No. 291
Vrijdag 12 September 1930
44e Jaargang
I
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Boss
mm
ndijk
PUDDING
mm J mmmmm.
EERSTE BLAD.
Adverteerders.
GOES.
>9
f 0.05
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröie
Buitenland.
Üfe«i
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Maatschappij.
v. !W1.-Indië 1. v.
Lloyd.
via n. Rotterdam.
Batavia.
ia.
s. 10 Ouessant.
brieken.
aan Bertels' Olie-
dam octrooi ver
tot het vervaar-
)luimveevoeder in
derhandel bekend
Bertela' „Kunst-
reevoeder.
as octrooi verkre-
België, Canada,
Italië, Hongarije,
dka en Oostenrijk.
:en 10 uur:
middag 749.
fietsers:
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUI.T, L. Burg. Tel, No. 250.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers
■•«•tr*
Prijs der Advertentiln:
14 regels fl.2G, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Üit nummer bestaat uit 2 bladen.
Sociale verzekering overbodig?
O
Prof. Treub geeft in de Haagscbe Post
een „reeks herinneringen en overpeinzin
gen"" en bespreekt daarbij ook de sociale
wótgeving.
Vroeger, zoo betoogt hij, was er behoef
te aan inmenging van den wetgever, om
dat zich toen toestanden ontwikkelden,
die indruischten tegen het rechtsgevoel ea
die tegelijk niet bevorderlijk konden zijn
voor den economischen vooruitgang.
dat is nu anders geworden. Eet
is niet meer waar, dat de arbeidende
klasse tegenover de werkgevers de maat
schappelijk zwakkere klasse is.
Daarom is er op het gebied van de ar
beidswetgeving! geen behoefte raser aan
uitbreiding, maar aan inkrimping
der wettelijke interventie.
Ditzelfde, zoo meent Prof. Treub, geldt
ook voor de sociale verzekeringen, met
uitzondering van de ongevallen-verzeke
ring, waarbij z. i. de lichtzijden grooter
zijn dan de schaduwzijden.
De overige verzekeringen echter dra
gen er toe bij, „niet om den arbeiders ver
antwoordelijkheid voor eigen lot te lee-
ren, maar juist omgekeerd om de ont
wikkeling van dat gevoel in de kiem te
smoren. Wanneer langs den weg der ver
plichte verzekering ieder arbeider zonder
eenige wils- of krachtsinspanning zijner
zijds, eenvoudig krachtens de automati
sche werking der wet, verzekerd is tegen
alle eventualiteiten, die hem kunnen be
letten zijn brood te verdienen, kan het
niet anders dan dat hij zich ook geen
krachtsinspanning getroost om zich uit
eigen beweging tegen die eventualiteiten
te dekken.
Nu de loonen aanmerkelijk hooger zijn
geworden, dan toen de beweging voor
verplichte sociale verzekering begon, is
de noodzaak daarvan evenveel kleiner
geworden; tegelijk is het nadeel er van
evenredig toegenomen Van iemand, die
nauwelijks genoeg verdient om in het
dagelijksch brood van hemzelf en zijn
gezin te voorzien, kan niet verwacht
worden, dat hij ook nog een deel er van
ter zijde legt voor de afwering van even-
tueele toekomstige calamiteiten; van
iemand, die genoeg verdient om ook voor
de toekomst te kunnen zorgen 1 en dit
is tegenwoordig met de leden der arbei
dende klasse het geval kan men dit
niet slechts verwachten en verlangen,
maar aan zoo iemand begaat men een
sociale en zedelijke misdaad door hem
daarvan af te houden en zijn verantwoor
delijkheidsgevoel te verzwakken, zoo niet
te vernietigen. Natuurlijk zijn er uit
zonderingen op den regel, en zullen er
onder de arbeidende klasse wel blijven,
die zich van het rechte pad niet laten
afdringen, maar het gaat om den regel,
niet om de uitzonderingen; en voor de
groote menigte is de groote schaduwzijde
der sociale verzekeringen sedert de be
langrijke inkomensverhoogingen dergenen
ten bate van wie die wettelijke verzeke
ringen, voor het grootste deel op kosten
van den staat en van de werkgevers, wer
den ingesteld, niet meer te miskennen".
Naar het ons voorkomt ziet Prof. Treub
hierbij een paar kleinigheden over het
hoofd.
Terwijl hijzelf waarschuwt, zich niet
door de uitzonderingen te laten leiden,
begaat hij zelf de fout, dat hij uit 't oog
verliest den regel, dat voor tallooze ar
beiders de toestand nog ver van rooskleu
rig is.
Zeker, er zijn sommige categoriën ar
beiders, die een betrekkelijk hoog loon
verdienen, maar de regel, althans op het
platteland, is anders.
Ais Prof. Treub de moeite wil doen zich
op de hoogte te stellen van de schrale in
komens van duizenden plattelandsarbei
ders, dan zon hij allicht een weinig an
ders oordeelen.
Onjuist is ook de professorale voorstel
ling, alsof ieder arbeider tegen alle even
tualiteiten die hem kunnen beletten zijn
w- ver(^0nen> verzekerd is.
Wij denken hierbij aan de werkloos-
eid, die steeds het bestaan der arbeiders
edreigt, wat oorzaak is, dat velen zich
voor de verzekering daartegen groote of
fers getroosten.
De ziekteverzekering is een prachtin-
stelling, maar 'zij. verhindert niet, 'dat 'n
tijd van ziekte voor talloos velen beteekent
een tijd van extra zware zorgen. Hetzelf
de geldt van de verzekering tegen invali
diteit en ouderdom.
Prof. Treub geeft soms interessante
herinneringen en belangwekkende over
peinzingen.
Maar zijn fout is, dat hij teveel let op
in het oog vallende uitzonderingen en dat
hij te weinig rekent met de vaak nog
droeve werkelijkheid.
De ramp van San Domingo.
Bij het departement van defensie te
Den Haag is ingekomen een telegram van
den commandant van Hr. Ms. Flottielje
vaartuig „Arend" uit San Domingo, dat
als volgt luidt
„Bij aankomst hier alleen Amerikaan-
sche Sloop (kanonneerboot) aanwezig.
Thans ook Engelsche kruiser „Danae"
aau gekomen. Toestand hier zeer ernstig.
Stad bijna geheel verwoest. 3000 dooden,
23.000 gewonden. Door gebrek aan bed
den kunnen dokters nog niet veel uit
richten."
Een vredesrede van Briand.
Briand heeft in de volkenbondsverga
dering gesproken in het eerste gedeelte
van zijn rede als Fransch staatsman en
in het tweede gedeelte als woordvoerder
van de 27 Europeesche staten der Maan
dag gehouden Europeesche conferentie.
In het gedeelte, waarin Briand als
Fransch staatsman sprak, ls vooral op
gevallen de nadruk, waarmede hij ver
klaarde, met Italië in onderhandeling te
zijn getreden over de voltooiing van het
werk der Londensqhe vlootconferentie en
de hoop uitsprak, dat een Fransch-Ita-
liaansch accoord zal worden bereikt,
waardoor het werk der ontwapenings
commissie van den Volkenbond nog be
langrijk zou vergemakkelijkt worden.
Met nadruk verzekerde Briand, dat,
zoolang hij aan het bewind zal blijven,
geen oorlog zal uitbreken! I De Fransche
regeering is vast besloten alle internatio
nale geschillen, hoe ernstig deze ook mo
gen zijn, tot oplossing te brengen in den
vrede en door den vrede.
In het tweede gedeelte van zijn rede
uitte Briand zijn groote voldoening over
het besluit der Europeesche conferentie.
Hij herhaalde, dat het nimmer zijn be
doeling was geweest om iets buiten den
Volkenhond om te doen. Al het vredes
werk moet binnen het kader van den
Volkenbond geschieden, wil het tot eenig
positief resultaat leiden. De gedachte
eener Europeesche Unie binnen den vol
kenbond is echter in overeenstemming
met den wensch der Europeesche volke
ren.
Briand achtte het dwaasheid te geloo-
ven, dat de Vereenigde Staten van Ame
rika met leede oogen een aaneensluiting
van Europa zouden aanzien.
Briand erkende, dat de Europeesche
aaneensluiting in de eerste plaats op
economisch gebied zal moeten geschie
den.
De rede van Briand heeft in Duitsche
kringen een gunstigen indruk gemaakt.
Het is er Briand blijbaar om te doen,
ten aanzien van allerlei verzet, dat de
concrete voorstellen van zijn plan ont
moeten, tenminste de gedachte van eon
nauwere verhouding der Europeesche
Staten te redden en voor het overige den
Volkenbond, conform het besluit der
Europeesche Conferentie, volkomen vrij
heid van beslissing te laten.
Het complot in Bolivia.
Volgens een officieel bericht uit La
Paz heeft de nieuwe regeering van Boli
via een complot ontdekt, dat ten doel had
den vroegeren president weer aan het
hoofd van de regeering te stellen. Tal
rijke officieren moeten bij dit complot be
trokken zijn. Verscheidene officieren zijn
in hechtenis genomen en een streng on
derzoek wordt ingesteld.
Hevige onweders boven Engeland.
Hevige onweders, die van een zwaren
regenval vergezeld gingen, hebben boven
Engeland gewoed.
Te Londen viel zooveel regen, dat het
straatverkeer daardoor op sommige
plaatsen geheel tot stilstand werd ge-
Ks-- .ittN
ROMA
PUDDING f=A 13 Pil BK •A'JT 'PC/JLXLK CftO/V/zVCJ?
bracht. Sommige bioscopen moesten hun
voorstellingen afbreken, omdat door het
inslaan van den bliksem op verscheidene
plaatsen kortsluiting ontstond.
Een wolkbreuk heeft groote schade
aangericht in Bodbay. Verscheidene ma
gazijnen werden overstroomd en groote
hoeveelheden goederen, waaronder graan,
zaden, suiker en buitenlandsche stukgoe
deren, gingen verloren.
Ook te Glasgow hebben zware onwe
ders betrekkelijk veel schade aangericht.
Gespannen toestand in Polen.
De spanning in Polen blijft voortdu
ren. De oppositie is wegens de gevangen
neming van haar leiders mateloos ver
bitterd. De politieke politie heeft de in
hechtenisnemingen voortgezet, weliswaar
slechts van ondergeschikte personen. Zoo
werden te Warschau honderd personen
wegens communistische stokerijen aange-
houden. De socialistische partij heeft een
oproep uitgevaardigd, waarin de afkon
diging van de algemeen*,, staking' aange
zegd wordt, voor het geval de aange
houden afgevaardigden niet op vrije voe
ten worden gesteld.
In de stad Manojow hebben onbekende
daders het Oekrainsche vereenigingshuis
in de lucht laten vliegen. Gelukkig was
het huis leeg, zoodat geen offers ge
maakt zijn. Wel werd een Oekrainer, die
de daders achtervolgde, gedood.
De eruptie van de StrombolL
Uit Messina wordt gemeld, dat Don
derdagmorgen een uitbarsting heeft
plaats gehad van den vulkaan Strombo-
li. Het gehucht Bartolo werd bedolven en
voor een groot deel verwoest. Volgens de
„Giornale d'Italia" zouden in het dorp
Stromboli en de naaste omgeving talrijke
dooden en gewonden te betreuren zijn.
Tegelijk met de uitbarsting heeft men 'n
hevige aardbeving waargenomen. De be
volking van het eiland Stromboli is zeer
ontdaan. Onmiddellijk is om hulp ge
seind. Uit Messina zijn eeuige torpedo
booten met levensmiddelen en dekens
vertrokken, terwijl ook een afdeeling van
de brandweer ter assistentie is gezonden
Aan boord van een der hulpschepen be
vindt zich de plaatsvervangende prefect
van Messina.
De verkiezingsopwinding in Duitschland.
Naar aanleiding van de gebeurtenis
sen op een verkiezingsvergadering te Bad
Elster, waarbij Max Hoelz ernstig is ge
kwetst, heeft de afdeeling Plauen van
de communisten voor het raadhuis een
betooging voor Max Hoelz gehouden.
Tijdens deze demonstratie was de toe
stand op sommige oogenblikken zeer cri-
tiek. Bij het voorbijtrekken van het raad
huis nam de menigte zoo'n dreigende
houding aan, dat de politieagenten hun
wapens moesten trekken.
Een 21-jarige student uit Gladbeck die
aan een vergadering van de nationaal-
socialisten had deelgenomen is denzelf
den avond door jongelieden met een mes
zoo gestoken, dat hij spoedig na zijn over
brenging in het ziekenhuis is overleden.
Voor Zondag heeft de Berlijnsche
hoofdcommissaris van politie uitgebrei
de veiligheidsmaatregelen getroffen. In
elk stemlokaal zullen twee agenten aan
wezig zijn, bovendien zullen alle ter be
schikking staande agenten zich op straat
bevinden. Alles is zoo georganiseerd, dat
binnen weinige oogenblikken overal ver
sterking kan aankomen.
Te Berlijn zijn gisternacht 85 perso
nen gearresteerd wegens aanvallen op en
botsingen met politieke tegenstanders,
waarbij verscheidene personen verwon
dingen hebben opgeloopen.
Korte Berichten.
Een vreeselijke tramcatastrofe,
waarbij 5 passagiers gedood zijn en 50
gewond, is te Odessa voorgekomen. We
gens het weigeren van de remmen, reed
een volle tramwagen in razende vaart
bergafwaarts, ontspoorde en bedolf de
passagiers.
Eergisteravond is boven het mili
taire vliegterrein van Orly bij Parijs een
marinevliegtuig van een hoogte van 200
M. neergestort. Het toestel werd geheel
vernield. De inzittenden, een zeeofficier
en een onderofficier, werden gedood.
De „Graf Zeppelin" is van zijn Mos-
kousche 'reis te Friedrichshafen terugge
keerd en vlot geland. Op de terugreis
heeft het luchtschip de 2500 K.M. lange
route in ongeveer 19 uur afgelegd. Aan
boord bevonden zich 22 passagiers.
De koninklijke familie naar Den Haag.
De Koninklijke familie, die a.s. Maan
dag per auto tegen den middag van Het
Loo in DenHaag wordt verwacht, zal
een paar weken intrek nemen in het
paleis het Huis ten Bosch.
De Koningin-Moeder komt Dinsdagoch
tend oms'treeks half elf per Staatsspoor
uit Soestdijk te 's Gravenhage aan en
zal zich ook naar het Huis ten Bosch
begeven.
Dinsdagavond keert de Koningin-Moe
der weder naar Soestdijk terug.
Legeroefeningen en mond- en klauwzeer.
De Legeroefeningen onder leiding van
den commandant van het veldleger welke
wegens het heerschen van. mond- en
klauwzeer niet overeenkomstig de getrof
fen voorbereidingen in de streek Bar-
neveld, Leusden, Amersfoort kunnen
worden gehouden, zullen thans plaats vin
den in Noord-Limburg van 2326' Sep
tember a.s. (2425 September zjjn de
eigenlijke oefendagen).
De C.A.O. in het boekdrukkersbedrijL
De voorzitter van den Nederlandschen
Christelijken Grafischen Bond schrijft
ons:
Het onder bovenstaand opschriEt ge
plaatst bericht van de Federatie van de
Werkgeversorganisatiën in het Boek-
drukkersbedrijf behoeft eenige aanvul
ling, omdat het, speciaal ten opzichte
van de werkgeversvoorstellen voor de
nieuwe G. A. O., vrij onvolledig is. De
werkgevers toch stelden voor onder
staande wijzigingen in de arbeidsover
eenkomst te brengen:
1. Tenzij de werknemer aannemelijk
maakt, dat eventueele fouten buiten zijn
schuld zijn ontstaan is hij aansprakelijk
voor de schade, ontstaan door fouten in
zijn werk.
2. Voor arbeiders aan een machine
wordt een twee-ploegendienst ingevoerd,
waarbij de eene week om 's morgens vijf
uur begonnen, de andere week 's avonds
om tien uur geëindigd wordt.
3. Het begrip „Zondag" wordt beperkt
van Zaterdagavond 12 uur, tot Zondag
avond 12 uur.
4. Het begrip „feestdag" wordt even
eens tot 24 uur beperkt.
5. De verhouding tusschen volwassen
arbeiders en jongere arbeiders wordt op
het minimum (6 op 10) vastgelegd.
6. De minimale productie-eisch voor
machinezetters wordt van 6000 op 6500
letters per uur gebracht.
7. De toeslagen voor overwerk in den
nacht en op Zon- en feestdagen wordt
met 50 pet verminderd.
8. De onderhandelingscommissie be-
pale, naar aanleiding van publicaties der
indexcijfers der Amsterdamsche gezin-
nenstatistiek, dat er aanleiding tot loons
verlaging is en hoeveel die verlaging zal
bedragen.
9. De werkgever heeft het recht, het
minimuzn-loon van een arbeider met 5
Binnenland.
De feesten te Goes.
Generale Synode der Geref. Kerken.
(Geen promotierecht.)
Buitenland.
Een rede van Briand tè Genève.
Uitbarsting van den Stromboli.
Hevige onweders 'boven Engeland.
centen per uur te verminderen, mits hij
het afgenomen bedrag aan andere werk
gevers geeft.
10. De aan een arbeider boven het mi
nimum-loon toegekende belooning kan
ten allen tijde worden teruggenomen.
11. Arbeiders, die na 1 Januari 1907
geboren zijn, moeten, voor zij aanspraak
kunnen maken op het minimum-loon,
eerst geexamineerd wórden.
12. Anciënniteit bij ontslag wegens
slapte geldt alleen voor arbeiders, die
meer dan 5 jaren bij denzelfden werk
gever in dienst zijn.
13. De schadeloosstelling aan den ar
beider, die zonder geldige redenen ont
slagen wordt, wordt met 50 pet vermin
derd en op maximaal twee maanden
vastgesteld.
14. De leerlingen moeten van ieder
uurloon 2 centen storten in een fonds,
waaruit de opleidiiigskosten worden be
streden.
Het ligt niet in onze bedoeling om de
afgebroken onderhandelingen in de pers
voort te zetten. Wij volstaan dus met de
opsomming der werkgeversvoorstellen,
die „een weinig" vollediger zijn dan in
de Federatie-mededeeling.
GOES OPNIEUW IN T DONKER.
Hevige ontstemming tegen de P.Z.E.M.
De P. Z. E. M. is met één slag popu
lair geworden in Goes.
Alleen, het is een populariteit in de
verkeerde richting.
Voorzoover men geen uiting geeft aan
zijn ontevredenheid en ontstemming
en vaak op ver van malsche wijze
wordt er gespot met deze Mij, die heeft
getoond aan de meest bescheiden eischen
die aan zulk een bedrijf gesteld mogen
worden, niet te kunnen voldoen.
Bij de kermis was het, zooals be
kend, al misère. Juist op het drukste
moment, toen men om meer dan één re
den aan het licht de meeste behoefte had
zette de P. Z. E. M. hare afnemers, die
daardoor groote schade ondervonden,
urenlang in het duister.
Dat was voor velen een groote teleur
stelling.
Men liet zich echter niet ontmoedigen
en rekende er op, dat al het mogelijke
zou worden gedaan om herhaling te
voorkomen.
Toen de Oranjefeesten in 't zicht kwa
men, werden groote lichtinstallaties aan
geschaft, niet alleen door de buurtver-
eenigingen, maar ook door vele winke
liers. Het beloofde een prachtreclame te
worden, zoowel voor de betrokken mid
denstanders als voor de P. Z. E. M., die
nu een mooie gelegenheid had de voor-
deelen van electrisch licht en electrische
kracht te demonstreeren.
Gehoopt werd dan ook, dat de P. Z.
E. M. voor deze feestdagen een lager ta
rief zou berekenen. Dat gebeurde echter
niet. De buurtverenigingen kregen re
ductie, maar de winkeliers moesten het
volle pond betalen. Dat was wel een klei
ne tegenvaller, maar men troostte zich
met de gedachte, dat men wel een dure,
maar toch ook een mooie verlichting had.
De eerste avond van de feesten bracht
al dadelijk een groote teleurstelling. Meer
dan anderhalf uur werd alles in 't don
ker gezet. De buurtverenigingen, die
tioh zooveel moeite hadden getroost, wer
