No. 255
Vrijdag 1 Augustus 1930
44e Jaargang
Peren
PIANO
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Qoes
m.
m
Belgisch Geld
in.
Ming
ULDEN
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
jeniging
N. A.
cers- en
/entaris,
GOES.
knecht,
vertentiëii
door
RSGHUURE,
-
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Uit nummer bestaat uit 2 bladen.
OVERAL GEZOCHT
EN TOCH
GEKOCHT!
tegen voordeelige koersen
bij
October te
md.
mg.
Sabang.
uitr., 30
'asajes.
Hamburg.
Rotterdam.
IRICHT.
van: 1 Aug.
Westelijke
eltelijk be
regen, iets
uur:
755.
!G.
ervolgens
rdags en
ur.
NDIJK, Dir.
singen, zal op
itus 1930,
erzoeke van
ant
n
i en esschen
Vellingen,
nieuwe Wa-
ij Vurenhout,
nlatten, Krui-
rts Zaagma-
ank, Electro-
Westontakel,
iers, Steiger-
'ommekracht,
rdere gereed-
»n, Dakpan-
:eld, Ankers,
en, enz. enz.
aardenmarkt.
nieuwe
andspelpiano
n.
>eeld.
ischt geschie-
lopsysteem.
op verzoek
plaatsing
behoevenden
r 44 jaar.
I. SMALLE-
dijk.
JNHOUDT,
capelle.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHXJIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
tye Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentlin:
1regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Hooger onderwijs.
Blijkens het Verslag van den staat van
het Hooger Onderwijs over 19281927,
slaagden aan de Openbare Universiteiten
te Leiden, Utrecht, Groningen en Am
sterdam (gemeentelijk) in totaal 9 theolo
gische studenten voor het doctoraal exa
men.
Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
en de R..K. Universiteit te Utrecht werd
in hetzelfde tijdvak doctoraal gedaan door
resp. 10 en 5 studenten.
Hebben deze cijfers voor hen die aan
de bijzondere Universiteiten het be
staansrecht ontzeggen en die van offi-
cieele erkenning niet willen weten niets
te zeggen?
Dei opleiding van de studenten aan de
openbare universiteiten wordt in hoofdzaak
en met milde hand uit de publieke kas
sen betaald.
De bijzondere Universiteiten worden
met een aalmoes, en welk een aalmoes!
(de V.U. te Amsterdam ontvangt pl.m.
f 10 per student en per jaar) afgescheept!
Is dat in orde?
Wij vragen geen financieele gelijkstel
ling. Maar wel of hier tegen een belang,
rijk deel der bevolking geen schromelijk
onrecht wordt bedreven.
De economische crisis in België.
In de eerste vijf maanden van 1930
daalde de Belgische invoer van 14 mil
liard 400 millioen in 1929 tot 14 milliard
280 millioen frs., en de uitvoer van 12
milliard 460 millioen tot 11 milliard 630
millioen frs. De invoer overtreft dus den
uitvoer met 2 milliard 650 milioen.
Reeds uit deze cijfers bijkt de omvang
van de economische crisis, die thans in
België heerscht, duidelijker nog treedt
die naar voren uit den toestand in de
textielnij verheid.
In de weverijen wordt nog slechts drie
dagen per week gewerkt. In het Kortrijk-
sche liggen 33 proc. van de getouwen
stil. Te Ronse stijgt de werkloosheid
sinds het begin van het jaar van 27 tot
39 proc. Te Zele, Lokeren, Temsche en
Aalst is 25 proc. der arbeiders werkloos
in de weverijen. 18 tot 20 proc. in het
jutebedrijf. In het Turnhoutsche liggen
24 proc. van de getouwen stil. In het de-
kenbedrijf te Dendermonde-Aalst stelt
men een werkloosheid van 45 proc. vast.
Presidentsverkiezing in Frankrijk.
in politieke kringen in Frankrijk wordt
reeds druk gesproken over de presi
dentsverkiezing, die het volgend jaar moet
plaats vinden. Léon Blum deelt thans in
de „Populaire" mede, dat tot dusver twee
groepen tegenover elkaar staan. De oene
groep propageert de oandidatuur van Bri-
and, do andere, geïnspireerd door Tardieu
die van senator Lebrun, voorzitter van
de legercommissie in den Senaat.
Vier nieuwe oorlogsmonumenten.
Zondag a.s. zullen er in Frankrijk we
derom vier oorlogsgedenkteekenen wor
den onthuld ter nagedachtenis aan hen,
die tijdens den wereldoorlog in de ge
vechten bij Kamerijk, Loos, Pozières en
Vis-en-Artois het leven lieten en. wier
rustplaats onbekend is. Alle namen der
vermiste officieren en manschappen, in
totaal 52.352, zullen in de zuilen wor
den gegrift.
Het monument te Loos zal 23.712 offi
eieren en manschappen (ook Engelsehen)
herdenken, dat te Pozières 14.690, te
Vis-en-Artois 9903 en te Kamerijk 7047.
De overstroomingen in Britsch-Indië.
Volgens ooggetuigen hebben de over
stroomingen in de streek van Sjikarpoer
een veel grooteren omvang aangenomen
dan men aanvankelijk dacht.
Meer dan honderd dorpen zijn door het
water zoo goed als geheel weggespoeld
en groote oppervlakten bouwland zijd. ver
woest. Het aantal vluchtelingen zou 30.030
bedragen.
Op verschillende plaatsen worden nood
woningen voor de vluchtelingen opge-
geslagen. Groote gebieden zijn van de bui
tenwereld afgesloten.
Exploitatie van de „hongerwoestijn" nabij
Turkestan.
Uit Moskou wordt gemeld, dat men daar
bijna gereed is, met de voorbereiding van
een plan, om een van de meest onvrucht
bare en onproductieve gedeelten van Cen
traal Azië te gaan exploiteeren en voor
de industrie dienstbaar te maken.
Men heeft hier het oog op de z.g. „hon
gerwoestijn" nabij Turkestan. Het plan zal
het grootste van dien aard zijn, dat ooit is
uitgevoerd.
in de rivier Syrdarja zal een groote
stuwdam gebouwd worden, terwijl een
uitgebreid net van waterkanalen zal wor
den aangelegd. De stuwdam zal tevens
de energie leveren voor acht electrische
centrales, die hier zullen worden opge
richt. Tevens zullen eenige spoorlijnen
worden aangelegd en verschillende fabrie
ken worden gebouwd. Die kosten van uit
voering van het plan worden geraamd
op 11,5 millioen roebel.
De arrestatie van een smokkelaarsbende.
Woensdag vond in de vroege
morgenuren in de nabijheid va» de
Brooklynbrug te New-York een gevecht
plaats met een bende smokkelaars, waar
bof de stadsreiniging een nog niet opge
helderde rol heeft gespeeld. Zes douane
beambten verrasten een smokkelaarsbande
bestaande uit ongeveer 100 personen, die
uit een boot van de stadsreiniging alco
hol losten en overbrachten naar een 'der
havens van de stadsreiniging. De douaner
beambten openden het vuur, dat door de
smokkelaars beantwoord werd. De dou
aniers kregen assistentie, en hoewiei zij
een minderheid vormden, "bleven zij, na
een verbitterd handgemeen, overwinnaar.
Zij vonden 1000 kisten brandewijn en
2 reeds met kisten alcoholhoudende dran
ken opgeladen vijftons-vrachtauto's, waar
op zij beslag legden. Twee en twintig
smokkelaars werden gearresteerd, terwijl
d-e overigen kans zagen, te ontvluchten.
Een aantal smokkelaars schijnt in dienst
van de New-Yorksche stadsreiniging te
zijn. De beambten waren bebloed en had
den ettelijke lichte verwondingen opge-
loopen
De plaats van het gevecht trok gedu
rende den geheelen dag veel belangstel
ling en het incident heette weldra in dein,
volksmond „de slag aan de Brooklyn
brug".
Sovjet-spionnage in de Ver. Staten.
De Amerikaansche justitie zoe'kt thans
naar een man, Film genaamd, die aan het
hoofd moet staan van een in de Ver-
eenigde Staten opereerend sovjet-Russi
sche spionnage-centrale. De eene organi
satie, waarvan hij de leider is, zou een
louter politiek karakter dragen en hij baar
werk gedekt worden door de „Amtorg"
(d.i. de Russisch-Amerikaansche Han
dels-Compagnie), welke voor het over
maken van de noodige geldmiddelen uit
Moskou zorgt. De andere heeft naar be
weerd wordt, de taak vertrouwelijk mate
riaal over leger en vloot der Vereenigde
Staten te verschaffen.
•Onderwijl voert de Amtorg nog steeds
een verbitterden strijd voor de toelating
van de met embarge bezwaarde Russische
boutpulp. Op het oogenblik liggen er niet
minder dan vijf schepen met Russische
houtpulp 'op de tot dusverre geweigerde
vergunning tot lossen te wachten. Het
Amerikaansche ministerie van financiën
heeft zich in zooverre tegemoetkomend
betoond, dat het thans den termijn van
wachten heeft verkort, terwijl de Amtorg
gelegenheid krijgt aan te toonen, dat de
lading der schepen inderdaad niet door
gestraften is geproduceerd.
De burgeroorlog in China.
Men vreest thans, dat wellicht ook
Hankow in handen zal vallen van de
Ghineesche communisten, die een groote
activiteit ontplooien langs de spoorlijn
PekingHankow.
Drie regimenten der nationale regee
ring, die zich aan de communistische
strijdmacht hebben overgegeven, hebben
de spoorlijn, 40 mijl ten Noorden van
Hankow, doorgesneden en Siaokan bezet.
Uit Hankow wordt gemeld, dat aldaar
de staat van -beleg is afgekondigd. Te
"Woet-sjang zijn 6 communisten -gearres
teerd, die terechtgesteld zijn.
De Japanners hebben bij wijze van
voorzorg het gebied van hun concessie
met prikkeldraad afgezet.
De berichten omtrent de vreeselijke ver
woestingen, die door de zegevierende
roode troepen te Tsjangtsja zijn aange-
»Y!}K-;s
ZILVER-W J
t/niiuirtu'i/v «Jiuuur at
WELLNIÉR-ZILVER SHOW ROKIM AMSTÊROAH
richt, 'hebben in de Japansche hoofdstad
groote bezorgdheid teweeggebracht. De
regeering heeft uitzending van Japan
sche oorlogsschepen naar Hankow be
volen, welke stad eveneens groot gevaar
loopt, -daar de aldaar aanwezige troepen
der nationale regeering nauwelijks vol
doende zijn, om een serieus offensief der
communistische strijdkrachten te weer
staan.
De toestand te Tsjangtsja is buitenge
woon ernstig. De straten zijn letterlijk met
dooden bezaaid. Het Amerikaansche oor
logsschip „Guan" en de Italiaansche
kanonneerboot „Ermanno Carlotta" zijn
derwaarts vertrokken.
Bij een gevecht tussc'hen communisten
en -een Amerikaansche kanonneerboot, die
voor Tsjangstja ligt ter bestemming van
Amerikaansche staatsburgers, werden vijf
Amerikaansche matro-zen gewond.
De R. 100 boven Canada.
De R 100 heeft thans de vlucht over
den Oceaan volbracht. Te 1.30 uur gister
morgen, Greenwich tijd, - loog het lucht
schip over Belle Isle, ongeveer 300 mij
len van Montreal verwijderd. Later vloog
het luchtschip over het stoomschip Du
chess ^of York in de Golf van St. Lau
rens. Het luchtschip, dat gedurende het
grootste deel van de reis 60 knoopen
had geloopen, had toen een snelheid van
70 knoopen.
Later wordt gemeld: Het doek van een
deel der R. 100 is niet meer heelemaa1
in orde. Het luchtschip is daardoor ge
noodzaakt zijn snelheid te verminderen.
De kinderverlamming.
De regeering van de Palts heeft in
verband met de gevallen van kinderver
lamming alle noodzakelijke voorzorgs
maatregelen getroffen.
Behalve de aangifte van sterfgevallen
en ziektegevallen is thans ook het aange
ven van verdachte ziekteverschijnselen
verplichtend gesteld, daar deze ziekte, die
ieder jaar in de Zuid-Palts heerscht, nu
eenigszins heviger optreedt.
Afgezien van één sterfgeval, waarin het
twijfelachtig is, of verlamming de doods
oorzaak was, kwam tot dusver slechts een
doodelijk geval van deze ziekte voor.
Tot op heden zijn zeven gevallen ge
constateerd en drie gevallen van twijfel-
achtigen aard.
Een bericht uit Straatsburg meldt, dat
gisteren slechts vier nieuwe gevallen van
kinderverlamming aangegeven zijn.
De hoop bestaat dat de epidemie in het
departement van den Beneden-Elzas haar
hoogtepunt bereikt heeft.
De communistische agitatie.
Het Hongaarsche ministerie van binnen-
landsche zaken heeft order gegeven, dat
in geheel Hongarije maatregelen getroffen
worden, om communistische betoogingen
en onlusten tegen vandaag te voorkomen.
Zooals reeds gemeld, worden te Boeda
pest en in de andere groote steden da
gelijks communisten gearresteerd.
Te Boedapest alleen zijn tot nog toe
in de afgeloopen dagen 70 communis
ten opgeborgen. t
Uit de verhooren zou men te weten
zijn gekomen, dat uit Berlijn munitie en
ook eenig wapenmateriaal naar Boedapest
zijn gezonden.
De chef-redacteur van de communisti
sche „Humanité" te Parijs is in hechtenis
genomen. De arrestatie is blijkbaar be
doeld als voorzorgsmaatregel tegen van
daag. K
Ook in Indo-China wordt een omvang
rijke communistische propaganda gevoerd.
In alle grootere steden worden op groote
schaal biljetten verspreid, waarin de be
volking wordt aangespoord tot deelneming
aan de communistische betoogingen op 1
Aug. Verscheidene personen, die derge
lijke biljetten uitdeelden, zijta. in hechtenis
genomen.
De koloniale overheid heeft omvangrijke
maatregelen getroffen, om de orde op
1 Aug. te handhaven.
Korte Berichten.
Te Lahore in Britsch-Indië is een
bommenfabriek ontdekt. De politie heeft
een groote hoeveelheid ontplofbare stof
fen en ander materiaal jn beslag genomen
De Egyptische regeering is voor
nemens negen vliegtuigen aan te koopen,
wjelke de kern voor de te vormen Egyp
tische luchtvloot zullen vormen.
De Belgische gendarmerie heeft Don
derdag bij Erquelinnes tien communisten,
waarvan 7 Italianen, 2 Hongaren en een
Pool, gearresteerd, die door de Fransche
politie naar de grens waren gebracht
en zich op Belgisch grondgebied bevon
den. Zij zijn te Charleroi opgesloten.
De bladen publiceeren officieels sta
tistieken, waaruit een progressieve ach
teruitgang van het aantal geboorten in
de meeste steden van Italië blijkt.
De natte Juli-maand.
Sedert Augustus 1887, toen de waarne
mingen aan de Filiaal-inrichting zijh. be
gonnen, is Juli 1930 de natste Juli ge
weest met 169 mM. regen; in 1889, 1894
en 1910 viel achtereenvolgens 124, 113
en 119 mM. In den Hortus Botanicus,
waar de regenmeter beter is opgesteld,
werd in Juli 1930 opgevangen 183 m.M.,
tegen 138, 110, 114 en 112 m.M. in 1910
1915, 1919 en 1920. Volgens de regen-
waarnemingen in den Hortus, in 1909
aangevangen, neemt Juli '1930 de vierde
plaats in; Augustus 1912 geeft 200, Octo
ber .1917 197, September 1918 192, en
Juli 1930 183 m.M., terwijl dan Augustus
1924 met 181 m.M. volgt.
Op de andere stations viel ini deze
maand te Groningen, Helder, Bilt, Vlissin-
gen en Maastricht achtereenvolgens 122,
146, 208, 111 en 139 m.M. zo-odat het
centrum het natste was.
De boycot van Duitsche goederen.
De Algemeene Nederlandsche Zuivel-
bond (F. N. Z.) deelt het volgende mede:
In kringen van den boterhandel te Ber
lijn acht men den stand van zaken met
betrekking tot de Duitsche invoerrech
ten op zuivelproducten nog steeds zeer
onzeker. Men ziet daar in het uitstel
der onderhandelingen met de Finnen nog
geen afstel.
Intusschen wordt de actie tegen het
koopen van Duitsche goederen onver
zwakt voortgezet.
Ook in Zweden is een felle boycot
van Duitsche goederen begonnen.
Vacantie van arbeiders.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Drop heeft aan den minister van arbeid,
handel en nijverheid de volgende vra
gen gesteld:
I. Kan de minister mededeelen, hoever
het onderzoek omtrent een wettelijke re
geling van de vacantie van arbeiders,
ten minste met het behoud van het ge
wone loon, toegezegd bij memorie van
antwoord op hoofdstuk X der Rijkshegroo-
ting voor 1930, is gevorderd?
II. Indien dit onderzoek nog niet is
beëindigd, tegen welk tijdstip is dan de
afloop te verwachten; indien het onder
zoek wel is beëindigd, kan dan de in
diening van een wetsontwerp spoedig te
gemoet worden gezien?
Groote werkloosheid te Rotterdam.
Het aantal werkloozen in Rotterdam is
in den loop van dit j.aar sterk gestegen,
wat in de cijfers der bij' de gemeentelijke
Arbeidsbeurs als werkzoekenden 'inge
schrevenen wel duidelijk tot uiting komt.
Op 4 Januari 1930 waren n.l. als werk
zoekenden hij de Arbeidsbeurs ingeschre
ven 9038 mannen en 905 vrouwen, of
in totaal 9943. Dat was minder dan op
5 Januari 1929, toen het aantal ingeschre
venen 971S mannen en 1020 vrouwen, d.i.
te zamen 10.733 bedroeg.
Binnenland.
Het suikerwetje door de Eerste Kamer
aangenomen.
Smokkeldrama aan de Nederlandsch
Duitsche grens.
Communistische agitatie te Amsterdam.
Bulienland.
De economische crisis in België.
De burgeroorlog in China.
Communistische actie hier en daar.
Het Engelsche luchtschip te Montreal aan-
gekomen.
Toonden de cijfers van het begin van 't
jaar tot de zomermaanden in 1929 een
daling, in 1930 is sinds 1 Januari geen
daling, maar een stijging ingetreden,
zoodat het aantal bij de arbeidsbeurs in
geschreven werkzoekenden bedroeg op
mannen vrouwen totaal
27 Juli 1929 5292 1012 6304
26 Juli 1930 9286 1308 10594
Blijkens deze cqTers bedroeg het aantal
bij do Arbeidsbeurs ingeschreven werkloo
zen op 1.1. Zaterdag 4290 méér dan op
denzelfden dag van het vorig jaar, een
stijging dus van 63.05 pet.
Het betrekken van electri-
citeit, gas en water uit het bui
tenland. De Minister van Binnenland-
sche Zaken en Landbouw schreef aan
Gedep. Staten der provincie Zeeland het
volgende:
Ik heb de eer U mede te deelen,
dat het in margine vermelde onderwerp
een punt van bespreking heeft uitgemaakt
in den Raad van Ministers.
De Raad heeft zich hierbij op het stand
punt gesteld, dat, behoudens uitzonde
ring, indien de omstandigheden het be
paald wenschelijk maken, het aanbeveling
verdient, voorstellen tot het betrekken
van electriciteit, gas en water uit het
buitenland, af te wijzen.
In verband hiermede moge ik Uw Colle
ge verzoeken het vorenstaande ter ken
nis te brengen van de besturen der ge
meenten in Uwe provincie die, wegens
hunne geografische ligging;, daarvoor in
aanmerking komen.
Verder hebben de Ministers van Water
staat en van Arbeid, Handel en Nijverheid
mij gevraagd U te verzoeken, ook Uwer
zijds geen stappen te doen of medewer-
king te verleenen, direct of indirect, met
betrekking tot de levering van de voren-
omschreven voorzieningen aan of in Uwe
provincie, dan nadat Uw College zich
voor elk geval afzonderlijk zal hebben
vergewist dat bij de Regeering geen be
denking tegen die levering "bestaat.
Concessie geweigerd. Ge-
dep. Staten van Zeeland hebben besloten
af te wijzen het verzoek van J. Westdorp
te Heinkenszand om vergunning tot het in
werking brengen van een autobusdienst
van Nisse over Heinkenszand en Nieuw
en St. Joosland naar Middelburg en om
gekeerd (uitsluitend op Donderdagen).
Middelburg. Op verzoek van het ge
meentebestuur van Middelburg heeft da
regeering de arbeidsvoorwaarden op het
W itteveen, waar 40 Middelburgers wer
ken, ondanks het feit, dat ze gestaakt
hebben. Iets verbeterd. Het bleek n.ï..
dat de Middelburgers, na vier weken de
gewone trainingsperiode, riog niet vol
doende het werk verstonden. Zij allen1
Uu krijgen drie weken langer 5 cent per
uur trainingstoeslag, dus in totaal zeven
weken.
Door de politie is gisteren proces
verbaal opgemaakt tegen een autobestuur
der, die in staat van dronkenschap een
auto bestuurde en daardoor de veiligheid
in gevaar bracht. De verbaliseerde werd
ter ontnuchtering naar het bureau overge
bracht.
