No. 273
Vrijdag 22 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Belgisch Geld
Hendfikse Oq's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrèle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Mr H- gorgmon, do verdediger van
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeelige koersen
bij
Binnenland
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSGH'VNT EI.KÜN WBBKDAG.
Abonnement a prijs:
Per 3 maanden, franco par post, f3.^-
Losse nummers S 0.05
P?!tp d,ar A
e'.ke rage! asee» 59 sfc
Bij abonnement belangrijke korting.
t-4 regels
Onze plattelandsjeugd.
Het Hoofdbestuur van de socialistische
A. J. G. heeft een enquête gewijd aan de
vraag: „Hoe zijn de arbeidstoestanden
van de jeugd op het platteland en in de
kleinere steden en hoe besteden de jon
gens en meisjes hun vrijen tijd?
Wij willen uit het rapport een en an
der overnemen.
Over de arbeidstijden dit:
„Wie van halfzes 's morgens tot half-
zes 's avonds in de rozenkassen heeft
rondgestapt (Aalsmeer), van vier uur des
morgens tot zes uur 's avonds op het
veld heeft krom gestaan (Dronrijp), van
halfzeven 's morgens tot zes uur 's avonds
den kruiwagen heeft gehanteerd op de
steenfabriek (Franeker) of van zes uur
's morgens tot 5 uur 's avonds als dienst
meisje in de weer is geweest op de hof
stede (Usquert) is 's avonds lichamelijk
zooveel van zijn krachten kwijt, is geeste
lijk zoo mat, dat van eenige activiteit na
het beëindigen van den arbeidsdag moei
lijk iets kan komen.
Maar het rapport spreekt ook over de
m o r e e 1 e toestanden en verhoudingen
over cafébezoek en ontspanning van de
jeugd.
„In alle streken, in schier alle beroepen
geven de ouderen aan de jongeren een
slecht voorbeeld door het bezigen van
schunnige taal, waarbij onderwerpen op
sexueel gebied op minderwaardige wijze
worden besproken. Zoowel uit Usquert,
dat in meerendeel socialistisch, als uit
Brunssum, dat in meerderheid katholiek
en uit twee zwaar orthodox-christelijke
Yeluwe-dorpen, komen klachten over de
taal van ouderen in het biizijn van jonge
ren".
Over het café-bezoek wordt gezegd:
„Slechts een 9-tal plaatsen kwalificee-
ren het als matig of gering, de andere
antwoorden spreken nagenoeg alle van
„veel" en „druk" bezoek aan café's door
jongeren.
Aalsmeer, Grouw en Usquert maken
melding van den invloed, die er van de
voetbalclubs uitgaat, doordat ze hun le
den samenhalen in stamkroegen, waar op
de overwinning of het verlies wordt ge
dronken".
Over bioscoop- en dansgelegenheden,
over het teloorgaan van den landelijken
eenvoud en goede zeden wordt medege
deeld:
„De bioscoop moet in deze kleinere
plaatsen nog aangemerkt worden als een
instituut, dat slechts een invloed ten kwa
de uitoefent in het leven der jongeren. Ze
brengen het slechtste van het slechtste op
filmgebied.
Daarnaast heeft ook de moderne dans
het platteland veroverd. Toelating in de
dansgelegenheden op 16-jarigen leeftijd
is vrijwel regel.
Dat de aanwezigheid van deze jongeren
in deze zwoele atmosfeer leidt tot een on
zuivere verhouding der seksen, behoeft
geen verwondering te baren.
De verbetering van de verbinding met
de nabijgelegen groote plaatsen heeft ook
op de wijze, waarop de vrije tijd besteed
wordt een slechten invloed gehad. Men
trekt naar de groote plaats, waar men, uit
het gezicht van ouders en dorpsbewoners,
de bloemetjes buiten zet.
Het kloeke, stoere, eenvoudige en so
bere plattelandsras is verdwenen.
Van het zakgeld gaat het leeuwendeel
weg aan sigaretten, snoeperij en bios
coop. Goede boeken, kent men er niet of
Bijna niet. Maar Nick Carter, en Buffalo
Bill worden er verbluffend veel gelezen.
Tot zoover het rapport.
Wij waardeeren het, dat deze socialis
tische organisatie ook den moed had den
zedelijken kant dezer zaak te laten zien.
Dit geeft eenige hoop, dat voortaan ook
sociaal-democratische raadsleden zullen
medewerken aan bestrijding van het ker
mis-, dans- en drankkwaad. Tot dusver
kregen de christelijke groepen van die
zijde bitter weinig steun. Het gebeurde
niet zelden, dat A. R.- of C. H.-raads-
leden door hun sociaal-democratische col
lega s van zwartkijkerij en overdrijving
werden beschuldigd.
Thans echter geeft een roode orgaui-
satie op grond van een enquete een teeke-
ning van toestanden op zedelijk gebied,
die er bedroevend uitziet. De werkelijk-
heid wordt niet weggemoffeld, maar in al
haar vreeselijkheid aan het publiek voor
gehouden.
Wij' hebben redenen om aan te nemen,
dat veel van wat in het rapport wordt
gezegd, ook op Zeeland van toepassing .'s,
al mogen enkele dorpen een gunstige uit
zondering maken.
Er is hier alle reden om te waarschu
wen voor onderschatting van de dreigen
de gevaren.
Wij zouden zelfs niet gaarne zeggen,
dat al onze jonge menschen uit positief
christelijke gezinnen vrij uit gaan.
Struisvogel-politiek zal ook hier niet
anders dan ellendige gevolgen hebben.
Veel te weinig is men er ook in chris
telijke kringen van doordrongen, dat wij
in deze dagen tegenover onze jonge men
schen een taak hebben. Die taak hebben
kerk, jeugdorganisaties, sociale en andere
christelijke vereenigingen, enz. Of ze die
taak alle verstaan, moet belaas betwij
feld worden.
Het jeugdwerk, dat door deze corpo
raties gedaan wordt, verdient den steun
van ons volk in zijn geheel, terwijl ook
de overheid hier moet medewerken.
Hier staan belangrijke dingen op het
spel.
De boycot In Britsch-Indië.
Het strijdcomité van het Indisch Na
tionaal Congres ze't zijn actie tegen de
spinnerijen, welke voor de vervaardiging
van haar fabrikaat nog Britsche produc
ten gebruiken, onverminderd voort en
heeft aan de 24 onder Europeesch beheer
staande katoenspinnerijen te Bombay een
r'eeks eischen voorgelegd, van welker in
williging of verwerping het zal afban
gen of deze bedrijven al dan niet op
de zwarte lijst zullen worden gezet.
Een van de eischen is, dat geen lid van
een der 24 firma's aan handelingen mag
deelnemen, dia tegen het Congres gericht
zijn of der regeering tot voordeel strek
ken. Indien een lid van een der firma's
b..v. behoort tot de Britsche strijdkrach-
ten, is het verplicht deze verbintenis on
verwijld te beëindigen.
Andere eischen zijn:
1. 75 pGt. van het kapitaal moet In
disch zjjn;
2. de directie moet voor twee derden
uit Indiërs bestaan;
3. het geheele personeel moet van In
dische nationaliteit zjjn;
4. de door de fabrieken gebruikte
grondstoffen moeten, voorzoover in In-
dië verkrijgbaar, daar gekocht worden;
5. de betrokken spinnerijen zijn ver
plicht haar bank- en assurantiezaken met
Indische instellingen te doen.
Een onder Europeesch beheer staande
groep is van de zwarte lijst geschrapt,
waaruit men zou kunnen opmaken, dat
deze de eischen heeft ingewilligd.
De toestand ln China.
Gisteren kon men in de „Daily Tel."
een bericht uit Sjanghai lezen, meldend,
dat het communistisch gevaar voor Han-
kau verdwenen was. 'De Engelsche troe
pen waren weer teruggetrokken op de
oorlogsschepen. Nu meldt een onbekende
berichtgever draadloos uit Sjanghai:
Naar gemeld wordt, is de toestand voor
de_ stad Hankau wederom zeer dreigend
geworden.
Benden opstandelingen zijn thans tot
150 K.M. ten Zuid-Oosten van Hankau
opgerukt en men vreest, dat zij thans
terstond naar Hankau zullen opmarchee-
ren.
In alle doorpen, die deze benden voor
bijtrekken, plegen zij allerlei gruweldaden
en plunderen de huizen.
De Chineesche Centrale regeering heeft
twee kanonneerbooten naar de bedreigde
stad gezonden.
Roofoverval te Berlijn.
In de Meierottostrasse te Berlijn-Wil-
mersdorf is gistermorgen een brutale
overval op een districtskas gepleegd. De
25-jarige werklooze Wilhelm Krüger had
bemerkt, dat het geld op de eerste ver
dieping van het gebouw bewaard werd
en dat de kassier de gewoonte had de
geldkist dicht bij het venster te plaat
sen. Om sijn plan te kunnen uitvoeren
zorgde Krüger, dat hij in het bezit van
een ladder kwam, die hij den nacht tevo
ren reeds tegen het gebouw had gezet.
Toen 's morgens het kantoor werd ge
opend, mengde Krüger zich onder de
menschen, die het kantoor binnengingen.
Hij bond een ketting om den deurknop
van het lokaal, teneinde te voorkomen,
dat men de deur snel zou kunnen openen.
De ambtenaren waren juist bezig het
geld weg te leggen, dat van de rijksbank
was gehaald, toen Krüger, die vlug op
de ladder wa3 geklommen, het venster
binnendrong en bliksemsnel zich van al
het geld meester maakte. Daarop vluchtte
hij. De verblufte ambtenaren slaagden er
tenslotte in de deur open te krijgen en
begonnen den dief te achtervolgen. Krü
ger, die tijdens zijn vlucht het papier
geld weer weggeworpen had, werd na
een korte jacht ingehaald en aan de po
litie overgeleverd. Daar er veel werkloo-
zen op straat waren, die het rondfladde
rende geld opraapten, heeft men de
groote van het tekort nog niet kunnen
vaststellen.
Het nader onderzoek bracht aan het
licht, dat deze overval waarschijnlijk
niet door een man alleen gepleegd kan
zijn, doch dat de gearresteerde helpers
gehad heeft.
Volgens verklaringen der achtervolgers
bevond zich n.l. op een hoek van de
straat een auto met drie mannen. De auto
zette zich snel in. beweging, toen het
hulpgeroep der overvallen ambtenaren
weerklonk.
Van het geroofde geld is inmiddels een
bedrag van lr.650 mark door de vinders
aan de politie overhandigd.
Bestrijding werkloosheid.
Wij hebben al eens medegedeeld, dat
in Fngeland net plan bestaat om, bij wijze
van werkverschaffing, oude kasteelen,
abdijen enz. voor verder verval te behoe
den. Er is thans een lijst opgesteld van
bijna honderd van dergelijke gebouwen
en naar gelang van de omstandigheden
dit veroorloven zal met de werkzaamhe
den worden begonnen. Deze werkzaau lie
den omvatten het verwijderen van over
tollig klimop en andere klimplanten,
die de bouwwerken in gevaar brengen,
terwijl slotgrachten in haar oorspronke-
1 ijk en staat zullen worden hersteld.
Geen voldoende uitzaai ln Rusland?
Nu de tijd aanbreekt voor het zaaien
\an het winterkoren, blijkt uit officieele
mededeelingen, waarin eerst geklaagd
verd over het afgeven van het graan
door de boeren, dat er ten aanzien van
het oorspronkelijke zaaiplan een groote
achterstand is. Vooral in Noord- en Cen
traal Rusland, in de gewesten om de
Zwarte Zee, in het district Nisjni-Now-
gorod en in Noord-Iwanowsk is de toe
stand dreigend. In het gebied van de
Zwarte Zee, waar het zaaien .3 September
beëindigd moest zijn, zou nog niet één pro
cent van het oorspronkelijke zaaiplan
zijn uitgevoerd, in het Noorden slechts
5 procent, in Nisjni-Nowgorod 1 procent.
Het gevolg van dezen toestand zal waar
schijnlijk zijn, dat de Sowjet-autoriteiten
alle beschikbare bruikbare krachten uit
de steden naar het land zullen dirigee-
ren om in snel tempo te trachten de uit
voering van het oorspronkelijke zaaiplan
nog zooveel mogelijk tot een goed ein
de te brengen.
Joris de Leenw vrijgesproken.
Het Militaire Hof te Brussel behandelde
gisteren in appèl de zaak-de Leeuw. Men
weet, dat de Vlaamsche milicien Joris de
Leeuw 6 Mei j.l. door den krijgsraad te
Luik tot 3Va maand gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens zijn herhaalde wei-
gering om in de Fransche taal gegeven
bevelen uit te voeren.
In de omgeving van het gebouw en ook
in het gebouw zelf was een sterke po-
litie- en gendarmeriemacht opgesteld, daar
men blijkbaar voor Vlaamsche betoogin
gen vreesde.
In zijn requisitoir gaf de auditeur-gene-
raai toe, dat „De Leeuw met oprecht
heid handelde. Nergens, zei de auditeur-
generaal, staat er geschreven, dat de Vla
mingen in het Nederlandsch moeten wor-
den aangevoerd. Waar De Leeuw ech
ter te goeder trouw handelde en ook
niet stelselmatig dienst weigerde, maar
dit enkel deed wanneer hem iets in de
Fransche taal werd bevolen, eischte de
auditeur-generaal slechts ©en principieela
straf.
De Leeuw, zelf een gewezen frontsoldaat,
betoogde, dat in strijd met de beweringen
van den voorzitter van het Militaire Hof
en van den auditeur-generaal deze zaak
wel degelijk een politiek karakter droeg.
Hij vroeg vrijspraak.
Na een beraadslaging, die ruim drie
kwartier duurde, keerde het Hof in de
rechtzaal terug en werd te midden van de
grootste stilte voorlezing gedaan van bet
vonnis, waarbij bet arrest van den krijgs
raad te Luik werd verbroken en de Leeuw
werd vrijgesproken.
De Leeuw werd onmiddellijk door een
groep vrienden omringd en triomfantelijk
naar het Vlaamsche Huis gebracht.
Bestellingen der Dnitsehe Rijkaposterijen
D© Duitsche Rijksposterijen hebben be
sloten aan Duitsche ondernemingen be
stellingen ten bedrage van ongeveer 200
millioen mark te geven en hopen aldus
bij te dragen tot verbetering van den
toestand op de arbeidsmarkt. Door deze
bestellingen zouden gedurende een jaar
125.000 arbeiders aan het werk kunnen
blijven. De in aanmerking komende on
dernemingen hebben toegestemd in een
verlaging van haar prijzen met 10 pot.
D© zwakstroomindustrie heeft voor 132
millioen mark bestellingen gekregen en
de machine-industrie voor 23 millioen.
Voorts zullen voor ongeveer 20 millioen
mark nieuwe gebouwen worden opgericht
De rest dient voor loopende aanschaf
fingen voor bedrijfsdoeleinden. Opmerke-
lijk is, dat bij de gevoerde onderhande
lingen alleen het cementkartel en de lino-
leumindustrie zich niet bereid hebben ver
klaard tot verlaging van hun prijzen. En
kele bladen verlangen nu, dat de prijs
politiek dezer twee takken van "het be
drijfsleven nader zal worden onderzocht
door den economischen rijksraad, zooals
dit in de kartelverordening is voorzien.
Ben smokkelaffaira.
Sedert geruimen tijd houdt de justitie
zich reeds bezig met een groote smokkel-
affaire, die bedreven zou worden door 'n
groote firma te Stettin, welke nabij de
haven van Settin groote opslagplaatsen
heeft en zich schuldig maakt aan het ont
trekken van goederen aan de controle
voor de heffing van da verschillende dou
anetarieven. Door de mededeelingen van
een ontslagen bediende werden omtrent
deze zaak nadere bijzonderheden bekend.
Ongeveer 30 personen zouden bij de zaak
betrokken zijn en spiritualiën, tabaks- en
eetwaren zonder betaling der verschuldig
de rechten naar de stad smokkelen. De
smokkelarij zou al dateeren van de perio
de van de inflatie.
Een dorp zonder gemeenteraad.
Te Eprauo, een dorp nabij Han en Ro-
chefort, in de provincie Namen, werden
onlangs, tegen 24 dezer, verkiezingen uit
geschreven voor den gemeenteraad, daar,
tengevolge van overlijden en ontslag, het
aantal raadsleden tot twee was geslonken
en dan ook geen vergaderingen meer kon
den worden gehouden. Deze verkiezingen
zullen nu echter, naar de N. R. C. meldt,
niet gehouden worden, daar niemand, in
de gemeente, er in toestemde op een can-
didatenlijst te worden gebracht, wat ln 'n
land als België zeker wel een hooge zeld
zaamheid mag heeten.
Da stakingen ln Noord-Frankrijk.
De staking in Noord-Frankrijk kan als
geëindigd beschouwd worden, zoowel in de
textiel- als in de metaalnijverheid.
De arbeiders in de textielnijverheid te
Rijsel hebben 't bemiddelingsvoorstel van
Laval aangenomen die zich vandaag naar
de stad zal begeven om het accoord zelf te
bekrachtigen.
Korte Berichten.
Gisteren is in het vakvereenigings-
gebouw te Hannover 'n paket neergelegd,
dat later gevonden en geopend is. In het
paket bevond zich een bom, die zeer zorg
vuldig was geconstrueerd. Door een ge
lukkige omstandigheid heeft het automa
tisch uurwerk van de bom geweigerd,
waardoor er geen ontploffing is ontstaan.
Groote verwoestingen zouden anders zijn
aangericht. De dader is onbekend.
Gistermiddag is boven het vliegveld
Oberwiesenfeld bij Munchen, een vlieg
tuig van den weerberichtendienst van
een hoogte van 100 meter neergestort. De
bestuurder was op slag dood; bet toestel
werd geheel vernield.
De Indische wijsgeer m dichter
Binnenland,
Wolkbreuk boven Tilburg.
Windhoos te Zaandam.
Wat is een algemeen radio-program?
Buitenland.
De staking in Noord-Frankrijk geëindigd.
Joris de Leeuw vrijgesproken.
Storm in Fngeland en Frankrijk,
Raiindranatb Tagore is te Genève aan
gekomen en zal eenigen tijd hier vertoe
ven. Vermoedelijk zal hij deelnemen aan
de opening van de Volkenbonttevergade-
ring.
Te Parijs en omgeving zjjh! in totaal
17 gevallen van spinale 'kinderverlamming
voorgekomen.
De „Temps" verneemt uit Bar le
Due, dat bij' het 94e regiment infanterie
zich eenige gevallen van kinderverlam
ming hebben voorgedaan. Het regiment
zal daarom geen deel nemen aan 'de
herfstmanoeuvres.
Op kasteel Glamis in Schotland)
waar zij reeds eenige weken verbleef,
heeft de hertogin van York het leven
geschonken aan een dochter.
Van het njeuwe vliegveld te Knokké
op enkele honderden meters slechts van
de Nederlandsdhe grens, wordt een! druk
gebruik gemaakt. Het gebouw, in hetwelk
de douane- en andere kantoren zijn on
dergebracht, is deze week voltooid en da
dagelijksche vliegdiensten op Antwerpen
en Londen „loopen" zeer regelmatig.
De 50ste verjaardag van de Koningin.
Ter gelegenheid van den 50sten ver
jaardag van de Koningin zal op Zondag
31 Augustus na den Hoogdienst in alle
R. K. kerker hier te lande, alsmede in
kapellen, waarovor een rector is aange
steld, de lofzang Te Deum Laudamus ge
zongen worden.
Rijksbureau voor drinkwatervoorziening.
Verschenen is het jaarverslag van: het
Rijksbureau voor Drinkwatervoorziening
over 1929.
In de inleiding geeft de directeur eenige
beschouwingen over het algemeen aspect
der ontwikkeling van de drinkwatervoor
ziening in Nederland. Hoewel de vooruit
gang van de techniek het in vele gevallen
mogelijk maakt, bedrijfjes van steeds klei
neren omvang te stichten, moet toch z.i.
in het algemeen verder voortgaande ver
snippering in dezen tijd van samenwer
king worden betreurd. De directeur is er
van overtuigd, dat de toekomst, en vrij1
spoedig reeds, zal leeren, dat dergelijke
kleine zelfstandige eenheden, een struikel
blok voor de voorziening van het platte
land kunnen vormen, en die voorziening
zal binnen weinige jaren in al die 600
thans nog gespeende gemeenten als een
noodzakelijkheid worden gevoeld, zoodra
electriciteit, autobus, telefoon en radio
het .verschil in jaartal op den kalender
in de stad en ten plattenlande zullen
hebben opgeheven."
Vervolgens wordt provinciesgewijze een
overzicht gegeven van wat er ini het ver
slagjaar in Nederland op het gebied der
drinkwatervoorziening voorvieL
In Zeeland was de waterleiding voor
Schouwen en Duivelend in aanbouw; O.
en W. Souburg besloot tot den aanleg
van een gemeentelijke waterleiding, die
het water van de Vlissingsche Duinwater
leidingmaatschappij1 zal betrekken1; Bors-
selen besloot tot waterbetrekking van de
N. V. Waterleiding Mij Zuid-Beveland. In
Zeeuwsch-Vlaanderen kwamen de gerezen
t moeilijkheden inzake de waterleiding-
kwmtwi üog steeds niet tot oplossing.
