrijheid stellen.
De afsluiting der Zuiderzee.
In de toelichting tot de begrooting van
het Zuiderzeefonds voor 1931 worden na
dere mededeelingen gedaan omtrent het
in cultuur brengen van den Wieringor-
meerpolder en de wijziging van het werk
plan inzake de versnelde uitvoering van
de werkzaamheden tot afsluiting van de
Zuiderzee enz.
In 1931 zullen de schutsluizen en brug
gen in de afsluiting van de Zuiderzee bij
Den Oever en op het Kornwerderzand
in gebruik moeten zijn.
Voor de bediening van de te bouwen
sluizen en bruggen in en rond de Wie-
rigermeer wordt voorshands weder ge
rekend op de aanstelling van tijdelijk per
soneel, daar het niet vaststaat of deze
kunstwerken al dan niet bij het rijk in
beheer en onderhoud zullen blijven.
Ten aanzien van de afsluiting der Zui
derzee wordt herinnerd aan de te vori-
gen jare gedane mededeeling, dat het zich
liet aanzien, dat die afsluiting reeds in
1932, derhalve nog een jaar eerder dan
tevoren werd aangenomen, zal kunnen
worden tot stand gebracht. Bij den hui-
digen stand van zaken mag inderdaad
met reden worden verwacht, dat de aan
vankelijk voor de voltooiing van den af
sluitdijk gerekende tijdsduur van 8 jaar
als gevolg van de mogelijk gebleken snel
lere uitvoering van de grondwerken tot
6 jaar kan worden teruggebracht, behou*
voor belaste waarden - 's-GRAVENHAGE
tegen beurskoers
met jaarlijksche uitloting
dens wellicht eenig afwerken van den
dijk in het zevende jaar. Een en ander
brengt derhalve wijziging mede van het
na overleg met de Mij. tot Uitvoering van
Zuiderzeewerken opgestelde werkplan,
welke wijziging ook om andere redenen ge
boden is. Het is inmiddels toch geble
ken, dat de gezamenlijke lengte van de
sluitgaten, welke aanvankelijk werd be
paald op 6 K.M., zonder bezwaar kan wor
den teruggebracht tot ruim 4 KM., waar
door de lengte van de in het sluitings
jaar te maken dijkvakken in gelijke mate
kan worden beperkt.
Op de begrooting worden de daarvoor
benoodigde gelden gevraagd.
Rijkscommissie werkverruiming.
Dezer dagen heeft te 'sGravenhage de
Rijkscommissie voor 'Werkverruiming on
der voorzitterschap van prof. dr W. H.
Nolens vergaderd.
Vastgesteld werd het verslag van de
werkzaamheden der commissie over het
tijdvak 1 Januari 1927 tot en met 30
Juni 1930.
Een bespreking had plaats over de
toekomstige werkgelegenheid in een onzer
industrieën. Besloten werd, de belang
hebbenden industriëelen tot een confe
rentie uit te noodigen.
Verslag werd uitgebracht van een on
derzoek, dat het bureau had ingesteld
cm grcndmachines voor den Wieringer-
m eerpolder hier te lande te doen ver
vaardigen.
Door een onderneming was medege
deeld, dat door een overheidswerk hare
uitbreidingsmogelijkheid werd belemmerd
en .dientengevolge een uitbreiding der
werkgelegenheid. Besloten werd deze
zaak met de betrokken autoriteiten nader
te behandelen.
Onderzocht zal worden, in hoeverre
het mogelijk is, van rijkswege nog te
deel en in mogelijke garantie van export-
credieten.
Vocrts werd verslag gedaan van de
bemoeienissen van het bureau inzake be
middeling ter bevordering van het gebruik
van nationale producten.
Met instemming nam de oommissie ken
nis van de wijze, waarop het Bruggenbu-
reau van den rijkswaterstaat de belan
gen van de Nederlandsche industrie In
bet oog houdt.
Met leedwezen vernam de commissie,
dat een belangrijke regeeringsorder hier
te lande niet was kunnen worden ge
plaatst. Gepoogd zal echter worden, met
de hierbij betrokken Nederlandsche in
dustrie in de toekomst een regeling te
treffen, waardoor hel mogelijk zal zijn,
dergelijke orders voortaan hier te lande
te kunnen plaatsen-
Nieuwe regenproeven van den heer
Veraart.
En in Maart naar Indiël
Naar wij vernemen, zal de heer Ver
aart zijn proeven voor het neerslaan van
wolken .op Vrijdag 3 October des nam.
te vijf uur te Scheveningen boven' de
Noordzee herhalen. Een hoeveelheid van
circa 4000 kilo onderkoeld ijs zal wor
den uitgestort. Dit ijs wordt meegenomen
in een viertal vliegtuigen. JBovendien zul
len eenige vliegtuigen van de Luchtvaart-
afdeeling te Soesterberg aan de demon
stratie deelnemen.
Van de demonstratie zal een film-op
name gemaakt worden, teneinde de even
tueel^ resultaten bljjvend vast te leg
gen. 'Als bijzonderheid kan 'tevens gemeld
worden, dat ditmaal de groote luidspre
kerinstallatie van Philips op de pier en
een 'gedeelte van den strandboulevard
zal worden opgesteld. Vóór en tijdens den
tocht zal de heer Veraart eenige uiteen
zettingen geven, welke dank zij genoemde
luidspreker-installatie tot ver in den om
trek hoorbaar zullen zijn.
Wij vernemen voorts, dat de heer Ver
aart voornemens is om in de maanden
Maart en April a,s. in Deli en op Java
proefnemingen per vliegtuig te houden
ten behoeve van de Indische cultures,
zulks op uitnoodiging van een' onzer
i grootste Deli-planters, die ook groote be-
I langen op Java heeft. De heer Veraart
j zal de reis naar Indië per vliegtuig
1 maken.
Binnenland.
De Generale Synode der Geref. Kerken
gesloten.
Het Verbond van Ned. Werkgevers in
Zeeuwsch-Vlaanderen.
De afsluiting van de Zuiderzee.
Ex-Gouverneur Fruytier naar Maastricht?
Buitenland.
Aardschokken in Perzië.
De staking te Barcelona geëindigd.
Actie der Engelsche industriëelen.
Ex-Gouverneur Fruytier naar Maastricht?
Naar de „Limib. Koerier" uit goede
bron verneemt, zal de 'heer Fruytier, de
vroegere 'gouverneur van Curagao, bij: de
arbeidsinspectie te Maastricht te werk
worden 'gestéld.
Bevestiging van dit bericht, dat echter
oolk niet werd tegengesproken, kon men
niet bekomen.
Een Indisch geschenk voor Prinses
Juliana.
Prinses Juliana zal vandaag te half
zes in den namiddag ten Koninklijke Pa-
leöze Het Huis ten Bosch in audiëntie
ontvangen den heer R. I. F. Wenas, In-
lanldsch substituut-officier van justitie
met den titel van HoofddjaJksa biji dten
Lanidraaid te Menado, die zich met verlof
hier 'te lande bevindt.
De beer Wenas zal de Prinses een
door hem medegebracht album met foto's
van de Minafhassa ten geschenke aan
bieden.
Het Verbond van Ned. Werkgevers in
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Aan de jaarlijksche vergadering van
het Verbond van Nederlandsche werkge
vers was dit jaar een excursie naar
Zeeuwsch-Vlaanderen vastgeknoopt.
Nadat Donderdag een bezoek was ge
bracht aan De Schelde te Vlissingen, ver
trok men Vrijdagochtend met de motor
veerboot Koningin Wilhelmina van den
provincialen stoombootdienst te 9 u. 15
uit Vlissingen naar Breskens.
Vandaar werd het gezelschap met auto
cars en autobussen naar Sas van Gent
gebracht. Op den tocht daarheen kon
men constateeren, dat de wegen in
Zeeuwsch-Vlaanderen nog allerminst op
snelverkeer zjjn berekend.
Het doel van den tocht was Sas van
Gent en wel speciaal de Nieuwe Neder
landsche f?briek voor het vervaardigen
van spiegelglas, welke daar als neven-
bedrijf de grooto fabriek voor vervaardi-
ging van chemische producten heeft
staan.
Het gezelschap begaf zich naar de giet-
hal der spiegelglasfabriek, waar het gie
ten van het ruwe spiegelglas in
oogenschouw werd genomen. Van de giet
baden begaf men zich naar de afkoel-
ovens, de plaats waar het gegoten en
afgekoelde spiegelglas uit de afkoelovens
komt. Daar heeft de eerste versnijding
plaats en wordt zooveel mogelijk reeds
versneden overeenkomstig de in bestel
ling zjjndd maten.
Daarna werd de wijze waarop het ruwe
spiegelglas door middel van gips op
groote, ronde tafels wordt geplakt, in
cogenschouw genomen. Zoodra het gips
voldoende verhard is, worden deze tafels
door electrische locomotieven over de
sljjpmolens geplaatst en volgt het slijpen.
Na het slijpproces kwamen de tafels on
der de polijstmolens, waar het glas werd
gepolijst. Zoodra de ééne zijde van het
glas klaar was, werd dit losgemaakt en
gekeerd, waarna de tweede zjjde eem
gelijke behandeling als de eerste onder
ging. Nadat het aan twee kanten was
schoongemaakt, ging het glas naar de
keurxMU,
