No. 278
Donderdag 28 Angnstns 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Kendrikse Co's Bank H.V. Goes
EERSTE BLAD.
:r
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Langs Vorstetraat 70, Goes.
Tel: Redactie en Administratis No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHÜIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VER»^gr'U':-JT WjgBKEAflt
A b o n n x n* n t a g ij s
Per 3 m»«ndpnr franco peer poat, f V-
Lo»«« «SfflWUCT 5 f AOS
P*? fl 1 U A .3 T O H >911S Ai
1 4 x«gele IW), elke regel s»«ss* SO
Bij abonnement belangrijke korting.
Eerste Kamer.
Het h«eft reeds meermalen de aandacht
getrokken, dat de Eerste Kamer, die
eenigo .jaren geleden, de verdwijning nahij
scheen te zijn, thans zulk een belangrijke
piaats in het staatkundige leven inneemt.
In vroeger jaren werd er als regel
aan wat in het Hoogerhuis gebeurde, be
trekkelijk weinig aandacht geschonken.
Het was het politieke oudemannenhuis
dat nu ja, nog wel gerespecteerd werd,
maar waarom men zich overigens weinig
bekommerde.
Dit is de laatste jaren echter anders
geworden.
Voor het algemeen begrootiugsdebat in
de Eerste Kamer was soms meer belang
stelling dan voor dat in het Lagerhuis
en ook bij verschillende wetsontontwerp>en
speelde de Eerste Kamer een bijkans lei
dende rol.
Hoe dit te verklaren?
„Het Vaderland" is van oordeel, dat
deze wijziging in de verhoudingen niet
toevallig is en zegt:
„Onze natie, die trots enkele uitwassen,
welke boom was ooit zonder knobbels,
gesteld is op verzekerdheid van recht, ver
trouwt zich daarom niet gaarne toe aan
het eenkamer-stelsel; het hooger-op kun
nen gooien is eene levensbehoefte voor
den Vrijen Nederlander. Zoo heeft dus
de Eerste Kamer eene positie gekregen,
die eigenlijk heel wat sterker is dan een
amendementsrecht, dat haar telkens zou
moeten doen overwegen, of ze het op een
conflict met hare zuster aan de overzijde
van het Binnenhof, zou laten aankomen.
En hafe positie wordt nog sterker door
het feit, dat niemand die durft bestoken;
de Tweede Kamer heeft zich zelfs bij de
laatste Grondwetsherziening, en dat was
zeker een fout van haar, neergelegd bij
de veranderingen daarin, die de Senaat
van Ruijs de Beerenbrouck heeft geëischt;
en haar komt ook ten goede, dat het Ne-
derlandsche volk zich zeer goed. in den
hestaanden toestand schikt. Afschaffing
van de Eerste Kamer komt alleen nog
voor op het Program der Communisten.
Wij hebben in onze vacantie ruim ge
legenheid gehad om weer ovar de po
sitie van de Eerste Kamer na te denken,
en wel bij gelegenheid van de behande
ling van het Suikerwetje. Toen de Tweede
Kamer toch dat wetje had aangenomen,
was het, zooals in vroeger jaren het geval
geweest zou zijn, allerminst chose jugée,
maar was de belangstelling groot voor
wat de Eerste Kamer in deze zou doen-,
die Eerste Kamer, die thans dikwijls leden
telt van zoo groote beteekenis voor ons
staatkundig leven, dat men ze liefst met
den heer Colijn naar de Tweede Kamer
zou zien verhuizen. Het geval werd te
interessanter, omdat de liberalen in de
Eerste Kamer op de wipplank de beslis
sende positie hadden,, iets wat hun in de
Tweede Kamer al heel moeilijk 'kan ten
deel vallen. Het is door een samenloop
van omstandigheden hun deel geweest,
op 'den lOen November 1925, maar toen
is him ongedacht gunstige positie op "het
politiek© schaakbord niet tot hem doorge
drongen. En wij hebben het op het oogen-
blik niet over de vraag of de doorslag
die de liberalen in de Eerste Kamer bij
het Suikerwetje gaven juist was, al vree
zen wij dan ook, dat wij voor het geval
staande, met den heer S. van den Bergh Jr
zonder enthousiasme zouden hebben voor
gestemd. Maar wij constateerem slechts,
dat ook door den loop der gebeurtenissen
bij het Suikexwetje het aanzien van de
Eerste Kamer weer ietwat is verhoogd.
Bij het uiteengaan van de Eerste Kamer
op .31 Juli heeft haar voorzitter de gees
tige opmerking geplaatst, dat hij de leden
in het recès aangename weken, toewensch-
te, „voor zoover daarvan buiten pns ge-
houw althans sprake kan1 zijn". Het wil
ons voorkomen, dat van deze geestigheid
m de pers wel wat weinig notitie ge
nomen is. Niet om de geestigheid zelve,
die geheel in den aard van dezen spreker
hgt, maar om het feit, dat hij. ze durfde
lanceer en. Want ook daarin herkent men
de groote verandering van de positie van
dit Staatscollege."
Een rechtstreeksche verklaring wordt
hier met gegeven, maar wel worden en
kele punten aangeroerd, ,die in dit ver
band niet zonder beteekenis zijn.
Niet alle politieke figuren van' beteeke
nis voelen zich tot het kleine soms peu
terige werk in de Tweede Kamer aange
trokken. En ze hebben ook niet den moed
om „te doen alsof".
Daarbij komt, dat in de Eerste Kamer
soms meer de groote lijnen- 'in het oog
worden gehouden.
Het „Vad." herinnert terecht aan 't ge
beurde in 1925, toen om een bijkomstige
kwestie het Kabinet aan, clen dijk werd
gezet, wat in de Eerste Kamer zeker niet
mogelijk zou zijn geweest.
De belangstelling in de politiek is bij
een groot deel van ons volk gering. Maar
dat neemt niet w§g, dat in 1925 zeer
wel werd gevoeld, da,t toen niet het
landsbelang op den voorgrond stond,
dat toen de „politiek" in den slechten zin
van .het woord een rol speelde, terwijl
daarentegen in de Eerste Kamer meer
rechte lijnen Wrden getrokken.
De zaak is thans vooral in zooverre
van belang, omdat we ons straks weer
gaan voorbereiden yoor de Statenverkier
zingen, waarbij in beginsel ook over de
samenstelling van de Eerste Kamer wordt
beslist.
DE YZER-BEDEVAART.
De incidenten.
De Brusselsche correspondent .van de
„Maasbode" meldt:
In verband met de bekende, door anti-
Vlamingen uitgelokte incidenten en het
Verbod om Nederlandsche sprekers naar
Dixmuiden te laten komen, deelt de Brus
selsche „Standaard" thans de volgende
details mede:
„I11 overleg met den1 eersten ministel
heeft de minsiter van Binnenlandsche Za
ken den gouverneur van West-Vlaanderen
opdracht gegeven tot een hoogdringend
onderzoek over de dramatische feiten van
Dixmuiden. Een dringend gerechtelijk on
derzoek is van bevoegde zijde eveneens
bevolen.
Intusscheh mag reeds worden bevestigd
dat het dwaas verbod om de heeren
Simons en Bosmans niet over de Neder
landsche grens te laten komen, uitgaat
van het hoofd van den Veiligheidsdienst,
een Waal. Geen' enkel lid der regeering
heeft opdracht, noch toelating tot dit ver
bod gegeven.
Het hoofd yan den Veiligheidsdienst
werd Maandagavond bij den eersten 'mi
nister ontboden.
Wjj meenen te weten, dat strafmaatre
gelen zullen1 velgen.
Maandagavond werd door de omgeving
van den heer "Jaspar verklaard dat de
eerste minister geenszins het plan heeft
gekoesterd de Vlaamsche Yzer-bedevaarl
te laten verbieden, -en- dat hij ook geen
redenen wenscht te .zoeken om de Yzer-
fcedevaart vroeg of laat te verbieden.
Volgens de „Schelde" zou de hoofd
schuldige van het uitwerpen vanuit een
vliegtuig van uitdagende pamfletten bor
ven de Vlaamsche. pelgrims te Dixmui-
den, een zekere luitenant Labrique zijn
deze zou in het bezit zijn geweest van een
vergunning, afgegeven door generaal
Crowbxugghe, hoofd, van Tiet civiel vlieg-
wezen, om biljetten1 uit te werpen.
De regeering heeft op haar beiurt be
volen, dat een streng onderzoek naar het
incident moet worden ingesteld. In elk
geval zal de piloot moeten gestraft wor
den, omdat hij ''tijdens dezen raid ver
schillende overtredingen van vliegregle-
menten heeft gepleegd, o.m. het boven
een menschenmenigte vliegen op een
hoogte van slechts .20 Meter.
De piloot is hier echter maar hefwerk
tuig geweest van lastgevers en het zal
interessant zijn te vernemen, welke hou
ding men tegen deze laatsten zal aanne-
nemen.
Anderzijds zal het ook 'de moeite loo-
neli, die houding der regeering 'te blijven
volgen tegenover het hoofd van de z.g.
Veiligheidsdiensten naar aanleiding van
diens verbod om Nederlanders, die als
sprekers op den .pelgrimsdag moesten op
tieden, over de Belgische grens te laten
komen
Men mag n.l. niet uit het oog verliezen,
dat wjj hier in het land zijn waar men nog
steeds geen termen heeft gevonden om
ilen beruchten Frank Jteine, geweizen
tmbtesuuu van het Belgische ministerie
van landsverdediging te straffen voor
diens flagrante vervalschingen van de z.g.
Utrechtsche documenten, die eigenlijk de
Brusselsche documenten moeten heeten.
Hitte in Engeland en Spanje.
Na weken van onzeker weer haerscht
in Engeland op het oogenblik groote hitte.
Te Londen was het Dinsdagmiddag 15 uur
in de schaduw 86 graden en gisteren 92
graden. Dit is de warmste Augustusdag
geweest s'inds 1911. Toen is op den 9en
van de maand te Greenwich 100 gr. ge
constateerd. In, deze eeuw zijn er slechts
5 andere Augustusdagen geweest, waarop
de temperatuur te Londen boven de 90
was en slechts 2 daarvan vielen zoo laat
in de maand als gisteren.
Uit Madrid wordt gemeld dat daar mo
menteel een hittegolf haerscht
Gistermiddag wees de thermometer te
Madrid 50 gr. C. (120 gr. F.) aian. Inl bijna
alle provincies is de temperatuur even
hoog .als in de hoofdstad. In de
eerste uren van den avond stond een
zeer hevige storm boven Madrid, waar
door verscheidene schoorsteenen wierden
afgerukt en de tafels en1 stoelen op de
terrassen der café's werden omvergeela-
gen. De brandweer .moest verscheidene
brandjes blusschen, waarvan een op het
koninklijk landgoed van lias a de Campo.
Nadatdie storm bedaard was, steeg de
temperatuur no-g.
Bloedige hoerenveete in Mexico.
Een twist tusschen de boeren van twee
dorpen, San Camelia en Magdalena, over
een hoeve, liep uit op een vechtpartij',
waarbij 8 personen gedood werden: en
6 gewond.
Een coalitie-regeering in Engeland?
Uit Londfen werd gisteren gemeld:
Er loopen hardnekkige geruchten; waar
schijnlijk ten gevolge van da heden ge
houden besprekingen tusschen Ramsay
MacDonald en Lloyd George over 'de be
strijding van het werkloosheidsvraagstuk,
over die vorming van een; ooalitiecabinet
en de heffing van .een invoerrecht op
alfe goederen van 10 pet
Politieke relletjes in Duitschland.
Te Berlijn en omgeving hebben gister
nacht talrijke botsingen plaats gehad tus
schen communisten en nationaal-socialis-
ten, in' verband met de verkiezingspropa
ganda
Een communistische colonne, die een
kerk met verkiezingsplakkaten wilde bet-
plakken, werd door .een aantal nationaal-
sociialisten aan,gevallen, waarop een hevig
gevecht vólgde.
Ook bij den Breslauer Tor hebban bloe
dige gevechten plaats gehad tusschen
communisten en natiomaai-socialisten. Het
„Ueberfall-commando" moest op talrijke
plaatsen ingrijpen. Achttien personen wei
den gearresteerd en enkele hunner wegens
het verboden dragen van wapens tot ge
vangenisstraf veroordeeld.
Krijgsgevangenen uit Siberië
teruggekeerd.
Uit Beuthen wordt aan heit Berliner
Tageblatt gemeld, dat dezer dagen twee
gewezen Duitsche soldaten, na twaalf jaar
gevangenisstraf in Siberië te [hebben door
gebracht, naar hun vaderland zijn terug
gekeerd. Een hunner was een landweer
man uit het district Arnowitz, de tweede
een gewezen kurassier uit Breslau, die in
het district Pless thuis hoorde. Beiden
hadden eerst verleden jaar vernomen, dat
de wereldoorlog uit was; ze hebben toen
hef verlangen geuit naar Duitschland te
mogen terugkeoren, maar niemand be
kommerde zich om hen. Daarop onder
namen ze ten slotte een poging hun va
derland te voet te bereiken. Ze trokken
over Moskou, Kofno en Warschau naar
Duitschland. Een derde krijgsgevangene,
een landstormman uit Gleiwitz, had zich
bij hen aangesloten; deze was echter te
gen de inspanning van de lange reis
niet opgewassen. Hij stierf onderweg in
de nabijheid van Kofno. De beide anderen
hebben vijftien maanden noodig gehad om
ter bestemder plaatse te komen. Een der
beiden heeft die lange jaren gevangen
schap goed doorstaan, de andere schijnt
echter niet meer heelemaal normaal te
zijn. Overigens beweren .beiden, dat zich
itr> Siberië nog andere krijgsgevangenen
bevinden, die niet weten dat de oorlog
ten einde is
De Poolsche Landdag.
De Poolsche oppositiepartijen van den
landdkg hebben ^isteten/.een oproep aan
de arbeiders en boeren in het gebied van
Warschau gepubliceerd om deel te ne
men aan de betoogingen, welke de oppo
sitiepartijen tegen de Poolsche reigeering
zullen organ iseeren.
Deze oproep trekt des te meer de aan
dacht omdat hij samenvalt met hef in
terview van maarschalk Pilsoedski. Men
ziet hierin een Aanwijzing, dat de oppo
sitiepartijen hun strijd tegen maarschalk
Pilsoedski met alle kracht willen voort
zetten.
Corruptie-schandalen te New-York.
Door het onderzoek maar de corruptie
schandalen bii de justitie te New-York
schijnen nog vier politic-rechters en een
hoogere rechter gecompromitteerd te zijn.
Zij worden beschuldigd van omkooping en
misbruiken van hun bevoegdheden. De
namen der betrokkenen worden nog ge
heim gehouden. Het onderzoek wordt ge
leid door den procureur-generaal Ward.
De zaak heeft ook politieks beteekenis
in verband met de a.s. gouverneursverkie
zingen, Ward is een .politiek tegenstan
der van gouverneur Roosevelt en wordt
ook als candidaat voor het gouverneur
schap genoemd. De voorzitter van den
Amerikaanschen vakvereenigingsbond,
William Green, heeft zich voor een her
kiezing van Boosevelt verklaard; wiens
bemoeiingen voor de verbetering van de
economische en sociale positie der ar
beiders hij ten zeerste prijst..
Moet Mussolini geopereerd worden?
De Romeinsche correspondent van hef
Algemeen HM. meldt aan zijn blad.: Reeds
eenige maanden geleden meldde ik, dat
Mussolini in verhand met een. ernstige
maagzweer een operatie zou moeten on
dergaan. Thans lezen wij opnieuw ©en be
vestiging van ons bericht in de Leipziger
Neueste Nachrichten. Een daar vermelde
bijzonderheid, namelijk dat MussoUw's
lijfarts, de beroemde Romeinsche chirurg
Bastianelli, naar Nieuw York vertrokken
zou zijn om daar de zeer speciale instru
menten te halen, die voor de uiterst moei
lijke operatie noodig zijn, steunt nauw
keurig overeen met wat onze zegsman,
die tot de naaste omgeving van den Duce
(behoort, ons indertijd mededeelde. Wij
vernamen toen, dat alleen Bastianelli zich
bereid 'had verklaard de operatie te be
proeven, terwijl andere -medici deze ab
soluut noodig oordeelden, doch niet aan
durfden. Bastianelli had echter eenige
weken uitstel bedongen.
Wie in de laatste maanden den Duce,
zij het ook slechts vluchtig, gezien heeft,
zal zeker geen twijfel koesteren omtrent
zijn al dan niet ziek zijn.
De onrnst ln Britsch-Indië.
Het uitvoerend comité van het Alin-
diseh Congres is ongeveer in zijn geheel
gevangen genomen. Onder de gevangenen
is Patel, de vroegere president der Wet
gevende vergadering.
De vorige week heeft te Calcutta op
nieuw een bomaanslag plaats gehad. De
bom was bedoeld voor een politiepost. Zij
viel op 'het dak van het departement' van
openbare werken en ontplofte daar. Een
agent is gewond met 'drie 'koelies, 'die aan
het departement werkzaam waren. Een
■hunner verloor een band. Zijn toestand
is zorgwekkend.
Verzakking Scheldekade te Antwerpen.
De straatweg langs de Scheldekade 15
is verzakt over een afstand van c.a. 150
M. De dienst van gemeentewerken beeft
dadelijk de loodsen laten ontruimen, de
schepen laten verplaatsen, de kranen en
andere werktuigen laten opruimen. Men
zal de aarde achter den kademuur weg
nemen om te voorkomen, dat deze in de
Schelde zal storten. Men gelooft, dat het
ongeval le wijten is aan het doorsijpelen
van water door het benedenste gedeelte
van den muur.
Weer een Berlijnsch schandaal.
Naar de „Lokalanzeiger" meldt, is een
aanklacht ingediend betreffende de vol
gende aangelegenheid:
De stad Berlijn zou aan de tegenwoor
dige eigenaren van het waardelooze per
ceel Hebelstrasse 19, dat zij' bij de ge
dwongen veiling voor 70.000 Mark ge
kocht hebben, tot nu toe voor vernieu
wingsdoeleinden meer dan een half mil-
lioen ter beschikking gesteld hebben, en
verder zouden dezelfde personen voor be
bouwing van een ander voor 170.000 Mark
aangekocht terrein in Charlottenburg uit
stedelijke middelen 1.500.000 Mark ont
vangen -heM^n,
Binnenland.
Bijzonderheden omtrent de ramp te Eist.
De Gen. Synode der Geref. Kerken be-
noemt Ds D'. Pos tot docent aan de
opleidingsschool te Djocjacarta.
Buitenland.
Weer een 'Berlijnsch schandaal.
Politieke relletjes in Duitschland.
Hitte in Engeland en Spanje.
De twee eigenaren lieten dan ook, zoo
wel op het eerste a'ls op het weede stuk
grond bouwwerken uitvoeren. Maar aan
de twee millioen, die zij: van de stad ont
vingen, gaven zij een anders bestemming.
Zij betaalden de leveranciers en arbeiders
niet, zoodat de benadeelden thans een
aanklacht hebben ingediend.
Ontgoochelde Ffnsehe coaimnaMe»,
Niet slechts de Duitsche arbsiders aijn
ontgoocheld van @en reis naar'. Rusland
terug gekomen, maar ook een aan
tal Finsche arbeiders zijn Selciur-ge-
steld. Uit Helsingfors worden daarom
trent mededee'lingen aan de „Tim as" ge
seind. Een aantal Finnen, allen commu
nisten, die gedwongen of vrijwillig naar
Rusland waren gegaan, en die de Sow-
j et-regeering naar Finland he.rf't terug
gezonden. geven ontstellende beschrijvin
gen van den. politieken en economischen
toestand in het Noorden van Rusland. Zij
weigerden onder het Sovjet-regiem te
leven en zeggen, dat de Fiasche anti
communisten niet in staat zullen zijn, hen
weer levend naar Rusland te krijgen. Hun
teleurstelling kan worden afgemeten naar
'het feit, zegt de correspondent van de
„Times", dat toen zij' naar Rusland ver
trokken, enkelen hunner zwoeren, dat zij
nooit naar Finland zouden teragkeeren,
tenzij met een bolsjewistisch leger.
De,, politieke politie zal dezen ontgoo
chelden communisten een verhoor af
nemen.
Korte Berichten.
Tengevolge van baldadigheid van
schooljongens zijn te Offenheim niet min.
der dan 58 H.A. bouwland met het daar
op staande koren alsmede eenige boom-
gaarden door 'brand vernield.
Uit Messina wordt gemeld, dat tij
dens manoeuvres van de artillerie een
kanon van 280 m.M. uit elkaar is ge.
sprongen. Twee soldaten werden gedood,
drie ernstig gewond.
Dinsdagmiddag is het te Berlijn tot
een vechtpartij gekomen tusschen com
munisten en werkwillige bouwvakarbei
ders. De .politie greep in en arresteerde
zeven communisten.
IN ZES DAGEN GENEZEN VAN HET
COMMUNISME.
De Berlijnsclie „Vorwarts" doet inte
ressante mededeelingen over het lot van
een- deel der Duitsche arbeiders, die door
de Sowjet-regeering voor werkzaamheden
in de steenkolenmijnen van het Donotz
bekken waren ontboden. De arbeiders, die
de uitnoodiging der Sowj et-regeering heb
ben aangenomen, waren in hoofdzaak
communisten. Het contact, dat deze ar-
beiders sloten met de Sowj et-regeering
bevatte o.a. de bepaling dat de arbeiders
voor een 6-urigen arbeidsdag maandelijks
160 roebels zouden ontvangen. Na elke
vijf werkdagen zouden zij een vrijen dag
krijgen, terwijl hun een middagmaaltijd
van 35 kopeken werd gegarandeerd. Een
pond vleesch zouden zij kunnen krijgen
tegen den prijs van 15 kopeken.
Den 21sten Juli zijn. deze Duitsche ar
beiders over de Russische grens getrok-
5 ken en nauwelijks in Rusland aangeko
men maakten zij kennis met de „gemak
ken" die de Russische regeering zijn ar
beiders biedt Men plaatste hen in vuile
teptep vol ongedierte. De roenschen kon-