No, 276
Dinsdag 26 Augustus 1930
41e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Pure! bij Huiduitslag en Huidverwonding
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HET LEVENSDOEL VAN KONINGIN
WILHELMINA.
Buitenland,
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 SEPTEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUID EM A.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes,
'TaLs Redactie en Administratie No, li.
Postrekening No. 44459.
Bijkantoor to Middelburg,
firma F. P. DHUIJ, Burg. Tel. No. 889.
De Zeeuw
TER3C!35rS!ï JESwSSN ^smDAGê
k b o n n m e n t s p r ij s
Per maanden, franco per post. f A.—
Losse nnnamsrs S&ft
P.7ÜS dor A «f,'-asrtrzitlSsa:
f.4 regels elke regel ssvesr 33 et.
Bij abonnement belangrijk® korting.
J'* M'i'JJ'ül -.UI1 'JJJ 11111 «iiromi*«ni«rtim■i.urs».
Op 31 Augustus 1898 toen Koningin
Wilhelmina gereed stond de schoone
maar zware taak waartoe zij geroepen
was te aanvaardden richtte zij tot haar
volk een proclamatie, waaraan het vol
gende is ontleend.
„Mijne innig geliefde Moeder, aan
Wien Tk onuitsprekelijk veel verschul
digd ben, gaf Mij het voorbeeld van een
edele en verhevene opvatting der plichten
die nu op Mij rusten.
Ik stel mij tot levensdoel, dat voor
beeld na te volgen, te regeeren zooals
van een Vorstin uit het Huis van Oranje
wordt verwacht.
Aan de grondwet getrouw, wensch
Ik den eerbied voor den Nederlandschen
Naam en de Nederlandsche vlag te
bevestigen. Ik wensch bij het Opper-
bestuur over de Bezittingen en Koloniën
in Oost en West rechtvaardigheid te be
trachten en naar Mijn vermogen bij te
dragen tot verhooping van Uw geestelijk
en stoffelijk welzijn.
Ik hoop en verwacht, dat U aller steun,
in welken ambtelijken of maatschappe-
ljjken werkkring binnen of buiten het
Koninkrijk gij zijt geplaatst, Mij daarbij
nooit ontbreken zal.
Op God vertrouwende en met de bede
dat Hij Mij sterke, aanvaard Ik de Re-
geering."
Dit program, als we het zoo noemen
mogen, werd bevestigd toen de jeugdige
Koningin enkele dagen later in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam ^plechtig werd inge
huldigd.
Het was eert indrukwekkende plech
tigheid.
De prachtig versierde kerk was tot in
alle hoeken gevuld.
En in die kerk was bijeen een groote
schare van edelen en machtigen en voor
aanstaande marmec. en vrouwen in ons
volksleven.
Daar waren o.a. Indische vorsten, die
hun hooge gebiedster kwamen huldigen,
alle Ministers, de leden van den Raad
van State, .militaire en burgerlijke hoog
waardigheidsbekleders, en niet te verge
ten de leden van de Staten-Generaal als
vertegenwoordigers van heel het volk,
die straks namens dat volk den eed van
trouw zouden afleggen.
Precies te 11 uur hoorde men den
donder van het ge-schut, ten teeken dat
de Vorstin met haar gevolg net paleis
had verlaten.
In de kerk heerschte een plechtige
stilte. Alles was in spanning, tot een
heraut aan den ingang der kerk geplaatst
de komst van de Koningin aankondigde.
Nauwelijks was de kerk bereikt, of een.
koor begeleid door het prachtige orgel
zette een lied in waarvan het laatste
couplet aldus luidt:
Wilhelmina van Nassouwe
Draag lang en blij de kroon 1
Wij steunen op Uw trouwe
Zoo steune God Uw troon I
Zoo blijven U bewaken
Zijn God'lijk oog en hand,
En alle harten blaken
Voor U en 't vaderland.
Wonderschoon klonk dit lied door de
ruime gewelven, maar 'twas toch niet
het hoogtepunt van de plechtigheid.
Toen de laatste tonen waren weggestor
ven nam Koningin Wilhelmina het woord.
'tWas doodstil in de kerk.
En geen wonder.
Baar zat op den sierlijken troon de
jonge Oranjevorstin, gereed om zich voor
altijd aan haar geliefde volk te verbin
den.
Tot in de verste hoeken verstaan
baar, herinnerde zij avm den dood van
Haren Vader en het regentschap van
Hare Moeder, om dan te vervolgen:
"ï...ans *s. d0 ore gekomen, waarin
Mii, te midden van Mijn trouwe Sta
ten-Generaal, onder aanroeping van Gods
beihgen Naam zal verbinden aan het
nederlandsche Volk, tot instandhouding
den dierbaarste rechten en vrijhe
id .k^GStig ik heden den hechten
- die tusschen Mij en Mijn volk be-
staat, en wordt het aloude Verbond tus,
schen Nederland en Oranje opnieuw be
zegeld.
Hoog is Mijn roeping, schoon de taak,
die God op Mijn schouders gelegd heeft.
Ik ben gelukkig en dankbaar het Volk
van Nederland te mogen regeeren, een
Volk klein in zielental, doch groot in
deugden, krachtig door aard en karak
ter.
Ik acht het een groot voorrecht, dat
het Mijne levenstaak en plicht is, al
Mjne krachten te wijden aan het wel
zijn en den bloei van Mijn dierbaar Va
derland.
De woorden van Mijn beminden Vader
maak ik tol de Mijne: „Oranje kan
n o o i t, j a nooit genoeg vöor Ne
derland doen."
Aan die plechtige belofte, straks door
een duren eed bevestigd, is dl. M. ge
trouw gebleven.
Steeds heeft zij geleefd als onder den
indruk van deze woorden.
Al die jaren, zoo ras vervlogen, maar
toch ook zoo rijk van inhoud, heeft dit
haar levensdoel, onze Koningin voor
oogen staan.
Wel mag dan ook ons volk jubelen, nu
straks zijn p ichtgetrouwe Vorstin, die geen
oogenblik week van den weg van den
plicht, Haar öOsten verjaardag viert.
LEGER-MANOEUVRES IN EUROPA,
Ruim een millioen soldaten.
Europa is dezen zomer het tooneel van
legermanoeuvres in een omvang, zooals
sedert jaren niet het geval is geweest.
Juist in September, als de Volkenbonds
vergadering te Genève Briand's plan
voor een Pan-Europa zal bespreken, zul
len meer dan duizend bataljons zich op
de exercitie-velden bevinden, zullen offi
cieren en manschappen zich vertrouwd
moeten maken met hetgeen zij in den
oorlog te doen zullen hebben, zullen de
leiders practische ervaring opdoen, ten
einde met behulp daarvan defensiekwes
ties te kunnen oplossen.
De Fransche vloot heeft manoeuvres
uitgevoerd langs de kust van Bretagne
en van de Riviera. Twee groote manoeu
vres te land gaan uit van onderstelde
aanvallen van. Duitsehland resp. Italië.
Begin September zullen 50.000 Franschen
Lotharingen tegen een „aanval" verdedi
gen. Langs de Italiaansche grens voeren
Fransche alpenjagers moeilijke bewegin
gen uit o.a. om. de manoeuvreer-mogelijk-
heden met zwaar berggoschut te onder
zoeken. Italië heeft reeds een reeks van
dergelijke manoeuvres achter den rug
en houdt thans oefeningen in de Alpenij-
nen, waar spiegelgevechten door een en
thousiaste menigte moeten zijn gade ge
slagen.
Spanje speelt zijn oorlogsspel aan de
noordkust. Leger en vloot vereenigen zich
tot afweer van een onderstelden aanval
op Spanje's kolen- en ijzergebied. De
oefeningen zullen tusschen 1 en 15 Sep
tember plaats hebben, waarschijnlijk in
tegenwoordigheid van den koning.
In Engeland hebben, zooals bekend,
reeds groote luchtmanoeuvres plaats ge
had. Ook in de landen der Kleine En
tente hebben oefeningen plaats. Alles te
zamen nemen in het vredesjaar 1930 meer
dan een millioen soldaten der Europee-
sche landen aan manoeuvres deel.
PRESIDENT LEGUIA UIT PERU
GEVLUCHT.
Twee militaire regeeringea.
President Leguia, die sedert vele ja
ren het presidentschap van Peru heeft
bekleed, heeft, zooals reeds kort gemeld,
zijn functie neergelegd, tóertoe gedwon
gen door de opstandige beweging. Hij ls<
van Lima naar de kust gevlucht, waar
hij zich aan boord heeft begeven van een
kruiser, die naar Panama vertrok.
Niettegenstaande het succes der opstan
delingen in Arequipa en andere steden
in de zuidelijke provincies, bleven de
revolutionnairen in de hoofdstad gisteren
den geheelen dag een afwachtende hou
ding aannemen en onthielden zij zich van
elke openlijke daad van vijandschap tegen
de regeering. Leguia bracht den middag
door op de renbaan, waar hij in zijn pre
sidentsloge de begroeting in ontvangst
nam van een vijftigtal binnen- en buiten-
landsche diplomaten. Hij ontving een aan
tal telegrammen, waarin verschillende
garnizoenen hun loyaliteit betuigden.
Intusschen hadden de opstandelingen
in het zuiden onder bevel van kolonel
Cerro hun positie in het district Arequipa
bevestigd en maakten zij zich meester
van de naburige provincies. Laat in den
avond diende het kabinet te Lima zijn
ontslag in en vroeg in den morgen ver-
liet de president de stad.
Een militair comité te Lima nam on
middellijk de leiding der zaken aldaar
over en publiceerde een lijst van de le
den der nieuwe regeering onder leiding
van generaal Fernando Sarmiento.
Terwijl gemeld wordt, dat het in het
land rustig is, schijnen de betrekkingen
tamelijk verward te zijn. Blijkbaar heeft
een aantal jonge officieren uit Lima op
hetzelfde oogenblik, dat Sarmiento zijti
regeering samenstelde, onder leiding van
Cerro een bijeenkomst gehouden te Are
quipa, waar zij eveneens een militaire
regeering hebben gevormd. Laatstgenoem
de heeft medegedeeld, voornemens te zijn
het congres te ontbinden; hij wil echter
regeeren in overeenstemming met de hui
dige grondwet
Na da incidenten bij hei Vlaamsche
Yser-momunent.
Na de incidenten te Dixmuiden, te
weeggebracht door de verstoring van de
plechtige bedevaart door anti-Vlaamsche
vliegers heeft prof. Daels, uit naam van
het buiten de politiek staande comité,
dat drie weken geleden al van het inzicht
om de bedevaart voortaan onmogelijk te
maken had gehoord, het volgend telegram
gezonden aan minister-president Jaspar.
Het comité der Bedevaart teekent pro
test aan tegen de uitdagende schending
van de Vlaamsche doodenhulde, wijst alle
verantwoordelijkheid af inzake de gevol
gen en vraagt aan den eerste-aiinister of
dit het incident is, dat de regeering aan
leiding moet geven de bedevaart te ver
bieden.
Zondag, tegen den avond, hebben een
aantal uit Dixmuiden teruggekeerde, ver
ontwaardigde Vlamingen op den Zeedijk
te Oostende een betooglng met muziek
gehouden. Toen de Vlaamsche Leeuw
gespeeld en gezongen werd, kwam het tot
een botsing met franskiljonsche badgas
ten, waarbij verscheidene personen wer
den gewond. Een paar gewonden zijn in
het ziekenhuis gebleven; verscheidene
Vlamingen werden gearresteerd en de
Vlaamsche vlaggetjes werden door de te-
genbetoogers onder den kreet: weg mot
de Bochesl afgerukt en verscheurd of ver
brand. Er hadden enkele arrestaties
plaats door politie en bereden gendar
merie, die tusschen vijf uur en half aent
herhaaldelijk op krachtige wijze de orde
moesten herstellen.
Ernstig mijnongeluk in Opper-Silezlë.
Maandagmiddag had in de Hildebrand-
mijn te Wireik (Antonienhuette) een ern
stig mijnongeluk plaats. Door een aard
storting werd een pijler 'gebroken, ten
gevolge waarvan 15 mijnwerkers werden
ingesloten. Negen konden na vele uren
ingespannen reddingswei kzaamheden,
zwaar gewond worden geborgen.
Men zal de anderen eerst na ongeveer
2 dagen kunnen bereiken. Men heeft dan
ook slechts weinig hoop, dat zij nog levend
geborgen zullen kunnen worden.
Dit is het tweede ernstige mijnongeluk,
dat' zich in de laatste 5 maanden in de
Hiidebrandmijn heeft afgespeeld. Bij. die
gelegenheid kwamen eveneens verschei
dene mijnwerkers om het leven.
De Regeeringscrlsis in Polen.
De heer Pilsoedski, de eigenlijke dic
tator in Polen, ofschoon hij er steeds de
voorkeur aan geeft zich officieel met een
gewonen ministerspost te belasten, zal
zich, als wij de berichten daaromtrent
vertrouwen mogen, nu de oppositie ge
vaarlijker wordt, niet meer op den ach
tergrond houden, maar de leiding ook of
ficieel op zich gaan nemen.
Pilsoedski's strijd met het parlement
duurt nu reeds eenige jaren. Voor den
sdhijs houdt hij daarbij nog steeds aan
de grondwet vast en daardoor kan de
Landdag zich aan zijn beslissingen niet
onttrekken. Maar praetisch komen die be
slissingen toch altijd neer op de verda
ging van het parlement Pilsoedski kan
in zijn dictoriaal systeem de dwarskijke-
rij van den Landdag niet gebruiken en
mitsdien schakelt hij hem telkens, als hij
de gelegenheid er toe krijgt, uit.
Men weet het, zegt de Nederl., Pil
soedski is een. man van enorme verdien
sten voor Polen. Van zijn jeugd af heeft
hij onder het tsaristisch regime voor zijn
tand gewerkt en hij heeft er verbanning
en gevangenisstraf voor over gehad. Voor
de Poolsche patriotten is hij dan ook al
tijd de groote man geweest en die bewon
dering werkt nu nog na, ook als men hem
nu meent te moeten bestrijden. Zelfs bij
socialisten, in wier rijen hij streed, doch
die hij nu sedert eenige jaren verlaten
heeft, is die oude bewondering voor den
nationalen held nog- niet verdwenen en
wanneer Pilsoedski maar pen beetje soe
peler wilde zijn, dan zou men zelfs daar
nog geneigd zijn veel van zijn daden uit
de latere jaren weer over 't hoofd te zien.
Pilsoedski zal dan nu waarschijnlijk
zelf premier worden in zijn land. Zater
dag toch heeft het ministerie Slawek be
sloten, zijn ontslag aan te vragen en blij
kens een officieel bericht wordt deze ont
slagaanvrage gemotiveerd met deze re
den: Slawek is overwerkt en kan niet te
gelijk èn leider dor regeering èn leider
van het regeeringsbloc zijn. Het gevolg
dier ontslag-aanvrage is geweest, dat de
president der* republiek, maarschalk Pil
soedski gevraagd heeft een nieuwe regie
ring te vormen en deze zal vandaag ssse-
dedeelen, of hij het zal doen of niot.
Het aftreden van hot kabinet Slawek,
dat nu circa vijf maanden aan het be
wind is geweest, wordt als een gevolg
beschouwd van het te Krakau gehouden
congres van de oppositie-partijen.
Uit do gebeurtenissen der afgoloopen
dagen kon inen reeds de coneïuste trek
ken, dat do oppositie niet van plan wao
zich langer onder do dictatuur en da
voortdurende vérdaging van den Land
dag te schikken. De partijen wenschen,
dat do Landdag ten spoedigste nu bijeen
geroepen wordt en koeren zich tégen do
tot nu toe gevolgde tactiek den bijeenge
roepen Landdag te verdagen en zijn zit
tingen te beletten. De oppositie wil daar
om op 14 September a.s. in twintig groo
te steden massa-betoogingen houden,
volgens de plannen door het congres tc
Krakau opgesteld,
Verwacht wordt, dat Pilsoedski, zooals
gezegd, thans zelf aan het hoofd der re
geering zal komen te staan, geassisteerd
door zijn rechterhand Beck. Doze tegen
zet van Pilsoedski bedoelt blijkbaar, in
druk te maken op de oppositie, die in-
plaats van te strijden togen een plaats
vervanger van den maarschalk, zich thans
geplaatst zal zien tegenover Pilsoedski
zelf. Door dit optreden wordt geen direc
te verandering gebracht in do sedert
maanden heerschende binnenlandsche po
litieke crisis, doch. wel zal deze thans in
een beslissend stadium gebracht worden.
Volgens nadere berichten heeft Pil
soedski de opdracht tot vorming van. een
Kabinet aangenomen en is hij óok reeds
met de- vorming daarvan gereedgekomen.
Het nieuwe kabinet verschilt dus in
samenstelling niet veel van het oude, al
leen kolonel Beek, de leider van hét bu
reau van Pilsoedski, is er als minister
zonder portefeuille bijgekomen.
Verdachte branden in Boekarest
In de laatste dagen zijn in Boekarest
drie douanebergplaatsen afgebrand, waar-
door de politie het vermoeden heeft ge
kregen, dat de branden door de ambtena
ren zelf veroorzaakt werden, die op die
manier het onderzoek naar verduisterm-
gen willen onmogelijk maken.
De Rnsslsohe graanoogst.
Naar thans in een bericht uit Moskou
gemeld wordt, is de Btand der uitvoering
van het algemeen plan op 20 Augustus
ongeveer 33.9 pCt. geweest van het eigen
lijke plan, zoodat, terwijl s/8 van de maand
verloopen zyn nog niet veel meer dan
i/g van het noodige graan is binnenge
komen, g? wordt 4e nsdrok op gelegd.
Binnenland.
Verminderde ontvangsten der spoorwegen.
De Nederlandsche handelspolitiek.
Buitenland.
Verschrikkelijke hongersnood in China.
Mijnongeluk in Opper-Silezië*
De Regeeringscrisis in Polen.
Legermanoeuvres in Europa.
Hendrikse Oo's Bank N.V. loes
dat dit getal volkomen ontoereikend is
en dat het gevaar voor een catastrophe
in het plan blijft bestaan, Ook het verloop
van den herfstuitzaai geeft aanleiding tot
ernstige klachten. Het commissariaat van
landbouw heeft een verordening uitge
vaardigd waarin de dorpsautoriteiten met
de strengste maatregelen bedreigd wor
den, wanneer deze uitzaai niet het g®-
wenschte resultaat heeft. Em groot aantal
dezer autoriteiten is van zijn functie ent-
heven.
Leningrad voorheen, en thans*
Leningrad, de vroegere hoofdstad van
het Tsarenrijk, heeft volgens de pas be
ëindigde volkstelling 2.026.006 inwoners.
De stad heeft hiermede haar bevolkings
cijfer van vóór den oorlog bijna waar be
reikt, In de maatschappelijke samocstel-
i ling van do bevolking is echter een gron-
dige wijziging gekomen. Ia plaats van de
voor een groot deel uit adellijken en re-
geeringsambtenaren bestaande bevolking
van Petersburg, beboeren de tegenwoor
dige' inwoners overwegend tot da proleta
rische volksklasse. Dezo wonen vooral in
do fabrlskswijk don stad. Hot „Newa-dis-
trict", de luxueuce wij!;:, waar do mach
tigen uit het. Ts&riatóecbo Rusland zich
ophielden, ligt mg goheel verlaten. Ook
hot stadsbeeld van Leningrad ondergaat
langzaam maar zeker veranderingen on
der do communistische maatschappij. Vol
gens de laatste vorordoning van do plaat
selijke Sovjet zal het beroemde standbeeld
van Petar de Groote, dat staat in de na
bijheid van de voormalige zomerresiden
tie van den Tsaar, worden gesloopt. Da
kazernes van do vroegere garde-cavalle-
rie zullen thans tot tehuizen voor zeelie
den worden verbouwd. Bovendien zal de
geheel© rechtervleugel van het „Alexaa-
der-Paleis te Zarskoje Selo in een sana
torium voos fabrieksarbeiders wordoa
veranderd.
Verschrikkelijke hongersnood' in China.
Een Roomsch zendeling schrijft als
volgt over den hongersnood in de Ghi-
neosche provincie Sjensi: Nogen millioen
menschen verhongeren daar. Een gebied,
dat acht dagen autorijden vereischt, oin
er dwars doorheen te trekken, ligt in den
laatsten doodstrijd. Het Amorikaansche
Roode Kruis stuurde een autokaravaan
met meel. Zij werd beroofd, do wagens
verbrand, chauffeurs en leiders tot op 't
hemd uitgeplunderd. Men stuurde zaai-
koren. Het wordt trots militaire bewaking
opgegeten. De zon brand op duizend lij
ken, die door niemand begraven worden,
omdat men de pest schuwt of omdat men
te zwak is om een spade op te heffen.
De kanalen liggen droog, de onafzienba
re vruchtbare velden liggen veronacht
zaamd en onbebouwdHet verschrik
kelijkste is nog de toestand in de omge
ving van Tongsjoefoe. Daar zag ik voor
het eerst hoe een hoop wild blaffende
honden tandenknarsend van een kinder
lijk wegvluchtten, het verscheurde over
schot van een tot op het been vermager
den jongen. Steeds meer lijken liggen op
de straten, soms er dwars overheen. Een
lijkenlucht verpest de atmosfeer. Juist als
wij voor de vervallen muren van Tong
sjoefoe komen, is men bezig op honden te
jagen. Ze verscheuren de lijken der men
schen en de menschen vangen de honden
en eten ze op. De dieren zien er niet uit
gehongerd uit. Met walging denkt men
MM Writ veracsileiöl: htibbm gegotsn.
