No. 258
Dinsdag 5 Augustus 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Do's Bank N.V. Goes
Eerste Hulp
PUROL
Belgisch Geld
nd.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
Uit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeelige koersen
bij
Kerknieuws.
:t«n nu nog
e pa» in den
etting heeft
den herfst
voetgezwel"
cdoorns noe-
larken hier-
hade onder»
ze het erg
nen loopen,
n bijeenzoe»
mtstaan ze?
oor verwon
en en daar-
ten die van
rden bodem
arrelen tus-
jke, kunnen
ïzen en dan
ariën bi] de
veroorzaken,
nlijk en er
t in tot een
wat we bi]
zouden noe-
pen meestal
kaasachtig,
gemakkelijk
it de zwei-
at men het
r, want als
nen enorme
ting. Na de
den worden
t gezet wor-
HENNEPE.
ffende kun-
an gezonden
desingel 96a
mtwoord in-
1930.
12, Jaaoba
bar Minnaar
ïl, Marinusi
bus Nylssem
an Waarde,
el is Brandt;
B'aar, vrouw
c Antiionie
2, Johan
na Polderdijk
Catharina,
nige en Lena
■nolla, d. v.
ba Taninatje
anoiscus, z.
ina Schreurs
nes en Maria
ud 5 jaren,
Jan, oud 3
tus Bal en
oud 37 jr
melis, z. v.
d. Coomans;
Jonge en J.
.e Jonge en
Ir, 82 jaar,
17, G. Geë
Kuiper; 26,
van Wezel
jaar te St. i
o 22 jr; 10,
»n A. Sdhlot
b
19, Kornelis,
Ldriana Min-
v. Daniël
aed; 27, Si-
en Cornelia
is, z.v. Jan
uterman, 22
A. Kluijf-
18 j, jd.K.
Boone, 26
an, geb. van
j. jd.; J. J.
Andriessen.
ag 5 Augus-
X) Orgelcon-
10.00 Vrijz.
racbt. 10.30
30 A.V.R.O.
oor de staf-
iterie. 3.00—-
Orgelconcert,
menkwartet.
st. 9.00 Too-
ur 1071 M.)
Gramofoon-
door Trio.
10,30 en
8,01—11.00
1.20 Concert,
L2.50 Orgel-
•2.50 Gra-
oncert. 6.00
orkest, bari-
25—2.50 Or-
concert. 8.20
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Fostrekenlng No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers10.05
Prijs der Adverteniilnt
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
De kinderbeperking neemt in alle „be
schaafde" landen hand over hand toe.
Het gaat niet in alle landen even hard,
maar het gaat wel overal in dezelfde
richting.
Naarmate de stoffelijke welvaart toe
neemt en de ontwikkeling en beschaving
grooter worden, neemt het aantal ge
boorten af.
De grootere gezinnen behooren met
name in de groote steden voor een belang
rijk deel tot den kring der laagst gesi
tueerden.
Zoo is het in ons land. Zoo is het veel
sterker nog, in Frankrijk. Zoo is het ook
in Amerika.
Dit verschijnsel is van groote betee-
kenis.
Er is meer dan eens gesproken van het
„gele gevaar" en wie zal zeggen wat het
„beschaafde Europa" boven het hoofd
hangt als het verre Oosten eens werke
lijk tot ontwaking komt?
Toch schuilt het gevaar niet in de
eerste plaats in de verte, maar dichtbij,
in de verbastering en degeneratie van de
z.g. Christenvolken.
Onlangs werd in het „Schoolblad", het
orgaan van het Nederl. Onderwijzersge
nootschap dit gezegd:
„Terwijl (in Amerika) de intellectueele
lagen der bevolking nagenoeg kinderloos
zijn, of, na één geslacht van emigran
ten worden, neemt het aantal negers en
soortgelijke lagere rassen, die slechts bij
hooge uitzondering voor intellectueele
vorming geschikt blijven, ontzettend toe.
De bekende legertests van 1917, gehouden
over 1.700.000 van de flinkste, meestal
jonge mannen uit alle staten en van el-
ken stand en beroep, waren verbijsterend
droevig en sindsdien is de qualitatieve
daling nog sneller voortgegaan."
Zoo wordt het gevaar waarvoor men
vreest vanzelf naderbij gebracht.
Men heeft deze eeuw genoemd, de eeuw
van het kind. En het is waar, dat er
voor de kinderen, die er nog zijn, over het
algemeen veel gedaan wordt.
Maar overigens kan gezegd, dat we le
ven in de eeuw van vrees voor het kind,
de eeuw waarin de kinderen niet wor
den gezien als een erfdeel des Heeren,
maar als een last.
En het ergste hierbij is, dat de groote
steden hierin weliswaar voorgaan, maar
dat het platteland, zij het dan in lang
zamer tempo, volgt.
En dat niet alleen in kringen waar
men met Gods Woord gebroken heeft,
maar eveneens, al is het dan niet in
dezelfde mate, in Christelijke kringen!
Een Communistische Inval.
De inval van Communistische propa
gandisten in de werkplaatsen van de Ar
tillerie-inrichting aan de Hembrug te
Zaandam, verdient, naar 'tons voorkomt,
meer aandacht dan daaraan tot nu toe
werd geschonken.
Om te beginnen vraagt men zich af,
hoe het toch mogelijk was, dat deze op
roerkraaiers in deze werkplaatsen kon
den binnendringen.
Is de controle, bij den ingang zoo slap,
dat allerlei ongure en gevaarlijke gasten
zonder moeite mee naar binnen kunnen
gaan? Het schijnt van wel. Maar dan
wordt het zeker hoog tijd, dat afdoende
maatregelen worden genomen om hierin
verandering te brengen.
Vervolgens trekt de aandacht het feit,
dat deze bestrijders van de maatschap
pelijke orde gelegenheid konden krijgen
om de arbeiders in het schaftlokaal toe
te spreken en onder hen propaganda-lec-
tuur te verspreiden. Wat is daar toch
voor een toezicht, dat dergelijke dingen
mogelijk zijn!
En eindelijk is daar nog de verrassende
mededeeling, dat de indringers er in slaag
den zich ongehinderd uit de voeten te
maken.
Dat is toch wel het toppunt!
Van al de aanwezige personen was er
dus niemand, die genoeg verantwoorde
lijkheidsgevoel bezat om deze raddraai
ers te grijpen.
En de bewaking schijnt van dien aard
te zijn, dat men daar niet alleen onge
hinderd kan binnendringen, maar dat
men zich ook zonder eenig bezwaar uit
de voeten kan maken.
En dat in een omgeving, waar met wei
nig moeite onnoemelijk veel kwaad kan
worden gesticht.
Eenige opheldering is naar 'tons voor
komt, niet alleen niet ongewenscht, maar
zelfs beslist noodzakelijk.
Italië en Rusland.
Mosconi en Bottaï als vertegenwoordi
gers van de Italiaansche regeering, heb
ben te Rome met Ljoubimoff, plaatsver
vangend volkscommissaris, vertegenwoor
diger van sovjet-Rusland, een overeen
komst gesloten, die de bevordering van
den aankoop van producten van de Ita
liaansche nijverheid beoogt. Na de on-
derteekening heeft Mussolini Ljoubimoff
ontvangen, met wien hij zich geruimen
tijd vriendschappelijk onderhield.
Storm en noodweer.
Gisteren heerschte in een deel van
Breisgau (Duitschland) een zwaar nood
weer, dat overal groote schade aanrichtte.
Een wervelstorm vernielde veel te veld
staand gewas, terwijl ook veel boomen
het slachtoffer werden.
Bij opruimingswerkzaamheden te Lör-
rach kwam een 23-jarige boerenknecht
in aanraking met een losgerukten draad
van de hooigspanningsleiding en werd op
slag gedood.
Bijna overal is al het fruit van de boo
men gewaaid.
De kinderverlamming ln den Elzas.
De kinderverlamming in den Elzas heeft
zich in de afgéloopen dagen wederom uit
gebreid.
Te Metz en omgeving werden vier nieu
we gevallen gemeld, terwijl uit andere
gemeenten in Lotharingen bericht komt
van vijf nieuwe gevallen.
Echter, blijkt de ziekte zich thans ook
te hebben uitgestrekt tot het departe
ment van de Marne, van waar twee geval
len gemeld worden.
Sovjet-Rusland heeft geld noodlg.
Volgens een bericht uit Moskou aan
de bladen heeft de Russische volkscom
missaris voor financien een verordening
uitgevaardigd, waarin aangekondigd wordt
dat de regeering, in verband met den
ernstigen, financieelen en economischen
toestand op een stipte en zelfs vervroeg
de betaling van de landbouwbelasting aan
moet dringen.
Alle ondergeschikte organen en de
plaatsvervangende overheid hebhen den
plicht, de krachtigste maatregelen te ne
men, teneinde het binnenkomen van de
belastingen te bespoedigen.
Men peemt aan, dat de bedoeling van
deze verordening is, druk op de boeren
uit te oefenen, teneinde hen tot spoedige
aflevering van graan te dwingen.
Een nieuwe aardbeving.
Uit Potenza wordt .gemeld, dat er gis
teren te 12.10 uur te Melfi in Italië een
nieuwe aardbeving is waargenomen, die
zich golfsgewijze voortplantte van Rio-
nero.
Onder de bevolking, die uiteraard nog
onder den indruk is van de laatste groo
te aardbeving, veroorzaakte deze nieuwe
gebeurtenis natuurlijk groote consterna
tie, die echter tegen den avond bedaarde.
Te Rionero werd het stadhuis beschadigd.
Korte Berichten.
Te Essen heeft een ontploffing plaat?
gehad in de bensol-afdeeling van een
fabriek der mijn Koningin Elisabeth. Een
opzichter werd gedood, terwijl een assis
tent, die zich naar de plaats van het onge
luk spoedde, door de opwinding een hart
verlamming kreeg, ten gevolge waarvan
hij overleed. Voorts werden nog drie ar
beiders licht gewond.
De regeering te Washington blijft
den toestand in China met opmerkzaam
heid volgen. Besloten werd, een Ameri-
kaansch oorlogsschip naar de Chineesche
wateren te zenden, welk schip zich in de
haven van Shanghai gevechtklaar moet
houden.
Volgens de Londensche bladen zijn
in den afgeloopen week-end 16 personen
door verkeersongevallen om het leven ge
komen.
Volgens de Parijsche bladen heerscht
in het Westen van de Sahara een buiten
gewone hitte, evenals in de aangrenzen
de deelen van Marokko. Een groot aan
tal mensehen is reeds het slachto.fer van
«ie warmte geworden.
Volgens schatting van de voornaam
ste arbeidsbeurzen "die op de officieele
opgaaf van deze week vooruitloopt, is
nu in Engeland het voorziene totaal van
2 millioen werkloozen bereikt. Veertien
dagen geleden was het er nog 30.000
van af. De laatste hoop om er beneden
te blijven is verijdeld, toen bekend werd
dat voor den oogst het het platteland
veel minder extra werkkrachten noodig
zullen zijn dan verleden jaar.
De Zuidkust van Engeland is de
laatste 24 uur door zware stormen ge
teisterd, die de scheepvaart ernstig be
lemmerd hebben. Vele schepen zijn be
schadigd; de reddingsbooten zijn herhaal
delijk uitgevaren, doch er zijn geen men-
schenlevens te betreuren.
Uit San Paulo wordt gemeld, dat
23 kinderen brandwonden hebben opge-
loopen, van wie 10 zeer ernstig, bij een
bioscoopbrand. Een kind had, met luci
fers spelend, een stapel films in brand
gestoken.
Da Minister van Financiën.
De Minister van Financiën, Jhr Mr de
^Jeer, is, na een kort verblijf in Gelder
land, naar bet buitenland vertrokken.
Tegen de Dultsche tariefverhooglngen.
D© kistenleverancier van de Goöp. Roer
mondsche Eiermijn heeft de levering van
een nieuwe stookinrichting voor zijn fa
briek aan de Duitsche industrie onthou
den, uit solidariteit met den Nederland-
schen landbouw in zijn strijd- tegen de
Duitsche tariefsverhoogingen.
„Rij wielmerken".
De hoefijzercorrespondent van het Hbl.
schrijft:
Het is, wij weten het, een vrij hopelooze
strijd dien wij, in een volk met weinig
nationaal gevoel, tegen den wassenden
stroom van germanismen voeren. Maar
zoo nu en dan krijgen we weer eens een
aansporing van lezers en dat doet ons dan
weer naar de wapens pen en inkt-
grijpen.
Zoo vestigt nu een Arnhemsche lezer
onze aandacht op een nieuwtje bij de
post. Hij had gezien, dat er in het post
kantoor een aankondiging van „rijwielmer-
ken" was opgehangen en schrijft ons zijn
ervaringen daarmede in de volgende woor
den:
„Ik dacht over een nieuwe fiets, en
vroeg dus den ambtenaar aan het loket
of ik, wanneer ik bijvoorbeeld een Fon-
gers zou koopen, daarop een Staatsga
rantie kon krijgen. Hij begreep me eerst
niet, maar, na een kleinen uitleg mij
nerzijds, verklaarde hij, min of meer ver
ontwaardigd, dat hij geen „merken" van
rijwielen verkocht doch slechts belasting
plaatjes. In mijn oprechte teleurstelling
heb ik toen maar eenige „briefmerken
van 2 cents gevraagddie ik pas kreeg
toen ik dit woord vertaald had door hem
om „postzegels" te verzoeken."
Goed zool Nadat de fiscus ons geleerd
heeft om de „rugzijde" (en niet de om
mezijde) van een biljet te bekijken, toont
de Post ons nu dat onze belastingplaatjes
eigenlijk „merken" moeten beeten. Het
geen dan, naar de alleszins juiste ge
volgtrekking van onzen lezer, ook op
brief-„merken" moet worden toegepast.
Leve de groote buurman!
Daarom laten we ons niet dadelijk door
hem inlijven? Eenmaal komt het er toch
van. En dan zijn onze boter en kaas da
delijk vrij van invoerrecht!
Het vervoer van basalt naar de
Zuiderzeewerken.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Kersten betreffende deze zaak heeft de
minister van waterstaat geantwoord:
De eerste vraag kan bevestigend wor
den beantwoord.
Ter beantwoording van de tweede vraag
moge de ondergeteekende het volgende
mededeelen.
In 1928 werden vervoerd ongeveer
169.000 S.T. basalt, waarvan 77.00.) S.T.
door particuliere Nederlandsche schippers
20.000 S.T. door Nederlandsche reederij-
schepen, 35.000 S.T. door Belgische en
37.000 S.T. door Duitsche schepen, dus
ongeveer 42.5 pet door schepen van
vreemde nationaliteit.
In 1929 werden vervoerd ongeveer
196.000 S.T. en wel 75.000 S.R door
particuliere Nederlandsche schippers,
25.000 S.T. door Nederlandsche reederij-
schepen, 51.000 S.T. door Belgische en
45.000 S.T. door Duitsche schepen, aus
ongeveer 49 pet door vreemde schepen.
Hierbij zij nog aangeteekend, dat toen
in de tweede helft van 1929 de vrachten
zeer hoog waren, de Nederlandsche par
ticuliere schippers, die, naar de onderge
teekende meent te weten, toch al niet
gaarne naar de Zuiderzee varen, in het
geheel niet hiervoor te krijgen waren, en
de reederij, welke het transport verzorg
de, verplicht was buitenlandsche sche
pen te charteren.
Ad. vraag 3. Ten einde een rechtmati-
gen aanvoer van basalt voor de voltooi
ing van den afsluitdijk -te verzekeren, is
het wenschelijk voorgekomen, het ver
voer op te dragen aan een Nederlandsche
reederij, aan welke daarbij, in verband
met de prijsbepaling, de noodige vrijheid
dient te worden gelaten bij het aannemen
van andere schepen dan waarover zij
zelf beschikt.
Het vervoer kon derhalve niet uitslui
tend aan Nederlandsche schippers wor
den opgedragen, doch aan deze wordt
voorkeur verleend door de in het con
tract opgenomen bepaling, dat van de
tot en met 1932 voor den afsluitdijk nog
benoodigde basalt ten hoogste een vierde
gedeelte door schepen'van vreemde natio
naliteit zal mogen worden vervoerd, ter
wijl het vervoer van ten minste een der
de gedeelte aan Nederlandsche particulie
re schippers zal moeten worden opge
dragen.
Het vervoer van de overige hoeveel
heid basalt zal dus óf door deze laatsten,
óf door de Nederlandsche reederijschepen
moeten geschieden.
Hansweert. Het schip „Raptim" schip
per van Diem, geladen met ledige bussen
van Brussel naar Rotterdam, heeft giste
ren, tengevolge van den storm, een groot
gedeelte van de deklading verspeeld. Het
schip passeerde dezen morgen het kanaal.
Krabbendijke. Loop der bevolking.
Vertrokken: Eliza Kurvink naar Poort
vliet. M. M. Haverboek naar Dordrecht.
J. van Langenvelde en gezin, naar Krui-
ningen. H. C. van Langenvelde naar Goes.
Ingekomen: Wilhelmina van Houte van
Bergen op Zoom. Maatje Nieuwenhuize
van Kruiningen. Cornells Dek en gezin
van Kruiningen. K. J-. W. Walraven van
Rilland Bath.
ARBEIDERS ALS ONDERNEMERS.
Over dit onderwerp schrijft „De Neder-
lander":
De vakvereenigingen zijn in de laatste
25 jaar tot een groote ontwikkeling ge
komen.
Hoezeer dat ook in Duitschland het ge
val is, bewijzen de gegevens, welke Dr
Otto de la Chevallerie in een brochure
„Die Gewerkschaften als Unternehmer"
verstrekt. Hij laat zien, hoe de vakveree
nigingen in menig opzicht de economische
methoden van den ondernemer hebben
overgenomen. Dat geldt zoowel voor de
socialistische als voor de Christelijke or
ganisaties.
Zoo is men met succes op het terrein
der verzekering werkzaam. De vereeni-
ging Volksfürsorge, van de socialistische
vakbeweging, had in 1928 1.471.000 po
lissen loopende tot een gezamenlijk ver
zekerd bedrag van bijna 600 millioen
mark.
De christelijke vakbeweging ontwikkel
de zich o.a. sterk op het terrein der
brandverzekering. De betreffende veree-
niging werkte in 1924 met een kapitaal
van 3 millioen mark; in dat jaar werd
een winst van ruim 1 millioen mark
gemaakt
Door de vakbonden wordt in Duitsch
land ook veel gedaan ter bevordering der
coöp. beweging. De vereen, waarachter
de christelijke vakorganisatie staat, telt
bijna 800.000 leden. De omzet van deze
coöperatie bedraagt bjjna 200 millioen
mark. Zij heeft een eigen vleeschwaren-
fabriek, koffiebranderij, zeepfabriek, ta-
bakfabriek en drukkerij.
Veel grooter nog is de door de socia
listische vakbonden gesteunde coöperatie,
Binnenland.
De cycloon op Voorne-Putten.
Kingsford Smith te Middelburg geope
reerd.
Buitenland.
Storm in verschillende landen.
Een nieuwe aardbeving in Italië.
Twee millioen werkloozen in Engeland.
met haar ongeveer 3 millioen leden. Hier
bereikte de omzet een bedrag van een
milliard Mark. Dienovereenkomstig heeft
men een nog veel grooter aantal fabrie
ken, die de eigen producten in eigen win
kels verkoopen. Onder deze eigen winkels
zijn 311 bakkerijen, 100 slagerijen enz.
Ook de arbeidersbanken, waarover wij
vroeger reeds een en ander mededeel
den worden door de vakvereenigingen be
vorderd. De bedoeling van deze instel
lingen is, al ae transacties, die van ar-
beiderszjjde uitgaan, te financieren. De
bank der christelijke vakorganisaties is de
oudste. Zij werd in 1920 opgericht en be
reikte in 1928 een omzet van 537 mil
lioen Mark.
De bank der socialistische bonden werd
later opgericht maar kwam tot een groo-
teren omvang. Haar omzet bedroeg in
19-28 ruim 2 Milliard mark; aan dividend
werd in de jaren 19241928 telkens 10
pet uitgekeerd.
Resultaat werd ook bereikt met het
stichten van woningbouwondernemingen.
Door de socialistische vakbonden werd 'n
vereeniging opgericht, die in vijf jaren
tijds 15000 woningen plaatste. Ook het
verschaffen van bouwkapitaal en hypo
theken en het leveren van materialen
heeft men gecentraliseerd. Uiteraard zijn
bij dit uitgebreide bouwbedrijf een groot
aantal arbeiders en beambten werkzaam.
jMen schat hun aantal tusschen de 20 en
30.000.
Zoo zou nog op andere bedrijven kun
nen worden gewezen. De socialistische ar-
beidersbank werd in 1926 eigenaar van
de Lindcarrijwielenfabriek. Voor arbeiders
gelden bij het koopen van een rijwiel bij
zondere voordeelen. In het eerste halfjaar
nadat de fabriek was overgegaan, werden
pngeveer tien duizend rijwielen aan geor
ganiseerde arbeiders verkocht. De onder
neming kan thans 600 rijwielen per dag
afleveren.
Deze gegevens wgzen op een zeer toe
te juichen verandering, welke in het ar
beidersleven doorwerkt. Die tijd, dat een
arbeider slechts een proletariër was, ge
raakt gelukkig meer en meer uit het ge
zicht.
Om in het gezin aan groot en klein, dade
lijk hulp te kunnen verleenen bij Brand
wonden en Snijwonden en alle andere
Huidverwond'ingen, is het zoo veilig thuis
altijd bij1 de hand te hebben een doos
of tube
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Tjerkgaast, J. J. van Ooster
zee te Dorkwerd.
Aangenomen naar Maarssen, A. v. d. Kooy
te Kampen.
Bedankt voor Meppel J. Th. Meyer te
Gendt. Voor Ierseke, G. J. Streeder te Hei-
nenoord. Voor Wïtmarsum, J. Fischer te Juk-
werd.
Geref. Kerken.
Tweetal te Achlum, T. de Boer, cand.
te Den Haag en M. Norg, cand. te Zwolle.
Bedankt voor Kollum, .D. Zwart te Oude-
mirdum.
i
/i