No. 275
Maandag 25 Augustus 1930
44e Jaargang
s
d
w
&l i
•If
8r;a
1 sli q
Dagblad voor de Provincie Zeeland
L
Belgisch Geld
Hendrikse Co s Sank N.V. Boes
EERSTE BLAD.
Il.rf8ï8.
s
P
S*
V'S 3
f
Bijkantoor te Middelburg.
verschijnt elkrn werkdag,
absnarmentsprgs:
Per 3 maanden,. franco per post. f?,-.
Losse nummers f 0,05
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws,
Binnenland
tegen voordeelige koersen
bij
i e-" F
C§
STCTQ O
o 3 «-* 8
8.ê sl£
1:1 £e: p8
S iFIfr
O -
05
I:
N
2
B sf'
1 S
2 ff
O
O
O
H
O
w
a
m
&.Q d
3
tlS B
pj |ffl <ra
?S B p
g" -
'S
|JP
tsw s
3
P P5
fi. to
8 af p"
P
-3
3 8 I
&ft
a
i-r^ê
Jfe7
ff| I:
gp g*
8 &g
CD
5-»
3.Sf
g-s.®
5f w
Q3 irl.
m»
®'i§ 8
I®
p S
o
Op
O
f
1 P Ir
w
I
3
co
o" B
p 8 ffl
S 3"ü! o
3*
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel: Redactie en Administratie No, 11.
Postrekening No. <£455,
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg, TeL No. 259.
De Zeeuw
Pq der A'I5atlHas
1 regels fSfl, elke regel mee? 30 ®t,
Bij abonnement belangrijke korting.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Godsvrucht en vrijheid.
We komen zoo langzamerhand in den
tijd van de Oranjefeesten.
Overal maakt men zich op, om den vijf
tigsten verjaardag van H. M. de Koningin
op feestelijke wijze te vieren.
Daarom is het nu een geschikt mo
ment om nog eens in herinnering ie
brengen een woord door de Koningin
eenige jaren geleden bij haar bezoek
aan Groningen, gesproken.
Na hulde gebracht te hebben aan de
wakkere voorzaten, wier daden van zelf
opoffering en toewijding een lichtend
voorbeeld zijn in donkere tijden, vervolg
de Hare Majesteit:
Ons volk heeft altijd op ondubbelzin
nige wijze getoond, hoezeer het zijn
hoogste goederen weet te waardeeren.
In Godsvrucht en vrijheid groot gewor
den, dankt het daaraan zijn nationale een
heid en daardoor zijn onafhankelijk
heidszin, de rijke ontplooiing van zijn
geestelijk leven, den hoogen bloei van de
wetenschap en de ontwikkeling van zijn
krachten op stoffelijk gebied.
Die gehechtheid aan zijn hoogste goe
deren blijft de beste waarborg voor de
toekomst. Dit bewustzijn vormt den niet
genoeg te waardeeren grondslag, waar
op wi] ondanks de moeilijke omstandig
heden met vertrouwen voortgaan te ar
beiden en te bouwen voor-de -toekomst
Met groote waardeering begroet ik
steeds dien geest van opofferende toewij
ding, die ingeeft, voor het vaderland te
doen, wat de hand vindt om te doen.
Onze volle aandacht en werkkracht
schenkende aan de nooden en vragen
van onzen tijd en ons in eendracht sterk
gevoelende, moge het zijn zooals van
ouds in moeilijke dagen: Oranje met Ne
derland!
Godsvrucht en vrijheid, dat zijn inder
daad de grondslagen waarop een gezegd
volksleven zich kan ontwikkelen.
Als de godsvrucht verdwijnt dan is het
roet onze volks vrij heden gedaan, en als de
vrijheid verkeert in knechtschap, in wel
ken vorm dan ook, dan zal de godsvrucht
niet bloeien.
Godsvrucht en vrijheid, het zijn hooge
nationale goederen.
Voor het verkrijgen en het bevestigen
van die goederen heeft Oranje gest'■•■'.don
mot Nederland en Nederland met Oranje.
Daarom is de banc! zoo hecht.
Dt liefde zoo innig.
Groote batcoging aan den Yser,
Ernstige Incidenten met marechaussee'?.
Zondag werd, naar de Telg. meldt, van
Dixmuiden uit de jaarlijksche bedevaart
naar de Yser gehouden, waar een 50 M.
hooge toren, uitsluitend door Vlamingen
opgericht voor tijdens den oorlog gesneu
velde Vlamingen, werd onthuld. Het was
vrijwel onmogelijk de geweldige menschen-
menigte te schatten, die daarbij aanwe
zig was. Niet minder dan 29 speciale trei
nen der spoorwegen en 14 van de buurt
spoorwegen waren, ingelegd en in de om
geving stonden honderden auto's en bus
sen geparkeerd.
Na eon in de open lucht gecelebreerde
mis op de Groote Markt trok de optocht
naar 't monument, waar door verscheiden
Vlaamsche sprekers het woord werd ge
voerd en opgewekt werd tot den strijd
voor de Vlaamsche gevoelens en tegen den
oorlog. Ook de Nederlander, Lod. Simons,
en de Zuid-Afrikaamder, dr J. D. Bos
man, zouden het woord voeren, doch naar
ons medegedeeld werd, was hun de toe
gang tot Belgisch grondgebied ontzegd.
Het slot van den dag werd door ern
stige incidenten vertroebeld. Uit een vlieg
tuig werden Belgische vlaggen en ge
drukte biljetten geworpen, waarin de
menigte werd aangespoord „zich niet te
laten misleiden door slechte herders, die
van de bedevaartgangers gebruik maken,
om de scheidings- en haat-gedachte te
verspreiden." Door de menigte werd een
krachtige tegenbetooging gehouden. Bel
gische vlaggen werden verscheurd of ver
brand en de Vlaamsche Leeuw werd aan
geheven. Verder werden de Belgische
vlaggen op de nabijgelegen oude loopgra
ven der Minoterie weggehaald.
Bij den terugkeer op de Groote Markt
ontstonden relletjes tusischen bedevaart
gangers en een detachement van dertig
marechaussee's. Eenige jonge deelnemers
hadden getracht van den burgemeester
van Dixmuiden te verkrijgen, dat de Bel
gische vlag, die naast de Leeuwenvlag
van het stadhuis waaide, zou worden in
gehaald. De marechaussee's stelden zich
op om een gewelddadig weghalen van de
vlag tegen te gaan. Er werd daarop met
alles wat den betoogers ohder handen
kwam naar de marechaussee's geworpen,
die een charge uitvoerden, waarbij twee
van hen van de paarden werden getrok
ken.
Tusschen beide opgewonden partijen
dreigde een geregeld gevecht te ontstaan;
ten slotte wisten de leiders van de bede
vaart echter te verkrijgen, dat geen ver
dere charges zouden worden uitgevoerd.
De menigte bleef echter nog geruimen tijd
joelen en fluiten.
Manoeuvres In de lacht.
Gedurende de laatste dagen hebben bo
ven Toulon en omgeving groote luchtma-
noeuvres plaats gehad, waarbij aanval en
verdediging in den luchtoorlog in de
practijk werden gebracht. De leiding be
rustte bij de marine-autoriteiten. Zoowel
aan boord van de oorlogsschepen als op
't vasteland bevonden zich schijnwerpers
die den hemel naar vliegtuigen afzochten.
Zoodra een vijandelijke machine ver
scheen en het ongeluk had in een licht
bundel terecht te komen, werd door het
afweergeschut te water en te land het
vuur geopend. Niettemin moet het ver
schillende machines gelukt zijn ongezien
tot boven de stad door te dringen en bom
men te werpen. De autoriteiten onderzoe
ken thans de bruikbaarheid van de aller
nieuwste middelen op het gebied van de
luchtafweer.
Ernstige muiterij te Pern.
De „Ass. Press" meldt uit Lima bij
zonderheden over den te Arequipa, op
drie na de grootste stad van Peru, uit
gebroken militairen opstand, waardoor de
regeering van president Leguia ernstig
bedreigd schijnt.
Het garnizoen van Arequipa muitte on
der leiding van de officieren, nam de ci
viele en militaire autoriteiten gevangen
en is in het bezit van de stad. Totdusver
is nog geen bloed vergoten. De regeering
beeft reeds stappen gedaan, om de bewe
ging te onderdrukken. Zij is voornemens
oorlogsschepen te zenden naar de haven
van Mollendo in de nabijheid van Are
quipa en militaire vliegtuigen op de stad
af te sturen.
Volgens een officieele voorstelling is de
opstand het gevolg van een legerbevel,
meldend, dat de regeering voornemens
was een deel der officieren en manschap
pen te ontslaan en de jaarwedden en sol
dijen te verlagen.
Een Europeesch federale Unie.
De Fransche regeering heeft den da
tum van 8 September voorgesteld voor de
bijeenkomst eener Europeesche conferen
tie te Genève ter bespreking van de or
ganisatie van het regime eener Euro
peesch federale unie, in September van
verleden jaar door Briand te Genève
voorgesteld.
Een N. T. A.-telegram uit Parijs meldt
nog, dat volgens de bladen het Fransche
ministerie van Buitenlandsche zaken er
de betrokken regeeringen van in kennis
heeft gesteld, dat zij haar gedelegeerden
wel zoo spoedig mogelijk naar Genève mo
gen zenden, opdat dadelijk bij bet samen
komen van den Volkenbondsraad de ge-
dachtenwisseling over bet memorandum
kan beginnen. Frankrijk stelt voor, dat
de ochtenduren zullen worden besteed aan
de besprekingen van den Raad en dat de
middaguren zullen worden gereserveerd
voor de Europeesche conferentie.
Te Parijs gelooft men, dat twee tot drie
zittingen voldoende zullen zijn om alle
deelnemende regeeringen bij de algemee
ns beraadslaging aan het woord te laten
komen. Het .Pan-Europapïan zou daarna
aan de algemeene vergadering van den
Volkenbond worden voorgelegd.
Naar men uit Parijs aan het Hbld seint
heeft Frankrijk blijkens de officieuse ver
klaring de zaak der Europeesche Unie
niet op do ftgonda va» do Volkenbonds-
r-
vergadering geplaatst, omdat dit zou kun
nen worden uitgelegd, alsof het zijn wil
aan anderen had willen opleggen. Daar
om heeft het afgewacht tot: het de verte
genwoordigers der andere landen te Ge
nève zou ontmoeten om dezen hun mee-
ning over dit punt van procedure te vra
gen. Het zal dan handelen ingevolge het
besluit, genomen in de te beleggen spe
ciale conferentie. Indien het anders han
delde zou het beschuldigd kunnen worden
van gebrek aan deferentie jegens de an
dere naties.
Hevige storm boven het KanaaL
De scheepvaart in het Kanaal werd Za
terdag door buitengewoon stormachtig
weer bemoeilijkt. Op tal van plaatsen had
de storm vrijwel orkaankracht. Het ver
keer tusschen Boulogne en Folkestone on
derging aanzienlijke vertraging. De iucb.t-
diensten tusschen Engeland en het vaste
land functionneerden echter normaal. Van
alle kanten worden echter berichten ont
vangen over uitermate moeilijk vliegweer,
Van het Belgische Hof.
Prins Leopold en prinses Astrid zijn
uit de Ardennen teruggekeerd en hebben
intrek genomen in het kasteel van Stuy-
venberg, dat behoort tot het Koninklijk
domein van Laken. Het is daar, dat de
prinses de gelukkige gebeurtenis zal af
wachten, welke tegen begin September
wordt voorzien.
Weer een vlucht over den Oceaan.
Dezer dagen is de Duitsche vlieger Von
Gronau feitelijk in alle stilte gestart voor
een oceaanvlucht.Niemand dacht daar
aan, toen plotseling het bericht kwam,
dat deze vlieger op IJsland geland was.
En thans bericht Wolff, dat hij van daar
weer vertrokken is en Zaterdagmiddag om
half vier te Ivigtut op Groenland is ge
land, vanwaar hij weer is opgestegen ten
einde zijn vlucht naar Amerika voort te
zetten.
Het radio-station te Belle sle meldde
Zondagochtend, dat von Gronau's toestel
omstreeks 9 uur reeds was waargenomen
te Battle Harbour en Point Amour (ten
Zuiden van Cartwright aan de kust van
Labrador). Boven Belle sle hing 'n dichte
mist.
Te Halifax heeft men toebereiselen ge
troffen voor een eventueele tusschenlan-
ding, als het toestel verder gaat naar
New York, waar den vliegers de gebrui
kelijke geestdriftige ontvangst wacht.
Nader wordt gemeld, dat Von Gronau
om 13 uur 45 (Am. tijd) op het Queen-
sport-vliegveld is geland.
De bevolking van de Vereen, Staten.
Thans is het resultaat bekend van de
volkstelling, die in Mei j.l. in de Vereen.
Staten ia gehouden.
De Vereen. Staten hebben 122.698.190
inwoners; dit is vergeleken met de vori
ge volkstelling, die tien jaar geleden werd
gehouden, een vermeerdering met
16.987.000. Het sterkst is de bevolking
toegenomen in Californië, n.l. met 65 pet.
Carol en Helena.
Officieel wordt thans uit Boeakrest ge
meld, dat de kroning van Koning Carol
is uitgesteld tot het komende voorjaar.
Dit uitstel zou veroorzaakt zijn door de
weigering van Koningin Helena, om zich
met Carol te verzoenen en toe te stemmen
in de opheffing van de uitgesproken echt
scheiding. Misschien omdat de Koning
zijn relaties met andere vrouwen niet wil
verbreken?
Voorts doen in sommige kringen ge
ruchten de ronde, dat Carol, wanneer He
lena niet toegeeft, plannen zou hebben 'n
prinses uit het Huis Bourbon-Orléans ten
huwelijk te vragen.
Ministercrisis In Polen.
Het Poolsche kabinet heeft onder voor
zitterschap van minister-president Sla-
wek vergaderd en besloten zijn ontslag
aan te bieden. Het ontslag is door den
staatspresident aanvaard.
Men verwacht, dat de staatspresident
maarschalk Pilsoedski zal verzoeken, zied
met de vorming van het nieuwe kabinet
te belasten.
In het officieele communiqué 0V6i' de
ontslagaanvrage heet het, dat de miuis-
ter-president het ontslag heeft aangebo
den omdat hij meende, dat het kabinet
door een dubbele functie te zeer belast
1 was,
Noodweer ln Beieren.
Uit Opper-Beieren komen opnieuw be
richten van hevig noodweer. Vooral in de
buurt van Chiemsee is veel schade aan
gericht. Door wolkbreuken en hagelslag
is het grootste gedeelte van den oogst
vernield. Dit is thans reeds vorscheideae
jaren achter elkaar het geval geweest.
Door de ontzaglijke watermassa's, die
van de bergen komen, worden rotsblok
ken losgescheurd en boomen ontworteld.
Ook verschillende stations zijn bescha-
ligd. Bij Rosenheim is de spoorlijn over
een afstand van 200 M. verwoest.
Ook in het naburige gedeelte van Tsje-
cho Slowakije hebben de regens gïoote
overstroomingen veroorzaakt, waarbij 3
kinderen en een volwassene om fret leven
zijn gekomen,
Ernstige vliegramp in Bohsinen.
Als gevolg van oen ongelek niet een
vliegtuig van den Tsjecho-Slowaakschen
Aero-Lloyd,, zijn negen passagiers en den
bestuurder gedood, terwijl de andere drie
inzittenden werden gewond. Onder de
dooden zijn een buitenlandsche dame en
een ingenieur uit Dresden.
Het vliegtuig was van Praag via Brunn
op weg naar Presburg, toen 't Vrijdag
middag ca. 4 uur boven Friedrichsdorf
nabij Iglau in brand geraakte. De vlieger
was namelijk in een onweersbui terecht
gekomen en daar hij niet meer kon zien,
besloot hij een noodlanding te maken.
Daardoor raakte een vleugel het dak van
een houten loods eener steenbakkerij en
vloog de machine in brand. Het toestel
boorde zich diep in den grond en vier
personen werden op slag gedood, terwijl
van de zwaargewonden er nog zes na de
opneming in het ziekenhuis zijn overle
den. De machine deed sedert het voorjaar
1929 dienst en bood plaats aan 14 passa
giers en een bemanning van twee koppen.
Het was een Ford-vliegtuig, dat twee mü-
lioen kronen had gekost.
Korte Berichten.
In het oosten van Tsjechië zjjn by
groote overstroomingen vier personen,
van wie drie kinderen, omgekomen. D©
aangerichte schade is groot.
Naar een telegram van het 2. T. A..
uit Arolla (ten W. van Zermatt) meldt,
zijn acht Engelsche toeristen by het be
klimmen van een berg omgekomen.
De communistische Burgemeester
van Boucau, Maurice Perse, is met drie
communistische leden van den gemeen
teraad van Boucau wegens anti-militairis-
tische propaganda veroordeeld tot een
maand gevangenisstraf.
Te Frankfort a. Main zyn drie val-
sche munters gearresteerd en is een
groote hoeveelheid materiaal in beslag
genomen.
Het aantal werkloozen in Duitsch.
land was op 15 Aue, gestegen tot
2.340.000.
Volgens berichten uit Bilbao, te Ma
drid ontvangen, zijn daar gisterenmiddag,
na een buitengewone hitte, in de morgen
uren, eenige lichte aardschokken waarge
nomen.
Binnenland.
Koninginnedag en de Post,
Staatsmijnen en stikstofaccoord,
Doodelijk auto-ongeval bij den Sloedam.
Buitenland.
Een vlucht over den Oceaan.
Ernstige muiterijen te Peru.
Ernstige incidenten in Vlaanderen.
STEUN AAN DEN LANDBOUW.
Bloem van lnlandsche tarwe in witte
brood.
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de
landbouwcrisiscommissie de z.g. commis
sie Lovink aan de regeering voorgesteld
by de wet voort te schrijven, dat bij' het
maken van wittebrood een zeker percen
tage bloem van inlandsche tarwe moet
worden gebruikt.
Dit meent bedoelde commissie te kun-
nen bereiken door te bepalen, dat slechts
tarwebloem mag worden afgeleverd waar-
in een bepaald percentage bloem van
inlandsche tarwe is gemengd.
Een zelfde maatregel geldt reeds eeni-
gen tijd in Duitschland en wordt voorbe
reid in tal van andere landen.
Gehoopt wordt, dat daardoor de vraag
naar inlandsche tarwe zal toenemen, wat
ook een gunstige uitwerking op den pry's
zou hebben.
Varkens.
De directie van den Landbouw deelt
mede, dat gedurende de dagen van 14
tot 20 Aug, 1930 zjjn geslacht voor ba-
conbereiding 13.287 varkens (voorafgaan
de 7 dagen 16.160) terwijl werd uitge
voerd bacon, afkomstig van 16.128
(18.624) varkens.
Naar de Rijkslandbouw-consulent A. H.
Joustra te Berlijn mededeelt, is bij ver
ordening van den Rijksminister van Fi-
nanciën bepaald, dat voor den uitvoer
uit Duitschland van varkens alleen dan
certificaten worden afgegeven, indien
de varkens een gewicht hebben van meer
dan 50 kilo.
Zuid-AMkaansche minister» naar
Nederland.
Naar het Corr Bureau meldt, zullen
tijdens hun tweedaagsch verblijf hier re
lande in de eerste dagen van September
e.k. de heeren Hertzog, eerste minister en
Havenga, minister van financiën van do
Zuid-Afrikaansche Unie, door H. M. de
Koningin op Het Loo ontvangen worden.
Koninginnnedag en de post
De Nederlandsche P.T.T.-administratie
staat ieder jaar weer voor een periodiek
terugkeerende moeilijkheid, n.l. de rege
ling van de dienstuitvoering op den ver
jaardag van H. M. de Koningin.
De moeilijkheid is hierin gelegen, dat,
hoewel het een loffelijk gebruik geworden
is, met name op Koninginnedag, alle
Ryks- en Gemeentebedrijven en/of kan
toren, voor zoover de dienst zulks toe
laat, geheel of gedeeltelijk stil te leggen,
en jry af te geven, geen algemeen gel-
gende datum voor de viering van H.M.'s
verjaardag bestaat indien deze dag op
een Zondag valt. Zelfs komt het voor,
ook al valt Koninginnedag op een werk-
dag, dat in verscheidene gemeenten een
andore dag voor do herdenking wordt be-
paald, vaak samenhangende met plaatse
lijke belangen.
Zulks brengt voor den P.T.T.-dienst
welke het algemeen gebruik volgt, n.l.
viering in den regel op 81. Augustus
en valt deze dag op een Zondag, dan
op 1 September mede, dat er in som
mige plaatsen wel eens een tegenstelling
ontstaat tusschen de plaatselijke viering
en den dienst aan het P.T.T,-kantoor.
Het karakter van den P.T.T.-dienst vor
dert, dat o,a. voor den postchèque en
girodienst, als1 voor telegraaf en telefoon,
voor het goheele land éénzelfde dag voor
eventueele dienstbeperkingen wordt vast-
gesteld, omdat deze onderueelen handelin-
gen verrichten, welke zich niet tot één
kantoor beperken, maar die afhankelijk
zijn van de dadelijke medewerking van
kantoren in andere plaatsen.
Daarom kan de P.T.T.-dienst zich niet
plaatselijk aanpassen aan regelingen, wel-
ke van de algemeen gebruikelijke afwij.
ken.
Het publiek geve zich dus rekenschap
van den feitelijken toestand en make van
den nood een deugd indien door plaatse-
lijke afwijkingen in den datum van vie.
ring van het Koninginnefeest de omstan-
digheden op het P.T.T.-kantoor daarmede
niet in overeenstemming kunnen zyn.
Staatsmijnen en stllMtofaeooord.
De heer Weitkamp richtte tot den Mi-
nister van Waterstaat de volgende schrif
telijke vragen:
1. Is het juist, dat de gezamenlijke
stikstofproducenten een stikstof-akkoord
hebben gesloten, welk akkoord, volgens
belanghebbenden althans, „in een uiterst
dringende behoeft© voorzien heeft, want
men voorzag prijsdalingen, meer dan 30
ct. bedragend", en dat ook de in Ne-
riand »icA bevindende stikstpffabriekeaij
