Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Predikbeurten.
Onderwijs.
Gemengd Nieuws.
Land-
Ata
UW HUID GENEEST VLUGGER MET
F ÊJ i BB Ct WOND BALSEM
lx tv i %J %3 25 en ÖO OENT
zijn heil in het negatieve, in het noemen
van de fouten, -welke door den politieken
tegenstander werden begaan, in het wij
zen op de vele tekorten, welke de nieuwe
staatsvorm met zich medebrengt. Tegen
over de vele en netelige gaevallen van
coruptie en ambtelijke aantastbaarheid,
stelden de republikeinen dan weer soort
gelijke gevallen uit den keizerlijken tijd.
Opbouwend werkte deze interne strijd al
lerminst. Hij werkte verlanmmend in de
kringen der regeering. Zij werd belem
merd in haar bewegingen en menige ka
binetswisseling vond haar oorzaak in de
ze haatdragendheid.
Het is thans zoover gekomen, dat deze
interne verdeeldheid heeft geleid tot een
ernstig conflict tusschen rijksregeering en
parlement, tusschen het kabinet-Briining
en den rijksdag. Onder Dr Brüning heeft
deze regeering een doortastendheid bewe
zen, welke velen, voor ondenkbaar hebben
gehouden. De draagwijdte dezer doortas
tendheid is vooralsnog niet te overzien
en of Dr Brüning zijn voorstellen, welke
met meerderheid van stemmen door het
parlement werden verworpen, zal kunnen
doorzetten met artikel 48 van de grond
wet, zullen de eerstvolgende weken be
wijzen. Op het oogenblik kunnen we nog
pas constateeren, dat de Rijksdag hier
mede door Brüning terzijde werd gescho
ven, dat hij het parlementaire systeem
aan een ongekend scherpe critiek onder
wierp, dat hij met de noodige volmach
ten door Hindenburg voorzien den
strijd aanvaardt met de vele parlemen-
trriers, die zijn ontwerp tot dekking der
staatsbegrooting afkeuren, dat hij dus
overgaat tot een systeem, dat allerminst
gelegen is in het begrip republiek en re-
publikeinsch bewind: dictatuur!
De onderhandelingen met verschillende
fracties leiden tot generlei resultaat. Brü
ning kon het met de Duitsch-Nationalen
al evenmin eens worden als met de soci
aal-democraten. Iedere partij stelde haar
persoonlijke eischen en al deze vorderin
gen maakten het den rijkskanselier on
mogelijk om zijn tot dusver gevolgde tac
tiek voort te zetten. Hij laat zich door
niemand hiervan afhouden, noch door
Breitscheid, noch door Westarp of Hu-
genberg. In het Wallothuis heerscht elec-
trische hoogspanning. Onze tribunes zijn
propvol. Voor de opening door Loebe loo-
pen onze gesprekken over het conflict tus
schen Hindenburg en Braun, over het
hoogst merkwaardige feit, dat de rijks
president fzich door zijn brief aan Braun
tegen het beleid der sociaal-democraten
keert, dat Duitschland's hoogste staats
burger voor de eerste maal openlijk cri
tiek uitoefent aan een beleid, dat tiendui
zenden Duitschers reeds lang voor ver
derfelijk houden. Wij beschouwen dezen
brief als een bewijs, dat er een nieuwe
aera in het politieke leven voor de deur
staat. Wij voorspellen het thans reeds
feit geworden optreden van Brüning te
gen de volksvertegenwoordiging en over
leggen, wat hiervan de gevolgen kunnen
worden. Gaar het zoover, dat de rijksdag
door Hindenburg op voorstel van Brüning
wordt ontbonden, dan komen we eerder
voor de gevreesde nieuwe verkiezingen te
staan als velen van hen wenschen, 'die
deze ontbinding van het parlement mede
veroorzaakt hebben. Wij' zeggen in zoo'n
geval: door de boomen ziet men het bosch
niet. De belangen en eischen der partijen
hebben menigen grooten staatsman dien
vergeeten, dat het staatsbelang op een
beslissend moment hierboven dient uit te
gaan en wanneer men van tevoren wist,
dat nieuwe verkiezingen onder de toene
mende macht der nationaal-socialisten en
comunisten een groot gevaar voor den
huidigen staat zullen opleveren, dan had
men de oppositie gerust kunnen matigen,
om zulk een ingrijpend conflict te ver
mijden. Thans is de teerling geworpen en
hebben zij, die zich met elkander als
volksvertegenwoordiging presenteerden,
zoowel als zij, die thans het staatsbelang
geheel voor hun rekening nemen, de con
sequenties der door hen gevolgde taktiek
te dragen.
Gebeurtenissen, welke voor de buiten
wereld met elkander hoegenaamd niets
te maken hebben, staan vaak in engeren
samenhang dan men vermoedt. Hinden-
burg's mededeeling aan Braun, den soci-
alistisehen staatsminister van Pruisen,
dat hij er onder de gegeven omstandig
heden niet aan denkt, in Wisbaden, Ko
blenz, Aken en Trier de bevrijding van
het Rijnland bij te wonen, zoolang de
Stahlhelm-organisatie hier verboden blijft
heeft den stoot gegeven tot onderhande
lingen tusschen Düsterberg en Seldte. de
hoogste leiders der staalhelm-organisatie
en de Pruisische regeering. In den vorm
van briefwisseling is men tot een verge
lijk gekomen, waardoor de bevolking van
met bevrijde gebied waarschijnlijk toch
de verugde van Hindenburg's komst zal
mogen beleven. Aan overwegend socialis
tisch getinte regeeringen werd hiermede
door den Rijkspresident duidelijk ge
maakt, dat hij andersdenkende Duitschers
een zekere vrijheid van beweging toege
kend wenscht te zien. Dat wordt in de
Duitsch-nationale kringen met geestdrift
begroet. De andersdenkenden overladen
Ebert's raadgever, Dr Otto Meissner, die
thans ook al die jaren Hindenburg bij
staat, met verwijten, beweren, dat hij den
rijkspresident verkeerd heeft toegelicht,
dat de hoogbejaarde Hindenburg hiervan
het offer geworden is maar wie Hin
denburg kent, die weet, dat deze zich in
zijn objectief oordcel door menschen noch
partijen laat beïnvloeden en al wist het
kabinet in zijn geheel niets van Hinden
burg's brief aan Braun af, zoo ben ik
overtuigd, dat de Rijkspresident deze ne
telige kwestie vooraf met den rijkskanse
lier heeft besproken.
Al evenzeer ben ik overtuigd, dat Brü
ning eerst na rijp beraad met Hindenburg
is overgegaan tot het ultimatum, dat door
hem aan den rijksdag werd gesteld. Er
zijn menschen, die beweren: de groote
massa heeft weinig of niets meer over
voor den rijksdag. Dat zijn de tegenstan
ders van het parlementaire systeem. Zij
nemen Italië als exempel en wenschen
ook voor Duitschland een Mussolini. Tij
dens de laatste zittingen kon men echter
vaststellen, dat nog lang niet allen on
verschillig zijn. Rondom den rijksdag was
het een drukte van belang. Honderden
stonden buiten geduldig te wachten, wil
den de ministers en parlementariërs ga
deslaan en straks het laatste nieuws ver
nemen. In de wandelgangen werd druk
gepolitiseerd en in de groote zittingszaal
bereikte de spanning haar hoogtepunt,
toen de zitting door Loebe werd geopend.
Het viel mij op, dat Brüning ditmaal in
de Ministerbank naast Dietrich, Wirth,
Bredt, Schatzel, Schiele en Guerard bleef
staan. Ook las hij niet als gebruikelijk
van het blad, maar op dit oogenblik van
beslissing sprak hij spontaan, als bij in
geving en dat werkte op zijn omgeving.
Het doet aan een college in de universi
teit „Unter den Linden" denken. Een man
van groote geleerdheid geeft in voorzich
tige terminologie zijn persoonlijke ziens
wijze weer over den oogenblikkelijken
toestand. Hij spreekt van democratie en
parlementarisme, hij werkt op het gevoel
voor verantwoordelijkheid en men luis
tert naar hem met eerbied. Men kijkt el
kander aan, Keil, Dittman, Breitscheid,
Müller en „Genossen" staan verlegen in
de nabijheid met hem, met wie ze kort
geleden nog zoo harmonisch samenwerk
ten. Nog even zweeft de chance eener ver
zoening in de lucht, maar de fractie-be
sprekingen leveren voor de zooveelste
maal niets op. Brüning grijpt opnieuw het
woord: „Het volk verlangt een spoedige
beslissing. Op het volk drukt een onaan
gename onzekerheid, welke belemmerend
werkt op den economischen toestand. Het
volk over het gansche land is van inzicht
(hier roepen de communisten onder op
luchtend gegrinnik: dat U er ten spoe
digste vandoor moet gaan!) dat de regee
ring voor een uiterst moeilijke oplossing
is komen te staan. W staan voor moei
lijkheden, zooals die de laatste tien jaar
niet voorkwamen. Een groot oogenblik
is thans gekomen. "Weet de rijksdag dit
feit te benutten, dan heeft hij voor de
democratie en het parlementaire systeem
meer gedaan dan in vele andere jaren te
saam. Mocht echter de volksvertegenwoor
diging er niet toe komen, om de door mij
voorgelegde ontwerpen te aanvaarden,
dan zal de rijksregeering tot alle haar ter
beschikking staande wettige inidelen moe
ten grijpen, om het defisciet in de staat
huishoudkunde te dekken".
De rijksdag heeft dit kunststuk niet
klaargespeeld. Dr Brüning beroept zich
op artikel 48 van de grondwet vq,n "Wei-
mar. Het gaat erop of eronder. De be
sprekingen tusschen Hindenburg en
Braun leidden tot een oplossing inzake
het Rijnland en den staalhelm. Zouden
wellicht nieuwe besprekingen tusschen
Brüning en de leiders der fractie ook nog
op het laatste nippertje tot een overeen
komst kunnen voeren? Den hoogbejaarden
rijikspresident zou men nieuwe interne
verwikkelingen het liefst bespaard zien
blijven. Gansch Duitschland zou stellig
door nieuwe verkiezingen in opschudding
worden gebracht en onder deze precaire
omstandigheden is er voor de naaste toe
komst weinig gunstigs te voorspellen.
Berlijn, 18 Juli 1930.
Zang concours te Axel. Het
gisteren geplaatste bericht omtrent den
uitslag van bovenstaand concours was
niet geheel volledig. De uitslag was als
volgt:
3e 'Afdieelinlgj:; Zang Veredelt, Schore,
145 p. 3e prijs; Tot oefening en uitsp.
Borssele, 150 p. 2e pr.; Ons Genoegen,
Kats, 155 p. 2e pr.
3e afdeeling Mannenkoor: Wissenkerkes
Mannenkoor 181 p. Ie pï.
2e Afdeeling: Door oefening vereenigd,
Vlissingen 169 p. 2e pr.; Excelsior, is Gra
venpolder 149 p. 2e pr.Cloeting's Gem.
Koor, Kloeting© 204 p. 1© pr.; Zanglust,
Wilhelminadorp 161 p. 2e pr.
1© afdeeling: Gemengd koor, 'sHeer
Abtskerke 141 p.; Crescendo, Kruiningen,
143 p., Zang Veredelt, Kortgene, 126 p.
allen een derden prijs.
Afdeeling uitmuntendheid: Orelio, Axel,
203 p. 1© pr.; Uitspanning door Inspan
ning, Souburg 1-76 p. 2e prijs.
Aangewezen met ingang van 1 Sep
tember a.s. als adjunct-inspecteur der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie ter
inspectie Middelburg de Referendaris J.
Chr. Smid, thans ais zoodanig werkzaam
op het bureau van den inspecteur te
Dordrecht.
Middelburg. De jaarlijksche ringrijdc-
rij van Vreemdelingenverkeer zal op Don
derdag 28 Augustus plaats hebben.
Onderscheiding. Bij Kon. besl.
is toegekend de zilveren eere-medaille,
verbonden aan de Orde van Oranje-Nas-
sau, aan M. van der Klooster, schipper
op het domeinvaartuig voor Zeeland, te
Middelburg.
Goes. Heette het aanvankelijk, dat ca
rillon en uurwerk in den gerestaureerden
toren in orde zouden zijn als op 11
Sept. het Koninginnefeest gevierd wordt,
het ischjjnt thans, dat dit althans met het
carillon niet het geval zal zijn. Het kan
wel October worden, eer het .zoover is.
De restauratie duurt wel heel lang.
Goes. In de goed bezette concertzaal
van „De Prins van Oranje" gaven gister
avond de leerlingen der Zangschool van
de afd. Goes der Mij tot bevordering der
Toonkunst, een openbare les. Directeur
is de heer Otto Lies.
Voor den pnnvang werd medegedeeld,
dat no. 1 van het programma: „Vier twee
stemmige mniniatuurtjes" van Cath. v.
Rennes, moest vervallen. Naar wij ver
namen was ongesteldheid van sommige
scholieren hiervan de oorzaak. Begon
nen werd met no. 2 „Om ons buitenhuis",
tweestemmige kinderkoortjes van Hendri
ks van Tussenbroek. Van „Sproeiliedje"
was de inzet minder gelukkig, wat wel
te verklaren is. De kinderen moeten eerst
wat op dreef zijn, om goed door te zin
gen Dat bleek dan ook wel in het ver
volg van dit no. Vooral het slot „Zacht
wat" was heel goed. „Zwaluwen" is in
zijn geheel, wat betreft voordracht en
stemming, zeer mooi gezongen.
Het hierop volgend no. „Sololiederen"
(naar eigen keuze) was wel het meest in
teressante no. van het programma. Die
eigen keuze is niet altijd in overeenstem
ming met de capaciteiten van den leer
ling, b.v. „Moederke alleen" vraagt meer
dan een scholier geven kan, al stellen
wij de uitvoering op prijs. „Mijne moe
dertaal" van Brandts Buijs werd met
flinke volle stem gezongen. Ook de ko
mische zijde ontbrak niet in dit no. Het
gebeurde, dat een leerling na een eerste
poging met mislukte stemklanken, op
hield en na zich even te hebben hersteld,
opnieuw inzette en naar genoegen uit
voerde. „Naar den Dam" van Loots was
ook heel goed. Het zangeresje van „Spel-
dewerkerslied" van Hullebroeck zal zich
beter moeten bekwamen in een duidelijke
uitspraak. Als voorbeeld hierin mag gei
den de uitvoering van „Ons lied" van v.
Tetterode. De overige nummers, die wij
niet vermeldden hebben ons ook goed
voldaan. In 't bijzonder het zangeresje
van „Zonnelied" van Cath. van Rennes.
Het was ook hier „lest best". Hierna volg
de „De Rattenvanger van Hameln", can
tate voor kinderkoor, woorden van H. P.
Schim van der Loeff, muziek van S. van
Milligen. Met de uitvoering hiervan is
ten duidelijkste gebleken, wat de be
kwaamheid van een directeur vermag.
Zijn leiding en begeleiding, ook van de
solo-liederen is in één woord voortreffe
lijk. Deze openbare les mag als goed ge
slaagd worden beschouwd en te oordee-
len naar de bijvalsbetuigingen in de zaal
dacht het publiek er evenzoo over.
Wemeldinge. Gisternacht is het sleep-
schip „Unilever 10", schipper J. P. Dolk,
geladen met grondstoffen voor de Jur-
gens-fabrieken te Zwijndrecht, dat in het
Oost-Hellegat omhoog gevaren was en
blijven zitten, door de bergingsvaartuigen
„Zeeland", „Trio" en „Zeehond", van
het bergingsbedrijf Hoogenboezem en v.
d. Tak nadat een gedeelte der lading
was overgepompt, vlotgesleept. Het schip
4at op vier plaatsen gebroken was, is
met gemelde vaartuigen naar de plaats
van bestemming gebracht.
Zoutelande. Deze week geraakte tot
tweemaal vlak bij het dorp een auto
in de sloot. Eerst Woensdagmiddag een
Noord-Hollandsche en gisterenmiddag een
Noordbrabantsche. In beide gevallen kwa-
men de inzittenden met den schrik er
af, en konden de auto's na door middel
van den uit Middelburg ontboden kraan-
wagen van den heer Louisse op het
droge te zijn gebracht op eigen kracht
verder rijden. Beide keeren liep het dus
nu goed af, doch het zijn bewijzen hoe
meilijk de weg voor vreemden is en
hoe noodzakelijk voor het vefkeer de
aanleg van den nieuwen weg Middelburg-
Westkapelle is.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Lekkerkerk, W. A. Kas-
tein te Hoogkarspel. Te Schelluinen. H.
Ewoldt te Raamsdonk. Te Doeveren, W.
A. van Bruggen te Helenaveen. Te Ouden
bosch, J. A. Gerth v. "Wijk, em.-pred. te
Soestdijk.
Aangenomen naar Zelhem, H. Mondt
te Leiderdorp.
Bedankt voor De Bildt, J. J. Timmer te
Erxnelo.
Chr. Geref. Kerk.
•9
Tweetal te Zutphen, J. B. G. Kroes te
Gouda en P. de Groot te Amersfoort.
Beroepen te Harderwijk, G. Salomons
te 's Gravenzande. Te Kampen, N. Brand-
sma, cand. te Arnhem.
Groot aantal vacatures. In
West-Friesland begint in de Ned. Herv.
Kerk door het groot aantal vacatures
een noodtoestand te ontstaan. Alleen al in
den ring Enkhuizen zijn op het oogenblik
5 plaatsen vacant, namelijk Grootebroek,
Bovencarspel, Lutjebroek, Venhuizen en
één plaats te Enkhuizen. Met 1 October
ontstaat er een vacature in Hem, en zoo
goed als zeker zal Hoogkarspel ook spoe
dig onbezet zijn. Van de 5 predikanten
die in den ring Enkhuizen den dienst
vervullen, zijn er 3 van vrijzinnige en
2 van rechtzinnige richting. Met hun vij
ven moeten zij 10 gemeenten dienen met 12
predikantsplaatsen. Sommige der vacante
gemeenten voldoen niet aan het regle
ment betreffende de traktementen, krij
gen dus geen handopening en kunnen
dus geen predikant beroepen.
Alg. Synode Ned. Herv. Kerk.
De heer Van Krevelen brengt rapport
uit over het verslag der persoonlijk kerk
visitatie. Dit verslag wijst op veel be
droevends, al is er ook veel loffelijks.
Het rapport brengt hulde aan de kerk-
visitatoren voor het werk, wat zij heb
ben verricht
Professor Knappert: In vele gemeenten
werd aangetroffen geesteloosheid en dor
heid van het geestelijk leven.
Professor Brouwer wijst er op, dat ook
in dit verslag weer blijkt, dat er meer
aandacht wordt gewijd en nadruk wordt
gelegd op het verkeerde dan op het goe
de. De gemeenteavonden, die van zoo
groot belang kunnen zijn voor de gemeen
ten, schijnen niet of ten minste zeer wei
nig te worden gehouden.
De secretaris vraagt of naar aanlei
ding van het in het verslag opgemerkte
dat gemeenten, die voldoen aan het Reg
lement op de predikantstraktementen
moeten lijden door de vacatures, die ont
staan door het niet voldoen aan dat Reg
lement, daaraan door de Synode niet iets
kan worden gedaan.
Ook door andere leden worden ver
schillende opmerkingen gemaakt. Er
wordt op gewezen, dat in verschillende
gemeenten niets aan de zending wordt
gedaan; dat bij het bewaren van de gelds
waardige papieren niet voldaan wordt
aan art. 21 van het reglement voor de
Diaconieën, om ze in open bewaarneming
te geven bij de Nederlandsche Bank, maar
men ze plaatst in safe's van andere Ban
ken; dat in het Noorden van ons land
weinig waarde wordt gehecht aan den
kinderdoop, terwijl daar de deelneming
aan het Avondmaal vrij goed is en dat
omgekeerd in het midden en het zuiden
van het land men zeer getrouw is wat
betreft den kinderdoop maar de deel
neming aan het Avondmaal slecht is.
Wegens commissievergadering wordt
de zitting gesloten.
Algemeene zendingscon
ferentie. De Algemeene Zendings-
Conferentie, die aan vaste data gebonden
is, wordt dit jaar van 2022 October in
het Koloniaal Instituut te Amsterdam
gehouden. Toen het comité bemerkte, dat
op die dagen het vijftigjarige bestaan
der Vrije Universiteit gevierd wordt, heeft
het pogingen aangewend om de conferen
tie een week uit te stellen. Die pogingen
zijn echter mislukt, omdat de voornaam
ste spreker, dr J. H. Oldham, secretaris
van den Internationalen Zendingsraad te
Londen, niet anders dan op Dinsdag 21
October kon spreken.
Geref. Kerken.
Veere, vra. en nm. leesdienst.
Serooskerke, vm. ds Lindeboom, nm. ds Ring-
nalda.
Ned. Herv. Kerk.
Goes,, vm. ds de Vries, av. ds Berkel van
Ipeldoorn.
Wilhelminadorp, vm. dS Stei'nz, nm. ds de
Vries.
Vakschool voor Meisjes te Goes.
Naar ons wordt gemeld, is het getuig
schrift voor huishoudelijke vakken ook
nog uitgereikt aan Mej. S. de Munek.
Geslaagd voor examen fraaie hand
werken mej. J. Nienhuis te Middelburg.
Geslaagd voor het examen handels
kennis L. O. 'de heer A. J. A. van Putte,
te Clinge.
Voor 12.000 Gulden poststuk
ken gestolen. Een auto van de admini
stratie der posterijen werd gisteren te Lon
den door misdadigers bestolen.
Deze plunderden een postzak, 'die stuk
ken met aangegeven waarde en juweelen be
vatte ter waarde van meer dan duizend pond
sterling.
Daarna lieten ze den auto in den steek
en namen de vlucht.
Groote brand te Grootsaher-
m e r. Gistermiddag om ongeveer half twee
ontstond brand in de garage van den heer
J. Kieft Hzn. te Grootsohermer. Deze brand
nam een dusdanigen omvang aan, dat het
woonhuis naast de garage eveneens vlam
vatte. Beide perceelen stonden weldra in lich
ter laaie en brandden totaal uit.
Het tegenover dit woonhuis staande peroeel
van den garagehouder vatte vlam en dade
lijk daarna een achter dit woonhuis gelegen
timmermanswerkplaats van den heer J. Pil-
kis.
Gok deze beide perceelen waren niet meer
te redden. Het woonhuis van laatstgenoemde
vatte eveneens vlam, maar kon behouden blij
ven. Alles is verzekerd, behalve eenige ma-
chineriën.
De motorspuiten uit omliggende plaatsen
kwamen te laat om den brand te stuiten.
De oorzaak van den" brand is onbekend.
Onder cand bedolven. Gisteren
middag waren werklieden van de kalkzand
steenfabriek der firma L. de Ridder en van
der Heide te Rhenen bezig met het weg
werken van den zwarten grond onder aan
den daar ter plaatse ongeveer 35 Meter hoo-
gen Grebbeberg. Vermoedelijk door de vele
regens der laatste dagen is de berg over
een oppervlakte van vijftig Meter aan het
verschuiven gegaan. Een der werklieden,
Pluigers zag de zandmassa aankomen en
waarschuwde zijn 66-jarigen medearbeider
Verschuur. Het was echter te laat de man
werd door een stuk vallenden boschgrond
getroffen en onder het zand bedolven. On
middellijk werd aangevangen met werkzaam
heden om Verschuur te bevrijden. Na een
uur gelukte dit, doch de levensgeesten waren
intusschen reeds geweken.
Haaien vangen doorver
drinking. Den eersten Juni is hot
proefbedrijf met de haaienvisscherij aan
gevangen. Voorloopig moet men dit be
drijf beschouwen als een serie vangst-
proeven, waarbij uiteraard het gevangen
product ook wordt verwerkt. Doch het
vangen van de monsters der zee is op
zichzelf reeds een bedrijf, waarbij de er
varing alleen uit de praktijk is te krij
gen.
Er werden reeds aardige vangsten ge
daan van flinke, groote dieren, en in to
taal werden enkele dozijnen haaien ge
vangen, terwijl ook tal van roggen in
de netten verward raakten.
In het kort is de werkwijze aldus, meldt
de „Java-Bode":
Personeel in de motorbooten zet de
netten uit, welke ongeveer eens in twee
of drie dagen naar wal worden gebracht,
schoongemaakt, geboet, enz. Maar iederen
morgen gaat men weer per motorboot
er op uit om de vangst na te gaan.
De opzet is, dat de "haai zoodanig met
de kieuwen verward raakt in het net, dat
hij verdrinkt; een enkelen keer gebeurt
het wel, dat het dier den volgenden dag
echter nog niet daod is, en dan tracht
men het met stokken af te maken, maar
pas in laatste instantie wordt geschoten,
wijl bij het schot de huid wordt bescha
digd. i
Voorloopig wordt alleen gewerkt op het
krijgen van goede haaienvellen, op het
maken van gedroogd en gezouten haaien-
vleesch (een voedsel, dat ook op Java af
trek moet kunnen vinden), en gedroogde
haaienvinnen. De eerste monsterpartijen
zullen dezer dagen worden gecompleteerd.
Voor de haaien-vellen ligt de markt
in Europa; voor de haaien-vinnen en
waarschijnliijk het vleesch ook, zal men
in het nabije Singapore gemakkelijk een
afzetgebied vinden.
COMMUNISTEN IN DE GEVANGENIS.
Wij lezen in het Batav. Nwsbl.
In de boei te Glodok zitten! nog steeds
een vijfhonderd van de onhandelbaarste
communisten van Sumatra's Westkust en
andere streken hun straftijd uit.
Men zal zich herinneren, dat er in
het begin van den straftijd van de heeren
op geregelde tijden -ongeregeldheden uit
braken, dat er cursussen in de communis
tische leer gehouden werden, dat in 't kort
gezegd, de heeren zich als heusche com
munisten gedroegen.
Sinds geruimen tijd echter scheen Glo
dok tot rust gekomen te zijn. Geruchten
over opstootjes althans bleven uit.
In verband daarmede hebben wij een
bezoek gebracht aan Glodok en een on
derhoud aangevraagd met den directeur,
den heer De Bruyn, om eens te vernemen,
of de heeren communisten wellicht te
ruggekomen zijn op de dwaalwegen van
hun leerstellingen en zich thans als rus
tige gevangenen gedragen.
Om de spanning aan ons verhaal niet te
ontnemen, zullen wij niet op het ant
woord van den heer De Bruyn vooruit-
loopen. Ziehier wat we alzoo mochten
vernemen.
Of er nog wel eens ongeregeldheden
voorkomen onder de gestrafte communis
ten? Ja, zeker, dat gebeurt nog.
Er wordt bier met strenge hand gere
geerd. Streng maar toch ethisch. U
zult het misschien een tegenstrijdigheid
vinden, maar dat is het toch niet. Wat de
menschen tegenwoordig „ethisch" noe
men, is veelal ziekelijk ethisch. Onder
ethisch versta ik: een open oor en oog
hebben voor redelijke verlangens van de
gestraften en daaraan, voor zoover mo
gelijk met het oog op de omstandigheden,
waaronder ook begrepen de voorschriften
tegemoet te komen.
Ik geloof dan ook wel, dat de heeren
weten, wat ze aan ons hebben; strenge
behandeling bij onwilligheid, appreciatie
van goed gedrag.
Dat neemt niet weg natuurlijk, dat
lang niet alle gestraften vatbaar zijn voor
deze behandeling, vooral niet omdat wij
hier met zooveel communisten zitten.
Bij uitstek de belhamels loopen nog
steeds met „non-coöperatie"- en verzetsge-
dachten rond.
En die komt dan ook wel tot uiting.
Zoo troffen wij eenige maanden gele
den een briefje op 'n gestrafte aan, dat-
afkomstig was van een der „leiders van
van den opstand ter Sumatra Westkust"
en dat bestemd was voor een anderen
„leider", in een andere zaal gehuisvest.
Dit briefje bleek te zijh, een „geheim,
eigenhandig" schrijven van den voorzitter
der. „l'erkoempoelan communist In
donesia" (Communistische vereeniging in
v.
Indie), jhoofdhestu
Glodok, aan een
Op die wijze
ontdekt en het
schuldigen kort
„pijnlijk" gevoel
Ze zijn toen eei
nen. „Maoe matti'
„Best", hebben
is zeer voordeelig
zooveel eten mint
Ja, maar, we m
het den heeren
maoe mati (Will
Nu, dat vonden
grafenis vanwege
niet zoo heel vee
Deze houding
zin van de leder
Blijkbaar hadde
geen raad zoude
maar in 't leven
Misschien spook
van ziekenzaal,
„kunstmatige"
wat?) door het
Het spreekt va:
king een dood gc
Toen de heeren
namen en wij
zouden toch niet
ren zonder antwt
Wat wij echter
spoor zijn gekom
ring van gevaarl
U moet weten,
cellen van leven:
denaar van den
den heer Benjai
andere doeleinde
Ik heb toen de
bij mij laten kom
omdat ze zich to
hadden, in een
Onder hen was
Menes.
Niet lang echt
stelling" begon
Als wij bij hei
het hoofd in de
als we hem ont
„pikiran" (peinze
zijn vrouw en kii
Hij at niet veel r
den dag.
Ik sprak er rr
we besloten, hen:
nemen en hem
In de ziekenza
beter: hij was
schreeuwde en w
Omstreeks die
we in enkele zal
allerlei dingen, d
Een nader onder
dat de gevangen
van messen, ve.
en blik.
Ook toen kwaï
het spoor: hot g-e
eraan gelooven.
In den nacht
dat de moorder
ling begon te
We gingen er ho
en om zijn kribt
vernemen, dat
eerst de directer
zichters, kortom
vermoord moest
De eenige re
draaier in de
wenschte te wo
meer bewegings
reiden van den
te hebben.
Thans zit hij
het personeel
genoemd, en wa
gansche leven n
Zoo ziet u, da
van de lessen
ben en dat we
heid moeiten opt
U zoudt het
U de gevangenis]
ziet, maar er v
het personeel ge
in goede banen
Inderdaad, als
ken, zou men
vree is. Beleefdi
teur en het ven
toon van ijver.
We kwamen
gestraften binnë
klapperdoppen v
Ongeduldig st
te wachten, gew
traden ze aan
zoeken op verbo
ren ze allen doo
het „ajo, oewa
een, twee, drie)
Na de uiteen:
echter meenden
dat deze .ijver
een paard, dat
Dat klcfpt© irw
het etensklokje
De oogs
Men meldt u
Tengevolge ve
ste weken heeft
en haveroogst
zichten, die buil
zoowel wat betr
rel en ptroo, zi
minderd. Groot
welke door het
gezeldë onweer
ben reeds kiem
Met verlang
boer naar droc
datgene, wat va;
goed. is, te kun
