No. 286
Zaterdag 6 September 1930
44e Jaargang
<r*
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Transpireerende
HendriksB Co's Bank K.V. Sqbs
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Natuurboter is niet te vervangen.
Coöp. Fabriek van Melkproducten
„Zuid-Beveland" G. A. - GOES.
Buitenland.
oksels en voeten
Binnenland
VADERLANDSCHE BANK
ALLE
per I SEPTEMBER vervallende
worden verzilverd door
Land- en Tuinbouw.
po j. wed.; 28.
23 j. jm. en
p. jd.j 88. Cor-
en Cornelia
I. r. Güsb recht
I Janna Capponj
pdries Verschel-
Urbai'n Fran-
van Dorsselaer
nerentia Adria-
|n Corlia Maria
nandus, z. v.
[Alice Dolphina
de Visser en
ner Jan., z. v.
iPetronella Bol-
|zakk de Fojjter
us Leonardus,
en Anna Leo-
Marie, z. r.
I Augusta Maria
peuntje Debora
nan en Maria
te Regt 62 j.
[de Putter; 28.
Praly (Italië)
en Giovanni
6 Sept.
M. Uitsl. K.
|irplaten. 12
-2 Gramofoon
f>5 Idem. 6.55
yerzidht. 7.15
-11 Concert
lA-uitzending
[0.35 Morgen-
concert. 3.50
5.05 Or
bit 7.50
1726 M. 12.50
1.05 Solistan-
1.25—2.50
i.50 Concert,
u. Vroolijke
Concert, Or
en 6.50 Gra-
pstconcert.
te Ostende.
[5.50 Concert.
It en solisten.
lo-omroop.
cenen num-
orgaan der
irfift K. een
ïisuur op de
ion omroep,
aen indertijd
lend in dezen
1 wereld werd
poneerd wor-
ambtenaar,
goedkeuring
vorden.
leem, het z.g.
Ipast bij den
pie heelt bet
recht gebruik
taken van te
Konder goed-
uitgezonden
londene goed-
zal worden,
Voorschriften,
Irig genomen.
Iblik nog een
Inen zich be-
|an ook toe-
dat de cen
to gemak-
acht is In-
en zeer be
rd is, ern-
vrijheid van
toon 'is een
zijden is de
verschillende
vrijheid van
lediging van
mdig betrek
oord op het
roep als een
le noodzake-
Sn het won-
omroep s te-
iets vanzelf-
og eens uit-
)k naar onze
degelijk een
van den
opzichte van
vrijheid van
verantwoor-
in verschil-
te wenschen
ingen stren-
alingen voor
de drukpers
b met name
het ontheili-
n onzedeljjk-
alingen zyn
dan de cen-
en omroep.
schuilt er
vijfeld wen-
Van den om-
ttelnk wordt
behoud yan
©lijk is".
is'iA
on 3
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bnraan: Lang» Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
-pi.-ma p. P. DHÜ1J, h. Burg. Tel. Na 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, l S,—
Losse nummersf0.M
Pr ij s der AdvertentiEn:
1i regels fl.20, eïka regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijk» korting.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
Geen uitbreiding.
Van Socialistische zijde tracht inen de
meening te doen postvatten, dait Minis
ter Deckers met het door hem aanhangig
gemaalde vlootplan, aanstuurt op uitbrei
ding yan de vloot in Nederlandsch-lndië.
Een meening, die ,in strijd is met de
feiten.
De sterkte van de actieve vloot blijft
gesteld op 2 kruisers, 8 jagers en 12
onderzeebooten.
Dit aantal schepen wordt voldoende
geacht, maar onmisbaar tevens.
Vandaar dat nu het bestaande re
serve-materiaal langzamerhand verslijt,
aangestuurd wordt op een reserve van
modern materiëel.
Dat ligt voor de hand. Werd het niet
gedaan, dan zou men na niet te langen
tijd wel op papier beschikken over een
vloot van bepaalde sterkte, maar in
werkelijkheid zou die vloot er niet zijn,
omdat in verband nïet het gewcune on
derhoud over een deel der schepen niet
beschikt zou kunnen worden.
Reserve-materiëel is dus beslist noodig.
Omtrent de vraag hoe sterk die reserve
moet zijn, kan verschil van meening be
staan.
De Regeering heeft '.daaromtrent hare
gedachten aan ,de Kamer medegedeeld,
maar terecht wordt er door de .„Neder
lander" op gewezen, dat men de waar
heid geweld aandoet, als men het voor
stelt, alsof de Volksvertegenwoordiging,
door aanneming van het thans aanhangige
voorstel, zich voor de toekomst omtrent
de sterkte van de reserve zou hinden.
Bij de twee kruisers wordt één vaar
tuig van ongeveer hetzelfde type als re
serve noodig geacht, zooals uit het voor
stel blijkt.
Maar volgt daaruit nu ook dat voor
de 8 jagers en de 12 onderzeeërs, naar
verhouding eenzelfde reserve moet zijn?
Natuurlijk niet. Dit is een vraag waar
omtrent verschil van meening mogelijk is.
De minister oordeelt, dat een reserve
van 50 pet., vergeleken bij andere landen,
beslist aan den lagen kant is. Maar men
kan hierover ook anders denken.
„Elk leider van een groot bedrijf, zegt
de Nederlander, waar te allen tijde
beschikt moet kunnen worden over een
bepaald aantal vaartuigen, wagens of
werktuigen, zal toestemmen, dat eene re
serve van een zeker aantal vaartuigen,
wagens of werktuigen onmisbaar is.
Maar over de sterkte van deze re
serve kan groot meeningversehil bestaan,
in verband met den persoonlijken kijk
op de duurzaamheid der werktuigen, ook
in verband met de zorg voor het da-
gelijksche onderhoud, zeker ook in ver
hand met de beschikbare middelen.
De royale Piet eischt kort en goed
100 pet. reserve, dat is de veiligste weg.
Een ander acht 50 pet, 'beslist voldoen
de. Een heel zorgvuldig man, die over
prima personeel maar over beperkte
middelen beschikt, meent het met 33 pet.
of 25 pet. reserve te kunnen doen.
Juist zóó staat het ten opzichte van
de vereischte sterkte der reserve aan
schepen, voor onze Marine in Oost-In-
dië."
De hoofdzaak waarom het hier gaat
is, dat een zekere reserve beslist noo
dig is.
En ook, dat het op peil houden van
de reserve niet beteekent uitbrei
ding van de vloot.
Daar is bij het thans aan de orde
zijnde voorstel geen kwestie van.
Het gaat over het op peil houden,
niet over uitbreiding van de vloot.
En als de S.D.A.P. en het N.V.V. in
een manifest aan het Nederlandsche volk,
dan ook opreken van een voorstel tot
vlootuitbreiding, dan is dat niet
anders dan een poging tot opzette
lijke misleiding.
V Leugenachtig manifest.
De Soc.-Democraten die door hun ge
stook tegen de landsverdediging spelen
inde kaart van het Communis-
m e, zijn blijkbaar de meaning toegedaan
dat het er bij de bestrijding van het plan
van Minster Deckers op een leugen meer
of minder niet aankomt,
Vele huismoeders bezwijken door de
aanlokkelijke prijzen en gebruiken NAMAAK-
boter, hoewel de waarde der cadeaux toch
zeker betaald wordt in den prijs der
margarine.
Moet door den slechten tijd bezuinigd
worden, doet dit dan nooit door het koopen
van margarine, welken mooien naam deze
ook gegeven is.
Zij bevordert door haar hoog vitamine
gehalte den groei Uwer kinderen en doet
de vatbaarheid voor verschillende ziekten
afnemen.
Vraagt Uw winkelier of melkboer de
boter in hygiënische verpakking en staande
onder Rijkscontrole van:
In het manifest, waarin de bevolking
wordt opgewekt het roode petitionnement
te steunen, wordt gezegd, dat een voorstel
werd ingediend tot vlootuitbrei
ding.
Dat is zie boven de eerste leugen.
Verder heet het, dat de Kamers door
dit voorstel goed te keuren, zich ook bin
den, met betrekking tot de verdere plan
nen van Minister Deckers.
Dat is de tweede leugen.
Vervolgens tracht men den indruk te
wekken, alsof nieuwe financieele lasten
op ons volk worden gelegd.
De zaak is echter, dat de laatste zeven
jaren voor de instandhouding van 'de
vloot werd uitgegeven gemiddeld 11.4
millioen gulden en dat volgens het plan
van Minister Deckers hiervoor in de ko
mende jaren gemiddeld noodig zal zijn
10.8 millioen gulden.
Dat is dus de derde leugen.
Voorts wordt nog beweerd, dat de Re
geering wel geld over heeft voor mili
taire doeleinden, maar niet voor de so
ciale verheffing van ons volk.
Een kind kan echter begrijpen, dat als
de landsverdediging verwaarloosd wordt,
zoodat b.v. de Communisten in Indië
yrij spel zouden krijgen, de toestand van de
arbeidersbevolking in ons land alkrellen-s
digst zou worden.
Van sociale verheffing zou dan heel9-
maal geen sprake zijn. Wèl het omge
keerde.
Dat is alzoo de vierde leugen.
En eindelijk is in het manifest nog
sprake van „de Vlootwet-Colijn", terwijl
er toch nooit een Vlootwet-Colijn geweest
is. De wet waarop hier gedoeld wordt,
was ingediend lang voordat de heer Colijn
minister werd.
Ziedaar dus de vijfde leugen.
En dat in één manifest.
Het moet wel een slechte zaak zijn, die
die door het colporteeren van zóóveel on
waarheden moet worden gediend!
De ramp van San Domingo.
Een Amerikaansch vlieger, die per
vliegtuig een verkenningstocht boven San
Domingo heeft uitgevoerd, meldt per ra
dio, dat. te Santo Domingo ongeveer drie
kwart van de huizen gebed verwoest
zijn, terwijl de overige zoo zwaar be
schadigd zijn, dat zij niet meer bewoond
kunnen worden. De geheele bevolking
van de stad is dakloos. De Nederlanders
zgn er ongedeerd afgekomen.
Aangezien ook de electriciteitsfabriek
door den storm is verwoest, zit de stad
zonder licht, waardoor het opruimings-
werk zeer belemmerd wordt. Ook is er
gebrek aan water, daar de centrale der
waterleiding eveneens beschadigd is.
De staat, van beleg is over de stad
afgekondigd, aangezien in enkele wijken
plunderingen zijn voorgekomen, terwijl het
ook onder de bevolking tot hevigen strijd
is gekomen, om onderdak te verkrijgen
in de weinige nog beschikbare ruimte.
De toestand in San Domingo wordt,
volgens een mededeeling van het Ame-
rikaansche Roode Kruis, van uur tot uur
ernstiger.
De eerste teekenen van uitbrekende
epidemieën zijn reeds merkbaar en in
verband met het gebrek aan water vreest
men voor uitbreiding. De meeste gevan
genen en 'krankzinnigen zijn uit hun cel
len ontsnapt en maken de streek on
veilig. i
Het Amerikaansche Roode Kruis deelt
mede, dat 100Ö personen zijn gedood en
2500 gewond bij den orkaan, die San
Domingo verwoestte.
4700 huizen zijn vernield, 200 bescha
digd en 22000 personen zijn dakloos in
de stad San Domingo.
In één Jaar 1800 vrouwen verdwenen.
Dezer dagen is uit de Seine het lijk:
opgehaald van een vrouw, dat „zwaar
verminkt was. 'Mem neemt aan, dat er
een misdaad is gepleegd. De politie heeft
de signalementen van niet minder dan1
300 brouwen, welke hij haar als vermist
zijn aangegeven, met het lijk vergeleken,
zonder dat dit een resultaat heeft opge
leverd.
De Parijsche bladen, die uitvoerige ar
tikelen aan dit geval wijden, 'berichten
in verband hiermede, dat in het afgeloo-
pen jaar niet minder dan 1800 gevallen
bij de politie zijn aangemeld, waarin vrou
wen vermist werden.
Belgische „gerechtigheid".
Het Belgische gerecht heeft nog geen
aanleiding kunnen vinden om de Belgi
sche officieren, die op de bekende wijze
de Vlaamsche bedevaart te Dixmuiden
verstoorden, te achtervolgen.
Echter heeft 't de Vlamingen, die zich
op de Markt te Dixmuiden tegen de pro
vocaties verdedigden en die door de gen
darmen werden gearresteerd, ter kennis
gebracht, dat zij 9 September voor den
onderzoekrechter van Veurne moeten ver-
schijnenl
Korte Berichten.
De werkzaamheden aan den bouw
van een tunnel onder de Theems, tus-
schen Dartford en Purfleet, zullen vóór
Kerstmis aanvangen. De kosten van aan
leg zullen drie millioen pond bedragen.
De Hongaarsche .gezant in Madrid,
baron Matuska, is 'door de Hongaarsche
regeering_ uit zijn functie ontheven, om
dat hij, toen de Hongaarsche regeering
tijdens de Emericus-feesten verschillende
automobilisten liet aanhouden, wijl ver
wacht werd, dat prins Otto zou pro-
beeren naar Hongarije terug te keeren,
zijn regeering niet heeft verwittigd, van
de aanwezigheid van ex-keizerin Zita en
prins Otto in "Spanje.
Donderdagmiddag kwam 'ih het sta
tion van La Roebelle de trein uit Bor
deaux in botsing met een losse locomo
tief. De schade was niet ernstig. Vier
passagiers werden slechts licht gewond.
Met ongeveer een uur vertraging kon
de trein zijn reis naar Nantes voort
zetten.
behandele men met Purolpoeder. Dit is
het meest afdoende middel daarvoor. Het
kost 45 en 60 ct. per bus en is even
als Purol, verkrijgbaar bij Apoth. en
Drogisten.
Burgemeester de Vlugt ongesteld.
Naar wij vernemen, moet de burge
meester van Amsterdam, de heer de Vlugt
wegens een aanval van bronchitis eenigen
tijd het bed houden. Zijn ongesteldheid
draagt geen ernstig karakter, maar maant
naar het inzicht van zijn arts tot eenige
voorzichtigheid.
Het Grafisch Orgaan.
Van het bondsorgaan van den Nfederl-
Chr. Grafischen Bond versoheen ter gele
fl,. Doodt insecten
sneller
Wacht U voor
s
namaak
De gele bus met
zwarten band
genheid van het voltooien van den 25sten
jaargang een jubileumnummer.
Dit nummer bevat verschilen.de artike
len, die spreken van zorgen,maar ook van
rijken zegen, terwijl ook aan onderwerpen
op 't grafisch bedrijf betrekking hebbend
aandacht wordt geschonken. Interessant i3
is h.v. wat geschreven wordt over Raster-
diepdruk en over Zetmachines.
Bijzondere aantrekkelijkheid wordt aan
dit nummer gegeven door een aantal bijla
gen, prachtige specimen van drukwerk.
Het zijn kleurendrukken in hoogdruk, off
set- en rasterdiepdruk, voorstellend een
havengezicht óp La Rochelle, naar een
schilderij van H. Calot; „de Vioolspeler"
naar een schilderij van A. van Ostade; ge
zicht op de Drommedaris te Enkhuizen,
naar een schilderij van W. G. Knip en
een afbeelding van een tegeltableau uit
het gebouw der „Edecea"-drukkerij.
Het ontwerp voor den omslag werd ge-
teekend door Machiel Wilmink.
Dit nummer getuigt van den bloei van
den Chr. Typografenbond, maar geeft ook
een goeden indruk van de „Edecea"-druk-
kerij te Hoorn.
Mr Dr v. Leeuwen, f
De ,oud-vice-president van den Raad
van State, mr dr Van Leeuwen, is heden
nacht overleden.
voor belaste waarden - 's-GRAVENHAGE
6 I tegen beurskoers
q OBLIGATION S
met jaarlijksche uitloting
KONINKLIJK BEZOEK AAN
ENKHUIZEN.
De Vlootrevue mislukt.
H. M. de Koningin heeft met Prinses
Juliana en Prins Hendrik een bezoek ge
bracht aan Enkhuizen, waar zij met ge
weldig enthousiasme werd ontvangen.
Jammer genoeg is de vlootrevue die
zooveel beloofde, en die voor het laatst
een beeld zou geven van het ten doode
opgeschreven Zuiderzee-visscherijbedrijf,
mislukt.
De oorzaak was, dat de visschers hun
schuiten er niet aan wjlden wagen om
op het laatste oogenhlik met 800 stuks
tegelijk uit te varen. De wind was nog
altijd Zuid-Oost, zoodat de kans lang niet
denkbeeldig was, dat er schepen, die in
de volte niet goed konden manoeuvree
ren, op de kust zouden loopen. Veel schip
pers van zeiljachten vreesden hetzelfde
en zoo bleef de vloot van duizend zeilen
zoo goed als in haar geheel in de haven.
Slechts een klein aantal enthousiasten
koos de ruimte. Om twee uur lagen er
slechts een veertigtal jachten en een
vijftig visschersschepen voorgaats, ten
Oosten van den strekdam van den Wier-
dijk. Er waren verscheidene groote boo
ten van den dienst op Zwolle en van de
Holland—Friesland-lijn, vol gepakt met
toeschouwers, die zich leelijk bekocht ge
voelden bij het ziea van ruik een scha
mel beetje schepen.
Binnenland.
Koninklijk bezoek aan Enkhuizen.
Groote verduistering door een bankdirec
teur te Uithoorn.
De regeling van den uien-uitvoer.
Buitenland.
De ramp op San Domingo.
Langs den dijk stonden duizenden men-
schen om van het schouwspel te genieten.
Af en toe, wanneer de zon doorkwam en
de kleurige vlaggetjes, waarmee de sche
pen gepavoiseerd waren in het licht op
blonken, kreeg het publiek een indruk
van het prachtige kijkspel, dat deze vloot
revue zou hebben opgeleverd, als er in
derdaad duizend versierde schepen op da
zee zouden hebben gelegen.
Om twee uur verkondigden donderen
de saluutschoten van den mijnenlegger
„Medusa", die voor het Krabbegat gean
kerd lag, dat Hr. Ms. „Mercuur", waarop
de Koninklijke Familie zich had inge
scheept, in aantocht was.
Even later voer het hootje, met den
Koninklijken Standaard in top, het zee
gat uit. Het richtte eerst den stsven naar
het Noorden, waar de jachten lagen,
draaide met een grooten boog daarom
heen, om ten Zuiden van het Krabbegat
langs de visschersschepen te varen. Dan
ging de Mercuur weer naar binnen, ter
wijl de „Medusa" het schip saluutschoten
achterna zond.
Om drie uur ging de Koningin weer aan
land om nog een korten autotocht door
Enkhuizen te maken. Deze laatste tocht,
die langs de havens ging, waarin de vis
schersschepen boord aan boord lagen,
heeft weer heel veel goed gemaakt. Tel
kens liet H. M. stoppen, riep de visschers
en vrouwen bij zich, om vriendelijk met
hen te spreken. De gezichten straalden op.
Het deed de menschen plezier, dat de Ko
ningin bij hen kwam, nu zij er hun schuit,
immers hun broodwinning, niet aan kon
den wagen om Haar op de reede te be
groeten. Het gejuich werd gaandeweg
spontaner.
Zoo maakte H. M. van dezen laatsten
rondrit het glanspunt van den dag. De
mislukking van de vlootrevue liet zoo
doende geen pijnlijken indruk na.
Om bij vieren vertrokken de vorstelijke
bezoekers per extra-trein, hartelijk uitge
leide gedaan door duizenden Enkhuize-
naren. Daarna trokken drommen men
schen weer het stadje in om het feest
extra-vroolijk te hervatten.
Rij ksultvoerkeuring voor uien.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft bepaald, dat certifi
caten en bewijzen met betrekking tot de
rijksuitvoerkeuring vdbr uien gelden ge
durende: 4 dagen, indien gedagteekend
in Februari; 2 dagen, indien gedagtee
kend in Maart, April, Mei of Juni; 7 da
gen, indien gedagteekend in een andere
maand.
Vastgesteld is als grootte-klasse voor
sorteering:
voor pootuien: a. 5072 mm.; b. 70—
92 mm.; c. 90 mm. en hooger;
voor andere uien: d. tot 35 mm. (zg.
picklers of nep); e. 32 tot 43 mm. (zg.
drielingen); f 40 tot 75 mm (zg. gewone
uien)g. 70 en ineer mm. (zg. grove uien)
een en ander te rekenen volgens mid
dellijn bij doorsnede.
Aangewezen is o.a. als rijksambtenaar
belast met ihet toezicht op de keuring en
de afgifte van merken, certificaten, be
wijzen en verklaringen: de rijketuinbouw-
coniulent te Goes.
