No. 260
Donderdag 7 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Belgisch Geld
Hendrikse S Cd's Bank H.V. Boes
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HET LOONVRAAGSTUK.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeellge koersen
bij
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie Nou 1L
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers Ü8.8B
Pt?s derASverteatlëa:
i—t regels S1.3Ö, elke regel meer 39 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Het loonvraagstuk hoe kan het ook
anders? blijft voortdurend de aandacht
vragen.
In de kringen van ambtenaren, onder
wijzers en van meerdere groepen van
arbeiders wordt geklaagd dat het loon
peil te laag is, en daartegenover zijn er
anderen, die van oordeel zijn, dat in
verband met de huidige crisis en in ver
band ook met de prijzen der voornaamste
levensbehoeften eer van loonsverlaging
dan van verhooging sprake moet zijn.
Het is en blijft een uiterst moeilijke
kwestie,, die niet zoo gemakkelijk is op
te lossen.
De ambtenaren n.l., die enkele jaren
geleden.een veer moesten laten, beroepen
zich op den momenteel niet ongunstigen
toestand van 's lands financiën om een
verhooging der salarissen aannemelijk te
maken, verschillende groepen arbeiders
klagen, en met recht, over de vaak lage
loonen, en daarnaast staan de werkgevers
om te betoogen, dat van loonsverhooging
geen sprake kan zijn, eer het omgekeer
de, terwijl er den ambtenaren op gewe
zen wordt, dat zij in vele opzichten in
een bevoorrechte positie verkeeren, dat
het volstrekt niet zeker is, dat de pu
blieke middelen meerdere uitgaven voor
da salarissen toelaten en dat het toch
óók niet aangaat de afstand tusschen
het loonpeil van hen die in publieken
dienst zijn gn anderen al te groot te
maken.
In sommige gevallen is het veranderen
van het loonpeil een kwestie van wil
len, maar in andere gevallen ia het een
zaak van kunnen.
Zoo zijn b.v. de loonen van de zagers
in de diamantnijverheid onlangs met niet
minder dan 25 pet. verlaagd. De werk
gevers oordeelden dat dit de eenige ma
nier was om hunne zaken op gang te
houden en ,de leiders van de betrokken
vakorganisatie hebben de juistheid van
dit argument toegegeven. Men wilde wel
anders, maar men kon niet. Er was geen
amine uitweg.
Nu zijn er echter die van meening
zijn, dat dit toch eigenlijk een verkeerde
opvatting is.
En men beroept zich dan op wat men
genoemd heeft de „Amerikaansche theo
rie",
In Amerika is de heer Henry Ford
evenals anderen met hem, een voorstan
der van hooge loonen, omdat daardoor de
algemeene koopkracht bevorderd wordt.
De loonarbeiders, zoo wordt geredeneerd,
zijn tevens verbruikers. Verlaag nu de
loonen, dan krimpt de koopkracht van
de betrokkenen in, met het gevolg dat de
werkgelegenheid verminderd en ook de
werkgevers minder verdienen.
Het is een mooie theorie, die uit den
aard der zaak wel aanhangers vindt, maar
waarmee men, zooals „Patrimonium" te
recht aantoonde, toch ook weer voor
zichtig moet zijn.
„Loonsverhooging aldus dit orgaan
kan onder omstandigheden ook zonder
verhooging van de productiviteit van den
arbeid, zeer wel te verdedigen zijn. Maar
men moet zich dan toch wel realiseeren,
dat een loonsverhooging b.v. van het
spoorwegpersoneel of van de gemeente
werklieden, zonder meer, de con
sumptieve kracht van het volk niet ver
hoogt. Immers kan daarvan zeer wel
het gevolg zijn, dat de consumptieve
kracht van anderen wordt vermin
derd, dank zij hoogere belastingen en
tarieven, óf wat practisch voor de
koopkracht hetzelfde is de consump
tieve kracht van anderen niet wordt
verhoogd, omdat een anders mogelijke
tariefs- of belastingverlaging nu onmoge
lijk wordt
Wanneer de loonen in de bouwvakken
verhoogd worden, stijgt de koopkracht
van die groep. Maar het gevolg kan
zeer wel zijn, dat de koopkracht van ande
ren, van landarbeiders, sigarenmakers,
textielarbeiders, etc. wordt verminderd,
omdat zij de hoogere bouwkosten in de
huren enz. zien verdisconteerd.
Reeds hieruit blijkt, dat men met het
Amerikaansche „koopkracht-argument"
heel voorzichtig moet zijn.
Het is natuurlijk ook mogelijk, dat een
bepaalde loonsverhooging de onderne
merswinst vermindert en de kapitaalvor
ming remt. Of, en zoo ja in hoeverre,
er dan voor de arbeiders als geheel voor
deel is, hangt van allerlei omstandigheden
af. A priorie is niet te zeggen, dat er
steeds voordeel zal zijn.
Denkbaar is ook, dat de loonsverhoo
ging in hoofdzaak gedragen wordt door
de verbruikers van een w e e I d e-artikel.
Dan is het mogelijk, dat de vraag naar
een dergelijk product afneemt, terwijl de
meerdere koopkracht van de arbeiders de
vraag naar volksartikelen vermeerdert.
Er zijn ook stellig gevallen, waarin de
loonsverhooging de werkloosheid ver
meerdert, omdat de verbruiker den
hoogeren prijs niet kan of wil betalen.
De koopkracht van de arbeiders, die aan
het werk blijven, wordt dan vergroot,
maar de koopkracht van de werkloozen
vermindert. Dat geval kan zich ook voor
doen, wanneer de verhooging der concur-
rentiemogelijkheid op de wereldmarkt be
perkt."
Uit de hier genoemde bezwaren blijkt
wel, dat de „Amerikaansche loontheorie",
hoe aantrekkelijk overigens ook, toch niet
juist is en dat men er in de practijk niet
mee werken kan.
Waaruit natuurlijk niet volgt, dat dus
lage loonen in het algemeen belang zou
den zijn.
Tien slachtoffers per dag van het auto
verkeer.
Uit de verkeersstatistiek over het jaar
1929 blijkt, dat het autoverkeer in Frank
rijk gemiddeld ongeveer tien doodelijke
ongevallen per dag veroorzaakt.
De secretaris-generaal van het Depar
tement van Binnenlandsche Zaken, chef
van den Veiligheidsdienst heeft zich met
een rapport gewend tot minister-president
Tardieu, met het verzoek scherpere maat
regelen ten aanzien van het verkeer te
willen treffen. Tardieu heeft thans een
circulaire gezonden aan alle plaatselijke
politie-autoriteiten met het verzoek stren
gere verkeersmaatregelen te willen tref
fen.
De staking In Noord-Frankrijk.
Gisteren hebben te Roubaix-Tourcoing
opnieuw 9000 arbeiders het werk neer
gelegd, zoodat het totale aantal stakers
in dit district 73.000 bedraagt.
Te Roubaix zijn thans 117 fabrieken
door de stakingsbeweging getroffen.
De toeneming van het aantal stakers
in het district Roubaix-Tourcoing zou
vóór alles zijn toe te Sóhrijvea aan het
ïeit, dat het den op Fransch gebied wer
kenden Belgischen arbeiders door de
stakende Belgische arbeiders wordt be
let zich naar hun werkplaatsen in Frank
rijk te begeven.
Nader wordt nog gemeld, dat bij Hal-
luin en andere plaatsen aan de Belgisch-
Fransche grens krachtige veiligheidsmaat
regelen genomen zijn.
Waarom Prinses Astrld ln de R.-K. kerk
werd opgenomen.
De „N. R. Crt" .meldt nog over het
opnemen van prinses Astrid in de R. K.
kerk:
„In regeeringskringen was het sedert
geruimen tijd bekend, dat door de hoog
ste kerkelijke macht herhaaldelijk bij de
echtgenoote van den Belgischen kroon
prins aangedrongen was op de gewenscht-
heid van hare bekeering tot het katho
licisme. Het feit, dat het kroonprinselijk
gezin thans voor de tweede maal een
hl^de gebeurtenis verwacht en men dit
maal een prinsje hoopt te zien -geboren
worden, blijkt, om dynastieke redenen,
prinses Astrid tot het toegeven aan den,
reeds bij haar verloving met prins Leo
pold door den Mechelschen aartsbisschop
uitgesproken wensch, te hebben bewogen"
Communistische brandstichtingen in
Finland.
Uit het onderzoek naar de onlusten
die ter gelegenheid van de Lappo-betoo-
ging te Helsingfors hebben plaatsgehad,
is gebleken, dat drie communistenleiders
een groot aantal arbeiders had omge
kocht om de geheele stad in brand te
steken. Het vuur brak gelijktijdig op vijf
verschillende plaatsen uit, doch kon ge
lukkig tijdig door da bevolking worden
gabluscht.
De brandstichters zijn gearresteerd en
zullen nog in den loop van deze maand
worden berecht.
De hitte in Amerika.
De correspondent te New York (stad)
meldt nog, dat de droogte de weidevel
den dermate heeft doen verdorren, dat
thans in de graanstaten de varkens ge
voerd worden met tarwe, en dat de te
velde staande tarwe wordt gemaaid om
als veevoer te dienen.
Toch zien de ambtenaren van het de
partement van landbouw de zaak niet
zoo somber en verwachten zij, dat de
oogsten in de Vereen. Staten het vier.
vijfde zullen bedragen van het gemid
delde over de laatste vijf jaar.
De Amerikaansche bladen blijven ver
vuld van de sedert 17 Juli onafgebro
ken voortdurende hitte en haar ernstige
gevolgen voor den landbouw, terwijl ook
de veeteelt er door getroffen is. In het
middenwestelijk gebied begint de hitte
langzamerhand te verminderen. In het
Oosten verwacht men tegen vandaag een
temperatuurdaling.
Sedert het bestaan van het meteoro
logisch instituut was het eergisteren te
New York de warmste dag.
Uit vele plaatsen worden dooden- en
ziektegevallen gemeld, welke het gevolg
van do ondragelijke hitte zijn.
Uitwisseling van schoolkinderen tnssehen
Frankrijk en Dnitschland.
Een groep van honderd en tachtig
Duitsche scholieren (120 jongens en 60
meisjes) is in gezelschap van 120 Fran-
sche schooljongens en schoolmeisjes met
een extra-trein te Berlijn aangekomen.
Op het station werden ze verwelkomd
door hun familieleden, aan wie de
Fransche vrienden werden voorgesteld.
De Duitsche deelnemers, van 11 tot
19 jaar oud, hebben een maand deels
in Parijs, deels in Oost en Zuid-Frank
rijk doorgebracht. Het hoogtepunt der
reis vormde een ontvangst, Maandagmid
dag, m de prachtige zalen van het Fran
sche ministerie van buitenlandsche za-
Ken, waarbij Briand persoonlijk aanwe
zig was.
De stad Berlijn zal binnenkort de Fran
sche gasten officieel ontvangen.
Werkloosheid in Hongarije.
In verscheidene Hongaarsche provin
ciesteden zijn gisteren betoogingen van
werkloozen gehouden. Te Raab hadden
3000 werkloozen besloten barrevoets naar
Boedapest te marcheeren. De politie heeft
hun dat verhinderd.
Bij den waarnemenden eerste minister
heeft zich gisteren een delegatie van
werkloozen vervoegd om hem hulp van
regeeringszijde te vragen.
Korte Berichten.
Tijdens militaire oefeningen in de
nabijheid van de Piazza Armerina sloes
een motortractor, waardoor een kanon
getrokken werd, over den kop. De ar
tilleristen, die er op zaten, kwamen on
der het gevaarte terecht. Vier hunner
werden gedood en twee ernstig gewond.
Na de vreeselijke aardbeving in het
Zuiden hebben nog tal van rampen Ita
lië getroffen. De laatste dagen is het Noor
den door wolkbreuken geteisterd. In de
streek van Triest is de geheele oogst ver
nield. De rivieren zijn buiten de oevers
getreden en groote uitgestrektheden staan
blank.
Tengevolge van de aardbeving heeft
zich bij het dorpje Trevico in Italië in
de sarde een gat gevormd van ongeveer
2 M. doorsnede, waaruit voortdurend
stoom en heete gassen opstijgen.
Volgens eenige dagbladen zou
dezer dagen een onderhoud plaats heb
ben tusschen Koning George van Enge
land en ex-Koning George II van Grie
kenland en den Griekschen premier Ve-
nizelos, in verband met belangrijke ge
beurtenissen, die in den komenden herfst
in Griekenland worden verwacht. Men
spreekt n.l. van een terugkeer van Geor
ge 11 op den Griekschen troon.
De London and North Eastern Rail
way heeft uit bezuiniging 450 beambten
moeten ontslaan. De London, Midland
and Scottish Railway 400.
De autoriteiten van alle groote Brit-
sche havens hebben uit New-York de aan
wijzing gekregen, dat honderden Engel-
sche onderdanen, die door de huidige
malaise «onder werk rijn gekomen, po
gingen in het werk stellen om op clan
destiene wijze den Oceaan weer over te
steken.
DUÏTSCH INVOERRECHT OP ERWTEN.
Uit Berlijn wordt aan de „Telegr." ge
meld:
De Rijksdag had op 5 April j.l. de
Rijksregeering gemachtigd, verschillende
invoerrechten te verhoogen, w.o. -dat op
erwten. Naar thans gemeld wordt, is mi
nister Schiele voornemens, van deze
machtiging gebruik te maken door het
invoerrecht op erwten van 4 op 20 mark
te brengen, dus een veïhooging met 400
procent.
Rechtzinnig of Vrijzinnig.
Is uw toorn billijk ontstoken, zoo vraagt
de „Waarheidsvriend" aan Ds v. d. Poel
uit den Helder, die hevig verontwaardigd
is, dat aan de Amsterdamsche Universiteit
misschien een orthodox hoogleeraar be
noemd zou kunnen worden.
Op het tweetal door Curatoren voorge
dragen staan twee moderne dominé's. In
de vergadering van den Gemeenteraad
wordt gevraagd: „Waarom staat Dr de
Hartog van Amsterdam niet op de voor
dracht?" Naar aanleiding van die vraag
zal een onderzoek worden ingesteld, en
intusschen is de benoeming uitgesteld.
Ds v. d. Poel, van Den Helder, valt nu
in „Kerk en Volk" uit t<yjen die vragen
de Gemeenteraadsleden. En als Dr de
Hartog eventueel benoemd mocht worden
zal Ds v. d. Poel niet nalaten daar schan
de van te spreken. Hij zal die benoeming
dan brandmerken als een „partijdige" enz.
WantDg de Hartog is ortho
dox.
Ook in Middelburg moet de Gemeente
raad een benoeming doen en wel voor
leeraar in Hebreeuwsch aan het Gymna
sium. Twee sollicitanten zijn er: D>r Ob-
bink, Ned. Herv. pred. te Middelburg,
en Ds Kastein, Voorganger der Vrijz.
Hervormden aldaar. Die eerste in een
Hebraïcus, de tweede niet. Maar de eer
ste is rechtzinnig en de tweede vrijzinnig.
Door allerlei konkelarijën wordt 'ten
slotte de eerste gepasseerd en de tweede
benoemd 1 Rechts tegen Links 1
Wil Ds v. d. Poel daar óók eens over
schrijven?
Hij is nu toch bezig; 't gaat dan in één
moeite door.
Transportrijwielen op drie wielen.
Bij circulaire van den minister van
Justitie, van 30 Juli 1930, is door den
Hoogen Raad der Nederlanden vastgesteld
dat een transportrijwiel op drie wielen,
d.w.z. een bakfiets, wordt gelijkgesteld
met een gewoon rijwiel. Dat het dus ver
boden is, zich met een dergelijk voertuig
op den rijweg te begeven, daar, waar
zulks voor rijwielen verboden is.
Koningin en Petekind.
Gistermiddag bracht H. M. de Konin
gin, vergezeld van Priuses Juliana, een
bezoek aan haar 14-jaxig petekind Wil-
helmina Aartje Vedder, te Spakenburg.
Dit meisje werd onder zeer moeilijke om
standigheden juist op denzelfden dag ge
boren, toen de Koningin tijdens den
grooten watersnood in 1916, van de ge
heisterde streken ook deze gemeente, die
zwaar was getroffen, bezocht Hare Ma
jesteit heeft het meisje, dat naar 'haar
genoemd is, toen als petekind beschouwd.
Zooals begrijpelijk, trok dit onverwachte
hooge bezoek, in het eenvoudige vis-
schersdorp veel belangstelling, te meer,
daar de Koningin en de Prinses in het
midden van het dorp uit het rijtuig stap
ten en zich verder te voet naar de een
voudige woning van de moeder van het
meisje begaven, waar ze zich als heel
goede bekenden geruimen tijd ophielden.
Langs de Zuiderzee en den Eemdijk
reed het hooge gezelschap weer naar
Soestdijk terug.
Gedwongen Naturalisatie?
Het Tweede Kamerlid Th. M. Kete-
laar heeft de volgende vragen aan den
minister van Buitenlandsche Zaken ge
steld:
Is het den minister bekend, dat in de
laatste weken aan Nederlanders, die werk
zaam zijn aan de mijn „Alsbaden", toe-
behoorende aan het Hibernia-Concern ie
Heme, de eisch gesteld wordt, zich als
Duitscher te laten naturaliseeren, daar
zjj anders op korte» termijn - 1 Sep-
Binnenland.
Het onweer van gisteren.
Dertigjarig bestaan der Geref. Wereen.
voor Drankbestrijding.
Alg. vergadering van den Chr. Nat. Werk
mansbond.
Buitenland.
Werkloosheid in Hongarije.
De staking in Noord-Frankrijk.
Terugkeer .tot de monarchie in Grieken
land. i
De hitte in Amerika, t
tember 1930 zullen ontslagen worden?
Is de minister bereid, indien hem deze
zaak tot heden niet bekend is, ten spoe
digste een onderzoek daarnaar in te stel
len? Is de minister bereid krachtige po
gingen aan te wenden om alsnog te voor
komen, dat om broodsgebrek te ontgaan,
Nederlanders, die daartoe anders niet be
reid zouden zijn, gedwongen worden zich
als Duitscher te laten naturaliseeren?
Een sleepreis naar NefL-ïstMë.
Hedenmorgen zijn de vier op de ma
rinewerf te Willemsoord gebouwde mij
nenvegers voor de Ned. Indische marine
naar hun plaats van. bestemming vertrok
ken. De mijnenvegers worden door twee
sleepbooten van bureau Weismiller naar
Soerabaja gesleept.
Als het weer meewerkt, zal recht
streeks naar Port Said gevaren worden
om daar te bunkeren. Men hoopt einde
dezer maand of het begin van de vol
gende maand daar te zijn. Van Port Said
zal de reis naar Aken gemaakt worden,
waar weer kolen zullen worden geladen1.
Daarna wordt te Sabang noa eens ge
bunkerd, waarna het laatste gedeelte van
den grooten tocht naar Soerabaja zal wor
den ondernomen. Begin "'November hoopt
mlen op de plaats van bestemming te zijn.
Elke mijnenveger zal bemand zijn met
twee man. er wordt op de schepen niet
gestuurd, de roeren ziju vastgezet.
De rijwlelbolastingplaatjes.
Sinds 1 Augustus moeten de fietsen,
welke op den openbaren weg worden
bereden, zijn voorzien van, ©en nieuw
belastingplaatje.
Nu de nieuwe plaatjes er zijn, zegt
het Hdbl., treden ook de plaatjesdieven
weer op. Een bestolene beklaagde zich
bij ons.
In België, zieide hij, krijgt iruen, met
het plaatje, een quitantie. Wie dus be
stolen is, kan met de quitantie aantoo-
jnen, dat hij de belasting heeft betaald.
Bovendien is een plaatje zonder qui
tantie niet geldig. De controleurs nemen
steekproeven. Heeft iemand wel een
plaatje, maar geen quitantie, dan neemt
men aan. dat de fietser het plaatje op
onrechtmatige wijze (diefstal of vondst)
heeft verkregen.
Öp die wijze gaat men diefstal tegen
en vrijwaart, zoo er toch nog dievemi
zijin, de bestolenen.
De wensch. om hier op dergelijke wijze
de rijwielbelasting uit te voeren, is reeds
herhaaldelijk geuit, maar de regeering
heeft te kennen gegeven ex niet aan ta
willen.
De bestolene beklaagde zich er temeer
over, dat zijn plaatje was gekaapt, of
schoon het met een „officieele" klem
was bevestigd. „Officieele" klemmen be
staan echter niet. De klager bedoelde
de kleommen, welke bij het postkantoor
worden verkocht en die ook in den rij
wielhandel te koop zijn voor een1 luttel
bedrag.
Die klemmen zijn inderdaad solide,
maar voor een geraffineerden dief, dia
Ken paar minuten vrij spel heeft en over
werktuigen beschikt, is eigenlijk niets vei
lig. Wie heelemaal zeker wil zijn, beves
tig© het plaatje zoodanig, dat hij' het in
de zak kan steken, als hij niet bij het
rijwiel i3. M^ar dan loopt hij gewaar 'het
te vergeten, het tijdens het rijden, zicht
baar te dragen of het ta verliezen.
En dat is ook niet prettig.
