No. 272
Donderdag 21 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeelige koersen
bij
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUXJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCB -WT EI.KSN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, i 3.
Losse nummers 30.05
F r it s der AdrsrtcntSPn:
1-4 regels i t.20, elke regel meer 30 et
Bi] abonnement belangrijke korting.
Amerika maakt aanspraak op de Zuid
poolgebieden.
Gemeld -wordt, dat de Amerikaansche
regeering voornemens is erkenning te ver
krijgen van de rechten van Amerika op
de Zuidpoolstreken, zoodra alle noodigé
technische gegevens beschikbaar zijn.
Admiraal Byrd is thans bezig met het
uitwerken van een rapport over zijn
jongste Zui-dpool-expeditie. Verwacht
wordt, dat dit rapport binnen een jaar
'gereed zal zijn. Behalve op deze expeditie
zijn de aanspraken gebaseerd op ontdek
kingen door Amerikaansche officieren ïu
1-820 en 1840.
Ontslagen In Dultschland.
Het rijksbureau voor statistiek is ge
dwongen den laatsten tijd in totaal niet
minder dan 350 leden van het personeel
te ontslaan. Deze ontslagen vinden voor
een groot deel hun oorzaak in het schrap
pen van verschillende posten op de be
grooting.
Nadat de Kloecknerwerke te Werne
den arbeid in een mijn hebben stil gelegd,
zullen thans 850 mijnwerkers en kantoor
bedienden worden ontslagen. De Erdoel
A. G. heeft reeds 500 arbeiders en bedien
den ontslagen. Thans zullen ook de
Vereinigte Stahlwerke A. G. met ingang
van 15 September 600 mijnwerkers ont
slaan, werkzaam in de mijnen „Bruch-
strasse" en „Karolinenglueck", terwijl op
de mijn „Prinz-Regent" 250 mijnwerkers
worden ontslagen.
Turkije en PerziB
Het Perzische gezantschap publiceert
een verklaring over de Turksch-PeTzischo
batrekkingen: In den laatsten tijd zijn in
verband met den opstand van de Koerden
berichten verschenen over een opinarsch
van Turk3che troepen in Perzië en over
de overhandiging van een in dreigenden
toon gestelde Turksche nota aan Perzië
Tevens ]s gemeld dat de betrekkingen tus-
schen Perzië en Turkije tengevolge van
deze omstandigheden gespannen zouden
zijn.
't Perzische gezantschap verklaart, dat 't
in de gelegenheid is al deze berichten als
onjuist te bestempelen. De Perzische re-
geering heeft de Turksche in de kwestie
der Koerden ten volle ondersteund. De
betrekkingen tusschen beide landen zij tl
vriendschappelijk. Ook heeft da Perzische
regeering geen dreigende nota van Tur
kije ontvangen.
Gandhl verzoeningsgezind?
De British United Press verneemt uit
Bombay, dat Gandhi thans meer verzoe
ningsgezind is jegens den onderkoning,
Lord Irwin. Twee bemiddelaars van ge
matigde richting hebben hem in zijn ge
vangenis bezocht en zijn opvattingen als
leider van de beweging van verzet tegen
•bet Britsche gezag aan den Onderkoning
overgebracht.
Men zegt, dat bij1 de Ronde-Tafel-con-
ferentie te Londen zijn stelsel om aan In-
dië bet beheer over eigen zaken te geven
zal worden onderzocht. Hij moet voor den
overgangstijd het Britsche gezag willen
aanvaarden. Hij zou op verschillende
punten tot onderhandelen geneigd zijn.
Kinderverlamming ook in Zweden.
In een der Noordelijke districten van de
provincie Angermanland heeft de dis
tricts-arts in een aantal dorpen gevallen
van kinderverlamming geconstateerd
Het bleek hem, dat verschillende patiën
ten al twee of drie weken ziek waren. De
meeste patiënten zijn ouder dan twoe
jaar; van enkelen is de toestand zeer ern
stig. Gelegenheid om hen te isoleeren is
er nog niet, men zal enkele schoolgebou
wen daartoe inrichten.
Ook in de provincie Halland zijn ge
vallen van kinderverlamming geconsta
teerd. Drie personen zijn overleden.
Folncaró 70 Jaar.
Heden viert Poincaré zijn 70en ver
jaardag. Van de gevolgen van de zware
operatie, welke de krasse grijsaard Poin
caré verleden jaar moest ondergaan, is
hij geheel hersteld.
„Monsieur le Président" is weer geheel
„in. de beweging".
Er zijn talrijke aanwijzingen, die doen
vermoeden,' dat hij van de eerste de beste
gelegenheid gebruik zal maken om weer
een werkzaam aandeel te gaan nemen in
het openbare leven van zijn vaderland.
De Beiersche regeering afgetreden.
De Beiersche minister-president, dr
Heldt, heeft gisteren bij het debat in den
Beierschen Landdag over de noodverorde
ning, inzake den accijns op het geslacht
en over de dekkingsvoorstellen verklaard,
dat als de meerderheid van het Huis
bij de stemming over de noodverordening
de intrekking daarvan doorzet, de regee
ring niet meer in staat zal zijn de ver
antwoordelijkheid te blijven dragen. De
afwijzing van de door haar voorgestelde
belastingmaatregelen zou zij tegelijkertijd'
als het wantrouwen van de meerderheid
van den Landdag beschouwen en het
geheele ministerie zou daaruit de con
sequenties trekken.
Bij de beslissende stemming hebben
62 afgevaardigden voor en 58 tegen het
voorstel tot afschaffing gestemd. De nood
verordening van de regeering is daarmede
gevallen.
Dar Schmelzle, minister van financiën,
heeft direct na het bekend worden van
den uitslag der stemming zijn ontslag
aan dr Heldt, den minister-president mee
gedeeld.
Na de zitting van den Landdag heeft
dr Heldt direct den voorzitter van den
Landdag schriftelijk van het aftreden van
het geheele ministerie in kennis gesteld.
Van Lear Black verdronken.
Uit Baltimore wordt nader gemeld, dat
Van Lear Bla.ck met zij'u jacht „Sabalo",
op een kruistocht was voor de Ameri
kaansche kust. Ter hoogte van1 New-
Yprsey sloegen hooge zeeën over het
schip. Van Leax Black bevond zich op
het voorschip en men vermoedt dat hij
door een der zeeën overboord is ge
slagen. De opvarenden van het jacht
misten den million air eerst later. Onmid
dellijk na de verdwijning werd de kust
wacht ingelicht. Het jacht en schepen
van de kustwacht begonnen onmiddellijk
naar het lijk le zoeken. Ook vliegtuigen
namen aan hef opsporingswerk deel. Tot
dusver heeft men het lijk nog niet ge
vonden.
De hongersnood ln China.
Grover Clark, de zaakgelastigde van
Amerika in China, die persoonlijk een
bezoek gebracht heeft aan de gebieden,
die door den hongersnood geteisterd wor
den, heeft thans zijn rapport gepubli
ceerd, waaraan wij het volgende ont-
leenen.
Een derde gedeelte van de bevolking
der Provincie Shensi is tengevolge van
den honger gestorven: dat wil dus zeg
gen, dat reeds een tflillioen menschen
van honger zijn omgekomen. De overige
twee millioen staat eenzelfde lot té wach
ten.
Het Amerikaansche hulpcomité heeft
sinds 1 Februari 1930 voor een waarde
van '6.500.000 dollar naar China gezon
den. In de provincie Shensi werd in 22
districten hulp verleend. Militaire treinen
brengen het koren aan. Da oogst komt
pas op het laatst van Augustus en in
het begin van September binnen en de
opbrengst is slechts 10 pet. van een nor-
malen oogst.
De Chineesche regeering doet tegen
woordig al het mogelijke om den nood
te helpen lenigen en 'de rooverbenden
leveren thans geen gevaar meer op voor
een normale hulpverleening.
Da toestand ln RoemeniB.
De „Tagepost" meldt uit Veldes:
Geheel onverwacht is de Roemeensche
koningin-moeder uit Veldes, waar zij voor
nemens was een maand te vertoeven,
naar Boekarest vertrokken.
Naar in Roemeensche hofkringen ver
luidt, wordt deze plotselinge terugkeer
in verband gebracht met het verscherpte
conflict tusschen koning Carol en de re
geering eenerzyds en prinses Helena an
derzijds. k
Carol zou de regeering hebben mede
gedeeld, dat hg zich zoo spoedig mo
gelijk wil laten kronen, zonder rekening
te houden met het feit, of een verzoening
met prinses Helena al of niet tot stand
zal komen.
Terwijl de prinses de scheiding wenscht
te handhaven, zou Manioe daartegen zijn
opgekomen en andermaal gedreigd heb
ben, dat de heele regeering zou aftreden,
al» de koning by zijn besluit zou blij
ven, en de kroning zonder koningin He
lena zou geschieden.
'Thans zouden het hof en de regeering
de koningin-moeder hebben verzocht ter
stond naar Boekarest te komen om een
verzoening tot stand te brengen. Indien
deze poging mislukt, zou de kroning van
den koning voor onbepaalden tijd worden
uitgesteld.
De prijsopdrijving ln de Vereen, staten.
Het officieele onderzoek naar de te
hooge levensmiddel enprijzen in New-
York heeft uitgewezen, dat talrijke klein,
handelaren, die als getuigen gehoord wa
ren, verklaard hebben, bezoek te hebben
ontvangen van een aantal onbekende
mannen, die eischten, dat zij de prijzen
van melk, boter 6n eieren zouden verhoo-
gen, daar de tegenwoordige prijzen veel
te laag waren.
E enige handelaren volgden dit bevel
der onbekende mannen niet op, waarop
de chauffeurs van hun auto's op bui
tenwegen door benden werden overval
len, die de banden van de auto afsneden
en de levensmiddelen vernietigden.
Melkhandelaren zeiden, dat zij een
week geleden onder groote bedreiging ge
dwongen werden, een dollar meer voor
elke 10 galons melk te betalen.
Naar uit Chicago gemeld wordt, heeft
de politie-president van E,vansten in Illi
nois steekpenningen aangenomen om "de
prijsopdrijving niet te straffen.
Korte Berichten.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg 11 Augustus 2.050.737, (dat is
wederom 39.270 meer dan op 28 Juli
en 882.669 meer dan in dezelfde pe
riode van het vorig jaar).
Ten gevolge van de hevige regens
is de waterstand der rivieren zoodanig
toegenomen, dat vele rivieren in Ierland
buiten hare oevers zijn getreden. De aan
den oogst toegebrachte schade is zeer
groot. Te Dublin staat het water in de
huizen meer 'dan vier voet hoog.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de
Spaansche regeering een decreet heeft
goedgekeurd, waardoor de militaire
diensttijd wordt vastgesteld op één jaar.
In het Noorden van Frankrijk, rnet
name in de omgeving van Maubeuge,
worden sedert eenige dagen talrijke ge
vallen van spinale kinderverlamming
waargenomen. De autoriteiten hebben
krachtige maatregelen getroffen om uit
breiding 'te voorkomen.
Twee Parijsche studenten, die den
Mont Blanc wilden bestygen, werden door
slecht weer overvallen. Zij vielen in eeu
afgrond en werden op slag gedood. Dit
is het derde ongeluk binnen den tijd
van drie dagen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat op 't
station Kortow van de Samara-spoorlijn
een goederentrein met 20 goederenwagens
ontspoorde en van den spoordijk naar be
neden stortte. De meeste wagens werden
vernield. Drie man van het rangeerperso-
neel werden gedood, terwijl eenige perso
nen gewond werden.
—Blijkens een bericht uit Tokio zijn zes
toeristen omgekomen in de lava tijdens
een eruptie van den vulcaan Asama. De
menschen hadden den berg beklommen
en bevonden zich op twee mijl van den
voet van den krater, toen zij door de lava
verrast werden.
De kali-kwestie.
De Frankforter Ztg. verneemt uit Pa
rijs:
De onderhandelingen tusschen de El-
zasser Kalimij nen en de havenbesturen
van Rotterdam en Antwerpen hebben nu
tot een overeenkomst geleid, volgens
welke de opslagplaatsen en landinrichtin
gen te Antwerpen met 50 pet. uitgebreid
zullen worden en te Rotterdam inrichtin
gen van denzeltden omvang als de Ant-
werpsche uitbreiding zullen komen.
Antwerp en verklaart zich bereid, aan
de Elzasser Kalimijnen de lagere Rotter-
damsche haventarieven toe te staan.
Massa-ontslag bij da Sphinx.
De glas- en aardewerkfabriek de Sphinx
te Maastricht heeft gisteren wederom
aan 42 arbeiders ontslag aangezegd.
Voorts wordt overwogen om in het ver
volg op deze fabriek slechts drie dagen
per week te werken. De directie beves
tigde dit bericht en deelde tevens mede,
dat ontslag aan meerdere arbeiders spoe
dig zal volgen. De maatregel om slechts
drie dagen per week te werken zal door
haar in overweging worden genomen en
zij zal trachten een andere oplossing te
vinden.
Directie Standaard.
Naar aan „De Rotterdammer" uit ver
trouwde bron wordt medegedeed, is aan
den heer H. A. van Bottenburg ontslag
verleend tegen i October a.s. als direc
teur van de N. V. Dagblad en Drukkerij
„De Standaard" te Amsterdam. De heer
Van Bottenburg werd in de aandeelhou
dersvergadering van 15 Juni 1926 Itoit.
directeur benoemd in de vacature, ont
staan door het overlijden van den heer
A. Oostra, Naar verder wordt gemald,
staat dit ontslag in verband met de fi-
nanciëele en commercieels reorganisatie,
welke aan dit dagblad moet worden
doorgevoerd.
Bond van Gerei. Meisjesvereenlgingen
opgericht.
In de Chr. Geref. Kerk te Utrecht wa
ren Dinsdag vele meisjes bijeen gekomen
omdat ook onder de Chr. Geref. vrouwe
lijke jeugd het besef van organisatie
meer en meer veld wint. Er bestaan nu
reeds vele meisjesvereenigingen, maar
tot aansluiting in een bond waren ze nog
niet gekomen. En Dinsdag werd de sa
menkomst gehouden om dat te bewerk
stelligen.
Leider voor deze vergadering was Ds
H. Janssen.
Z. Eerw. uitte zijn blijdschap over de
groote belangstelling. 31 vereenigingen
zonden afgevaardigden.
Na het openingswoord werden de sta
tuten aangenomen.
Nu moest het bestuur worden geko
zen. Daarvoor kozen de afgevaardigden
Mevr. De Smit van Utrecht als presiden
te, Mej. H. Overweei van Haarlem als
secretaresse, Mej. 3. da Bmfn vas J.ge3=
doorn als penningmeesteresse, Mej. J. J.
Veis van Zwolle als vice-presidente en
Mej. M. Bestebreurtje van Rotterdam als
algemeen adjunct.
In de Commissie van Advies werden de
navolgende heeren en dames benoemd:
Ds H. Janssen, leger- en vlootpredikant,
Ds L. H. v. d. Meiden van Den Haag, de
heer G. Rijksen, ouderling der Chr. Ge
ref. Kerk van Zeist, Mevr. de Bruin van
Zwolle en Mej. Wesseloo-Spier van Zeist
Het bestuur werd hierop geïnstalleerd
onder hartelijke toespraken van Ds Jans
sen.
De presidente, Mevr. De Smit, aan
vaardde haar functie met een enkel
woord.
Ds Janssen las Psalm 121. Gezongen
werd de Avondzang1 en 7, waarna Ds
Janssen in dankgebed voorging.
Geen uitzending van radio-spotternij.
De Radio-controle-commissie voert het
Radio-reglement niet alleen uit naar de
leiter, maar ook naar den geest. Door
hei verbieden van des heeran Zwert-
broeks lezing heeft zij al getoond, af
keer ig te zijn van commentaar in den
aether over de radio-ruzie.. Ook spot
ternij over dit kabaal wil zy weren. Dins
dagavond zond de A.V.R.O. het laatste
bedrijf van Rido's revue Spotteniy en
Sottarnij uit, die in Scala vertoond wordt.
In dit laatste bedrijf wordt de spot
gedreven met de situatie van, thans. Het
slot is, dat eenige stations door elkan
der heen gaan uitzenden.
In den loop van den avond is mede
gedeeld, dat er bezwaren bestonden tegen
deze scène.
De A.V.R.O. heeft in overleg met de
directie van de revue de uitzending toen
onderbroken.
HOE HET FOOLSOHE LEGER „DE
BESCHAVING REDDE".
Dezer dagen is te Warschau het fedt
'herdacht, dat tien jaar geleden „het Pool-
sche leger de beschaving" redde.
Op 24 k.m. van Warschau gelegerd,
verklaarde de bevelhebber van het Roode
Leger, Toekhaeheversky: De wereldbrand
zal zijn weg nemen over het lijk van
Polen.
Later heeft hij zich aldus uitgelaten:
„Er bestaat geen twijfel of, indien wij
erin waren geslaagd het Poolsche legef
over hoop te loopen, de revolutie in Po
len een feit zou zijn geweest. En de
orkaan ioa geen half hebben
Binnenland.
De tweede Zeeuwsche klompenbeurs te
Clinge geopend.
De Velserbrug weer open.
De Rotterdamsche kalikwestie.
Belangrijke inbraak te Amsterdam opge
helderd.
Bond van Chr. Geref. Meisjesvereeniginr
gen opgericht.
Buitenland.
De kinderverlamming.
Gandhi verzoeningsgezind?
De prijsopdrijving in de Vereen. Staten.
De toe-stand in Roemenië.
De 'Beiersche regeering .afgetreden.
gemaakt aan de Poolsche gren
zen, maar zou geheel West-
Europa in vuur en vlam gezet
h e b b e n."
Sovjet-Rusland had van de nederlaag
van Polen de eerste etappe willen maken
van den opmarsch tegen West-Europa.
De Poolsche generaal Sikorski schreef
in zijn memoires:
In 1920 werd aan den Weiehsel over
het lot van twee werelden beslist. Hei
Westen begreep dit over het algemeen
niet.
Op 11 November 1918 was weliswaar
de wapenstilstand gesloten, welke aan
het strijdrumoer van den grooten oorlog
een eind maakte, maar daarmede we,s nog
geen einde- -gekomen aan het bloedver
gieten.
In Polen zou de krijg weer opleven in
de worsteling tusschen Polen en Russi
sche revolutionairen; in Anatoïië woedde
in '22 de bevrijdingsstrijd van Kemal
pasja tegen de Grieken.
In het midden van het jaar 1920 moes
ten de jongste Poolsche troepen onder
maarschalk Pilsoedski, na aanvankelijk
eenige successen behaald te hebben tegen
het Roode Leger dat toen bestond uit
niet veel meer dan samengeraapte ben
den en nog op lange na niet was, wat
het organisatietalent van Trotzky heeft
weten te wrochten snel terugtrekken
tot onder de muren van de hoofdstad.
Het offensief van Pilsoedski in de rioh-
ting-Kiejew, in samenwerking met het
hoofd der Oekrajiensche regeering Pefcl-
joera, was jammerlijk mislukt tengevolge
van de beproefde Russische tactiek om
eiken baslissendon slag door terugtrekken
te ontwijken. De -bolsjewisten volgden de
Poolsche troepen op hun -terugtocht op
den voet.
Op 13 Augustus verschenen de Russi
sche 'divisies, die 650 k.m. hadden afge
legd in 40 dagen, voor het bruggehoofd
Warschau.
Polen scheen verloren.
Op de hulpkreten van de gedemorali
seerde Polen hadden de geallieerden, uit
geput door de ternederwerping van
Duitschland, slechte aarzelend geant
woord de ervaringen met de generaals
Denikin en Kol-tsjak waren nu juist niet
geschikt om tot nieuwe interventies in
Rusland uit te lokken.
De geallieerden gaven Polen den raad
vredesonderhandelingen te beginnen, zij
het ook onder harde voorwaarden. Moch
ten de Russen 'dit weigeren, dan -zou men
Polen de noodige krijgsvoorraden zenden.
Wel werd echter een geallieerde mis
sie naar Polen gestuürd om den stand
van zaken op te nemen, hestaan.de uit de
Engelsche en Fransche 'diplomaten lord
d'Abernon en Jusserand, en de Engelsche
en Fransche generaals Radcliffe en Wey-
gand.
De Russen zetten hun offensief voort;
de Polen boden zoo goed en zoo kwaad
als het ging tegenstand. Doc'h het lot
van het nauwelijks herleefde Polen scheen
beslist.
Maar Pilsoedski, de volhardende be
vrijder van zijn vaderland, wanhoopte
ook thans niet.
Terwijl generaal Weyg&nd de leiding
d«s operatic* to bandon nam, en de ver-
