No. 271
Woensdag 20 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
w DE WELFSCHOEN geeft verlichting aan den voet. JACQ.EPL0ÏÏVIER
Belgisch Geld
Hendrikse Co's Bank H.V. Goes
Van een arm dorp, dat rijk werd
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
iegen voordeelsge koersen
bij
Binnenland
GOES
VLISSINGEN
FEUILLETON
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. A4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERS3K"JNT ELKEN WERKDAG.
Abonrementsprljs:
Per 3 maanden, franco par post, S3.—
Losse nununars f 0.05
F1 "ijs der
l-fi regels i. i.20, slke regel meer 30 sfc
Bij abonnement belangrijke korting.
Onze landarbeiders en de crisis.
Het is niet te verwonderen, integen
deel volkomen te begrijpen, ja zelfs toe
te juichen, dat onze Christelijke land
arbeiders een vergadering beleggen, ten
einde die speciaal te wijlden a,an een be
spreking van die landbouwcrisis en daar
in ook een antwoord trachten te krijgen
op de vraag, wat die crisis h u n te zeg
gen heeft.
Er is a.l veel vergaderd en geschreven
over deze crisis. Maar er is weinig aan
dacht geschonken aan de positie der land
arbeiders ten opzichte van de heer-
schende landbouwcrisis. Werd nog over
hen gesproken, dan was het meestal (een
enkele uitzondering daargelaten) in dezen
geest: „Zal de landarbeider op den duur
zijn reeds niet hooge lo-on kunnen be
houden?" Ook werd een enkele maal,
soms bruut, maar meestal ook in voor
zichtige bewoordingen, gesproken over
wijziging in de sociale wetgeving.
Welnu, onze Chr. Landarbeiders wil
len a.s. Zaterdagmiddag in een te Goes
te houden vergadering onder voorlichting
van 'hun Bondsvoorzitter de crisis eens
bespreken.
De 'Zuid-Bevelanders kunnen al heel
gemakkelijk komen, want het is dien: dag
Goesche kermis, dus voor hen een vrije
middag. Maar ook de landarbeiders iiit
Noord-Bevel and en Walcheren worden
verwacht.
Deze vergadering is echter niet alleen
toegankelijk voor georganiseerde of niet»
georganiseerde landarbeiders, maar ook
voor landbouwers, burgemeesters, predi
kanten, onderwijzers, kortom voor ieder
die in dit onderwerp belang stelt.
Het belooft een belangrijke vergadering
te worden, waar bij het licht van Gods
Woord over de .maatschappelijke moeilijk
heden zal worden gesproken. Zeer zeker
zal, "behalve op de rechten, ook op de
plichten van den .Christen-arbeider in
dezen crisistijd gewezen worden1.
Gaarne wekken wij alle belangstellen
den op, om Zaterdag a.s. naar Goes
te. komen om deze vergadering te be
zoeken.
Van Lear Black verdwenen.
De bekende Hollandscb-Amerikaansche
millionair en wereld-vliegtoerist Van Lear
Black, is op geheimzinnige wijze van
zijn jacht Sabalo verdwenen, dat zich
op 12 mijl van het Scotland Light
(Nieuw Jersey) in volle zee bevond.
Van Lear Black ging dikwijls inge
vaarlijke positie op de reeling zitten. Men
acht het dus mogelijk, dat hij met een
hooge grondzee overboord geslagen is.
De schipbreuk van de Tahiti.
De passagiers van het s.s. Tahiti ver
halen, dat het schip in groot gevaar ver
keerd heeft gedurende drie dagen, daar
het lek snel grooter werd. Tot tweemaal
toe was de toestand zoo bedenkelijk, dat
de kapitein bevel gaf aan de opvarenden
om in de booten te gaan, doch telkens
werd de zee rustiger. Allen waren dank
baar over de aankomst van de Pennbryn,
die langszij kwam liggen, doch niet uit
gerust was om de passagiers over te ne
men. De kapitein en de bemanning van
de Tahiti legden groote zeemansmoedig
heden aan den dag, maar waren blij' toen
de Ventura naderde. De vrouwen werden
eerst overgebracht, 'daarna de mannen
en vervolgens de bemanning. Het was
niet mogelijk de mail geheel te redden,
want het schip zonk voor dien tijd.
De bevolking van Frankrijk.
Uit de dezer dagen gepubliceerde offic.
bevolkingsstatistiek der departementen
is in 1929 de bevolking van Frankrijk in
vergelijking met het jaar 1928 met 26.776
gedaald. Terwijl in 1928 de bevolking
met 70.225 zielen toenam, daalde het be
volkingscijfer in 1929 in geringe mate.
Het succes der Antwerpsche tentoon
stelling
De directie van de Antwerpsche we
reldtentoonstelling deelt mede, dat tijdens
de Maria-Hemelvaartfeesten voor ruim
1.125.000 francs toegangskaarten werden
verkocht. De abonné's, die meer dan
150.000 in getal zijn, niet inbegrepen,
werd de tentoonstelling Vrijdag door
74.000, Zaterdag door 66.0O01 en Zon
dag j.l. door 87.000 personen bezocht.
In totaal heeft het tentoonstellingsbestuur
aan entreekaarten reeds 20 millioen francs
ontvangen.
Reeds wordt er aan gedacht de ten
toonstelling eemge weken langer te laten
duren dan aanvankelijk was voorzien en
het is dan ook niet onmogelijk, dat zij
inplaats van op 2 November eerst op
1 December definitief zal worden geslo
ten.
Het standpunt van Gandhi.
Nadat de onderhandelingen over den
burgervrede, tusschen de leiders der na
tionalisten en der gematigde Indiërs, in
de gevangenis van Poona, waren afgeloo-
pen, heeft Gandhi j.l. Vrijdag een brief
aan den onderkoning van Indië, Lord
Irwin gezonden.
De „Daily Telegraph" meent nu te
kunnen mededeelen, dat deze brief den
volgenden inhoud heeft:
Gandhi verklaart den onderkoning, dat
hij zeer goed inziet, dat de onderkoning
en de Engelsche regeering, in verband
met de sterke conservatieve en liberale
oppositie, Indië niet kunnen garandeeren
dat het resultaat van de ronde-tafel con
ferentie in toekenning van volledig zelf
bestuur aan Indië, d.i. verleening van
den Dominionstatus, zal bestaan.
Hij eischt echter, dat de onderkoning
en de Britsche regeering zich verplichten
deze politiek ter conferentie officieel tot
de hunne te maken.
Wanneer onderkoning en regeering een
zoodanige verplichting op zich nemen en
hun belofte, door het verleenen van een
algemeene amnestie aan politieke gevan
genen bekrachtigen, dan zullen, aldus
Gandhi, de leiders der nationalistische
beweging, bereid zijn de thans gevoerde
actie te staken.
De „Daily Telegraph" zegt, dat de brief
slechts een herhaling bevat van de on
mogelijke eischen die reeds maanden ge
leden gesteld werden.
De door de gematigde Indiërs onder
nomen stap in de richting van den vrede
is dus volkomen nutteloos geweest.
Overstroomingen van de Elbe.
Uit het geheele gebied van de Beneden-
Elbe komen berichten binnen over on
gevallen, veroorzaakt door het slechte
weer 'en den hoogen waterstand van de
Elbe. Van Stade tot Freiburg zijn alle
dijken overstroomd en staan de velden
onder water, waardoor de gewassen öf
veel te lijden hebben, öf geheel ver
nield worden. Ook ten Noorden van Bre-
mervoerde is het water aan den Ogste-
lij ken oever over de dijken gekomen en
heeft groote oppervlakten land bij Nieder-
ochtenhausen overstroomd.
Uit Dresden wordt gemeld, dat in
Noordelijk Bohemen de nevenrivieren van
de Elbe in een buitengewoon snel tempo
wassen. 'Het water van de Isar is reeds
over de boorden heengestroomd. Woon
huizen en fabrieksgebouwen in het lsar-
dal staan blaiik. Ook de Kleine Elbe,
de Moldau en de Beneden-EIbe zijn aan
zienlijk gestegen.
Arbelderstrein verongelukt.
Op het terrein van den steenkoolmijn
Houvo bij Crenzwald, in de nabijheid
van Metz, is een ernstig spoorwegongeluk
gebeurd, waarbij 40 mijnwerkers gewond
en verschillende arbeiders gedood wer
den.
Een uit drie wagens bestaande arbei.
derstrein, waarin ruim 60 arbeiders ge
zeten waren, reed van schacht I naar
II, waarbij hij in een bocht in botsing
kwam met een uit tegenovergestelde rich
ting komende kolentrein. De drie wagens
van den arbeiderstrein liepen uit de rails
en werden bijna geheel vernield.
Nader wordt gemeld:
De arbeiderstrein, die met den kolen-
trein in botsing kwam, werd door de
locomotief geduwd, zoodat de wagens bij
.de botsing de stoot direct opvingen en
totaal werden vernield. Bij de gewonden
zijn de houtsplinters der vernielde wa
gons dikwijls diep in het lichaam ge
drongen, zoodat men slechts met de groot
ste voorzichtigheid het bergingswerk kan
uitvoeren. Bjj de meeste zwaargewon
den geven de dokters geen hoop op be
houd van het leven meer.
Het terrein van het ongeluk biedt een
troosteloozen aanblik, waar tal van ver
wanten en vrienden wanhopig de veronge
lukten zoeken.
Tot dusver zijn er 4 dooden en 44
gewonden, van wie 17 ernstig.
Korte Berichten.
Vrijdag en Zaterdag heeft in Noord-
Zweden een hevig noodweer gewoed. In
den storm zijn op korten afstand van
de kust bij Umea twee vissehers ver
dronken toen zij hun netten probeerden
te bergen. Te Orzviken sloeg de bliksem
in een. telefoonleiding waardoor een juist
telefoneerende man gedood werd. Op het
telefoonkantoor is een der beambten ten
gevolge van het inslaan van den bliksem
gewond. Vele telefoonleidingen zijn defect
geraakt. Op tal van plaatsen ontstonden
boschbranden, die echter door den neer-
stroomenden regen spoedig gebluscht zijn.
Nabij de stad Rijsel is het tot
ernstige onlusten gekomen. Verscheidene
honderden stakers wilden een spinnerij
bestormen, bereden politie moest herhaal
delijk ingrijpen en daarbij is een arbeider
onder de hoeven van een paard gekomen
en ernstig gekwetst.
Tit Havre wordt gemeld, dat zich
aldaar in tie haven, onder verbreking
van hgt arbeidscontract, talrijke onregel
matigheden hebben voorgedaan. Het ios-
sen van verscheidene schepen ligt geheel
stil.
Een bezwijmende hitte heersoht in
Spanje. De thermometer staat op som
mige plaatsen op 55 graden Celsius.
Tengevolge van den ïangdurigen
regenval gedurende de laatste dagen, zijn
de zwaarste gevolgen van de droogte-
periode in Amerika verdwenen. De hulp
maatregelen voor de geteisterde gebieder'
zullen echter worden voortgezet.
Tijdens een kort maar geweldig on-
weder, dat boven Brugge woedde, is de
bliksem in een der zijkanten van het oude
gotische raadhuis geslagen. Groote stee-
nen en stukken hout ploften naar bene
den, gelukkig echter zonder iemand te
treffen.
De prefectuur van het departement
van den Beneden-Rijn maakt bekend, dat
tot 18 Augustus in totaal 314 gevallen
van kinderverlamming zijn geconstateerd,
over 88 gemeenten verdeeld. De ziekte
neemt intusschen af.
In een pension in het Westen van
Berlijn zijn twee mannen gearresteerd,
die zich de laatste weken aan niet minder
dan 20 inbraken in pensions hadden
schuldig gemaakt..
De Pruisische minister van binnon-
landsche zaken heeft een verordening uit-
Binnenland.
De Velzerbrug door een aanvaring defect.
De uitvoer van tuinbouwproducten in het
eerste halfjaar 1930.
Buitenland.
Van Lear Black vermoedelijk verdronken.
Het standpunt van Gandhi.
Een mijnwerkerstrein bij Metz veronge-
lukt.
Hitte in Spanje.
Overstroomingen In het Elbsgefelsd.
gevaardigd, waarbij het verkoop en van
sterken drank op 14 September, den da
tum der verkiezingen, in het geheele Prui
sische gebied verboden wordt,
Sedert jaren kwamen bij het hoofd
postkantoor te Mariënbad klachten in over
het verloren gaan van brieven, die geld
bevatten. Op de klachten werd geen acht
geslagen, totdat de ambtenaren dezer da
gen besloten, zelf een onderzoek in te
stellen. De dief liep in de val.het
bleek de. postdirecteurriSinsa te zijn. Hij
werd geschorst. De verduisterde bedragen
moeten vele honderdduizenden, kronen be-
loopen.
In het gebied van Rijssel, Roubaix
en Tourcoing hebben gisteren 3200 ar
beiders het werk hervat.
Een pionier op het gebied van het
advortontiewezeiL.
Men schrijft ons:
Met den heer G. C. A. Goppens, wiens
stoffelijk overschot dezer dagen te Zeist
ter aarde werd besteld, is iemand neen-
gegaan, die in de kringen van het Adver
tentiewezen een zeer bekende persoonlijk-
beid was. Het bekende Coppens Advies-
Bureau werd door hem gesticht, echter
onder den naam van Coppens' Adverten
tiebureau. Twintig jaren geleden was het
de nu overledene, die den eersten stoot
gaf voor de wetenschappelijke reclame,
welke sindsdien In ons land zulk een
hooge vlucht heeft genomen. Wijion da
heer G. C. A. Goppens behoorde tot de
door H. King mans.
65) o
Op den duur evenwel moest de strak
gespannen draad breken. Steeds bespeurde
Hertha met welk een eigenaardigen blik
bij haar aanzag; een blik, waarin zich ook
stille verwijten vertoonden. Eenmaal
zou het moment komen, waarop hij zich
Hertha voelde het met wisse zekerheid,
verklaren zou. Al maar trachtte zij dat
oogenblik te verschuiven, willende, dat
•het niet zou komen. Zij voelde het als een
grenzenlooze lafheid, geheel in strijd met
haar krac'htiz karakter.
Maar - zij zag er tegen op hem pijn
te doen. Omdat zij' hem liefhad met een
sterke liefde. En omdat zij het dorp en
haar werk liefhad. En stond zij wel
geheel zuiver? Met angst dacht zij er wel
eens aan. Was daar niet vaak een stem,
die haar toefluisterde, dat zij het toch wel
doen kon, al was de levensbeschouwing
van dokter Van Stralen dan een andere
dan de hare! Had hij eigenlijk wel een
positieve levensbeschouwing? Was het
dan niet mogelijk, dat zij hem op den
rechten weg bracht?
Als zulke overleggingen in baar opkwa
men, stroomde het bloed haar naar de
wangen. Dan voelde zij ook onmiddellijk
dat zij1 niet op den rechten weg was
De zomer was verstreken. En met ruwe
vlagen had de herfst zijn intrede gedaan.
Het strand lag eenzaam en verlaten. De
getrouwe dagölijksche bezoekers van vroe
ger kwamen niet meer: dokter Van Leeu
wen lag op het kerkhof en zijn vrouw
had zich teruggetrokken in een kleine
woning in Landdorp; eenmaal per week
op een vasten dag, bezocht zij het graf
van haar man; maar zij was gelijk een
schim.
Eenzaam en verlaten lag het strand. En
de zee beukte met haar golven, die booger
werden. De wind stak op. Met steeds
fellere hevigheid.
Hertha liep, de fiets aan de hand, door
het dorp. Zij had niet tegen den harden
wind, die recht uit zee kwam, op kunnen
tornen.
„Gaat het niet, zuster?" vroeg Krijn
Vermeulen, die juist passeerde.
„Wat een wind, schipper. Wat een
wind!"
„We krijgen dik storm, zuster".
Storm! Hertha schrok er van. Zij 'had
nog nooit een storm meegemaakt aan de
zeekust. En hier zei de schipper van de
reddingsboot het kalmweg: „Wij' krijgen
dik storm,"
„Kan het gevaarlijk worden, schipper?"
vroeg zij, wel wat naief.
Krijn Vermeulen nam het haar niet
kwalijk.
„Het kan, zuster", antwoordde 'hij.
„Voorloopig moet elk schip hier maar uit
de kust blijven. Als dat niet gebeurt, zul
len wij er wel op uit moeten, 'k Heb het
al tegen de vrouw gezegd. En een paar
van mijn mannetjes zitten al met hun kij
ker op het duin achter de loods. Gegroet,
zuster. Ik moet gaan telefoxieeren.
't Hoofdkantoor heeft me opgebeld. Aan
den „Hoek" moet het geducht spoken."
Wijdbeensch, als zeelieden plegen te
doen, liep Krijn Vermeulen verder, even
nagestaard door Hertha, die bewonde
ring gevoelde voor de kalmte, waarmede
de schipper sprak: „Als dat niet gebeurt,
zullen wij er wel op uit moeten." Alsof
hij ontbijten gingl
Dat was het echte ras van het Neder-
landsc'he schippersvolk! Bereid, zee te
kiezen, teneinde het leven van een mede-
mensch te redden. Hertha hoopte vurig,
dat er zich niet een schip op de kust zou
vertoonen.
Haar hoop vervloog in rook
De torenklok had acht slagen doen hoo-
ren, toen Hertha, op haar kamer geze
ten, buiten stemmen hoorde en geloop
van veel voetstappen. De storm gierde
langs „Repos ailleurs". Het waren wind
vlagen van ongekende kracht.
Zij stond op, om te zien, wat 'het ge
loop op het anders zoo stille dorp beduid
de, toen juffrouw Saaman binnentrad.
„Er is een groote boot in gevaar", zei-
de zij. „Men zegt, dat ze omhoog geloopen
is en om hulp vraagt. Een werkje voor
Krijn Vermeulen. Het heele dorp 'loopt
natuurlijk uit. Ik denk, dat ik maar thuis
blijf. Je kunt er toch niets doen en 'het is
zoo guur."
Hertha was reeds besloten.
„Ik ga er heen", zeide zij. „Het is zeer
wel mogelijk, dat er voor mij wel werk is."
„Pak je goed in, zuster. Het is nu niet
alles aan het strand."
„Ja, ja, dat komt wel in orde. Hè, 'k
moet er niet aan denken, aan die men-
schen op zee en aan de mannen van de
reddingsboot." Hertha huiverde.
Weldra tornde zij op tegen den sterken
wind, die wolken zand van de duinen
in het dorp joeg. Er waren momenten,
dat zij stil moest staan, om adem te ha
len.
,,'k Heb in geen jaren zoo'n storm mee
gemaakt," hoorde zij iemand roepen.
Hertha liep verder, Zij was het huisje
van Krijn Vermeulen genaderd en hoor
de veel duidelijker dan daareven het woe
den van de zee. In de woning brandde
een lampje. Misschien zou men het aan
stellerig vinden, dacht Hertha, maar zij
kon het niet laten: zij wilde de vrouw van
den schipper even een bemoedigend
woordje gaan toespreken; die zou wel
weer in angst zitten.
Het was niet noodig, want vrouw Ver
meulen kwam, stevig gehuld in een om
slagdoek, naar buiten met het doel, naar
het strand te gaan. Zij botste bijna tegen
Hertha op.
En toen kon deze bewonderen den moed
van een schippersvrouw aan de kust, als
de zee haar woeste golven opzweept! Er
was bij vrouw Vermeulen geen spoor van
eenige onrust Volkomen kalm liep zij
naast Hertha naar het strand. Gesproken
kon er niet worden, behalve zoo nu en
dan een enkel woord. Eerst toen zij aan
den voet van de duinen stonden, beschut
tegen den wind, was er even gelegenheid
een kort gesprek te voeren.
Hertha maakte een opmerking over het
gevaar, dat komen ging. Maar het ant
woord van des schippers vrouw stelde
haar gerust: de reddingsboot was sterk
en Krijn was voor zijn taak berekend; na
tuurlijk, gevaar was er altijd, maar tegen
de zuster behoefde zij toch niet te zeg
gen, dat de mannen in Gods hand waren.
Toen zweeg Hertha: het geloof van deze
vrouw was sterker dan het hare!
(Wordt vervolgd.)
