No .mitf
Woensdag 17 September 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De
voor
Hendrikse Go's Bank H.V. Goes
lingen.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
IWS.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-controle
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
worden verzilverd door
fn uit Tilburg
jrsieren op een
Maar wel kan
redaan, zooals
Ischoolkinderen,
liet schijnt, dat
>n niet alle op-
lichtstoet heb-
die kunnen
loor het volgen-
Wal, de vereen.
Iwerken.
zij den steun
i, geeft u als lid
bedraagt 50
Ig kan voor nie-
1 aar om kan ook
als lid opge-
e grooter de
lag van H. M.
wijze te her-
>or onze jeugd
rijzers aan de
hun medewor-
m weigeren en
betoekenis van
land onthou-
tdt het .geheele
|ook weer geble-
jk als lid der
een betuiging
met de pas ge-
naam, die van
[bedrag van bun
In die niet graag
[aamkaartje met
Oranjevereen.
Rothuizen, Van
tner en Bielen.
laarne uw opga-
lijk na het lezen
vergeet en uit-
|)RANJEKLANT.
adag 17 Sept.
lading.
|o0 Orgelspel, 9,00
'.IVO. Morgenwij-
en. 12.15 Concert
Iten. 5.16 Concert.
|ig door A. M. de
jidmg.
uur 298 M.) 8.16
Gramofoonpla'en.
1. 12.30—2.00 Con-
bno en orgel. 2.00
piano. 3.164.15
6.006,45 en
8.00 Concert.
12.20 Gramofoon-
3.20—2.50 Con-
30 Concert, tenor,
(Pianospel. 8,05 Or-
jio. Orkest. 10.45—
ariton,
1725 M. 12.50
I.06 Concert. Kwin-
(orkest en. solisten.
II.40—12 20 Muziek-
I2.3O Gramofoonpla-
lert. 6,606,50 Or-
poneert.
Trio-concert, 6.50
kest en tenor. Bel-
Jederland.
Sept. v. Bombay.
13 Perim.
p. 13 Perim.
v. Algiers.
Tanger.
ïaatschapplj.
IDRIK, thuisr., 18
verw,
Amst. te Hamburg,
n. Cristobal.
|e Lloyd.
1 nm. Finisterre.
I te Batavia,
p. 15 Finisterre,
midd. te Mars. rervr.
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tal.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor ta Middelburg,
firma F. P. DKUIJ, L- Burg. ïeL No. 25».
De Zeeuw
VERSCHIJNT EL KEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers
f 0.03
Prijs der AdvertentiBm
1I regels i 1.20. elke regel meer 30 et.
By abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 October a.s. op
„De Zeeuw" abonneeren, ontvangen de
nog in deze maand verschijnende num
mers gratis.
Een tekort geraamd van 9 milll-
oen. Geen reden voor overmatige
bezorgdheid.
Aan de nota betreffende den toestand
van 's lands financiën is het volgende
ontleend.
De dienst 1927 sluit met een voor-
deelig saldo van ruim f75 millioen.
Het overschot over 1928, dat in
de vorige nota nog op 53 miilioen ge
steld was, blijkt thans 57 millioen te
bedragen, terwijl het becijferde over
schot over 1929 bijna 51 miljoen is.
Het aanvankelijk verwachtte overschot
bedroeg 8 miljoen, zoodat de uitkomst
reeds miljoen ruimer becijferd wordt.
Over hetdienstjaarl930 was aan
vankelijk een voordeelig saldo van 7 mil
joen geraamd, welk saldo bestemd was
als „stootkussen" ter opvanging van den
schok, welke de begrooting voor 1931 zou
ontvangen als gevolg van de invoering
van de nieuwe wet op de financieels be
trekking tusschen rijk en gemeenten.
Hoewel dit saldo onder den invloed van
suppletoire begrootingen daling heeft on
dergaan, overschrijdt de opbrengst der
middelen over de eerste zeven maanden
de raming met een niet onaanzienlijk be
drag zoodat, naar het zich laat aanzien,
wel als waarschijnlijk mag worden aan
genomen, dat het dienstjaar 1930, voor
zooveel den gewonen dienst betreft, met
een overschot zal sluiten.
Begrooting 1931.
De begrooting voor den gewonen dienst
wijst aan: in uitgaven f 612.543.367, in in
komsten f 603.447.2.81, zoodat een nadeelig
saldo is geraamd van f 9.096.086.
Hierbij wordt het volgende opgemerkt:
De minister heeft tijdens de jongste
begrootingsdiscussies in de Tweede Ka
mer op 12 Nov. 1929 toegezegd te zullen
overwegen, of er reden is terug te kee-
ren tot het vóór-oorlogsche stelsel van
de geraamde „besparingen" op de uitga
ven. Dit punt werd door hem in die dis
cussies ter sprake gebracht in verband
met de quaestie der overschotten.
In de Millioenennota van September
1919 werd met het ramen van een „be
sparing" opgehouden, omdat naar die
Nota mededeelde, „de verwachting ten
opzichte van de laatst afgesloten dienst
jaren niet is verwezenlijkt". Sedert dien
bleef het daarbij.
De te vorigen jare toegezegde overwe
ging heeft er nu toe geleid, dat de mi
nister, gezien ook de ondervinding der
achterliggende jaren, geen bezwaar heeft,
tot het voorheen gevolgde stelsel terug te
keeren en dus ook op dit punt over te
gaan tot „liquidatie van den oorlog". Bij
de tegenwoordige hoogte van het bud
get meent hij, dat alsdan een besparing
van f3 miilioen ware aan te nemen.
Door het aanbrengen van deze correctie
wordt het tekort op den gewonen dienst
verminderd tot ruim f 6 millioen.
Het ontwerp tot verhooging van den
accijns op het gedistilleerd, dat te gelijk
met deze begrooting wordt ingediend,, zal,
blijkens de daaraan toegevoegde Memo
rie van Toelichting, een hoogere opbrengst
leveren van ruim f4 millioen. Het ge
raamde tekort zal hierdoor dalen tot on
geveer f2 millioen. De minister meent,
dat dit tekort voorshands geen aanleiding
behoeft te geven tot het nemen van bui
tengewone maatregelen.
Algemeens beschouwingen,
Als gewoonlijk worden eenige opmer
kingen omtrent den algemeenen toestand
van 's Rijks financiën aan de nota toe
gevoegd.
Een lichtzijde is, dat het bij deze be
grooting is mogen gelukken, de wet op
de financiëele verhouding tusschen het
Rijk en de gemeenten budgetair „onder
dak" te brengen, zonder dat tot verzwa
ring van lasten behoeft te worden over
gegaan.
Rubberhakken, Zoolplaten, Tips
'n Hevea-Product
Vraagt hot Uw echoenmaker
Een zeer ernstige schaduwzijde staat
hier echter tegenover.
De minister beschouwt als zoodanig
uiteraard niet de omstandigheid, dat een
voorstel tot verhooging van den gedis-
tilleerdaccijns bij dit budget niet kan
worden gemist De maatregel tot accijns-
verlaging was niet ingevoerd onder het
motto van belastingverlaging. En even
zoo zal een geheel of gedeeltelijk herstel
van het oude tarief in geen geval afstui
ten op bezwaren als tegen belastingver-
hooging worden aangevoerd.
De wolk die over het huidige budget
hangt, ligt echter elders. De hoogconjuc-
tuur van de jongstverloopen jaren is in
haar tegendeel verkeerd. Niet alleen zal
het buitengewoon middelenaccres, dat tot
de straks vermelde reeks van maatrege
len mede in staat stelde, een einde nemen,
maar ook het normale accres der mid
delen zal in de naaste toekomst stop-
staan. Reeds dit stemt tot ernst, daar het
normale accres der uitgaven zich wèl
zal blijven doen gevoelen. Nog bedenke
lijker zal de toestand worden, indien de
middelen als totaal genomen in
volstrekten zin terugloopen. De mogelijkr
heid hiervan is allerminst uitgesloten,
al zal het niet terstond geschieden.
Naast het normaal accres der uitgaven
staan, bovendien de nieuwe uitgaven,
met name van socialen aard, welke, zoo
als te vorigen jare werd meegedeeld, in
het voornemen liggen.
Belastingverzwaring bij een dalende
conjuctuur zou den toestand nog verer
geren en wellicht zelfs de bronnen, waar
uit de middelen ten slotte moeten komen,
voor een groot deel in gevaar brengen.
En dit te eer, indien sommiger meening
wordt bewaarheid, dat de huidige wereld
crisis ten slotte zal blijken te moeten wor
den gezien als een. verdere liquidatie van
den oorlog, in dien zin, dat de prijsda
ling zich over de geheele lijn zal uit
strekken en dat op een dichter bij het
vóóroorlogsche niveau gelegen peil van
prijzen en loonen straks het evenwicht
zal worden hersteld. Het ligt voor de
hand, dat bij een dergelijke algemeene
beweging naar beneden zich een voort
gezette verlaging der belastingen meer
passend zou aansluiten dan een nieuw-
ingelmde verhooging daarvan.
Indien men dit alles te zamen over
weegt en daarbij ook niet voorbijziet,
dat de thans ingediende begrooting door
een scherpe raming van inkomsten en
uitgaven minder elasticiteit zal blijken
te bezitten dan menige van haar voor
gangsters is de conclusie onafwijsbaar,
dat over 's Rijks financiëelen toestand,
zooals die zich op het oogenblik voordoet,
een donkere schaduw hangt. Bij het ach
terwaarts zien moge de lucht heldere
plekken vertoonen, vooruit dreigen zwa
re wolken. En van die laatste zijde komt
de wind; het verleden wijkt terug: de
wolken vormen toekomstland.
De minister schrijft een en ander niet
om moedeloosheid te prediken. Hij is over
tuigd, dat ook de moeilijkheden, waar
voor de huidige crisis ons zal stellen,
met vereende krachten zullen overwonnen
worden. Hij schrijft het slechts, omdat
het hem noodzakelijk voorkomt, dat Re-
geering en Kamer zich gezamenlijk klaar
rekenschap geven van de situatie, waarin
wij ons bevinden, opdat zij haar gemeen
schappelijk beleid daarnaar richten.
Voor overmatig^ bezorgdheid is ook
nu nog geen reden; voor verzorging des
te meer. De Regeering is er diep van over
tuigd en doet een ernstig beroep op hen,
op wier medewerking zij daarbij is aan
gewezen.
Rede van den Dultschen minister Curtius
te Genève.
Gisteren heeft in de volkenbondsver-
gadering de Duitsche minister Curtius
een belangrijke rede gebonden.
Curtius bepleitte, dat de volkenbond
den moed zal hebben, om moeilijke kwes
ties openhartig onder de oogen ie zien.
De volkenbond mag zich nimmer aan
moeilijkheden onttrekken en moet steels
zoTgen voor een vreedzame regeling, ook
van de moeilijkste vraagstukken.
Duitschland beschouwt het als vanzelf
sprekend, dat de ontwapeningsconferen
tie nu eindelijk in den loop van act vol
gende jaar zal bijeen komen.
Duitschland zal daarbij, de volgende be
ginselen verdedigen:
Duitschland wenscht een rechtvaardi
ge oplossing van het ontwapeningspro-
'bleem, waarhij. Tekening moet worden ge
houden met de veiligheid van alle staten;
Duitschland wenscht volkomen openbaar
heid van alle hewapeninigsfactoren;
Duitschland wenscht een tastbare vermin-
dering der bewapening <m, in' aansluiting
daaraan, nadere stappen op den weg naar
ontwapening met korte tusschenpoozen.
Met betrekking tot het plan van Briand
verklaarde Curtius, dat geen land drin
gender dan Duitschland een zoo ruim
mogelijke samenwerking van alle landen
van Europa kan wenscben. Curtius is het
er mede eens, dat het plan van Briand
thans in een studie-commissie zal bespro
ken worden, doch Curtius dringt er op
aan, dat daarin alle staten zitting zullen
hebben, wier medewerking voor de oplos
sing van het vraagstuk nuttig zal zijn.
Blijkbaar had Curtius hier het oog op
sovjet-Rusland en Tuxifje.
Tenslotte behandelde 'Curtius de econo
mische kwestie.
Hij gaf een overzicht van de redenen,
welke Duitschland er toe gebracht 'heb
ben, de landbouwtarieven, zoo te verhoo-
gen. Dit was noodzakelijk om den Duit-
schen landbouw althans een bestaan mo
gelijk te maken. Doch Curtius is het er
volkomen mee eens, dat 'het een onduld
bare toestand is, dat de landen om zich
te redden, ieder afzonderlijk, naar nood
maatregelen moet grijpen. Daarom is het
voorstel van Briand voor Europeesche
samenwerking op economisch 'gebied te
rechter 'tijd gekomen. Duitschland is be
reid alle voorstellen voor een Europeesche
samenwerking in de tweede commissie
met sympathie te bestu'deeren.
Duitschland is het ook eens met de
resoluties van Nederland en Scandinavië
voor nieuwe bestudeering van1 dè inter
pretatie der meestibegnnstigingsclausule
en ook met betrekking tot het systeem
van de invoer-contingenten en de tarief
bepalingen daarvoor.
'Curtius wilde aan 'het slot van zijn rede
nog slechts dit zeggen: Men kan onmo
gelijk tot een oplossing komen, indien de
gedelegeerden de besprekingen over al die
vraagstukken niet beginnen met 'dezelfde
gezindheid, die de onderhandelaren over
het sluiten van tweezijdige handelsver
dragen plegen te hebben.
Nieuw kiesrecht in Turkije.
In de buitengewone zitting der wet
gevende vergadering van Turkije, die eer
lang zal bijeenkomen, zullen twee wets
ontwerpen worden ingediend; het eene
voert in Turkije het algemeen directe
kiesrecht in, zoodat ook vrouwen aan
de verkiezingen van de wetgevende verga
dering voortaan zullen kunnen deelne
men; het andere geeft toestemming voor
het stichten van alle politieke partijen,
echter onder de uitdrukkelijke voorwaar
de, dat ze de republikeinsche en demo
cratische beginselen van den staat eer
biedigen, overeenkomstig de constitutie,
die revolutionnaire actie en organisaties
en extremistische stroomingen verbiedt.
De anti-Vlaamsche betooging te Knocke.
In verband met het onlangs in de pers
verschenen bericht, als zou de consul
der Nederlanden te Brugge, de heer J.
H. A. van der Haert, deelgenomen heb
ben aan de onlangs te Knocke plaats
gehad hebbende anti-Vlaamsche- betoo
ging, woidt medegedeeld, dat de con
sul op het oogenblik dat bedoelde be
tooging plaats greep, zich bevond in zjjn
fabriek te Brugge.
De cavalerie in eere hersteld in Frankrijk.
Het resultaat der afgeloopen Teger-ma-
noeuvres in Frankrijk, welke in Lotharin
gen zijn gehouden en waarbij aan beide
partjjen zeer veel cavalerie was ingedeeld,
is, dat dit wapen op overtuigende -wjj'ze
haar onmisbaarheid heeft aangetoond. Er
is dan ook geen sprake van, dat men
in Frankrijk nog tot vermindering van het
bereden wapen zal .overgaan. Bedriegen
de voorteekenen niet, dan zal zelfs in de
toekomst met een uitbreiding van het
ruiterwapem rekening moeten worden ge
houden.
Algemeens proteststaking te Warschau.
De sociaal-democratische „Abend" te
Berlijn verneemt uit Warschau, dat gis
terenmorgen vroeg te Warschau de al-
gemeene proteststaking is uitgebroken.
Deze zou één dag duren en is gepro
clameerd als protest van do arbeiders
beweging tegen de gevangenneming van
de leiders der oppositie en tegen het
optreden der politie.
Alle groote en ook de meeste minder
groote fabrieken lagen stil.
De staking heeft zich uitsluitend tot
Warschau beperkt.
Weer een rumoerige zitting van den
Berlijnschen gemeenteraad.
De Berljjnsche gemeenteraad is* giste
ren voor het eerst na de zomervacantia
weer bijeengekomen.
Ook deze vergadering nam ppnieuw
een zeer rumoerig verloop. De commu
nisten waren zeer verontwaardigd, dat de
jloor hen ingediende urgente motie tegen
de noodverordeningen van de rjjksregee-
ring, die reeds in de buitengewone ver
gadering van dezen zomer aan de orde
waren gesteld, niet op de agenda werden
gebracht.
Slecht3 de communisten en nationaal-
socialisten stemden er voor, dat de motie
in behandeling zou worden genomen.
De communisten maakten een hevig
lawaai en scholden vooral op de so
ciaal-democratische gemeenteraadsleden,
waarbij ZÜ door het publiek van da tri
bune werden geholpen.
De voorzitter zag zich gedwongen, de
vergadering te schorsen.
Korte Berichten.
Bij Warrenville in de buurt van
Cleveland is een autobus in een grep
pel gestort en omgeslagen. Een en vijf
tig kinderen werden daarbjj gewond. Eeni
ge hunner zóó ernstig, dat voor hun
leven wordt gevreesd.
Gemeld wordt, dat eind Augustus
op de rivier cLe Tyne JL12 schepen tot
werkloosheid waren gedoemd, tengevolge
van de slapte in het handelsleven. Dit is
het grootste aantal, dat ooit in de ge
schiedenis van deze rivier is opgeteekend.
De Rijkskanselier en de president van
den Duitschen Rijksdag hebben bepaald,
dat de nieuwe rijksdag pp 13 Oct zal
bijeenkomen.
Bij de NooTd-Westelijke grenzen van
Britsch-Indië is een Engelsch vliegtuig
verongelukt, waarbij da twee inzittenden
omkwamen. Dit jaar zijn reeds dertig
vliegtuigen verongelukt, terwijl daarbij' zes
en veertig personen omkwamen.
Het aantal werkloozen, op 8 Sep
tember in Engeland ingeschreven, be
droeg 2.139.571, dat is 79.127 meer dan
de vorige week of 979.879 meer dan
op denzelfden dag van het vorige jaar.
Om te voorzien in de werkloosheid
die in Canada heerscht, heeft de kamer
■van afgevaardigden gisteren in derde le
zing een wetsontwerp aanvaard, waarbij
een crediet van 20 millioen dollar toege
staan wordt voornamelijk voor werken
van openbaren aard gedurende het na
jaar en den winter.
De Koningin-Moeder.
Zooals reeds als haar voornemen was
gemeld is de Koningin-Moeder gisteravond
te 6.53 per S.S. naar Soestdjjk terug
gekeerd, uitgeleid door Prins Hendrik. De
Koningin-Moeder reisde weder in het sa
lonrijtuig der spoorwegen, zou te Utrecht
uit den trein gaan en verder per auto
naar het paleis te Soestdijk rijden.
Velen, die zich op het perron bevon
den, 'juichten de Koningin-Moeder zeer
hartelijk toe.
Massa-ontslag bij de Kunstzijdefabriek
te Ede.
Maandagmorgen is 't ontslag ingegaan
van ruim 80 man personeel der kunst
zijdefabriek ta Ede. 't Beti^ft meest per
soneel uit de buiteaploeg. Ook zjjn ver-
Binnenland.
Vaandelgroet aan H. M. de Koningin.
De miljoenennota. D'e toestand van 's Rijks
financiën.
Economisch instituut voor den midden
stand.
De opbrengst der Rijksmiddelen.
Vergadering van Eerste en Tweede Ka
mer.
Verhooging van gedistilleerd-ace jjns.
Postdiefstal te Haarlem.
Rectoraatsóverdracht Vrije Universiteit.
Buitenland.
Proteststaking te Warschau.
Minister Curtius spreekt te Genève.
schillende meisjes uit het bedrijf ont
slagen. Vermoedelijk zal nog ontslag vol
gen van 500 man.
Het meisjespersoneel uit Utrecht zal
vermoedelijk voor de helft worden ont
slagen terwijl ook een belangrjjk deel
der meisjes uit Nijmegen ontslag zal krij
gen. Fen en ander houdt verband met
da doorgevoerde rationalisatie van "het
bedrijf. Het gaat er om te concurreerea
met da Duitsche industrie. Be ontsla
genen krijgen twea weken loon.
Vice-admiraal Quant.
Naar wij vernemen zal vice-admiraal
L. J. Quant, commandant der Marine,
voorjaar 1931 den zeedienst verlaten.
Opbrengst Rijksmiddelen.
Hieronder volgt een staatje van de op
brengst der Rijksmiddelen over de maand
Augustus 1980, inet daarnaast de op
brengst dn dezelfde maand van 'het vorige
jaar.
Grondbelasting f 1.243.251 1.841.739
Pers. belasting - 4.824.616 4.464.980
Inkomstenbei- 3.284.187 3.211.840
Vermogensbel. - 615.139 544.261
Div. en tarnt. bel.- 2.479.231 3.114.998
Reoh'ten o. d. inv. - 5.428.102 5.816.695
Stataatiekrecht - 328.853 413.088
Acc. op zout - 147.012 199.188
Aco. op geslacht - 884.804 1.048.520
Acc. op wijn - 37.744 32.721
Acc. op gediat. - 3.032.712 8.236.847
Acc. op bier- 1.502.628 1.382.919
Acc. op suiker - 4.988.425 4.363.653
Acc. op tabaJk - 2.475.202 2.394.085
Bel. igouden en zil
veren werken - 75.332 77.630
Zegelrechten - 1.057.993 2.034.612
Registratierechten - 1.616.801 2.168.629
Rechten succ. enz. - 3.340.220 3.386.882
Domein., wegen en
vaart- 183.363 378.015
Opbr. Staatsloterij - 24.337 24.333
Opbr. loodsgelden - 410.907 418.681
Totaal f 37.980.860 40.554.321
Economisch Instituut voor den midden
stand.
Aan da begrooting van Arbeid is het
volgende ontleend:
Het _pverleg, dat de minister sedert
zijn optreden met middenstandskringen
heeft gepleegd en doen plegen, heeft ge
leid tot overeenstemming terzake van da
wenschelijkheid van de oprichting eener
stichting, ten doel hebbende het bevor
deren van onderzoekingen in het belang
van den handeldrijvenden en industrieelen
middenstand. De "hieromtrent gehouden
besprekingen zijn thans zoover gevorderd,
dat, naar verwacht mag worden, binnen
kort zal kunnen worden overgegaan tot
de oprichting van zulk een stichting,
welke den naam zal dragen van „Eco
nomisch Instituut voor den midden
stand".
De bedoeling is, dat ten minste
£20.000 door belanghebbenden bij mid
denstandsaangelegenheden, zooals b.v.
Kamers van Koophandel, zullen worden
bijeengebracht, terwijl dan uit 's Rijks
schatkist eveneens een bedrag van
£20,000 zal worden beschikbaar gesteld.