No. 261
Vrijdag 8 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Wat d@ bladen zeggen.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Reeds bq de invoering van het eerste
tegen voordeelige koersen
bij
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. «455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUXJ, L. Burg. TeL No. 259.
VeZeeuw
VERSCHIJNT Ef,KEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 8 maanden, franco per post, S,—
Losse nummers £0.05
Prigs der AdvertentiSn:
1regels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Sport, godsdienst en gezin.
Over dit onderwerp schreef een „Sport-
veteraan" in de „Haagsche Post" een
artikel, waarin hij te velde trekt tegen ,,de
vrijwel uitsluitend Zondagsche wedstrijd
sport", en waarin hij met kracht aan
dringt op vrijgeving van den Zondag als
officieelen wedstrijd-sportdag.
Het artikel, blijkens den verderen in
houd afkomstig van een vrijzinnige, is
merkwaardig genoeg om er hier een en
ander uit over te nemen:
„Vrijwel iedere sport wordt op Zondag
bedreven, op den dag des Heeren en dit.
is ontegenzeggelijk een nadeel, algemeen
aan sportbeoefening verbonden. Want op
Zondag pleegt alles gesloten te zijn. Se
dert tientallen jaren heeft zich nu ook
het sportveld geopend, aanvankelijk al
leen voor een handje-vol enthousiaste
sportbeoefenaren, en langzamerhand voor
drommen jongeren èn ouderen, die hoofd
zakelijk hun Zondag besteden aan li
chaamsoefeningen.
De vrijwel uitsluitend Zondagsche wed
strijdsport trekt daarnevens tiendui
zenden liefhebbers en belangstellen
den als toeschouwers naar de kamp
plaatsen. En hiermede is het sportveld
ongemerkt en ongewild een concurrent
geworden van de Kerk. Nochtans zou het
onjuist zijn een tegenstelling te schep
pen tusschen geloofsleven en sportleven,
tusschen Kerk en sportveld. Maar even
min zijn er ooit ernstige pogingen aan
gewend om aan inderdaad bestaande be
zwaren tegen sportbeoefening op Zondag
en vooral tegen de officieele Zondagsche
wedstrijdsport tegemoet te komen.
De Kerken van welhaast al onze gods
dienstige richtingen achten een zoo ge
regeld mogelijk bezoek, zoowel van jon
geren als van ouderen, een noodzakelij
ken factor bjij de vorming en verdere
ontwikke'ing van het geloofsleven. En de
godsdienst is in den mensphelijken cul
tuurstrijd door de eeuwen heen een van
de allervoornaamste plechtankers geweest.
Hij zal dat blijven, alle eeuwen door; en
daarom alleen reeds is het merkwaardig,
dat de Zondagsche sportwoede zich
steeds crescendo kon blijven ontwikke-
len
De sportarbeiders moeten zelf gaan in
zien, dat er op den duur conflicten zul
len komen. Want naast de groote, doch
in individueele blndkracht beperkte, ker
kelijke gemeenschap, staat een kleine,
maar sterk geconcentreerde gemeenschap
in den vorm van het gezin. Ook het ge
zinsleven lijdt onder onbeperkte sport
mogelijkheden op Zondag. Want ook voor
het gezin is de Zondag een hoogtijdag,
die op den duur niet straffeloos gevierd
kan worden door regelmatige uithuizig
heid van een of meer van zijn leden,
onder wie veelal ook het gezinshoofd.
In Engeland heeft men dat reeds lang
ingezien. De Engelsche Zaterdag, op wel
ken alle officiëele wedstrijdsport wordt
afgewikkeld, geeft het middel aan om
godsdienst en gezin te dienen, althans
om deze, op de vorming van het indivi
du van zoo grooten invloed zijnde samen
levingen niet te benadeelen, noch te sto
ren. We hebben het in Nederland nog
niet verder gebracht dan den vrijen Za
terdagmiddag. Doch deze, hoe nuttig ook
om op sportgebied aanvullend werk te
doen voor speciale jeugd- en schoolsport,
is ondienstig om, maar in eenigszins be-
teekenende mate, het Zondagsche sport
programma over te nemen."
Het mag zeker wel als een verblijdend
verschijnsel worden aangemerkt, dat uit
de kringen van de sportwereld dergelijke
stemmen worden beluisterd.
Er zijn er dan toch, die gevoelen, dat
het zóó niet goed gaat.
De sport ontwikkelt zich inderdaad als
een vijand van Kerk en gezin. Met het
noodzakelijk gevolg, dat er in de krin
gen van belijdende Christenen ook be
trekkelijk weinig belangstelling is voor
de sport en dat zelfs zij, die overigens
de sport een warm hart toedragen, hui
verig zijn de sportbeoefening te bevorde
ren.
Het zou een zegen zijn als de denk
beelden, hier door „Sportvetéraan" ont
wikkeld, in de kringen der sportliefheb-
bers ingang vonden.
Intusschen, als daarop gewacht zal moe
ten worden, dan zal het nog wel heel
lang duren, eer er van „vrijmaking van
den Dag des Heeren" op dit punt sprake
kan zijn.
De Overheid zal hier een handje moe
ten helpen, en maatregelen moeten ne
men om de ontheiliging van den Zondag
door allerlei sportwedstrijden tegen te
gaan.
Zü zal dit hebben te doen op grond
van de eischen van Gods Woord.
In 't belang van Kerk en gezin.
In 't belang óók van de sport.
De droogte in de Ver. Staten.
De berichten over de materiëele schade
als gevolg van de lang-aanhoudende
droogte in groote streken van de V. Sta
ten luiden steeds pessimistischer.
Thans wordt al gesproken van een to
tale schade van 1.000.000.000 dollar, in
dien er tenminste niet spoedig overvloe
dige regens vallen. Het wordt overwogen
of men op grond van de bestaande fede
rale wetgeving de veeboeren en de ka
toenverbouwers niet met credieten kan
helpen.
De meteorologische dienst geeft geen
aanmoedigende weervoorspellingen. In
enkele plaatsen wordt het drinkwater
verkocht tegen 3 dollarcenten per gallon,
n.l. in West-Virginia.
In de laatste dagen werden enkele ge
bieden met een weldadigen regen ge
drenkt, maar in het algemeen vererger
de de hittegolf nog steeds den toestand,
die toch al ernstig was.
Bepaalde gebieden, waar de oogst tot
nog toe welig tierde, worden thans door
een geweldige droogte geteisterd.
President Hoover zou zijn zomervacan-
tieplannen opgeven en in de hoofdstad
blijven, om de crisis t.e bespreken.
Keert ex-koning Ferdinand naar Bulgarije
terug?
Volgens uit Sofia ontvangen berichten,
wordt in politieke kringen de terugkeer
naar Bulgarije van sx-koning Ferdinand
hoogstwaarschijnlijk geacht
De Bulgaarsche regeering zou van een
der staten der kleine entente de ver
zekering hebben ontvangen, dat Roemenië
en Joego-Slavië tegen dezen terugkeer
geen bezwaren zouden opwerpen.
De staking in het Noorden van Frankrijk.
Te Tourcoing is de staking gisteren wat
verminderd. Dank zij de ordemaatregelen
aan de grens zijn een duizendtal Bel
gische werklieden weer aan den arbeid
gegaan. Te Roubaix is het aantal sta
kers met 342 vermeerderd en bedraagt het
nu 26.085. Te Rijssel daalde het van
29.490 tot 28.530. Een fabriek te Roubaix
waar het werk nog geheel op gang was,
is ten deele afgebrand, doordat een vat
olie te dicht bij de motoren voor de ven
tilatie lag en in brand vloog. Woensdag
avond hebben stakers te Roubaix bij een
honderdtal arbeiders, die aan het werk
gebleven waren, deuren en ramen ingesla
gen. De gendarmerie moest ten slotte
tusschenbeide komen.
De oude Russische schulden.
In de „Iswestia" is de volgende nota
gepubliceerd
„Wij betalen de schulden uit den tsa
rentijd niet, maar wij kunnen de vreem
delingen tegemoet komen door hun een
hoogeren rentevoet toe te staan op de
leeningen, welke zij ons verschaft hebben
De handel is op credieten gebaseerd. De
Amerikanen verleenen ons geen credie
ten, omdat wij de tsaristische schulden
niet betalen. Maar reeds sedert 1905 heb
ben de revolutionnairen de buitenland-
sche kapitalisten gewaarschuwd, geen gel
den te leenen aan den tsaar. Wij zullen
de tsaristische schulden niet betalen".
Sovjet-Rusland gaat studeeren.
Volgens publicaties van het volkscom
missariaat van onderwijs zal door de
invoering van den leerplicht in de sov
jet-unie do oprichting van 59.000 nieuwe
scholen noodig worden. Er moeten 10.000
nieuwe leerkrachten worden opgeleid, ter
wijl van verschillende leerboeken 32mil-
lioen exemplaren uitgegeven moeten wor
den.
gedeelte van de nieuwe Ijeerplichtwet stijgt
het aantal schoolkindereh van zes tot ne
gen millioen.
Korte Berichten.
Tc mijnwerkers iii de kolendistric-
tcu in Noord-Frankrijk, ten getale van
ongeveer 300.000, hebben opnieuw den
cisch gesteld tot toekenning van een va-
cantie-uitkeering.
De staking aan de Minerva-fabrie-
ken te Antwerpen zal, ingevolge een be
sluit van den vakbond, j tot 17 Augustus
worden voortgezet.
Uit Teheran wordt gemeld, dat vol
gens aldaar ontvangen berichten in Af
ghanistan een cholera-epidemie is uitge
broken, waaraan gemiddeld 200 men
sehen per dag sterven. De Perzische re
geering heeft de noodige voorzorgsmaat
regelen aan de grens getroffen en een
scherpe quarantaine ingesteld.
Het ministerie van onderwijs van
Nanking heeft een prijs van 1000 dollar
uitgeloofd voor den Chinees, die het
beste nationale lied zou maken.
Bij EaskOrange in de staat New-
Jersey is een volle autobus met groote
snelheid tegen een boom gereden en vol
komen vernield. 44 personen werden hier
bij zwaar gewond. Vier gewonden ver-
keeren in levensgevaar.
De gelden, door het Japansche Roo-
de Kruis ingezameld voor de slachtof
fers van de aardbeving in Italië zijn door
Mussolini niet aanvaard. Italië is zeide
Mussolini in staat zelf de maatrege-
gelen te nemen om de ramp te lenigen.
Bij een wolkbreuk in Arizona zijn
20 personen omgekomen.
Groote overstroomingen hebben zich
bij Nisjni-Novgorod voorgedaan.
In de Braziliaansche provincie Rio
Grande moet een revolutionnaire bewe
ging zijn uitgebroken.
In de Spaansche provincie Almeria
is gisteren een aardbeving waargenomen
die weliswaar van geringe sterkte was,
doch vrij lang aanhield. In het dorp
Albox moeten eenige huizen ingestort zijn.
Voor zoover op het oogenblik bekend is,
zijn echter geen slachtoffers te betreuren.
De piloten van de Britsche lucht
vaartmaatschappij deelden gisteren bij
hun aankomst in Croydon mede, dat een
geweldig complex van onweersbuien zich
over een afstand van honderden mijlen
over West-Europa uitstrekte. Een piloot
van de „Armstrong Siddely"-luchtlijn
deelde mede, dat hij tijdens zijn vlucht
van Parijs naar Londen zeven en twintig
onweersbuien waarnam, waarvan er ne
gen boven het Kanaal hingen.
De aardbevingszone in Italië staat
thans in het teeken van den herbouw.
De eerste-hulpdienst heeft het gebied weer
verlaten, de openbare diensten in de ver
schillende gemeenten zijn hervat, de rant
soeneering behoort tot het verleden en er
zijn 5000 werklieden bezig met den aan
bouw van nieuwe huizen.
Batavia—Amsterdam per radio.
Gistermiddag vereenigden de deelnemers
aan het internationaal anatomencongres,
dat deze week gehouiden wordt te Am
sterdam, zich in de aula van 't Koloniaal
Instituut.
Op het programma stonden filmvoor
stellingen vermeld, alsmede een radio
rede van prof. dr A. M. Mijsberg uit
Batavia.
Enkele pessimisten zullen zich mis
schien nog wel hebben afgevraagd, wat
daarvan terecht moest komen, tot plotse
ling hun gedachtengang werd afgebroken
door het duidelijk verstaanbare: „Hallo,
hier Bandoeng". Zelfs vóór den bepaal-
den tijd was de verbinding tot stand ge
bracht en hoorde men prof. Mij'sberg er
zijn vreugde over uitspreken, dat hij in
den Indischen avond de anatomen te Am
sterdam mocht toespreken. De rede, die
hij in het Duitsch liet volgen? had tot
titel: De phylogenie van de nieren van
den mensch. De voordracht was over
het algemeen vrij' goed te volgen, al
waren er- het zal niemand verwonde
ren momenten, waarop het geraden
■was de ooien te spitsen.
Na afloop bracht .prof. Van den Broek
hulde aan allen, die dit evenement had
den mogelijk gemaakt, met welke hulde
de aanwezigen met applaus hun mstem-
jning betuigden.
De fabriek naar den klant
Het lijkt vreemd en onmogelijk: „de
fabriek naar den klant", maar dat het
kan. bewijst de Heemaf, die film en auto
op een origineels manier combineerde
en thans met haar fabrikaat en haar
geheele bedrijf op pad is en in elke stad,
in elk dorp en elk gehucht elkeen op
pakkende wijze toont, wat de grootste
Nederlandsche fabriek op electrotechnisch
gebied fabriceert, waar dit gebeurt en
hoe.
Zooals we hierboven schreven, werd
dit bereikt door een combinatie van film
en auto.» Het Heemafmonogram en een
model van een S. K. A.-motor vormen
de carosserie van de Heamaf-reclame-
auto.
De motor herbergt naast voedingsbron,
nea voor de lichtinstallatie, waarmede
het geheel 's avonds verlicht wordt, een
continu-filmapparaat, dat doorloopend de
Heemaf-film kan projecteeren.
Hiermede wordt door een oud idee,
immers de reclame-auto is niet nieuw
meer, op zeer origineele wijze elkeen
het visitekaartje van een onzer grootste
en meest op den voorgrond tredende fa
brieken overhandigd op een manier zóó
.aangenaam en tevens zoo afdoende, dat
men haar niet licht zal vergeten.
UIT HET LAND VAN MUSSOLINL
Wij lezen in de Chr. „Amsterdammer":
Het laat zich niet langer loochenen, er
doen zich in Italië allerlei verschijnselen
voor, welke onheilspellend zijn voor het
fascistisch regime.
Met zekere regelmatigheid keeren in de
buitenlandsche pers de berichten terug
over den uittocht van Italianen uit hun
land. Ze offeren op wat zij aan onroerend
goed hebben, maken zooveel mogelijk te
gelde en trekken er op uit, over hooge
bergpassen naar het vrije Zwitserland.
Men begrijpt, dat ze anders van de Ita-
liaansche autoriteiten toch geen verlof
tot verhuizing zouden hebben gekregen.
Niet alleen politieke vluchtelingen zijn
het, die op deze wijze het land verlaten
bij nacht en ontij. Het gaat Italië ook
economisch niet goed. De officiëele sta
tistiek voor de werkloosheid geeft een
aantal van ongeveer een half millioen
menschen, die geen arbeid kunnen vin
den. Ook de handelsbalans is in de laatste
jaren steeds slechter geworden. In 1928
was het passief al gestegen tot 2047 mil
lioen. In 1929 was de balans iets beter,
maar deze verbetering was uitsluitend
het gevolg van den verminderden graan-
aankoop. Het geluk van een rijken oogst
had alleen iets goedgemaakt van de
steeds slechter wordende cijfers voor de
andere producten. Maar nu wordt een veel
grooter tekort aan graan aangekondigd.
Door deze economische malaise wordt
het vertrouwen in het fascisme geschokt.
En tegenwoordig schrijven de fascisti
sche bladen min of meer openlijk over
een verborgen anti-fascistische strooming
die door de economische crisis en de
„kwaadaardige verdachtmakingen over
het fascistisch regime" zou worden ge
voed en die met grooten ijver bestreden
dient te worden. In een extranummer
van de Popoio d'Italia" spoorde Arnol-
do Mussolini, de broeder van den Duce,
de fascisten aan, hun gelederen te slui
ten en de vijanden met het gewicht van
de overtuiging en de kracht der spieren
tegmoet te treden.
Op een bijeenkomst van de Milaneesche
partijleiders heeft dezelfde Arnoldo Mus
solini verklaard in te staan voor de tucht
van de Milaneesche fascisten, die volgens
de hun gegeven bevelen hun dorst naar
wraak hebben beteugeld. D|e partij, zei hg
verder, is voorbereid
Waarop voorbereid? Het is niet duide
lijk, maai wel onheilspellend.
Binnenland.
Legeroefeningen en mond- en klauwzeer.
De regenproeven van gisteren.
Nederland en Duitschland.
Buitenland.
Rusland betaalt zijn oude schulden niet
Oholera-epidemie in Afghanistan.
De staking in Noord-Frankrijk.
De droogte in Amerika,
Aardbeving in Spanje.
In ieder geval komen berichten van
sterke anti-faiscistische tendensen in Har
lië, thans, zij het nog schaarsch en uiterst
fragmentarisch, doorsijpelen naar de bui
tenwereld. Men hoort van de geheime or
ganisatie Guistizia e Liberia, die de leu
zen „gerechtigheid" en „vrijheid" in haar
vanen geschreven heeft en sedert 'ec-nigeij
tijd de regeering het vuur na aan de sche
nen legt
Al deze en andere geruchten wijzen er
op, dat de fascistische sfeer in Italië
hoe langer hoe onhehagelijk.er wordt en
dat er iets woelt om verandering.
Niet te vroeg Juichen.
De eerste Augustus is thans rustig ver-
loopen. Heel anders dan een vorig jaar.
Overal waren krachtige maatregelen
genomen, maar zelfs pogingen tot ver
zet bleven uit.
Het schijnt dus wel, zegt onze N. Pr.
Gr. Crt., alsof Moskou geen geld heeft
gehad, om zijn oproermakers te koopen.
Ook heeft het voor het heden zijn aan
dacht meer bepaald op het Oosten. Het
bolsjewisme toont in hetgeen het daar
aandurft, weer zijn vreeselijk karakter.
Het is niet moeilijk in China troepen
misdadigers te vinden, die op de belof
te van buit alles durven te bestaan. De
gruwelen, die daar door gehuurde moor
denaars en roovers worden bedreven, zijn
zelfs naar Chineeschen maatstaf ontzet
tend.
Dat het gelukken zal China voor het
bolsjewisme te winnen, schijnt niet heel
aannemelijk. Wel kan veel leed over het
volk daar worden gebracht en Moskou's
plannen kunnen alleen in een wereld
van onrust en ellende gedijen.
De rust in het Westen doe echter niet
te vroeg juichen.
De „N. Rott. Crt." schreef dat de kans
groot is, dat het roode offensief ook in
China op niets uitloopt. De slinger van
het communistisch uurwerk zal dan mis
schien weer naar het Westen terugslaan,
maar het zou wel eens kunnen blijken,
dat de vaart er uit is en de uitslag ge
ring. Het communisme is geen export
artikel, zelfs niet voor de Chineezen.
Onze vraag is: moet men dan aan
nemen, dat het een. specifiek Russisch
verschijnsel is?
Wij gelooven het niet»
Het communistisch beginsel, de haat
tegen God en Zijn dieast, wordt over heel
de wereld gevonden. Het heeft thans
achter zich de macht van een groot volk.
Wie de goddelooze practijken van uit
Moskou wil weerstaan, moet de gevaar
lijkheid van dat beginsel erkennen.
Terugkeer tot de gehoorzaamheid aan
Gods ordinantiën bouwt alleen de muur,
die alle communistische actie kan weer
staan.
Maar alle onderschatting van haar
kracht is gevaarlijk.
Er is ook een stille werking. Een actie
zich verbergend achter onschuldig achij-
