No. 279
Vrjjdag 29 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikss Go's Bank N.V. Ooes
purol
eerste blad.
Huidverwondingen genezen
altijd het vlugst met PUROL
uws
4*
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallends
worden verzilverd door
'U
J. P, Klaarlifl,-
ijn, Dr H. A. v.
t e 1 e n b o s.
n na breede dis-
en.
rapporteerde over
i zendingsbureau,
iprichting daarvan
utaten met nader
oegdheid, Na eeni-
ipport met de con-
besloten voorloo-
de exploitatie van
mkele zaken van
or de zitting met
rgen zou de een-
n de orde komen
e Synode, in ver-
an H. M. de Ko-
beden in Arnhem
c men in het ver-
Generale Synode
ons nummer van
t de Synode als
kker benoemd tot
gsschool te Dijoc-
ir, missionair pre-
reformeerde Kerk
ï2 Augustus 1888
lij studeerde aan
Amsterdam en
vijsinxichting ook
917 candidaat ge
le Gereformeerde
des lands voor
st o_p Djocja.
igde zijn schoon-
dingsman., ds W.
edikant te Sant-
zersgrachtkerk in
n dienst deed ds
e.
trbeidde eerst te
Het is da bedoe-
wien zoo spoe-
gevonden zal zijn
worden benoemd,
maken van het
me en de kennis
dachtenleven der
hij, wat stellig
benoeming aan-
net docent dr F.
ierd is in de ken-
een zoon is van
Iger hij bestemd
n docent zal zijn
)p de Javaansche
snkun.de.
m
rijden, een door
ld, Schrijnen en
eneest men met
ag 29 Augustus,
uur 1071 M. Uit-
■9.30 Gramofoon'.
je. 121 Concert
amofoon. 22.30
macht en voogdij.
56 Gramofoon
listen. 7.157.45
Gramofoon. 8
1112 Gramof.
1. V. P. R. 0.-
g. 8.01 Con-
Vocaal Kwartet.
3 da Haas: De
wereld. 9.20
0.30 ^Gramof.plar
1 Mill
10.35 Morgen-
H 12.50 Or-
Gramof.pl.
35 Kinderuurtje.
Zang. 7.20—
Nieuwsber.
1.25—2.50 Or-
6.50 Orkestcon-
Salzburg: „Don
ledrijven van W.
ïgvers nog even
hoofdschuddend
terug, alsof hij
m nergens. Het
sn daar zat de
naar den ander
nok de broeders
wel een vreemd
gemeente dunkt
r schepenen uit
3 zeide: Eer we
de gemeente te
t trotsch gedrag
het voor, de
ectanten gingen
ieder ging naar
zjjn, dat er en-
ïrende over den
er kerke Gods
n der schepenen
out niet aanwe-
iwens een man
rtting. Hij was
s t de vromen,
.bizaï of Benaja
de eerste van
van de dertig
de eerste drie
Lien tijd geteld.
>oggeacht en ge-
van Ds Story
abben denk ik.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 1L
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma I". P. DHTJIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
workd \a.
Abennmeuts prijs:
Per" 3 maanden, franco par post, f 3
Losse nummers
f 0. 05
Prfis dorA^vartcntSgn:
1regels fL20, ©Ike regel meer 30 es.
Bij abonnement belangrijks korting.
Niet teekeneni
De S. D. A. P. die niet leven kan zon
der opwinding en agitatie, en voor wie
het een levensbehoefte is zoo nu en dan
den boel op stelten te zetten, heeft, zooals
bekend is, weer eens een volkppetitionne-
ment georganiseerd.
Van 1 tot 30 Sept. zal het geheele land
vanwege de S. D.A. P. worden bewerkt
er wordt reeds aan gewerkt door
huisbezoekers, die handteekeningen zul
len verzamelen voor een aan de Kamer
te richten petitionnement, waarin wordt
gevraagd de aanhangig gemaakte „vloot
wet" te verwerpen.
Uit het reglement, aan de huisbezoe-
1 kers verstrekt, blijkt, zegt onze N. P. Gr.
Crt., dat zij de opdracht hebben aan elke
deur te gaan.
„Bij het huisbezoek sla men geen straat
over, ook de bourgeoiswijken, winkelstra
ten etc. moeten worden afgewerkt. Even
eens mogen de plattelandsarbeiders en
boeren, die verspreid wonen, niet worden
vergeten.
Men denke er wel aan het petitionne
ment niet te beperken tot partijgenooten
en modern georganiseerden. Eiken Ne
derlander boven de 18 jaar moet gelegen
heid gegeven worden te teekenen".
Men zal, waarover nader, allerlei praat
jes verkoopen, om de menschen te bewe
gen hun handteekening te zetten.
Ongetwijfeld zullen duizenden het doen.
Men moet, al of niet ten onrechte, bij ons
olk maar komen met 't „militairistische"
spook en men kan verzekerd zijn van
sympathie, ook al vertelt men klinklare
nonsens.
Maar gerekend wordt toch met de mo
gelijkheid, dat er lieden zullen zijn, die
niets voor teekenen voelen, omdat......
En dan lezen wij:
„Mochten de huisbezoekers personen
ontmoeten, die op godsdienstige gronden
tegen uitbreiding der vloot zijn, doch een
principieel bezwaar hebben onze lijsten
te teekenen, dan waarschuwen zij het a£-
deelingsbestuur, dat op zijn beurt het se
cretariaat der Partij hiervan bericht. Door
het Partijsecretariaat worden dan maat
regelen genomen, opdat het petitionne
ment van de religieuze,.groepen „Kerk en
Vrede" wordt geteekend.
Ter verduidelijking diene, dat ook de
voreeniging „Kerk en Vrede" een petiti
onnement-actie tegen de vlootplannen or
ganiseert, welke niet vijandig aan de
onze is en evenmin als concurrentie ton
opzichte van ons petitionnement bedoeld
is".
„Kerk en Vrede", over welke organisa
tie wij het onze reeds enkele malen heb
ben gezegd, dus trouw in bond met de
S. D. A. P.!
Op deze en andere wijze zal getracht
worden, handteekeningen te verzamelen.
De argumenten komen er niet op aan.
Halve waarheden, verkeerde voorstellin
gen en demagogische leuzen zullen in be
hoorlijk aantal worden gebezigd door de
huisbezoekers.
Wij hebben het volst% recht om dat te
zeggen, want de pamfletten, die verspreid
zijn of verspreid worden, doen dat reeds
zwart op wit zien.
Nu is het geschreven woord nog te con
troleeren, te achterhalen en recht te zet
ten.
Wat bij het huisbezoek, onder vier of
zes of acht oogen gezegd wordt evenwel
niet.
Wij nemen onmiddellijk aan, dat nie
mand der onzer er invliegt.
Wij geven niet thuis".
Tot zoover ons Groningsche orgaan.
Wij hebben hieraan niets toe te voe
gen.
Nietteekenen is voor onze man
nen en vrouwen het parool.
Geweldige hitte ln Spanje.
De hittegolf teistert nog steeds het ge
heele Iberische Schiereiland. Te Bilbao ia
het zoo warm, dat in verschillende f «brie-
ken bet werk gestaakt ie,
N C f=A ÏZ! £f< 'J C/50 N/A/CA/V
De hitte in Frankrijk.
Terwijl de temperatuur te Parijs Dins
dag reeds 31 graden was, steeg de ther
mometer gisteren nog hooger en wees
de thermometer in de schaduw een ge
middelde temperaatuur van 33 graden
aan, terwijl op eenige plaatsen de tem
peratuur zelfs tot 37 graden steeg. De
gevolgen van deze buitengewone hitte wa
ren in de Fransche hoofdstad duidelijk
merkbaar aan de betrekkelijke kalmte op
de anders zoo drukke boulevards. Talrijke
personen vielen op straat flauw van de
hitte.
De hittegolf ln Engeland.
De temperatuur in Londen was giste
ren om 1 u. in de zon 111 gr. F. en in de
schaduw 83 gr., om 3 u.: 130 gr. in de
zon en 91 gr. in de schaduw; later liep
de temperatuur op tot 93y2 gr. in de
schaduw, de hoogste temperatuur in
Augustus sinds de groote hittegolf van
1911, toen het record van 95 gr. in de
schaduw werd bereikt.
Tien personen bezweken van de hitte.
In twee dagen zijn hier 17 personen door
deze oorzaak gestorven.
Brand in het Roemeensche petroleum
gebied.
Het Roemeensche petroleumgebied
wordt sinds Zondag door een reuzen-
brand geteisterd. Door een geweldigen
stormwind nam de brand een ontzetten-
den omvang aan; talrijke naphthasondes
werden vernield en verscheiden petro-
leumtanks ontploften.
De brand brak Zondagmorgen j.l. uit
tengevolge van een geweldige zonnehitte.
De autoriteiten alarmeerden terstond de
arbeiders, die in de omliggende naphtha
sondes aan het werk waren, en lieten
meterlange stuwdammen opwerpen, om
de catastrophe te beperken.
Deze brand is de grootste waardoor
het Roemeensche petroleumgebied ooit ge
teisterd werd.
Werkloosheid ln Amerika.
Roosevelt, de gouvernfeur van den staat
New-York, heeft te Buffalo een opzien
barende rede gehouden, waarin hij open
lijk erkende, dat de werkloosheid in de
Vereenigde Staten hand over hand toe
nam.
Hij verklaarde, dat de Staat diende in
te grijpen, om den daardoor ontstanen
nood te lenigen en naar Europeesch voor
beeld dient over te gaan tot het, instellen
van een werkloosheidsverzekering.
De werkloosheid in Canada.
Uit Qttawa wordt gemeld, dat het Ca-
nadeesche parlement op 8 September in
een buitengewone zitting bijeen zal ko
men ter bespreking van het werkloos
heidsprobleem.
Het stoffelijk overschot van Andrée.
Naar Wolff uit Stockholm meldt,
■heeft de Zweedsche regeering, na be
sprekingen met de Noorsohe regeering
en met verwanten der deelnemers
aan de verongelukte expeditie besloten,
dat de kanonneerboot Svensksund zal
worden in gereedheid gebracht om de lijr
ken af te halen. Twee professoren gaan
per trein naar Tromsö om de lijken te
'halen en te balsemen, en de overblijfselen
der expeditie te conserveeren.
Voorts heeft de Zweedsche regeering
met erkentelijkheid de aanbieding der
Noorsche regeering, om het s.s. Michael
Sarts de Bradvaag tegemoet te zenden,
aanvaard.
Mevrouw Andrée te Pittsburg, schoon
zuster van den Poolreiziger Andrée, wiens
lijk onlangs op Gilles-land werd gevon
den, heeft het ministerie van Marine ge
vraagd tot de Zweedsche regeering het
verzoek te richten het stoffelijk overschot
in de Ver. Staten te doen begraven. De
minister van Marine, Adams' 'heeft het
verzoek doorgezonden aan het medisch
bureau 'der marine, dat een brief voor
het Zweedsche gezantschap voorbereidt.
De bomaanslag te Grossensee.
Men zal zich herinneren, dat onlangs
op het buiten van den Hamburgschen
koopman Schliemann bommen gelegd wa
ren, waarvan' er één ontploft is en me
vrouw Schliemann den rechterarm heeft
afgeslagen. Men bracht deze zaak in ver
band met «en poging tot chantage, waar
aan Schliemann al eens had blootgestaan.
Dezer dagen ontving hij weer een dredg-
brief met verzoek op een bepaalde plaats
iemand een .som gelds te overhandigen.
De heer Schliemann wajs zoo verstandig
dadelijk de politie te verwittigen, dioden
schrijver van den brief aanhield. Het bleek
een 25-jarig recidivist te zijn, die pas
in Maart uit de gevangenis ontslagen
was. Hij verklaarde ook 'bij den. aanslag
te Grossensee betrokken 'ta zijn geweest,
doch daar geen bommen geplaatst te
hebben. De namen van zjjn medeplich
tigen wilde hjj echter niet noemen.
Een hevige ontploffing.
Bij het verbranden van een hoeveel
heid ontplofbare stof, die, naar men meen
de, haar explosieve kracht had verloren,
heeft te Norton (Virginia) in een fabriek
een geweldige ontploffing plaats gehad.
De kracht der explosie was zoo groot, dat
in 'n nabij gelegen dorp vier huizen ver
woest werden, terwijl in een op een mijl
afstands gelegen school alle kinderen van
de banken werden geslingerd. Vele per
sonen werden min of meer zwaar gewond
Algemeen geloofde men, dat de streek
door een aardbeving werd geteisterd.
Onvoldoende voor aardrijkskunde.
De republiek der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika bestaat, naar men weet,
uit 48 staten, waarvan de namen uiter
aard bij de aardijkskundeles in hef land
zelf geleerd en gekend ©tosten worden.
Toen echter onlangs de deelnemers aan
een cursus aan de universiteit van Cali
fornia opdracht kregen, binnen een kwar-
tie tijds de namen van de 48 staten op te
noemen, kwam aan het licht, dat slechts
13 der examinandi daartoe in staat wa
ren.
Toevallig waren de meeste deelnemers
aan den cursus leeraren en onderwijzers,
.terwijl er bovendien nog een schoolopzie
ner bij was. Gemiddeld bracht een ieder
het tot 44 namen.
Korte Berichten.
Uit Mexico wordt gemeld, dat de
overheid een huiszoeking heeft gedaan in
't centrale bureau der communisten, waar
bij een omvangrijke briefwisseling en een
groote hoeveelheid propagandamateriaal
in beslag is genomen. Er hebben verschei
dene arrestaties plaats gehad.
Een B. T. A.-b<?rieht nit Asuncion
(Paraguay) meldt het aftreden van den
minister van binnenlandsche zaken De
Gasperi.
Te Bronville in Savoye zijn bij een
schooluitstapje tengevolge van bet breken
eener brugleuning drie kinderen in een
beek gestort en verdronken.
Gisteren is van den D-trein Leip-
zig-Keulen bij Weimar door het breken
van een as de locomotief ontspoord. Nie
mand der reizigers werd gedeerd en na
een uur kon de trein de reis voortzetten.
- Twee treinen van de Southern Pa
cific zijn gisteren bij San Luis Obispo te
gen elkaar gereden. 21 personen werden
gewond.
DE HITTE VAN DE LAATSTE DAGEN.
Weinig kans op verandering.
De weerkundige medewerker van de
„Telegr." schrijft: Toen na enkele we
ken van droogte en zonnebrand de eer
ste Julidagen de zoo zeer verbeide af
koeling brachten, kon niemand vermoe
den, dat deze toen welkome weersom-
slag het; begin beteekende van een regen-
periode van zóó groote intensiteit en lan
gen duur, dat op vele plaatsen hier te
lande de in Juli gevallen hoeveelheid
neerslag grooter was, dan tot nog toe
in de overeenkomstige maand van eenig
Voorafgaand jaar werd waargenomen. De
eerste drie weken van Augustus brach
ten evenmin datgene waarnaar iedereen
reikhalzend uitzag, n.l. den terug
keer van meer bij het jaargetijde pas
sende weersomstandigheden. Men had
zich langzamerhand reeds verzoend met
het denkbeeld, dat zomer en herfst zou-
den ineenvloeien, zonder dat ons de ge
legenheid zou worden geboden den schei
dende nog eens te aanschouwen in den
zelfden luister, waarmede deze in Juni
zijn intrede had gedaan.
De laatste week van Oogstmaand zou
echter de verrassing brengen. Na het
voorbijtrekken eener ondiepe, doch vrij
actieve secundaire depressie, begon Za
terdag j.l. de luchtdruk hier ta lande
snel te stijgen, als gevolg van een zich
Noordwaarts uitbreiden van een hoog.
drukgebied over Spanje en Zuid-Frankrijk.
Voorloopig blijven de winden nog stroo
men uit Westelijke richtingen en hoewel
geen noemenswaardige neerslag viel,
maakte niettemin het weer geen betrouw-
baren indruk, vooral niet Zondag, ten
Zuid-Westen van Ierland. Een nieuw de
pressie-centrum verscheen, hetgeen de
vrees wekte, dat de verbetering in den
weerstoestand slechts van voorbijgaan-
den aard zou zjjn. Het is echter spoedig
gebleken, dat bet thans heerschende baro
meter-maximum krachtiger is dan zijn
voorganger in het lage Westen, die, na
in onze omgeving een kortstondige op.
klaring te hebben gebracht, alras weder
voor nieuwe depressie-invloeden moest wij
ken.
De kem van het zooeven genoemde
hoogdrukgebied kwam in den. nacht van
Maandag op Dinsdag ten Oosten van ons
land te liggen, zoodat in verband hier
mede de wind ten onzent naar het Z.O.
draait. De anti-cycloon breidt zich tege
lijkertijd sterk in Noordelijke richting uit
en beslaat thans ongeveer dertig breedte-
graden. Het luchtdrukverval van. Oost.
naar West is gering, zoodat zwakke Zul-
(lelijke tot Oostelijke winden over geheel
West-Europa en een deel van hot vaste
land den scepter zwaaien. Deze hooge
continentale luchtstroom voert aanzien-
lijke hoeveelheden transportwarmte uit la-
ger breedten aan en de ongehinderde
zonnestraling in onze streken draagt het
hare er toe bij om de temperatuur tot zeer
hooge waarde op te voeren.
Op het oogenblik zijn er nog geen
teekenen, welke op spoedige verandering
wijzen. Zoowel het hoogdrukgebied als
de depressie blijft vrijwel stationnair.
Voor onweervorming zijn de omstandig
heden momenteel niet gunstig. Dit zou
echter spoedig kunnen veranderen, in
dien ten Z,W. en Z. van ons de secun
daire storingen tot ontwikkeling zouden
komenN waarop bij het thans heerschende
weertype steeds kans bestaat.
Alles bijeengenomen, ziet het er echter
wel naar uit, dat ons nog eên paar
warme. ,£eer warme dagen te wachten
staan. Z'elfs lijkt het niet uitgesloten, dat
het warmterecord van den "geheelen zo
mer in de laatste Augustusdagen zal wor
den gevestigd.
Mr P. M. Arts.
Naar de Morgen uit zeer goede bron
verneemt, ligt het in het voornemen van
mr P. M. Arts, den oud-voorzitter van
de R.K. Volkspartij, die na het verwer
pen van de voorstellen om terug te kee-
ren tot de R.K. Staatspartij als zooda
nig is afgetreden, zich geheel uit de po
litiek terug te trekken om zich uitsluitend
ma sta adrtwatw t® wies, Zgu
Binnenland.
De Generale Synode der Geref. Kerken.
De Middelburgsche feestweek.
De staking onder de vliegers van de
K. L. M.
Buitenland.
Toch verhoogde invoerrechten op boter
in Duitschland?
Groote hitte in verschillende landen.
bedanken als lid van de Prov. Staten
van Noord-Brabant en als lid van den
gemeenteraad van Tilburg, zou zeer aam
staande zijn.
Mr Dr W. F. van Leeuwen*
Naar gemeld wordt, heeft de oud vïee-
presïdeat van den Raad vajj State, mr
dr W. F„ vaa Leeuwen, die te Loenen
vertoefde, wegens achteruitgang van zijn
gezondheidstoestand zijn verblijf buiten
Den Haag moeten afbreken en ligt hij
thans In rijn huïs aan het Bezuiden,
hou! ernstig ziek.
Ei® Eteiferato BotefpsSStiede.
Be berichtgever aan het „HdbL" fa
Berlijn telefoneerde gisteravond:
Naar "de Tel egraplion-Uniou van. be
trouwbare ajjde zegt te vernemen, zijn
de ta Helsingfors door den vertegenwoor
diger van hot Duitsche ministerie van
Buitenlandsch© Zaken, Ministerialdirektar
dr Bitter, gevoerde Duitsehe onderkan.
dalingen zoo goed als afgesloten. Men
zou zijn overeengekomen, dat het han
delsverdrag wordt opgezegd en dat op
1 Januari., het tijdstip waarop het opge-
zegde verdrag afloopt, oen nieuw ver
drag in werking zal treden, dat de in
voerrechten voor boter en andere zuivel
producten pp een aanmerkelijk hooger
peil vaststelt dan de tegenwoordige. Wel-
ke compensatie de Finnen in ruil hier
voor hebben bedongen, wordt ia het be-
richt 'niet vermeld. Ook niet, wie het
verdrag zal opzeggen: Duitschland, Fin.
land, dan wet beide landen tegelijkertijd.
Wij hebben vanavond getracht ons ta
bevoegd er plaatse zekerheid t® verschaf
fen. Maar ia de Wilbetastrasse kon men
ons slechts mededeelen, dat men nog
van niets wist Men had uit Helsingfors
nog geen bericht ontvangen omtrent het
resultaat der Duitsch-Finscha onderhan
delingen.
Arbeidsgeschillen in 1929.
Blijkens de statistiek van de werksta
kingen en uitsluitingen zjjn het vorige
jaar 214 arbeidsgeschillen voorgekomen1,
waarbij 1274 ondernemingen en 19500
werknemers rechtstreeks betrokken1 waren.
Aan het betrekkelijk groote verlies aani
arbeidsdagen in 1929 hadden] vooral de
landbouwbedrijven deel; niet minder dan
534.000 dagen gingen hier verloren, waar
van 532.000 bdj hot conflict in hét Gro
ninger OldamM. Daarentegen is in de
nijverheidsbedrijven de stakingsbeweging
over het geheel minder omvangrijk ge
weest dan in vroegere jaren; in deze be
dreven werden .in 1929 slechts 335.000
aieidsdagen verloren, tegen 625.000 in
1928. Opvallend was verder, dat meer
dan in. het voorafgaande jaar, de actie
der arbeiders in 1929 op 'loonsverhoogtog
was gericht; beliep het aantal personen
betrokken in geschillen, waarbij loons
verhooging werd geëischt, in 1928 55
pet. van het totaal, in 1929 was dit per
centage tot 73 gestegen.
Behalve het reeds genoemde conflict
van landarbeiders in Groningen, moeten
als min of meer belangrijke geschillen
nog afzonderlijk genoemd: de staking in
het houtbedrijf te Zaandam (verlies van
133000 arbeidsdagen), de staking aan de
cokes fabriek te Sluiskil (40.500 arbeids1-
dagen), de solidariteitsstaking to: het etu-
wadoorsbedrijf te Zaandam (37.000 da
gen) en verder de stakingen aan de zink-
wjlfahrifffe I® MawWiM (30,000). m san!
