g-
No. 285
Vrijdag 5 September 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. fioes
Binnenland
COUPONS EN LOSSINGEN
.ra sj
ft
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag«contrêIe
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
DE VROUWEN EN HET VL00TPLAN.
Buitenland.
Uit de Provincie
Kerknieuws.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
v/orden verzilverd door
Inzetten, en
In geknipt,
In hals om
1 en zet de
pp 't kantje
om.
bok gestikt,
|>uw franje
pzette klok-
heeft ook
onderkant
|van '1 c.M.
0. f 0.75.
,g\
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZIJIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg,
firma F, p. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs!
Per 3 maanden, franco per post, 3.—
Losse nummers 10.08
Prijs der Advertentie n:
1I rsgels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijks korting.
M
Ook op de vrouwen wordt een beroep
gedaan om bet petitionnement van de
S.D.A.P. tegen het vlootplan te steunen.
Er is zeife een speciale campagne be
gonnen om de vrouwen tegen dit plan in
beweging te brengen en ze er toe te bren
gen „bet protest tegen de (niet bestaande
vlootwet" te teekenen'.
Daarom willen wij ons ook speciaal tot
de vrouwen onder onze lezers richten
en baar met grooten nadruk waarschu
wen, onder geen beding aan bet petition
nement steun te verleenen.
Men doet een beroep op de vrouwen en
stelt het voor alsof onze Regeering er op
uit zou zijn een nieuwen oorlog te ontke
tenen.
Het tegendeel is echter waar.
De Regeering begeert niets anders dan
den vrede te dienen.
In het maatschappelijk leven is het
zóó, dat als de politie werd afgeschaft
moord en doodslag veel meer dan nu
aan de orde van den dag zouden zijn.
Daarom is de politie, al moet zij wel
eens de wapenen gebruiken, toch een
echt vredesinstrument.
Welnu, zoo is het ook met de lands
verdediging.
Als in de tegenwoordige omstandighe
den leger en vloot werden afgeschaft
zooals de Soc.-Democraten zeggen dat
te willen (in andere landen willen zij dat
niet!) dan was 'top hetzelfde oogen-
blik met den vrede en de rust gedaan.
De Russische communisten hopen vu
rig, dat hat aan de S.D.A.P. zal gelukken
de plannen der Regeering te verijdelen
en onze weermacht in Indië te doen ver-
waarloozen.
immers, dan krijgen ze in Indië en
daar niet alleen vrij spel.
Dan kan men beginnen met daar de
Nederlanders en allen die het gezag
wonschen te steunen, uit den weg te
ruimen.
Dan kan de revolutie worden ingeluid.
Dan kan, wat vroeger mislukte, wor
den doorgezet.
En in de toekomst zal het hier niet
anders gaan.
Afbraak van de weermacht beteekent
het uitlokken van den oorlog en het aan
moedigen van de revolutionnairen om
hun heillooze theoriën in tooepassing te
brengen.
Daarom vrouwen, teekent niet!
Helpt niet mee, de revolutie te bevor
deren.
Als straks de buisbezoekers komen
met hunne lijsten: wijst ze de deur!
Maar dat is niet genoeg.
Gij moet ook anderen, die misschien
uit onkunde of wat dan ook zouden wil
len teekenen, waarschuwen.
Vergeet ook daarbij de jonge meisjes
niet.
Men wil trachten ook onze kinderen
voor den revolutiewagen te spannen.
Daarom: weest op uw hoedei
Vrouwen in Zeeland, werkt mede aan
het behoud van den vredel
Stelt u tegenover hen, die voor de re
volutie ruim haan willen maken!
Teekent niet!
Brltgch-Indlë's vrijheidsbeweging.
De hoop, dat tusschen de Britsche re
geering en de Indische nationalisten over
eenstemming zal worden bereikt, wordt
hoe langer hoe geringer.
De verwachte mislukking der besprekin-
kingen beeft bij de Europeesche en Indi
sche zakenlieden groote teleurstelling ge-
Landbouwers uit Islapoer in het
district Satara toonden in den laatsten tijd
wantrouwen tegenoer de regeering en alle
bestuursambtenaren.
De regeeringsautoriteiten zijn van mee
ning, dat de bewoners van plan zijn bet
gezag zelf in handen te nemen en beslo
ten onmiddelijk maatregelen te nemen, om
de orde te handhaven. Drie vierduizend
personen zijn bij deze beweging betrok
ken
Er zijn reeds militaire versterkingen
naar Islamipoer gezonden, waar waar
schijnlijk reeds morgen zal worden opgs-
treden.
Nader wordt gemeld, dat de besprekin
gen met Gandhi zijn afgebroken.
De orkaan boven San Domingo.
In strijd met de aanvankelijk gekoester
de verwachtingen, dat Cuba door den wer
velstorm niet zou worden getroffen, uitte
het observatorium van Beien laat in den
nacht de vrees, dat zoowel de Bahama-
eüanden alsook Cuba bedreigd worden.
De orkaan beweegt zich weliswaar
slechts met een snelheid van zestien mij
len per uur, maar het centrum draait met
een snelheid van meer dan honderd mij
len, zoodat men rekening most houden
met ernstige schade en ook met verlies
van menschenlevens, namelijk in het
noordelijk gedeelte van Oriente en het zui
delijk gedeelte van Guatanamo en San
tiago.
Volgens een nader bericht van de „As
sociated Press" uit San Domingo meldt
het blad „La Opinion", dat de stad bijna
geheel verwoest is.
Men gelooft dat negenhonderd personen
gedood of gewond werden.
Onder de bevolking speelden zich tij
dens den wervelstorm; die vier uur duur
de, verschrikkelijke scènes af.
Bruggen zijn verwoest en de straten on
begaanbaar. De stadswijken Djevavilla,
Duarte en San Carlo zijn in een ruïne
veranderd.
Hetstedelijk krankzinnigengesticht
werd met den grond gelijk gemaakt en een
aantal krankzinnigen, die er zonder letsel
afgekomen waren, renden als wilden door
de stad, totdat ze tenslotte weer door mi
litairen gegrepen werwden.
De nalatenschap van Van Lear Black.
Uit een nader bericht blijkt, dat Van
Lear Black aan Miss Alison Bone, zijn
secretaresse een bedrag heeft nagelaten
van 20.000 dollar. Geijssendorfer en Schol-
te krijgen ieder 5000 dollar.
Spionnage in Bulgarije*
Volgens een bericht uit Sofia moet al
daar een wijdvertakte spionnagezaak zijn
ontdekt. In verband hiermede moet een
kolonel in actieven dienst van den gene-
ralen staf een poging tot zelfmoord heb
ben gedaan door zich de polsaderen te
openen. Hij kon echter worden gered. Ver
scheidene hoogere officieren moeten ge
arresteerd zijn, terwijl nog meer arresta
ties worden verwacht.
Groote overstroominflen in Britsch-
Indië.
In het Noord-Oosten van Britsch-Indië
zijn weer groote overstroomingen voorge
komen, doordien een zijrivier van de Gan
ges buiten haar oevers is getreden. Groote
oogstvoorraden zijn verloren gegaan, ter
wijl ook straat- en spoorwegen wegge
spoeld zijn. Men schat het aantal perso
nen, dat ten gevolge van deze overstroo
mingen schade heeft geleden, op ongeveer
500.000.
Korte Berichten.
In den stakingstoestand in het indu
striegebied van N.-Frankrijk is in de laat
ste dagen slechts weinig verandering ge
komen. Terwijl te Tourcoing slechts een
onbeduidend aantal arbeiders af en toe
weer aan het werk gaat, blijven de ar
beiders te Roubaix hardnekkig buiten de
fabriek.
In Birma zijn op ongeveer 130 KM.
ten Z.W. van Rangoon een reeks vrij hef
tige aardschokken waargenomen. Hoewel
de verbindingen verbroken zijn, is het vrij
zeker, dat tal van personen vermist wor
den. Verscheidene dorpen werden geteis
terd en op vele plaatsen kwamen over
stroomingen voor.
Gedurende twaalf uren heeft een
hevige storm gepaard met voortdurende
donderslagen en bliksem en een tropi-
schen regenval over Dublin en het groot
ste gedeelte van Ierland gewoed. Vele
huizen werden door den bliksem getrof
fen, terwijl veel vee in het land werd ge
dood.
Het vermiste Oostenrijksche verkeers
vliegtuig i? door een der uitgezonden vlie
gers ontdekt. Deze deelde per radio mede,
dat hij het vliegtuig zwaar beschadigd
op een berghelling ten Noorden van Par-
tenkirchen heeft gezien. Over het lot der
inzittenden is nog niets bekend, doch men
vreest het ergste.
PU 3 D/N C f=A B PUB°A'jr*J>OLtAIC> C/QO/V/A/Cf /V
Slapie in het Metaalbedrijf.
Aan onderscheidene metaalfabrieken te
Delft heeft men, door slapte in het be
drijf gedrongen, arbeiders moeten ont
slaan; zoo aan de Delftsche machinefa
briek een 10-tal; aan dejpletterij van Ent
hoven een 30-tal; terwijl de machinefa
briek „Reineveld" naast inkrimping van
werktijd zich genoodzaakt zag aan en
kele werklieden ontslag te geven.
De invoer van gerst, rogge en tarwe.
Op een vraag van het Tweede Kamerlid
Braat:
Is de minister bereid te overwegen, ter
bescherming van den Nederlandschen
landbouw, om den invoer van gerst en
rogge uit Rusland en van tarwe uit Ar
gentinië stop te zetten, omdat wij met
die landen toch geen noemenswaardige
handelsrelaties hebben en Rusland zelfs
weigert om des tijds geleende gelden te
erkennen, wil de minister mogelijk on
overkomelijke bezwaren tegen dien maat
regel aan de Kamer meedeelen?
heeft de minister van binnenlandsche
zaken en landbouw geantwoord:
De invoer hier te lande van gerst, rog
ge en tarwe, noodig ter voorziening in de
behoefte voor zoover die door de bin
nenlandsche productie niet wordt gedekt,
heeft plaats uit talrijke verschillende lan
den. Stopzetting van den invoer uit een
dier landen zoude meer invoer uit an
dere landen met zich brengen en kan der
halve niet bijdragen tot bescherming van
den Nederlandschen landbouw. Reeds uit
dien hoofde kan er geen aanleiding be
staan het geopperde denkbeeld in over
weging te nemen.
GEZOND BLIJVEN door Phi
lips hoogtezon voor huiselijk gebruik.
Vraag het Uw huisdokter! Verkrijgbaar
bij J. M. Polderman, Goes. Tel. 129. (Adv.)
Goes. Morgen viert het M a g a z ij n
P o 1 e ij in de Ganzepoortstraat zijn tien
jarig bestaan. Deze zaak is in die tien
jaar wel sterk gegroeid. Met het aan
grenzende pand van de fa. Smit is ze
uitgebreid en nu is ook de vroegere, zaak
van den heer Bos er bij getrokken. In
't geheel z|jn er nu zeven etalagevakken
zoodat een groote frondbreedte is ver
kregen.
Morgen wordt de vergroote zaak in
gebruik genomen. De vroegere winkel van
den heer Bos is geheel omgebouwd en
voor het nieuwe doel geschikt gemaakt.
Beneden zijn flinke etalagekasten aange
bracht, in het beneden-achtergedeelte is
een aparte afdeeling pullovers en vesten
ondergebracht, terwijl boven een keurige
hoedensalon is ingericht. Ook het nieuwe
gedeelte ziet er smaakvol uit.
Kloetinge. Zooals wij gisteren reeds
meldden, is hier gisteren Koninginne-
feest gevierd.
Na concert en wijdingsdienst had trac-
tatie plaats van de kinderen der bewaar
scholen (de kinderen der bijz. bewaar
school zijn door een vergissing van het
hoofd dier school niet getracteerd).
Vervolgens hebben de kinderen der ge
meente-bewaarschool een wandeling ge
maakt rond de kerk. Die der openbare
school maakten daarna een rondgang met
de muziek door de gemeente.
Des middags had de .optocht .plaats,
waarin zeer mooie wagens waren en in
zijn geheel een .mooien indruk .maalde.
Daarna hadden de verschillende volks
spelen plaats.
Van 3.305 uur hadden de kinderen
der openbare lagere school een 'feest in
den tuin van café Tol, waar verschillende
spelen plaats hadden en de kinderen zich
op prettige wijze vermaakten.
Van 78 uur gaf Gloetings Gemengd
Koor een concert en van 89 uur het
muziekgezelschap „Excelsior".
Inmiddels weid de verlichting ontsto
ken. Het Marktveld met den vijver (ge
heel met, electrische lampjes verlicht en
in het midden een fontein) bood een
schitterenden aanblik. Ook andere plaat
sen der gemeente waren schitterend ver
licht, b.v. de woning van den .burge
meester. Er was een groote menigte men-
scben aanwezig, vooral uit Goes.
De uitslag van de verschillende ver
sieringen is:
Poorten: le prijs de Nieuwstraat; 2e
de .Straatweg; 3e de buurtvereen. Tol.
4e de buurtvereen. Achterweg; 5e de
buurtvereen. Marktveld.
Buurtversiering: le prijs buurtvereen.
Marktveld; 2e Idem Tol; 3e idem Achter
weg.
Gevel versiering: le prijs G. ZandeeAz.
2e van Rooijen; 3e A. de Visser; 4e
M. van Driel; '5e M. Kole.
Etalage-versiering: le prijs P. J. de
Regt; 2e 'W. Beenhakker; 3e J. Alle-
mékinders; 4e J. Felius; 5e A. O. Lan-
kester; 6e C. Blomaard,
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Ierseke (toe.), H. S. van
Rijs te Hooge Zwaluwe. Te Koekengen,
J. Hekman, cand. te Zeist.
Aangenomen naar Dordrecht (vac. Dr
Severijn) G. Alers te Nieuw-Lekkerland.
Geref. Gemeenten.
Bedankt voor Middelharnis, M. Hofman
te Krabbendijke.
Het provinciaal kerkbestuur van
Friesland beeft tot de evangeliebediening
in de Ned. Herv. Kerk toegelaten den
heer D. Mulder te Lunteren, candidaat
te Leiden.
Generale Synode der Geref. Kerken.
In de zitting van gisteren werd over
gegaan tot de behandeling van de rappor
ten en voorstellen omtrent
Het promotierecht
te verleenen aan de Theologische School
te Kampen. Daartoe las Dr K. Dijk aller
eerst 't rapport van de Synodale commis
sie, waarvan we reeds gisteren een en
ander meedeelden.
Prof. Dr S. Greydanus was de
eerste spreker. Hij wees er op, dat het
hier niet gaat om de Theologische School
als zoodanig, ook niet om de hoogleera
ren, noch als hoogleeraar noch 'als per
soon. Evenmin om een eenvoudige letter-
kwestie of iemand of Dr of Ds voor zijn
naam mag schrijven. In het diepst der
zaa'k gaat het bij deze promotieree iitsge-
scbiedenis er over om het wezen van de
rechte bediening des Woords. Is voor die
rechtens door God geëischte ambtsbedie
ning wetenschap noodig, zoo omvangrijk
en 'diep mogelijk of is de wetenschap voor
de bediening van het ambt van onderge
schikte waarde? Waarom moet de oplei
ding zich bepalen tot 50 pet. en niet tot
60 pet. of 100 pot. gaan? Is het voldoende
voor de dienaren des Woords als zij met
oratorie weten op te treden of een stich
telijk woord kunnen spreken of is bedie
ning des Goddelijken Woords het opdel
ven uit de diepten der Heiiige Schnft van
Gods oneindige gedachten?
De kerk en de Gereformeerden hebben
steeds volle degelijke wetenschap noodig
verklaard voor een goede ambtsbediening.
De opleiding is hierbij niet hoofdzaak,
maar middel. Het hebben van de ver-
eischte wetenschap is doel. De Geref.
Kerken hebben daarom steeds de vrije
studie gehandhaafd. Welke 'kennis of we-
Binnenland.
Koninginnefeesten in verschillende ge
meenten.
Slapte in de metaal-industrie.'
De Generale Synode der Geref. Kerken
over het promotie-recht.
Buitenland.
De orkaan boven San D'omingo.
De besprekingen met Ghandi afgebroken.
Spionnage in Bulgarije.
Overstroomingen in Britsch-Indië.
tenschap is noodig om den rijken en die
pen inhoud der Schrift te kennen? Naast
de theologische velerlei. De Geref. Ker
ken eischen daarom, gymnasiale studie als
minimumhasis. Dat is allerminst het ma
ximum. Ze stellen geen hoogere eischen
om de kortheid van ons mensc'helijk leven
en de beperktheid van ons verstand. De
wetenschap der theologie is onuitputte
lijk, het werk ook van den knapsten doc
tor theologiae is stukwerk. Er is geen
tweeërlei wetenschap der theologie en er
is geen tweeërlei methode voor haar be
oefening. De theologie heeft maar een
object, dat is 'God zelf, of wil men de
openbaring Gods, of Bever nog God in
Zijn openbaring.
Wezenlijk verschil tusschen de theolo
gische facujteit der V. U. en de Theologi
sche school is er dan oük niet. De gelijk
heid in dezen tusschen die beiden is zoo
volkomen, dat prof. dr H. Bavanok in
1899 een voorstel kon indienen om de
theologische school te doen fungeeren als
faculteit der V. U.
De bediening des Woords, zoo betoogt
spr. verder, vordert een complex van we
tenschap, zij' sluit eenzijdigheid uit. Zij
remt de wetenschap echter niet. Nooit
zegt zij, het is genoeg. Juist de school
der kerken moet het beste 'leveren wat te
leveren is. Zij mag niet blijven 'beneden
eenige faculteit van eenige Universiteit
der wereld.
De Theologische opleiding tot het eind
toe voort te zetten, ligt volkomen in den
aard der school. Dat is tot aan de promo
tie, de plechtige verklaring, dat iemand
zelfstandig in staat is de studie voort te
zetten, en elke verzwakking van dien
eisch houdt in zich de gedachte aan de
nutteloosheid, zoo niet schadelijkheid der
wetenschap, 'bepaald ook die der theolo
gie voor de rechte bediening des Woords
en dat is afwijking van de 'Gereformeerde
beschouwing, een afdwalen op dualisti
sche, anahaptistische en doopersche dool
paden. Daarvoor, aldus spr., mogen onze
Geref. Kerken behoed 'blijven.
Ds K. Fernhout heeft maar heel
weinig te zeggen en wat spr. zegt, heeft
de bedoeling verder debat overbodig te
maken.
Een rapport n.I., als dit over het pro
motierecht, doet een conclusie verwachten
in een bepaalde richting.
De commissie constateert, dat in hare
vergadering het half om half stond. Zij
kan geacht worden een staal te zijn van
de Synode zelf. Nu 'had 't voor de hand
gelegen, dat de commissie zich 'beraden
had over de vraag of 't niet beter is nu
geen beslissing te nemen.
'Hoogstens zal hier een Heine meerder
heid te vinden zijn.
Doen wij nu wel verstandig veel tijd te
verdoen met een vraagstuk, dat we niet
capabel zijn op te lossen, en waarbij we
elkaar dwang aandoen. Een herhaling
van 1902 moeten we niet hebben. Want
al hebben heel veel kerken zich over deze
zaak niet uitgesproken, dat wil niet zeg
gen, dat 't de 'kerken om 't even is, of
de Theol. School 'het promotierecht al
dan niet krijgt.
Daarom 'bestaat er gevaar, dat men el
kaar geweld aan doet.
Spr. waarschuwt ernstig tegen een pro-
voceeren, eer men 't eens geworden is.
We kunnen een poging doen om het
eens te worden, b.v. door vandaag ia bid-
