No. 249
Vrijdag 25 M1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank H.ï. 6obs
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Gereformeerde Kerk Goes
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Bit!
Guit
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
FirmH F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT EL-EEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.
Losse nummers S 0.05
Prijs der AdverfteaïtSn?
1—regels f 1.35, elke regsl meer 36 si
Rij abonnement belangrijke krartbïg.
De schoolstrijd.
Er is een steeds sterker wordende groep
in de S. D. A. P., die het pleit voert
voor de verplichte neutrale staats
school. die dus de pacificatie ongedaan
wil maken, en die den voorstanders van
de vrije Christelijke school wil ontnemen
datgene, waarvoor zij jarenlang hebben
geworsteld en gestreden.
Öin de Christelijke arbeiders, die men
gaarne achter het roode vaandel ziet
opm.archeeren gerust te stellen, wordt er
van officiëele zijde op gewezen, dat
de p a r t ij een ruimer standpunt inneemt,
wat o,m. kan blijken uit de z.g. Groninger
schoolkwestie, waarin de S. D. A. P.
zich in 1902 uitsprak voor de gelijkstel
ling.
Hierbij mag echter niet vergeten wor
den, dat deze motie werd aangenomen
od tactische gronden, om te beter
de kerkelijke arbeiders te kunnen winnen.
Niemand minder dan Mr Troelstra heeft
dit openlijk toegegeven, toen hij schreef
Mijn motief bij de schoolmotie was:
hoe halen wij de kerkelijke arbeiders
het best onder de christelijke burger
partijen vandaan.
Daarover kan men verschillend den
ken; maar men mag niet zeggen, dat
wij niet zijn bezield door de ernstige
zucht om -ons - sterk te maken in deni
klassenstrijd. Een paar z.g. Marxisten
willen koosekwent: verbod van de bij
zondere school. Ik had weieens willen
zien, hoe gij tegenover de Christelijke
arbeiders kondt verdedigen, dat de strij d
tusischen hen en ons gaat om den gods
dienst. Dan nadden wij een amti-kleri-
kalen strijd tegen de arbeiders moeten
voeren. De anti-these uit de bourgeoisie
zou zijn doorgezakt onder de arbei
ders."
Om de Christelijke arbeiders te lijmen
sprak men zich dus uit voor de gelijk
stelling. Op louter tactische gronden.
Hieruit volgt, dat er niet de minste
waarborg is, dat men straks niet even
eens op gronden van tactiek en bereke
ning .b.v. om de linksche elementen
d^n wind uit de zeilen te nemen zich
uitspreekt voor de verplichte neutrale
staatsschool.
Nu is de kans, dat men in ernst zal
trachten dezen plicht aan ons volk op te
leggen en de pacificatie ongedaan te
maken, in de gegeven omstandigheden
niet groot. f
Maar dat kan veranderen.
Het is meer gezien, dat wat onmogelijk
scheen, mogelijk werd.
Daarom is het noodig waakzaam te
blijven en door Unie-ciollecte en Unie
lezingen de herinnering aan den school
strijd levendig te houden en de liefde
voor de vrije Christelijke School aan te
wakkeren.
DE AARDBEVING IN ITALIË.
De meest geteisterde provincies.
Er blijkt eerst nu, hoe ontzettend de
uitwerking van de aardbeving is ge
weest. Het zwaarst is de provincie Avel-
lino getroffen. Hier zijn niet minder dan
1392 menschen gedood en 2072 gewond.
Dan volgt de provincie Potenza met 232
dooden en 535 gewonden in 19 gemeenten.
In de provincie Foggia werden in 13 ge
meenten 120 dooden en 1557 gewonden ge
teld. In de provincie Benevento 24 doo
den en 87 gewonden. Daarentegen uit
Napals en omgeving slechts 8 dooden
en 13 gewonden. Uit de provincie Salerno
2 dooden.
Het blijkt thans, dat in de provincies,
welke het zwaarst getroffen werden, niet,
gelijk in Napels, in den loop van één
minuut verschillende bevingen plaats
vonden, maar dat de schokken zich met
tusschenruimten van verschillende uren
herhaalden. Juist de tweede aardbeving
heeft de instorting van de meeste hui
zen ten gevolge gehad, nadat door de
eerste schokken de fundamenten vernield
waren.
Volgens de „Giornale d'Italia" zal zich
de koning van Italië nog hedenavond
naar Avellino begeven. Morgen zal een
ministerraad te Rome plaats vinden,
waarin over een hulpactie zal worden
beslist.
De ziekenhuizen zijn reeds meer dan
vol en men heeft nu in allerijl zalen en
kamers van scholen in hulpziekenhuizen
veranderd.
De meeste huizen in de geteisterde ge
bieden waren allesbehalve op aardbevin
gen berekend. Zij bieden thans een troos-
teloozen aanblik. Eeuwenoude paleizen
zijn ruïnes geworden. Ook de kerken
hebben enorme schade geleden. Een groot
aantal kerken is met den grond gelijk
gemaakt. De huizen, die niet ingestort
zijn, toonen alle gevaarlijke barsten en
zullen slechts gedeeltelijk kunnen worden
hersteld. In enkele gemeenten als Aquilo-
nia en Villanova is geen gezin, dat niet
minstens een doode te betreuren heeft.
Daar de telegraaf- en telefoonverbindin
gen op vele plaatsen zijn verbroken, heeft
men eerst vrij laat bericht gekregen van
de gevolgen van de aardbeving in een
aantal dichtbevolkte dorpen en steden.
Het opruimings- en reddingswerk.
Volgens de jongste opgaaf der regeering
bedraagt het aantal dooden (gelijk reeds
gemeld) 1778, dat der zwaar gewonden
4364, terwijl 5946 huizen geheel of voor
het grootste gedeelte ingestort zijn, doch
men vermoedt, dat de werkelijkheid nog
veel erger is. Ofschoon de troepen met
grooten ijver bezig zijn in de gebieden
van de ramp de ruïnes op te ruimen,
zijn zij er toch nog pas in geslaagd een
deel der getroffen gemeenten grondig te
onderzoeken.
Behalve het verzorgen van gebieden
van de ramp met medicijnen en verband
materiaal en het transporteeren der be
volking naar andere gemeenten, is voor
al bij het aanvoeren van levensmiddelen
groote haast. Een deel der getroffen be
volking kampeert in het open veld, en
moet van tentenmateriaal voorzien wor
den. Ook de telegraafdraden moeten met
groote spoed hersteld worden.
Vele tragische bijzonderheden omtrent
de ramp worden gemeld. Geheele gezin
nen zijn om het leven gekomen. Een
vrouw was met veel moeite uit de puin-
hoopeu bevrijd. Vóór men haar evenwel
wegdragen kon, volgde een nieuwe aard-
heving. Een zwaar blok steen viel uit
een muur en verpletterde de vrouw het
hoofd.
Ook onder de reddingsmanschappen
zijn dooden te betreuren.
De wegen zijn vol met autocolonnes en
gewone transporten. Op de kruispunten
kampeert de daklooze bevolking. Op som
mige plaatsen ziet men de menschen in
de puinhoopen van wat eens hun woning
is geweest, graven, in de hoop het red
dingswerk te kunnen bespoedigen.
De stemming te Napels.
Napels heeft het aanzien van een be
zette stad in oorlogstijd. Militaire colon
nes en automobieltransporten doorkruisen
de stad en militie en militairen bewaken
de beschadigde en vernielde gebouwen.
Ook het Koninklijk Paleis is ernstig be
schadigd.. Overal hangen de vlaggen half
stok.
Nabij Napels ligt de vulkaan Pozzuoli,
die af en toe wel eens een weinig rook
uitstoot, en waaraan veel minder aan
dacht wordt geschonken dan aan den ge-
vaarlijken Vesuvius. Sedert gisteren is
deze vulkaan echter in werking. Volgens
mededeeling van het seismografisch in
stituut staat dit in verband met de aard
beving. Op zichzelf is de werking van de
Pozzuoli niet hevig, maar te Napels heeft
het de nerveuze stemming verhoogd. Elk
oogenblik verwacht de bevolking, dat de
ramp van gisteren nu ook nog gevolgd
zal worden door een uitbarsting van deu
Vesuvius.
De directeur van het observatorium
te Florence heeft verklaard, dat het waar
schijnlijk nog geruimen tijd zal duren
voor en aleer de rust in het aardbevings-
gebied zal zijn weergekeerd. De schokken
kunnen zich wellicht binnen een maand
herhalen. Zij zullen echter van geringer
kracht zijn, daar de eerste schok altijd
het hevigst is.
Orkaan en springvloed.
Nog nauwelijks bekomen van den
schrik der aardbeving, zijn de bewoners
van Napels gisterochtend opnieuw ge-
teisterd door een zware ramp, ditmaal
I een orkaan, die zóó hevig was, dat de
hoornen op de helling naar de zeezijde
ontworteld werden; ook slóegen er zware
golven over den strandboulevard.
Een springvloed teisterde de kust aan
de Golf van Napels en vernielde vele
kleine villa's.
De ramp van Koblenz.
Honderden nieuwsgierigen hebben giste
ren den ganschen dag te Koblenz vertoefd
in de nabijheid van de plaats van de
vreeselijke ramp, die zoo plotseling een
einde aan de groote bevrijdingsfeesten
heeft gemaakt. De overblijfselen van de
brug zijn thans uit het water gehaald
en door deskundigen onderzocht.. Dezen
hebben geen spoor van fouten in het ma
teriaal kunnen ontdekken.
In alle kringen wordt er thans ijverig
over gediscussieerd, wie aansprakelijk
voor deze catastrophe dient te worden
gesteld. Met de officieele verklaring, zeg
gend, dat men hier met 'n ongelukkigen
samenloop van omstandigheden te doen
heeft gehad, stelt zich te Koblenz niemand
tevreden. Een vertegenwoordiger van bet
rijksdepartement van verkeerswezen is te
Koblenz aangekomen. Hij zal in overleg
met de bevoegde autoriteiten de werkelijke
oorzaak van de ramp vaststellen. De con
trole op de brug, alsook het toezicht op het
algemeen verkeer, heeft op den feest
avond heel wat te wenschen gelaten.
Het aantal dooden bedraagt nu in totaal
veertig.
Overstroomingen in Britsch-Indië.
Uit Karatsji wordt gemeld: Slagre
gens hebben ernstige overstroomingen
veroorzaakt in het Noorden van Sind,
waar de Indus op verscheidene plaatsen
door de dijken heenbrak en groote scha
de aanrichtte. De straten van Karatsji zijn
onbegaanbaar. Sjirkarpor en L,arkana
worden met overstroomingen bedreigd;
deze plaatsen werden gisternacht ont
ruimd. Treinen gevuld met vluchtelingen
komen te Karatsji aan. D© spoorweg is
beschadigd, waardoor 't verkeer wordt be
moeilijkt. D© telegraafverbindingen zijn ge
stoord.
De overstrooming in Engeland.
Men herinnert zich niet, dat er ooit
in Yorkshire zulk noodweer heeft gewoed
als de laatste paar dagen. De oppervlakte
land, die door het water is overstroomd,
is onafzienbaar. De bewoners zochten
hun toevlucht op de daken. Zij werden
doornat en verkleumd door reddingbooten
in /veiligheid gebracht. Eén vrouw is ver
dronken.
De spoorlijn van Pickering naar Whitby
is buiten dienst gesteld. Op sommige
plaatsen staat het water vijf voet hoog.
Bijzonder lastig is dat de pijpen der
waterleiding stuk zijn geslagen en dat
de watertoevoer daardoor is stopgezet.
Verschillende gehuchten zijn thans nog
door het water, geïsoleerd. D© oogst heeft
groote schade geleden. Ook in de buurt
van Sheffield en Manchester staat het
land onder water. f
Protectionistische propaganda.
Een kenmerkend staaltje van de wijze,
waarop de profectionisten hun propagan
da voeren, leverde Woensdag een vraag
van den conservatief Howard Bury in het
Engelsche Lagerhuis. De heer Bury be
weerde dat dezer dagen twee ton in En
geland gekweekte puike frambozen voor
een penny per pond in Govent Garden
waren verkocht en betoogde, dat deze prijs
slechts een gevolg was van den grooten
invoer uit bet buitenland, welke den prijs
voor het Engelsche product omlaag
drukte.
Namens den minister van landbouw kon
worden geantwoord, dat er geen buiten-
landsche frambozen te koop waren aan
geboden en de lage prijzen uitsluitend
een gevolg waren van te grooten aan
voer van bet binnenlandsche product.
Overigens was het aan bet departement
van landbouw niet bekend, dat frambo
zen tegen den door het conservatieve La
gerhuislid genoemden prijs waren ver
kocht.
Becket weer in het Lagerhuis.
De Arbeidersafgevaardigde John Be
cket is gisteren na zijn schorsing wegens
zijn vergrijp tegen de mace in het Engel
sche Lagerhuis teruggekeerd. Slechts en
kele minuten nadat hij zijn gewone plaats
tussohen de Clydesiders had ingenomen,
maakte hij zijn aanwezigheid hekend door
op te staan en een agressieve vraag te
stellen aan Clynes, den minister van
binnenlandsche zaken. Hij handelde zóó
natuurlijk alsof er niets was voorgeval
len. Zoodra hij echter opstond riepen
eenige conservatieven van den everkant:
„Ga zitten, ga zitten!", en het leek een
oogenblik, of er een demonstratie tegen
hem zou worden géhouden. Eenige van
Becket's vrienden beantwoordden deze in
terruptie echter onmiddellijk met kreten
van: „Orde, orde", waarop Becket de ge
legenheid werd gegeven, zijn vraag te stel
len. Het antwoord van den minister was
onhoorbaar door het rumoer, dat hierop
van de conservatieve banken volgde.
ïndië's verzei tegen Engeland.
Volgens een bericht uit Bombay heb
ben de gematigde leiders Saproe en Jaya-
kar ook Donderdag bun besprekingen, met
Gandhi in de gevangenis van Poona voort
gezet.
Het onderhoud duurde ruim vier uur.
De vooruitzichten voor het tot stand
komen van een vergelijk, waardoor een
einde zal komen aan 'de campagne tot
het weigeren van burgerlijke gehoorzaam
heid, worden thans in sommige kringen
gunstig beoordeeld.
Klnderverlammings-epidemie in Finland.
In de streek tusschen Björneborg en
Tammerfors in West-Finland heerscht op
het oogenblik een kinderverlammingsepi
demie. De meeste patiënten zijn kinderen
tusschen 2 en 4 jaar, maar ook oudere
kinderen en zelfs verschillende volwasse
nen zijn door de ziekte aangetast. In de
dorpen Metsamaal en Humppila werden
Zaterdag 71 nieuwe gevallen geconsta
teerd. Alle ziekenhuizen in de streek lig
gen yql, enkele openbare gebouwen zijn
tot hulphospitalen ingericht, maar er zijn
te weinig artsen en verpleegsters om alle
patiënten voldoende te kunnen verzorgen.
In Humppila zijn alle vergaderingen,
feesten en andere bijeenkomsten verbo-
den. Personen, die in huizen wonen waar
zieken zijn, mogen niet naar hun werk
gaan en moeten zich zooveel mogelijk
van andere personen verwijderd houden.
Van overheidswege zijn Maandag 1.1.
eenige tientallen verpleegsters naar de
streek, waar de epidemie heerscht, ge
zonden.
Hoe groot bet aantal zieken is en hoe
veel personen reeds zijn overleden, heeft
men nog niet kunnen vaststellen.
De crisis in Egypte.
Het Britsche slagschip „Bamillies" is
van Alexandrië naar Port-Said opgeva
ren. f
Uit Egypte komen geen nieuwe berich
ten over verontrustende gebeurtenissen.
Volgens een bericht uit Cairo wor
den in de hofkringen pogingen in het
werk gesteld, om het conflict met de
Waftpartij bij te leggen.
Intusschen gaat de veldtocht van de
Wafdpartij in het land tegen den koning
en het tegenwoordige kabinet voort. Zelfs
wordt in de propaganda aangespoord tot
moordaanslagen op de leden van het
kabinet.
Te Alexandrië is gisteren een aanslag
gepleegd ,op het gebouw van de spoorweg
administratie.
Overstrooming te Parijs.
Door het breken van een waterleiding
buis in het Zuiden van Parijs, is er
Woensdagavond een geheele wijk onder
water gezet; het verkeer moest worden
stop gezet. Ondanks het onmiddellijk in
grijpen van de brandweer slaagde men
er niet in het water tegen te houden.
In den loop van den avond moest ook
het ondergrondsche verkeer worden stop
gezet, aangezien de metro-stations onder
water liepen en er gevaar voor kortslui
ting bestond. Van de meeste woningen
in de betrokken wijk overstroomden de
kelders ©n tot laat in den' avond was de
brandweer bezig het water uit de meest
bedreigde woningen weg te pompen.
Tegen de werkloosheid.
Het Duitsche kabinet heeft besloten, de
firma's, die uit hoofde van het werk
verschaffingsprogram der rijksregeering
meerdere orders ontvangen, de navolgen
de verplichtingen op te leggen:
1. De firma's moeten zich verplichten,
de betreffende opdrachten zonder het ma
ken van overuren uit te voeren. Er moet
voor gezorgd worden, dat toereikende
leveringstermijnen worden vastgesteld.
2. De firma's moeten zich verplichten,
zich de arbeidskrachten, welke zij door
uitvoering van de suppletoire orders ge-
Binnenland.
De terugkeer van de Kon. Familie.
Buitenland.
De aardbeving in Italië.
De ramp te Koblenz.
Stormen en overstroomingen in verschil
lende streken.
Uitgifte ©ester geldleesilrsg
grooê fSÖÖÖ,--
rerstende S pCt« 'sjjaars
ten bohctevs van hst Org©l,
in stukken van f10Ö.
Inschrijvingen worden gaarne aangenomen
tot uiterlijk" 26 Juli a s. door
bruiken, door de arbeidsbeurzen to la
ten toewijzen.
3. De firma's moeten zich tenslotte ver
plichten voor meergenoemde opdrachten
slechts binnenlandsche grondstoffen te ge
bruiken, indien hiervoor geen onoverko-
menlijke hinderpalen ten aanzien van de
prijsberekening, bestaan.
De rijksposterijën en de rijksspoorwegen
hebben zich bereid verklaard, hunne le
veranciers deze verplichtingen op te leg
gen.
In een sportvliegtuifi naar Amerika.
Gistermorgen zijn op het vliegveld Star
ken bij Spandau de sportvliegers Wolf
gang Hirth en Oscar Weller gestart voor
een vlucht naar Amerika. Zij gebruiken
daarvoor een Klemm Daimler met een
motor van 40 P.K. De in het sport-
vliegtuig zittende twee vliegers gaan over
een weg die tot dusver niet is gebruikt.
Zij' gaan op_ uitnoodiging van de Ameri-
kaansche glij- en zeilvlucht-vereeniging en
hebben daarvoor uitgekozen een weg die
het mogelijk maakt met een sportvlieg-
tuig naar Amerika te komen. Zij gaan
van Bergen over Londen, naar Kirkwa.ll-
Orkney. Van Kirkwall-Orkney gaat de eer
ste sprong mét 950 K.M. over zee en
250 K.M. over land naar Reykjavik op
IJsland. Van den Zuid-spits op IJsland
volgen 1250 K.M. over zee en 250 K.M.
over land naar den Zuid-spits vau Groen
land en dan 1600 K.M. in de richting
van Hopedale.
Daarmede is Amerika bereikt en dan
gaat het in kleine dagvluchten naar Chi-
aago.
Korte Berichten.
De protest-staking in Frankrijk tegen
den Joon-aftrek ten behoeve van de so
ciale verzekering nemen nog steeds toe.
in Noord-Frankrijk staken thans 14.000
personen.
De thuiskomst der Kon. Familie.
Ter verbetering van een vorig bericht
wordt gemeld, dat de Koningin en de
Prinses van baar reis naar Noorwegen
31 Juli bier te lande worden terugver
wacht. Zij zullen zich dan naar Soestdijk
begeven.
Z. K. H. de Prins wordt 1 Augustus van
zijn reis in het Noorden terugverwacht
te Soestdijk.
De Radioraad.
Bij Kon. besluit is aan dr F. E. Posthu-
ma, en mr Aug. Philips, op bun verzoek
eervol ontslag verleend als lid van den
Radioraad, met ingang van 18 dezer, en
zijn, voor bet tijdvak van 18 dezer tot en
met 31 December 1933, 'benoemd tot lid
van den Radioraad p r o fd r J. L i n d e-
b o o m, hoogleeraar aan de rijksuniver-
s i t e i t te Groningen en prof. d r J.
Schmutzer, hoogleeraar aan de rijks
universiteit te Utrecht.
Raad van NederL-Indië.
Bij Kon. besluit is, met ingang van 2
Augustus, benoemd tot lid van den Raad
van Nederlandsch-Indië de beer L. H. W.
van Sandick, gouverneur der Oostkust
van Sumatra.
