No. 265 Woensdag 13 Augustas 1930 44e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Cos Bank N.V. Goes |pgp- DE WELFSCHOEN vergemakkelijkt het loopen op den harden kunstweg Belgisch Geld Van een arm dorp, dat rijk werd STER-TABAK JACQ. PLOUVIER Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contr6le Buitenland. Belangrijkste Nieuws. tegen voordeelige koersen bij GOES VLISSINGEN FEUILLETON „Alfred, hij sterft toch niet?" schreeuw aan het jgenboom- aat wilde t de laan 'bus. ing te be- kon zijn onder de over den werd het vervoerd, >d. sterenmid- i boschje menschen igen. n de on- lood. Het en twee er 35 en Zij waren weer 130 1 I. h mail- isch mail de Zuid- gens een brand uit- de pas- Versohil- om assis- p p. e 1 ij k •avond om- door kort- rysica-zaal Bisschop- rmondsche zolderver- Raams- sval van aantal ge ien 4-jarig Het kind irgebracht. de Zaan. een kind zijn in de len de '42- vrouw jW|. ij. Enkele rouw zich rnbliek be- daama do een W|.C. ichuwd en a gearres- de W.C. Bij huis- ;emonnaies h, waarin lolitie van zoekt hun, erschaffen, met zak- Augustus 1. N.C.R.V. -11.00 Zie- foonpl. - 12.30— -2.00 Con- 2.45—3.16 4.15—5.00 nderuurtje. 7.30—8,00 seiteerclub. de Geref. LR.A.-Uitz. 1. 10.15 12.15 .2.30 Kin- fl"-les, 7.00 Lite- (onciert uit cestaoncert. kdienst. gelspel. I. 8.20 4.05 Or- 'foonplaten. 50 Orkest- 0 Concert. 9.20—10.20 ioacert. ira van G. iet de pa- eugd over het ge- ;oede God i 1 eeft gaan ug verber- rn ik met n vromen jhad, over ng te loo- erenrijtui- ik niet te serwagens entwagen- is, dat de voortgang landbou- Grods wei- ▼f r vervolgd.) Directeur-Hoofdredacteur; R. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel: Redactie en Administratie No. li. Postrekening Na 44455. Bijkantoor te Middelburg. Firma P. P. DHUEJ, L. Borg. TeL No. 259. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abennemontsprijs: Per 3 maanden, franco per post, ?.-• Losse nummers i &03 Prijs der AS»e»temti8mB 1—4 regels i J.M, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. Gemeentelijke bedrijis winsten. Het is nog niet zoo lang geleden, dat de leidende figuren in de S. D. A. P. heftig fulmineerden tegen het maken van winst op de gemeentebedrijven. Er is een tijd geweest^ dat de sociaal-democraten leve ring tegen kostprijs een der eerste eischen van een democratisch beleid noemden. En iemand als de heer Vliegen nam indertijd stelling tegen elke exploitatie van ge meentebedrijven, die op winst berekend was. Thans hoort men over dit onderwerp in de hoogere regionen der S. 3>. A. P. wei nig of niets meer. Alleen in de gemeente raden van kleinere plaatsen durft soms een of ander S. D. A. P.-er levering tegen kostprijs nog aanprijzen als het summum van socialistische wijsheid. Wie echter beter weet, lacht daarom wat en begrijpt ook uitnemend, waarom de „groote mannen" in de S.D.A.P. 'hier over liever niet meer spreken. De prac- tijk is n.l. sterker gebleken dan alle fraaie theorieën. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben de S. D. A. P.-ers toch wel het een en ander te vertellen. Zij vormen in 'die gemeenteraden de sterkste fractie en bezetten er verschillende wethouders zetels. En wat blijkt nu? De winsten der productieve bedrijven in de drie grootste gemeenten van het land waren in ronde getallen voor Am sterdam 3 millioen gulden in 1913, 10.400.000 gulden in 1925 en 13.800.000 gulden in 1929 '(ramingcijfer), voor Rot terdam 3 millioen -gulden (1913), 10.400.000 gulden (1925) en 12.200.000 gulden (raming 11929), en voor 's-Ura- venhage 2.400.000 gulden (1913), 6.200.000 gulden (1925) en 7.700.000 gulden (ra- ming-1929). Interessant zijn ook de volgende cijfers ter vergelijking van de inkomsten-belas ting met de bedrijfswinsten (inclusief retributie) naar de begrooting van 1927: Inkomstenbelasting. Bedrijfswinst Amsterdam f 26.446.000 f 8.968.175 Rotterdam - 15.400.000 - 10.382.200 Den Haag - 15.577.500 - 5.963.069 Utrecht - 5.250.000 - 1.252.525 Groningen - 2.700.000 - 753.000 (Utrecht heeft geen gem. waterleiding bedrijf.) Uit deze cijfers blijkt, dat met inacht neming van de begrotingscijfers 1927 als basis, de geraamde winsten uit de ge meentebedrijven bedragen: in Groningen 28 pet. van de geraamde opbrengst der in komstenbelasting, in 's-'Gravenhage ruim 30 pet., in Amsterdam 33 pet. en in Rot terdam 70 pct.I Dat wil nogal wat zeggen. Het eertijds met veel ophef aangeprezen principe is dus in de practijk zoo goed als geheel verloochend. Bovengenoemde winsten zou een sociaal-democraat, als het particuliere bedrijven gold, zeer waarschijnlijk betite len als woekerwinsten. Maar nu de ge meenten ze maken, wordt er over gezwe gen. Men wil ze liefst maar niet vermin deren. Afschaffing of verlaging van de winst- uitkeeringen der bedrijven, moet immers onherroepelijk belastingverhooging of nieuwe heffingen tengevolge hebben en het is zeer de vraag, of men daarmee wel gediend zou zijn. De aantrekkelijkheid eener gemeente wordt verhoogd door een matige inkomstenbelasting. De vragen, welke men stelt, indien men zich ergens wil vestigen, zijn toch: hoe staat het met de belasting en is het onderwijs er goed? Over de bedrijfstarieven bekommert men zich in den regel niet. Die worden gemak kelijk opgebracht. Het is niet de eerste maal, dat de sociaal-democraten onder den druk van de practijk van een eertijds gepropageerd principe moeten terug komen. Eenige bescheidenheid in hun optreden is daarom wel gewenscht. Het weer in het buitenland. Nooid-Tirol is door zware onweders geteisterd. De spoorlijn MittenwaldInns bruck is bij Seefeld door een aardstor ting bedolven. Geweldige onweders hebben gewoed in de omgeving van Nisj (Joego Slaivië) waarbij hevige hagelbuien groote schade aan de gewassen hebben toegebracht. De streek rondom Bad Reichenhall werd gisteren door een hevig onweder get- teisterd. Boven het Lattengebirge ont lastte zich een geweldige wolkbreuk, die de bergstroompjes deed wassen. Massa's water en zand drongen de huizen en kelders binnen en richtten groote ver woestingen aan. De spoorlijn Reichenhall Berchtesgaden werd ernstig beschadigd en is waarschijnlijk ettelijke dagen on bruikbaar. Hier en daar liggen zand en steenen een meter hoog op de straat. Het traject ReichenhallFreilassing wordt op twee plaatsen door aardver schuivingen bedreigd, zoodat het geheele verkeer moest worden stopgezet. De Unie van Zuid-Afrika is ook al ge teisterd door orkanen', hevige regens en sneeuwval, die groote schade heb ben aangericht. De visschersvloot heeft veel geleden. 15 menscben, van wie twee Europeanen zijta verdronken. De toestand in Britsch-ïndlB. De berichten omtrent den; toestand bij1 Peshawar zijn zeer schaarsch, daar de overheid een strenge oensuur toepast. Volgens officiëele berichten zijn de po gingen van de Afridi's, om de stad bin nen te dringen, afgeslagen. Men is bevreesd, dat ook andere stam men zich bij de Afridi's zullen aansluiten1 doch de overheid deelt omtrent de hou ding van deze stammen niets mede. De berichten luiden tegenstrijdig. Ter wijl volgens sommige' het geheele verkeer met Peshawar afgesneden is en men met de stad nog slechts verbinding heeft door bemiddeling van het draadlooze station der luchtstrijdkrachten, wordt van andere zijde gemeld, dat het niet-militaire ver keer naar Peshawar door de Afridi's niet belemmerd wordt, die op deze wijze te kennen willen geven, dat zij! slechts het militaire gezag willen bestreden. In welingelichte kringen te Lahore acht men de jongste gebeurtenissen aan de noordwestgrens vrij ernstig. Te Peshawar zijn weliswaar omvangrijke troepenmas sa's beschikbaar, doch het gevaar blijft bestaan, dat de ontevredenheid onder de stammen aan de grenzen zich verder uit breidt en de Afridi's ook van andere stammen rijkelijke versterking zullen ont vangen. Door de Engelsche luchtstrijd krachten worden aan de noordwestelijke grens dag en nacht groote hoeveelheden hommen omlaaggeworpen. Het giebied rondom Peshawar is in' een etappengebied herschapen, waarin allerlei bijzondere veiligheidsmaatregelen getrof fen zijn. De stakingen in Noord-Frankrijk. Naar uit Rijssel gemeld wordt hebben 4200 werklieden in de textiel- en metaal industrie in Noord-Frankrijk gisteroch tend vroeg den arbeid hervat. In het ge bied van Roubaix, Tourcoing en Halluin is de toestand weinig veranderd. Daar de communisten op alle mogelijke manieren proheeren, de hervatting van het werk met geweld te beletten, hebben de autoriteiten zich genoodzaakt gezien de politiemaatregelen'te verscherpen. In het grensgebied van Halluin b.v. zijn samenscholingen thans verboden. Naar de,„Matin" meldt, zijn 600 arbeid sters van een Parijsch modehuis, gisteren middag in staking gegaan, daar de 'direc tie geweigerd had een loonsverhooging van 6 pet., welke als compensatie voor de bijdrage voor de sociale verzekeringen, door andere firma's wel werd verleend, in te voeren. Oproer in de gevangenis te Posen. In de gerechtelijke gevangenis te Po sen, die op het oogenblik vol met ge- vangenen zit, brak Maandagavond een opstand uit. De oorzaak van den op stand is dat het eten volgens de gevan genen niet toereikend is en dat zij slechts half gekookte aardappelen voor hun avondmaal ontvangen. Blok I van de ge vangenis, dat ongeveer 600 gevangenen bevat, vormde het uitgangspunt van den opstand. De gevangenen schreeuwden en sloegen de ruiten kapot, braken de ramen en plinten er uit en vernielden de in richting hunner cellen. Het gebrul der gevangenen was ver in den omtrek te hooren en een groote onrust maakte zich van de bewoners der stad meester, daar het gerucht de ronde deed, dat een aan tal gevaarlijke moordenaars was uitge- Ziet gxj het verschil echen den rooker van en dengene, die zsch dat genot ontzegt? Ook hierin ligt voor U een sterk mo° tief om voortaan uitsluit tend Ster-tabak te tookerL broken. De politie omsingelde het gevangenis gebouw en zette de toegangsstraten af voor het verkeer, daar men vreesde dat de communisten van de gelegenheid ge bruik zouden maken om een aanval te doen op de politie en de gevangenis. Alle pogingen om de gevangenen tot bedaren te brengen mislukten. Zelfs toen men een honderd belhamels naar andere cellen had overgebracht, verminderde de opstand niet. In de late avonduren zag men zich genoodzaakt de brandweer te alarmeeren, die de oproerlingen in hun cellen onder water zette. Eerst te middernacht gelukte het de rust te herstellen. De slachtoffers van de aardbeving. Het aantal slachtoffers van de aardbe ving in Italië blijkt ten slotte weer la ger, aanzienlijk lager zegt men zelfs, dan het getal, dat in de laatste officieele berichten genoemd was. Vele menscheen, die men dood gewaand had, bleken n.l. hun woonplaatsen ontvlucht te zjjn en zich naar het vrjje veld begeven te heb ben.. Binnenland. Branden te Gouda en Waddinxveen. Voorstellen voor de Kamer van Koop handel te Middelburg. Prof. dr J. A. C. van Leeuwen over- leden. Buitenland. Het weer in verschillende landen. Gevangenisoproer in Posen. De Düitsche zuivelpolitiek. Tui'ksche troepen in Perzië. De strijd in China. De toestand in Britsch-Indië. Het staatsblad van Maandag bevatte het besluit-wet houdende buitengewone maatregelen voor de getroffen streek. Daarbij worden o.a. openbare werken goedgekeurd tot een bedrag van ongeveer 10 millioen lire, voorts opschorting van belasting, landbouwcrediecen en maatrege len voor de achtergebleven weezen. Roemeenschti roovers aan het werk. In Roemenië zijn 90 boeren door ban dieten geheel uitgeschud en van alles, wat zij bij zich hadden, beroofd. De roovers hielden de boeren met hun wa gens op een straatweg aan en sleepten hun slachtoffers naar een naburig bosch, waar zij hen aan de boomen vastbon den. De roovers verdwenen daarop met alles, wat van hun gading was. De boe ren konden eerst worden verlost, toen voorbijgangers door hun hulpgeroep op merkzaam waren geworden. De droogte in Amerika. Reeds in verscheidene staten van Ame- rika heerscht levensmiddelennood tenge volge van de droogte. In bepaalde stre ken zijn de armen van voldoende voe dingsmiddelen verstoken. Men vreest voor epidemicn als gevolg» van gebrek aan drinkwater. De jongste regenbuien waren niet vol doende om aan de droogte een eind te maken en de weervoorspellingen zijn niet bemoedigend. Na de hitte der laatste dagen is het weer plotseling omgeslagen. Vooral in het Zuiden der V. S. worden temperaturen van 4 tot 10 gr. G. waargenomen. In een stad in het Westen heeft het zelfs gevroren. President Hoover heeft van zjn va- ALLEENVERKOOP door H. Kingmans. 59) o— Uren waren sindsdien verloopen. Me vrouw Van Leeuwen had geen beslissing durven nemen. Haar radeloosheid klom met de minuut. Alfred van Stralen had Hertha verzocht te komen, om bij1 de hand te zijn voor het geval de operatie zou plaats 'hebben en ook om zijn tante ter zijde te staan. Maar deze vroeg niemand om raad of bijstand. Zij was het toonbeeld van de wanhoop. En Hertha, die getracht had met haar te spreken, moest van alle pogingen afzien. De blik van Alfred van Stralen ontmoet te dien van den chirurg: hij wist genoeg; nu was opereer en absoluut uitgesloten; het was te laat "Wankelend stond hij op en wenkte zijn tante naar het ander vertrek, tevens Her tha een wenk gevend. „Het is te laat, tante", hakkelde hij. „De dokter zou nu niet meer willen ope- reeren Mevrouw Van Leeuwen zonk in een fau teuil, de handen voor het gelaat Hertha stond onmiddellijk nevens haar. „Kalm, mevrouw", maande zij. „Kalm? ik ben kalm. Het 'kan niet waar zijn, Alfredl Daar staan nu twee bekwame dokters en zij kunnen niet helpen?" „Tegen den dood is 'niet te vechten, tante." i i „Och kom, oom is zoo sterk als wat. Hij zal nog wel genezen. Zou hij mij alleen laten?" Woest stond zij op. Haar neef en Her tha vreesden voor ongelukken. Maar Met. vrouw Van Leeuwen beheerschte zich en ging terug naar het ledikant, waar haar man lag te hijgen. Zij 'knielde er bij' neer en vatte zijn hand, die slap op het dek lag. Hij herkende haar. „Dora, ik kan geen adem halen", kreun de hij. „Och kom, Albert. Het gaat goed. Je zult beter worden." „Dora, laat mij niet sterven." Stootend kwamen de woorden er uit. Hertha voelde haar hart inéénkrimpen: „Heere, dat is vreeselijk!" zuchtte zij- Even zagen de groote oogen van dok ter Van Leeuwen naar die van !zijn vrouw. Alfred had de hand van zijn oom gegre pen. De chirurg uit Rotterdam keek naar buiten. Hertha, aan het voeteinde staan de, zag, dat de doodsstrijd gekomen was. de mevrouw Van Leeuwen opeens. Als eenig antwoord legde Alfred Van Stralen de zwakke hand van zijn oom op het dek, zag met een blik, dien zij nooit vergeten zou, Hertha aan, om dan het hoofd af te wenden. Toen, plotseling, werd de angstwekken de stilte verbroken door een doordringen den schreeuw, zooals iemand uitstoot, die, in het donker verdwaald, om hulp roept: „Dora, Do-ra, Do-ra!" Een snik, een zucht Dokter Van Leeuwen van Zeeduin was niet meer Wéér klonk een gil: mevrouw Van Leeuwen viel in zwijm Geheel werktuigelijk verrichtte Hertha den arbeid, dien zij nu te verrichten had. Terwijl zij' 'zich over de bezwijmde heen- boog, ontvielen haar groote, brandende tranen. Dit sterfbed zonder God had haar hef tig aangegrepen. En, hoe het kwam wist zij niet, zij zag zich zitten aan het sterfbed van Van Binsbergen, terwijl zij hem voor las: „Ik ga heen, om u plaats te berei den i HOOFDSTUK XVH De opvolger. Het ging van mond tot mond: een uur later wist geheel Zeeduin, dat de dokter overleden was. Met ongeloof op het gelaat keken de menscben elkaar aan: gezond en wel verkeerde hij enkele dagen geleden onder hen; was van den morgen tot den avond in touw, om de talrijke zie ken te bezoeken. En nu doodEr wa ren er, die langs de villa liepen, met opzet. Ja, alle gordijnen waren neergelaten. Het was dus zoo. En des avonds vernamen ve len het van den tijdelijken dokter, die de patiënten, welke dien dag wat verwaar loosd waren, alle nog bezocht, terwijl an deren de zuster polsten, die met een be zwaard hart ook haar werk verrichtte. Toen wist men het. En heel het dorp rouwde. Het was, of elk gezin een geliefde verloren had. En voor zoover ze niet ziek waren, liepen de dorpelingen drie dagen later achter de lijkbaar. Er was niets afgesproken. Men ging staan in den omerek van het sterf huis; keek stil en eerbiedig toe, toen de kist in de lijkkoets gedragen werd; wachtte tot enkele verre familieleden en enkele ge- noodigden, onder wie ook de pleegzuster, in de rijtuigen zaten en sloot zich toen, zonder een woord te uiten, achter den stoet aan, in rijen van vier, mannen, vrouwen en kinderen. De liberale boer Eppo van Dalen liep naast zijn arbei der ea het hoofd v&a de school steun de een oud moedertje, dat liep te schreien, als werd haar kind begraven. Dichte wolken, die sneeuw voorspel den, joegen langs 'het luchtruim. Het was in de natuur even somher als in den lan gen, zwijgenden stoet. En de zware sla gen van de dorpsklok trilden door het luchtruim in droef, eentonig rythme. Zoo liepen de dorpelingen van Zeeduin, voor zoover zij niet ziek waren, achter de rijtuigen. En achter de Zeeduiners kwa men de menschen van Landdorp, in bijna even grooten getale. Zij brachten hun dokter, dien zij! had den vereerd en hooggeacht, ten grave. On der grooten rouw. De stoet bereikte het dorpsplein en hield stil voor de kerk, waarin het lijk gedra gen werd. Gesteund door Alfred van Stra len en Hertha volgde mevrouw Van Leeuwen de kist. Het was in de streek niet de gewoonte, dat de vrouwen mede naar het 'graf gingen. Maar men vond het niets vreemd, dat de doktersvrouw haar man volgde naar zijn laatste rustplaats. Waren zij niet altijd samen gezien x i (Wordt vervolgd.) i 1 i 1 I M I. I. 11 I 1 "i

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1930 | | pagina 1