DE ZEEDW
Van een arm dorp, dat rijk werd
TWEEDE BLAD
Uit de Provincie
Kerknieuws.
FEUILLETON
VAN
VRIJDAG' 22 AUG. 1930, No. 273.
Zeeland in 1929.
In het verslag van Ged. Staten over
den toestand der Provincie Zeeland in
1929, deelen deze betreffende de Provin
ciale financiën mede, dat de bij' Kon.
besluit goedgekeurde rekening over 1927
een kwaad slot opleverde van f 249.455,
hetwelk in de begrooting voor 1930 is
gebracht.
De bijdragen aan het algemeen bur
gerlijk pensioenfonds voor eigen-, wedu
wen- en weezenpensioen van provinci
ale ambtenaren vorderden een uitgaaf van
f6G.544. waarvan een som van f39.704
ten laste' van de Prov. stoombootdiens
ten moet worden gebracht. Voor de amb
tenaren der N.V. „P.Z.E.M." vorderden
de pensioensbijdragen f 35.656. In ver
band met de leening van gelden ter voor
ziening in de behoeften van voornoem
de vennootschap werd tot ultimo Dec.
1929 een bedrag van f 262.818 betaalbaar
gesteld voor d.e Noordgroep, f 41.500 voor
de Zuidgroep en f 3.640.340 voor de Mid
dengroep. Onder dit laatste bedrag is
begrepen een som van f 3.045.840 voor
aankoop der centrale te Vlissingen.
Op 25 November moest f50.000 en op
16 December f 850.000 kasgeld worden
opgenomen, resp. bij de firma de Koster
Co, te Vlissingen en bij de Steenkolen-
Handelsvereeniging te Utrecht, beide voor
een tijdvak .van 6 maanden. Op 18 April
kon de op 26 November 1928 aangegane
kasgeldleening van f500.000 worden af
gelost. Wegens rente, provisie en zegel-
kosten werd in totaal f 8.050 betaald.
In Januari werd f4.000.000 geleend
voor de kosten van electrificatie, name
lijk f2.500.000 bij de Rijkspostspaarbank
f 500.000 bij den post chèque- en giro
dienst en f 1.000.000 bij de pensioenfond
sen voor de koloniale landsdienaren en
locale ambtenaren.
Deze leeningen werden aangegaan tegen
een rente van 4Va pet. en tegen een koers
van '99 pet. Op 4 Februari kon f 785.000
en op 6 Juni f 200.000 kasgeld worden
uitgezet, verdeeld over 11 bankinstellim
gen en zulks met opzegging per dag,
week of maand. In den loop van het
jaar werden op verschillende tijdstippen
deze bedragen in totaal f985.000, weder
terug genomen. De daarvan; gekweekte
rente bedroeg f 14.285.
Van de N.V. P.Z.E.M. trok de provin
cie een rente ove-r het eerste halfjaar
f 107.196 en over het tweede 'halfjaar
f103.188.
Het .pnderhoud der provinciale werken
met de noodige herstellingen; en vernieu-
De Uitkijktoren in de Scheveningsche
maar de jeugd weet wel
door H. K i n g m a n s.
67.) _o_
Weer werd de reddingsboot opgenomen
door een groote golf om dan in de diepte
gesmakt te worden. Het was niet zicht
baar, dat zij1 ook maar eenige vordering
maakte.
„Zij komen er nooit", meende Hertha.
„Afwachten nog. Het gebeurt meerma
len, dat zij; teruggeslagen worden en toch
weerkeeren en de redding volbrengen. Ze
zijn niet voor een klein gerucht vervaard.
Kent u den schipper goed?"
„Ik ken hem heel goed."
„Dat 'heb ik begrepen. Ik boorde, zon
der het te willen, het korte gesprek, dat
u zooeven met hem hadt. U hebt op veel
menschen in Zeeduin toch een wonder
lijken invloed."
Dokter Van Streden zeide bet met een
warmen klank van bewondering in zijn
stem. Die klank braoht Hertha terug tot
de werkelijkheid: zij stond met dokter Van
Stralen alleen in de loods van de reddings
boot!
„Kern", zeide zij, „ik ga naar do men-
wmgetn vorderde in 1999 f62 408 Da
wegen en werken verboeren over het al
gemeen in goeden staat.
Voor rekening van gemeente- en arm
besturen werden op 1 Januari 1929 ver
pleegd 418 krankzinnigen, op 31 Decem
ber was het aantal 419. Daar bedoelde
besturen thans moeten bijdragen, bedroe
gen de kosten voor de provincie f 73.627.
De bevolking der provincie bedroeg op
1 Januari 124.390 mannen en 124.202
vrouwen, samen 248.592 personen, ge
boren werden resp. 2477, 2300 en 4777;
er vestigden zich in de Provincie 7031
6713 en 13744; overleden zijn 1217, 1264
en 2481, vertrokken 8478, 8244, en 16722,
zoodat op 31 December de bevolking
bestond uit 124203 mannen, 123707 vrou
wen, totaal 247.910 personen'.
De Provinciale Bibliotheek.
In zijn verslag over 1929 zegt de biblio
thecaris, dat de toestand van bet gebouw
in 'het algemeen geen aanleiding tot
breede opmerkingen geeft. Herinnerd
wordt aan den geweldigen brand, die 7
December woedde en een ernstig gevaar
voor de bibliotheek opleverde. Hoe ern
stig dit gevaar was, blijkt wel uit bet feit,
dat door de overvliegende vonken tot
tweemaal toe het torentje van dit ge
bouw aan bet branden geraakte. Omdat
men voortdurend de wacht hield, kon ter
stond worden ingegrepen om grootere
ramp te voorkomen. Met diepe erkente
lijkheid aan allen, die op dien dag zioh
moeite noch inspanning gespaard hebben,
om dat gevaar te keeren, constateert de
bibliothecaris, dat, al moge er dan oek
eenige brand- en waterschade geleden
zijn bij die geweldige ramp, het mooie ge
bouw der kostbare inrichting gespaard
is gebleven.
Onder degenen, die steeds de verzame
ling bedachten, neemt wijlen de heer J. H.
Deibei, de overleden hoofdredacteur van
de Middel'burgsche Courant, een vooraan
staande plaats in. Ook in dit jaar ontving
de bibliotheek van hem nog vele boeken
ten geschenke. Door bemiddeling van den
heer A. Snethlage kreeg de bibliotheek
een belangrijke verzameling brochures en
tijdschriften. De aandacht is steeds ge
vestigd op de uitbreiding van de verzame
ling Zeelandica. Zeer belangrijke aan
winsten waren een bandschrift met no
tulen van de Prov. Synodes van Zeeland,
afkomstig u'it de bibliotheek van wijlen
prof. F. L. Rutgers en ten tweede, het
zeer zeldzame werk van G. C. Udemans;
Het geestelijk roer van het coopmanschip.
Van de levende Zeeuwsche auteurs wor
den alle werken terstond aangeschaft.
In 1929 bezochten 4589 personen de
bibliotheek. Er werden 4576 boeken uit
geleend, 439 werden er buiten Middel
burg verzonden, van andere bibliotheken
werden er 241 op aanvrage verstrekt.
STOFFER EN BLIK hebben
afgedaan. Een stofzuiger levert J. M. Pol
derman, Goes. Tel. 129. (Adv.)
De algemeen© ledenvergadering van
het Verbond van Nederlamdsche Werkge
vers zal worden gehouden te Vlissingen,
Sas van Gent en Terneuzen, op Donder
dag 18 en Vrijdag 19 September.
;hjes is voor het publiek gesloten,
om er op te komen.
schen".
En zij vöegde de daad bij het woord.
„Wij staan hier veel beschutter", meen
de hij. „En men kan ons straks noodig
hebben."
Hertha hoorde het niet, daar zij met
volle aandacht in zee stond te turen. Een
heel donkere schaduw wees uit, dat er
een boot op de zandbanken zat. Maar
verder was er niets te zien en te hoo-
ren dan een kokende zee, die, naar het
althans scheen, nog woester werd.
„De reddingboot is verdwenen", kreet
Hertha.
„Kom, kom," zei de dokter. „D'ie kun
nen wij niet meer zien. Laat ons hier
blijven, zuster. Er is nergens zoo'n be
schutte plaats."
Hij vroeg het op dringenden toon. Her
tha voelde er uit, hoe het zijn begeerte
was, eens met haar alleen te zyn. Haar
hart (klopte haar tot in de keel. Maar zij
wilde geen toenadering
„Bij de menschen ginds hooren we jiog
eens wat," ontweek zij' een rechtstreeksch
antwoord. „Zij1 hebben het meer gezien
en kunnen ons wat vertellen."
„Meteen liep zy achter de loods om, be
klom met, moeite het duin, om na eenigen
tijd den binnenkant te bereiken, waar zjj,
met een zucht van verlichting, even
wachtte.
„Hier komt men tenminste op adem,"
Stoom vaartmiaatfirihappij
Ze elan d. Ingaande 5 October zullen
de booten der N.V. Stoomvaart-Mij Zee
land, Kon. Ned, Postvaart, vanVlissingen
vertrekken te 12.40, aankomst t,e Parke-
stown Quay (Harwich) 18.10, vertrek van
den boottrein te 18.35, aankomst te Londen
(Liverpoolstation) te 20.20. Van daar ver
trekt de boottrein te 10.00, aankomst te
Harwich 11.25, vertrek van de boot te
11.30, aankomst te Vlissingen 17.30.
De heer Ir H. van Oordt, sedert 1
Oct. 1912 hoofdingenieurdirecteur van den
Rijks Waterstaat in de directie Zeeland
te Middelburg, zal 1 October a.s. den
dienst met pensioen verlaten.
De Vlismar. De resultaten van de
N.V. Vlissingsche Mineraalolie- en asphalt-
raffinaderij (Vlismar) te Vlissingen waren
in 1929 niet onbevredigend, wat vooral te
danken is aan het snel toenemend ge
bruik van asphalt voor wegenbouw. Er
werd een winst gemaakt van ruim f 37.900
zoodat na voldoende afschrijving en toe
voeging aan het reservefonds een uit-
keering kon plaats hebben van 5 pet.
Kingsford Smith weer naar
het ziekenhuis.
Naar de „Telegr." verneemt, zal Kings
ford Smith de volgende week wederom
in het Gasthuis te Middelburg worden
opgenomen. De Oceaanvlieger zal nog een
lichte operatie moeten ondergaan, en wel
aan zjjn amandelen.
Middelburg. De voorbereiding voor ver
siering en verlichting voor de op handen
zijnde feesten ter eere van den 50sten
verjaardag van H. M. de Koningin zijn in
vollen gang. De Heerengracht troont reeds
in feestdos, omdat de betrokken elec-
tricien ook in andere buurten werkzaam
heden heeft te verrichten en in verschil
lende andere straten ziet men de toebe
reidselen, o.a. in de Langedelft. Maar
ook voor een zeer belangrijk ander on
derdeel der feesten, n.l. den kinderoptocht,
is reeds veel werk verricht en nog is
men er druk aan bezig.
Wij hebben ons bij een en ander ver
baasd over het resultaat, dat met een
voudig materiaal is bereikt. Voor den
etalagewedstrijd zijn reeds een kleine 90
zaken aangegeven en daar deze Dinsdag
a.s. begint, zal met recht van een feest-
w e e k kunnen worden gesproken.
Goes. De afdeeling Goes van N.C.G.O.V.
hield gisteravond een propaganda-ver-
gadering in het „Schuttershof", die goed
geslaagd mag heeten, al had de opkomst
beter kunnen zijn.
Allereerst sprak Ds Homburg een wel
komstwoord, terwijl door ds Enter van
Cadzand een propagandarede werd ge
houden over het onderwerp „Van Distil
lateur tot Evangeliedienaar".
Op eenvoudige maar heldere wijze werd
door hem de drankellende, maar ook de
heerlijkheid van het werk der naasten
liefde geschetst. Geen wonder dat zijn
woord met groote aandacht werd beluis
terd. Met veel genoegen werd ook geluis
terd naar Mej. Michielse, die eenige lie
deren zong, begeleid door het orgel, welk
laatste de heer Wolzak welwillend ter be
schikking had gesteld. Leerzaam waren
ook de samenspraken en tableaux, waar
door een en ander werd afgewisseld.
Nadat ds Homburg in zijn slotwoord
nog eens aan de roeping van den Chris
ten had herinnerd, werd deze leerzame
avond door hem met gebed gesloten.
Wolfaartsdijk. In de voltallige verga
dering van het feestcomité werd in over
leg met den burgemeester, eere-voorzitteir
van het comité, met algemeen® stemmen
besloten, gelet op "het ontbreken djer noo
dige samenwerking der ingezetenen, zich
alleen te beperken tot het uitreiken van
een herinnering aan de schoolkinderen, in
den vorm van een melkbeker of iets
anders en zoo mogelijk een kleine trao
tatie der kinderen.
Souburg. Loop der bevolking over de
eerste helft der maand Augustus.
Gevestigd: F. Drop en gezin, Ritth str.
B 406, van "Vlissingen. G. Steenhart, Ka-
naalstr. A 50, van Cadzand. J. van Huf-
fel, Tuindorp D 59, van Bergen op Zoom,
Mej.' J. M. Broeder en kinderen, Barent
de Deckerstr. E 35, van Rotterdam. Mej.
A. M. Veronde, Barend de Deckerstr. E
25, van Boxtel. Mej. M. R. Meyers Lijnse,
Ritth. str. A 148, van Ritthem. Mej. P.
Dekker Boer, De Deckerstr. E 29, van
lachte zij, toen dokter Van Stralen weer
naast haar stond.
„Ge weet hier den weg", meende hij.
„Ik was u al kwijt."
Dan liep Hertha met krachtigen pas
verder, terug naar de plaats, waar zij
eenigen tijd geleden had gestaan, bjj de
dorpelingen.
„Ik heb medelijden met die arme men
schen", zeide zij. „Wat moet er toch van
hen terecht komen? 'k Heb nooit geweten,
dat een schipbreuk zóó vreeselij'k was.
Hoor die storm toch eens gieren I"
,,'t Zijn dappere kerels", antwoordde
dokter Van Stralen. „Zij hebben meerma
len voor heete vuren gestaan. En die Krijn
Vermeulen is een baas."
Zij waren nu aangeland bij de talrijke
dorpelingen, 'die vol spanning in zee ston
den te turen, de duisternis als het ware
doorborend.. De oude, ervaren schipper,
dien Hertha al meer had hooren praten
dien avond, had de laatste woorden van
den dokter verstaan.
„Maar Krijn zal nu een harden dobber
hebben, dokter", schreeuwde hij, boven
den wind uit. ,,'k Heb zulk zwaar weer
nog niet meegemaakt en
Hij kon den zin niet voltooien, want er
ging uit de menigte één kreet van schrik
op.
„Ze komen terug! Ze komen terug! Ze
Sliedr"cht. H. Broeren, Be Deckerstr. E
25, van Vlissingen.
Vertrokken: P. J. de Munck en gezin,
Nieuwe Vliss. weg C 175, naar Middel
burg. J. Gunst en gezin, Tuindorp D 79,
naar Vlissingen. Mej. M. M. M. Walra
ven, Nieuwstr. B 82, naar Amsterdam. S.
de Visser, Marnixpl. C 13b, naar Roosen
daal. J. de Schipper, Vliss. str. B 263,
Wemeldinge. Mej. A. Lugtenburg, Tuin
dorp D 83, Scheveningen.
P. B. Katerman, Ritth. str. B 406, naar
Vlissingen. Mej. J. de Wijze, Marnixpl.
C 11, naar Sittard. L. Oele en gezin, Ka-
naalstr. B 138, naar Rotterdam. J. Pat-
tenier en gezin, Zandweg C 31c, naar
Vlissingen.
Zierikzee. De gemeenteraad van Zie-
rikzee heeft besloten die gemeente voor
de classificatie der fondsbelasting in 3e
derde klasse te plaatsen.
Een voorstel om de gemeente in de
eerste klasse te plaatsen, werd verwor
pen met alleen de stemmen der sociaal
democraten vóór.
(ZicTikzee is, voor zoover wij weten,
de eenige stadsgemeente in Zeeland, die
de derde klas 'koos. Red.)
's H. Arendskerke. In de Woensdagmid
dag gehouden raadsvergadering werd
vastgesteld een staat van oninbare
posten en een van restanten over 1929
resp. groot f 14 en f 8.
Aangeboden werd de rekening der ge
meente over het dienstjaar 1929, sluitende
voor wat den gewonen dienst betreft in
ontvang op f 100.831.69% en in uitgaaf
op f 87.125.68^2» al zoo met een goed slot
van f 13.706.01, en voor wat den kapitaal-
dienst aangaat in ontvang op f22.897.25
en in uitgaaf op f 13.539.48Vè» mitsdien
met een batig slot van f 9357.76%.
In de commissie tot onderzoek dezer
rekening worden benoemd dhrn H. van
Gorsel, P. v. d. Dries en Ant. Schipper.
Vervolgens werden aangeboden de re
kening van het Burg. Armbestuur van
'sH. Arendskerke en die van het Groot
Armbestuur van 'sH. Hendrikskinderen,
beiden over het dienstjaar 1929, eerstge
noemde in ontvang op f 19.517.46 en in uit
gaaf op f 13766.53, alzoo met een goed
slot van f5750.93, laatstgenoemde in ont
vang op f 7104.22% en in uitgaaf op
f3675.84, mitsdien met een goed slot van
f 3428.38%. Ook deze rekeningen werden
ter fine van onderzoek gesteld in han
den van een commissie bestaande uit de
heeren H. Goedegebure, J. v. d. Weele
en J. Vermue.
Thans komt in behandeling de begroo
ting van uitgaven van den gemeenschap-
pelijken keuringsdienst van vee en
vleesch in den keuringskring Heinkens-
zand voor het dienstjaar 1931, vastge
steld op f3500.
Het aandeel in de kosten door de ge
meente 'sH. Arendskerke bij te dragen
is vastgesteld op f 1765.15. Na toelichting
dezer begrooting wordt m.a.s. besloten
deze goed te keuren. Een verzoek van
den heer directeur der R. K. Militaire
Vereeniging te Bergen op Zoom, om voor
het dienstjaar 1931 een subsidie van f10
uit de gemeentekas te mogen ontvangen,
ten behoeve van het R. K. Militair Tehuis
aldaar werd afgewezen.
halen de boot nietl De zee is te boosl Het
was onverantwoordelijk van Krijn, om
te gaan."
Deze en andere dergelijke uitroepen
werden uitgestooten, terwijl allen zagen,
dat de reddingsboot op het strand ge
smeten werd.
„Die arme stakkerds", zeide Hertha,
van angst en schrik den arm van den dok
ter grijpend. „Die arme stakkerds!"
En zij staarde in de duisternis, naar het
donkere silhouet van het gestrande schip,
waar men zoo nu en dan een vuurpijl om
hoog joeg
HOOFDSTUK XIX.
„Ikmag niet enik kan niet."
Dokter Van Stralen had Hertha's arm
gegrepen en drukte dien tegen zich aan.
Eerst toen kwam Hertha tot het besef van
de werkelijkheid en vol verwarring trok zij
haar arm terug, naar voren loopend, om
te zien, wat er nu op het strand gebeurde.
Zij leefde intens mede met de mannen
van de reddingsboot, die hun heldhaftige
pogingen om de schipbreukelingen te red
den, zoo moesten opgeven. Hertha meende
namelijk, dat men nu wel alle pogingen
zou laten varen.
Maar zij kende de dapperheid, den moed
en de onverschrokkenheid van Krijn en de
zijnen nog niet voldoende. Want nauwe-
Op een verzoek van de feestcommissie
te 's-Heerenhoek, om subsidie voor een
aldaar te houden kinderfeest bij gelegen
heid van de 50ste verjaring van H. M.
de Koningin, aan welk feest ook kinderen
uit de gemeente 's-Heer Arendskerke zul
len deelnemen, wordt eveneens afwijzend
beschikt.
Verder brengt de voorzitter ter tafel
een verzoek van het bestuur van de Coöp.
Vereeniging voor Electrische verlichting
te Nieuwdorp, om eene tegemoetkoming
van 3000.tot gedeeltelijke delging
van haar schuld.
Na breedvoerige besprekingen, waaraan
door meerdere raadsleden wordt deelge
nomen, wordt ten slotte op voorstel van
den heer H. 'Goedegebure met 10 tegen 1
stem besloten eene tegemoetkoming van
2000.toe te kennen, onder voorwaar
de, dat allen, die op 'dit oogenblik lid zijn
van de voornoemde Coöp. Vereeniging,
zich aansluiten aan het electrische ver-
deelnet van de P. Z. E. M. Tegen dit
voorstel stemde de heer A. Schipper. Ver
volgens wordt m.a.s. besloten om tot dek
king der kosten van den houw van een
Christelijke Bijz. Lagere School te Lewe-
dorp eene geldleening aan te gaan tot een
bedrag van 22500.tegen een rente van
hoogstens 5 procent per jaar af te lossen
in 25 jaren.
Ten slotte wordt in verband met de
nieuwe financieel© verhoudingswet tus-
schen Rijk en gemeenten op voorstel van
B. en W. m.a.s. besloten: de gemeente
voor de Personeele belasting in te deelen
in de achtste klasse, en voor de gemeen-
tefondsbelasting te rangschikken in de 3e
klasse en verder te heffen 35 opcenten op
de 'Gemeentefondsbelasting en 30 opcenten
op de Vermogensbelasting.
Door deze nieuwe regeling zullen de be
lastingplichtigen in de gemeente een aan
zienlijk bedrag aan belasting minder moe
ten betalen.
Bij de rondvraag dringt de heer A.
Schipper op verbetering aan van den
slechten waterafvoer aan den Oostweg en
aan den Zandweg.
Krntningen. In de gehouden vergade
ring van notabelen der Ned. Hervormde
gemeente, werd tot kerkvoogd gekozen jn
de vacature P. Witte (overleden) de heer
Jan ''Polderman, welke de benoeming aan
nam, waardoor in het college van nota
belen weer een vacature ontstaat.
Kerkbouw te Rotterdam. De
kerke raad der Geref. Kerk te Charlois
(Rotterdam) heeft een bouwterrein aange
kocht aan den Carnisse-singel voor het
bouwen van een nieuwe kerk. De berk
zal 1024 zitplaatsen bevatten. Naast de
kerk zullen catechisatielokaal, kosterswo
ning enz. worden gebouwd.
GENERALE SYNODE GEREF. EERKEN.
Een aanvullingsagenda is verschenen.
Meerdere nieuwe zaken worden aan de
orde gesteld. Zoo is er een verzoek om
zoo mogelijk tot de uitgifte van Catechis-
muspreeken voor leesdiensten te komen.
Van Ds F.-(Tollenaar en anderen kwam
een brief binnen, waarin bezwaar wordt
lijks tien minuten nadat de boot door de
vertoornde golven op het strand was ge
smeten,-was zij weer reisvaardig en voor
de tweede maal werd de hachelijke tocht
naar de in doodsgevaar verkeerende zee
lieden ondernomen. Zij gaven geen kamp,
de dappere mannen. En voor de tweede
maal zagen de honderden in de duin
pan toe, hoe de reddingsboot worstelde
met de golven, nu geheel verdwijnend, dan
weer opgenomen op een golf van schier to
renhoogte
„In die andere duinpan kunnen wij het
veel beter zien. Ga mee", noodde dokter
Van Stralen.
Maar Hertha weigerde. Zij wilde niet
met den dokter alleen zijn, wel wetend, dat
zij dan haar zelfbeheersching verliezen
zou. i
„Dit is natuurlijk de beste plaats", zeide
zij, overigens niet geheel ten onrechte.
„Anders zouden de dorpelingen, die 'het
veel beter weten dan w\j, hier immers
niet staan?"
Zij wachtte niet op antwoord, maar
drong nog wat meer naar voren, waar
zij plotseling naast de vrouw van Krijn
Vermeulen kwam te staan.
„De Heere behoede je", zeide Hertha.
„Het moet wel vreeselijk zijn, je man daar
op het water te weten."
(Wordt veevolgi)
