No. 245
Maandag 21 Juli 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
Voor Heeren.
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Gereformeerde Kerk Goes
Uitgifte eener geldleening
groot f 8000.--
rentende 5 pCt. "sjaars
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. £££55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A b o n nci err. 3:- yij s:
Per 3 maanden, ue- rost, f3
Losse r-'Tnmo-" s
?*Q1
Prijs der Advertentien:
1regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
Hooger Onderwijs.
De rede door Prof. Slotemaker de
Bruine te Lunteren gehouden over „Art.
14 van het program van beginselen en
het bijzonder hooger onderwijs" was in
zooverre van belang dat de Spr. duidelijk
liet ,uitkomen dat op Chr.-Hist. .stand
punt steun aan het bijzonder hooger on
derwijs ondenkbaar is, dat bijzondere uni
versiteiten strijdig zijn met het wezen
van universiteit en wetenschap en dat er
naast een a'igeineene universiteit voor
bijzondere universiteiten geen rechtsti
tel is.
Dit alles laat aan duidelijkheid niets
te wenschen over.
Als de heer Slotemaker de Bruine hier
inderdaad het standpunt der Chr.-Hist.
Unie juist heeft weergegeven, dan is er
van die zijde voor het bijzonder hooger
onderwijs niets te verwachten.
Minder duidelijk was de spreker ech
ter toen hij het had over het positieve
gedeelte van het Chr.-Historisch pro
gram.
Het heeft zijn waarde als men precies
weet wat iemand niet wil, maar het is
van niet minder beteekenis te weten wat
iemand .wel wil en hoe hij het wil.
Door verschillende sprekers werd er
de. .aandacht op gevestigd, dat volgens
het Chr.-Hist. Program de Overheid op
wetenschappelijk gebied belijdenis heeft
te doen van de Christelijke religie, door
de instelling eener faculteit van Godge
leerdheid, op den' grondslag der Open
baring.
Van de roeping der Overheid ten de
zen opzichte wenschte men gaarne meer
te vernemen.
En geen wonder.
Door den referent was toch duidelijk
uitgesproken, dat een hoogleeraar die zijn
onderwijs los maakt van zijn wereldbe
schouwing geen hoogleeraar is. Hij kkn
dat niet en hij mag het ook niet.
Het onderwijs door de hoogleeraren
gegeven staat en moet staan, onder den
invloed van hunne wereldbeschouwing.
Maar waar blijven we dan met onze
openbare universiteiten, waar de over-
groote meerderheid der hoogleeraren zich
niet stelt op Christelijken grondslag,
waar dus, uitzonderingen daargelaten, het
onderwijs beheerscht wordt door de we
reldbeschouwing van niet geloovige pro
fessoren
Hoe is dit in overeenstemming te bren
gen met de uitspraak dat de Overheid
als dienaresse Gods een bepaalde taak
heeft ten opzichte van het hooger onder
wijs
Prof. Slotemaker de Bruine heeft er
zich afgemaakt door te zeggen, dat er
wel moet zijn een theologische facul
teit op den grondslag der Openbaring,
maar dat er overigens tegen benoeming
van b.v. communistische hoogleeraren
geen bezwaar kan worden gemaakt, om
dat er vrijheid van geweten is.
'Als wij het goed 'begrepen hebben
want Prof. Slotemaker de Bruine beweegt
zich bij voorkeur in de ruimte dan
komt zijn betoog hierop neer, dat aan het
bijzonder hooger onderwijs 'het bestaans
recht wordt ontzegd er is voor bij
zondere universiteiten geen rechtstitel
en dat men zich wat de openbare univer
siteiten betreft, afgezien van den eisch
tot het stichten van een faculteit voor
Godgeleerdheid, op een ruim standpunt
moet stellen, zoodat daar plaats is zelfs
voor Communisten en atheïsten, ook al is
het waar, dat zulke hoogleeraren zich
bij hun onderwijs niet los kunnen en
mogen maken van hunne wereldbeschou
wing.
Of Prof. Slotemaker de Bruine hier
inderdaad het gevoelen der Chr.-Hist.
Unie heeft weergegeven "is ons niet be
kend.
Als we echter letten op de uitspraak
van het Chr. Hist, program, dat het ge
zag in den Staat moet worden uitgeoefend
volgens de in de H. Schrift geopenbaarde
ordening Gods, en dat daarbij gelet dient
te worden niet alleen op de stellige
uitspraken der H. Schrift, maar ook op
de historie, dan gevoelen we neiging hier
een groot vraagteeken te plaatsen.
Schrift en historie Jeeren, naar het
ons voorkomt, iets anders.
Een nadere toelichting schijnt ons dan
ook niet overbodig.
De crisis in Duitschland.
President Von ^Hindenburg heeft, na
het verwerpen ,van de beide noodverorde
ningen, ©en .schrijven tot den rijkskanse
lier gericht, waarin hij de rijksregeering
verzoekt, hem $pot?dig ontwerpen voor
te stellen voor het uitvaardigen van de
maatregelen, welke, in het kader van art.
48, noodig .zijn om te komen tot vermin
dering van de openbare uitgaven, en daar
door een vasten grondslag te vinden voor
de ontwikkeling ,van Tien ecionomischen
toestand. i
In Amerikaansche officieel© kringen laat
men zich slechts met groote terughouding
uit over den door de rijksdagontbinding
geschapen toestand in Duitschland.
Men beschouwt de situatie als een
probleem van in hoofdzaak 'binnenland-
sche politiek, waarbij Duitschland geen
inmenging van het buitenland verlangt.
Men gelooft, dat de drastisch© maat
regel van de rijksdagontbinding eerder een
versterking van het Duitsche crediet in
het buitenland zal beteekenen dan] een
verzwakking.
De revolutie-beweging in Portugal.
Omtrent de omwentelingsbeweging in
Portugal meldt de „Chicago Tribune"
nog uit Lissabon, dat nog steeds arres
taties plaats hebben. Het garnizoen van
Lissabon is gealarmeerd.
De beweging had het herstel van de
grondwet ten doel.
Ook talrijke hooge officieren waren bij
het complot betrokken. De gearresteerden
zullen naar de Azoren worden gebracht
De kinderverlamming in den Elzas.
De epidemie der kinderverlamming (po-
liomeylitis) in den Elzas breidt zich nog
steeds, zij het langzaam, in het depar
tement van den Beneden-Rijn uit.
In totaal zijn op het oogenblik 153
kinderen ziek. Acht en veertig van de
561 gemeenten zijn aangetast.
In het Moezel-departement zijn twee ge
vallen, echter niet van ernstigen aard,
gesignaleerd. Ook uit het departement
van den Boven-Rijn worden twee gevallen
gemeld. f
De catastrofe van Lübeck.
-Het parlement bepaalde nogmaals, na
een uitvoerige gedachtenwisseling, zijn
standpunt ten opzichte van hetgeen te
Lübeck is voorgevallen.
„Senatskommissar", senator Mehrlein,
legde een verklaring af, waarin het o.a.
heet:
Het onderzoek, dat intusschen heeft
plaats gehad heeft bewezen, dat, afgezien
van de voornaamste nog niet opgehel
derde kwestie, of het vaccin in Lübeck
verontreinigd is, prof. dr Deycke, of „Me-
dizinalrat", dr Altstaedt en ook prof. dr
Klotz hij het nemen van de noodige
maatregelen bij het ingeven van het Cal-
mettevaccin en sinds de ontdekking van
het ongeval zich op een dergelijke ma
nier gedragen hebben, dat het den se
naat thans gepast voorkomt, henvoor-
loopig uit hun dienst te ont
slaan.
De senaat was van plan, een vervol
ging. te openen, zoodra het strafrechter
lijk onderzoek geëindigd zou zijn.
Het Rijnland in feeststemming.
Het bevrijde Rijnland maakt zich op
om rijkspresident Hindenburg waardig te
ontvangen. Overal wapperen de vlaggen
in de kleuren van het rijk en van de
landen. Zelfs de plaatsen, waar Hinden
burg slechts langs komt zijn in bonten
vlaggentooi.
Om 8 u. 40 is rijkspresident Hinden
burg Zaterdag te Brucksal aangekomen.
Hij werd overal door een talrijk publiek
stormachtig toegejuicht. Hindenburg dank
te ontroerd voor de hartelijke ontvangst.
Om 9 u. 40 reed de trein, terwijl het
muziekkorps het Deutschland-lied speel
de, het centraal station van Spiers bin
nen.
De Beiersche minister-president dr
Heldt, dr Stützel, minister van binnen-
landsche zaken en opperburgemeester
Leiling begroetten den hoogen gast, die
uitbundig toegejuicht werd. Na de be
groeting reed Hindenburg, onder klok
gelui, in gezelschap van den Beierschen
minister-president, naar het stadhuis. Ge
durende den geheelen rit juichten de
menschen, die zich in dichte rijen langs
den weg hadden geschaard, den rijks
president geestdriftig toe.
Na een rondgang door den Dom dank
te de rijkspresident voor de hem bewe
zen eer.
Daarna volgde de tocht door de Palts.
Vooral te Mainz was de feestvreugde
groot.
Een ontzettend noodweer.
Vrijdagmiddag heeft boven Berlijn een
noodweer gewoed, zooals in vele tien
tallen jaren niet is voorgekomen. Die
dichte regen, die tegen 3 uur begon te
vallen, werd door een hevigen storm be
geleid en werd tegen den avond tot een
ware wolkbreuk, die den geheelen nacht
met onverminderde kracht heeft voort
geduurd. Zaterdagmorgen vroeg was de
brandweer reeds honderden malen ge
alarmeerd voor hulp tegen waterschade.
Gandhi wil niet toegeven.
Naar de speciale correspondent van
de „Petit Parisien te Bombay meldt,
heeft Gandhi, die in zijn gevangenis, zoo
als men weet, door twee gematigde In
dische leiders, met toestemming van de
onderkoning, is geïnterviewd, verklaard,
dat hij er niet aan denkt, de burgerlijke
ongehoorzaamheid-beweging te staken,
daar hij niet veel vertrouwen meer heeft
in het woord van Engeland.
Een tegenvaller voor Suriname.
Britsch Guyana heeft een verordening
afgekondigd, waarbij deinvoer van fruit
en groenten verboden wordt, ten einde
te voorkomen, dat de vruchtenvlieg in
het land wordt gebracht.
Een parlij Surinaamsche sinaasappelen,
met de „Prinses1 Juliana" te Georgetown
aangevoerd, werd met veel moeite nog
toegelaten. Het invoerverbod geldt vrij
wel over de geheele lijn wat versch fruit
en groenten betreft. Van bananen is de
invoer niet verboden.
Voor Suriname is dit weder een tegen
valler zegt „De West", daar nogal wat
Surinaamsche artikelen hun weg vindei)
naar onze buren, waar het kleine land
bouwbedrijf nog niet de ontwikkeling
heeft als bij ons. Als eenige troost staat
daar tegenover een toenemende uitvoer
naar Curapao, met kans dat door een
goede verbinding de afzet daarheen nog
belangrijk kan toenemen.
Russisch ambtenaar weigert terug te
keeren; zijn zoon als gijzelaar ontvoerd.
De „Hamburger Echo" meldt, dat de
beambte Sdhainhold, sinds vier en .een
half jaar in dienst van ©en Duitsch-Rus-
sisclie onderneming in Hamburg, onlangs
naar Rusland ter verantwoording werd
ontboden.
Schainhold weigerde en werd daarop
in Moskou bij 'verstek ter dood veroor
deeld, I
Vrijdag nu wist een Russisch ambtenaar
den 18-jarigen zoon van Sdhainhold op
een schip te Kiel te 'lokken. Het schip
vertrok terstond naar Rusland, waar de
zoon waarschijnlijk overeenkomstig de be-
palingen van het sovjetrecht, als gij'z-elaar
zal dienen.
De typhoon in Japan en Korea.
Slechts spaarzaam worden berichten
ontvangen uit "de gebieden van Korea,
die door een typhoon geteisterd zijn.
Het aantal dooden is zeer groot Alleen
uit een dorp in Zuid-Korea warden drie
honderd dooden gemeld.
De materiëele schade is nog niet te
overzien.
De stad Nagasaki en omgeving zijn.
zwaar door den typhoon getroffen. Dui
zenden zijn dakloos geworden. Men! vreest,
dat een groot aantal inwoners den dood
heeft gevonden bij deze natuurramp.
Op zee zijn 8 kustschepen en 83 motor-
booten gezonken.
De spoorlijnen zijn ernstig beschadigd.
Er zijn honderden slachtoffers onder de
kustbevolking.
Het totaalbedrag der aangerichte schade
wordt op bijna 20 millioen yen geschat.
Korte Berichten.
De politie te Lemberg is een wijd
vertakte smokkelaars-organisatie op het
spoor gekomen, die zich met sluikhandel
in cocaïne en andere verdoovende mid
delen bezig hield. Gearresteerd zijn een
arts en 20 andere personen, die groo-
tendeels tot de voornaamste uitgaand**
ten behoeve van het Orgel,
in stukken van flOO.—
Inschrijvingen worden gaarne aangenomon
tot uiterlijk 26 Juli a.s. door
kringen gehooren. Zij betrokken de ver
doovende middelen langs omwegen uit
Duitschland.
De staking van het spoorwegper
soneel in Ierland breidt zich nog steeds
uit. Vrijdag konden 550 passagiers, die
te Queenstown waren geland, niet meer
per trein vertrekken, doch waren gedwon
gen, te Queenstown te blijven. De En-
gelsche bladen verwachten, dat de sta
king zich over geheel Ierland zal uit
breiden indien de regeering niet ingrijpt.
Het Britsche lagerhuis heeft eer)
voorstel tot verhooging van het werk
loosheidsverzekeringsfonds met 10 mil
lioen pond tot 60 millioen pond aan
genomen.
Hevige regens zijn Zaterdag vroeg
over het Alpengebied neergekomen. Het
gevolg .was een snelle was van een aantal
bergstroomen. In West- en Zuid-Zwitser
land bedroeg de neerslag op sommige
plaatsen 70 m.M. In den voormiddag werd
de toestand beter.
Het Tsjechische ministerie van spoor
wegen heeft alle bijdragen voor het on
derhoud van katten geschrapt en daar
mede de katten uit den staatsdienst ont
slagen, aangezien hare praestaties in de
staatsmagazijnen tegen de muizen bene
den de verwachtingen bleven. In verband
daarmede wijst de Pester Lloyd er op,
dat men elders te dezen opzichte van een
andere opinie is en dat het Oostenrijksche
parlement er b.v. een groote, mooie kat
op nahoudt, die iederen avond, wanneer
de beraadslagingen zijn afgeloopen, hare
werkzaamheden begint.
Naar de Pester Lloyd verneemt, zijn
de maatregelen tot bestrijding der sprink
hanen in Dobroedsja onvoldoende geble
ken, zoodat 2000 H.A. kaal gevreten wer
den. Thans heeft men loopgraven ge
maakt. Zoodra deze met sprinkhanen
gevuld zijn, worden de vlammenwerpers
in werking gezet.
De minister van binnenlandsche za
ken van Finland heeft alle communis
tische verkiezingsvergaderingen tot 1 Oc
tober, den dag der verkiezingen, verbo
den.
De bijna voortdurende regens van
de laatste dagen hebben de beken in het
Zwarte Woud doen zwellen, wat een be
langrijken was van den Boven-Rijn heeft
veroorzaakt. Zaterdag steeg het peil met
één meter.
Heeren die gewoon zijn na het scheren
zich even te poederen, maken gaarne
gebruik van Purolpoeder, dat verzach
tend en gezond voor de huid is. Prijs
45 ct. per doos en evenals Purol ver
krijgbaar bij Apoth. en Drogisten.
Belastingplaatjes en de Rijwielindustrie.
Verleden jaar Juni zond de Nederl. Ver.
„De Rijwiel- en Automobielindustrie" een
telegram aan den Minister van Finan
ciën, waarin zij er op wees, dat de rij
wielverkoop ernstige belemmering on
dervindt van het tijdstip van afloop van
het rijwielbelastingjaar, daar het publiek
in het voorjaar geen rijwielen koopt, om
dat het niet voor een kort rijwielgebruik
de volle belasting betalen wil. De adres
sante verzocht dringend maatregelen te
nemen bijv. door geen toezicht te doen
houden in de maand Juli of in de maand
Juni reeds de nieuwe belastingmerken
verkrijgbaar te stellen. De rijwielhandel,
die anders in die maand een maximum-
Binnenland.
Vergadering van den Zeeuwschen Polder
en Waterschapsbond.
Vergadering van de Oudleerlingen van
Land- en Tuinbouwcursussen in Zee
land.
Voorl. Verslag der Eerste Kamer over het
Suikerwetje.
Buitenland.
Do revolutie-beweging in Portugal.
Koudegolf in Argentinië.
Feesten in het Rijnland.
Het beste dsjeliikscha
middel Ier opwekking
enverfrissching. JS
verkoop boekt, dreigt anders stilgelegd
te worden, seinden adressanten.
Namens den Minister is daarop toen
geantwoord, dat voor 1929 geen verande
ring meer gebracht kon worden in de
bestaande regeling, maar dat de zaak
nader zou worden overwogen voor het
jaar 1930, indien uit den verminderden
verkoop van rijwielmerken kon worden
afgeleid, dat tengevolge van het verleg
gen van den aanvang van het belasting
tijdvak het aantal gebruikte rijwielen la
ger is dan over het laatstverloopen be
lastingtijdvak.
Zaterdag heeft nu de Nederl. Vereeni-
ging weer een telegram gezonden aan
den Minister van Financiën gezonden,
waarin zij betreurt, dat inzake de rijwiel
belasting de ongewenschte toestand ge
handhaafd bleef met als gevolg, dat ook
thans weer de handel en industrie ernstig
benadeeld zijn. Stopzetting van de con
trole is ten zeerste gewenscht, zeggen
adressanten
Subsidie Kom Luchtv. Mij.
Verschenen i3 de Memorie van "Ant
woord op het Voorloopig Verslag der
Eerste Kamer over het wetsontwerp tot
nadere bevordering van het onderhouden
van luchtdiensten tusschen Nederland aan
de ééne zijde en Nederlandscth-Indië en-
het buitenland anderzijds door de Kon.
Luchtvaart Mij voor Nederland en Kolo
niën.
De Minister merkt in deze Memorie
op, dat men aan den vooravojnd staat
van de opening van den geregelden dienst
op Nederlandsch-Indië, aanvankelijk een
maal in de veertien dagen, later eenmaal
in de maand. Van de resultaten, welke
in den eersten tijd zullen worden' verkre
gen, zoowel op technisch als op comame-r-
ciëel gebied, zal de organisatie van den
verderen dienst afhangen.
Zoo staat men ook voor den- aanvang
der regeling van het nachtelijk luchtver
keer met zijn bijzondere eischen, Tal van
factoren dus, waardoor althans voor het
tegenwoordige het maken van eenigszins
betrouwbare ramingen over meerdere ja
ren zeer bezwaarlijk is.
Intusschen blijft de aandacht van den'
Minister gevestigd op het belang, dait zoo
wel voor het rijk als voor de Luchtvaart
maatschappij gelegen is in een regeling,
zooals die tot nog toe bestond en waarbij
over langeren tijd dan één jaar het be
drag van het uit te keeren subsidie be
paald zal zijn. Daartoe zou de Minister
echter niet eerder weder wenschen over
te gaan, dan nadat in de ontwikkeling
van het luchtvaartverkeer wat meer sta
biliteit zal zijn gekomen.
Emigratie naar Frankrijk.
De commissie voor emigratie van land
arbeiders naar Frankrijk kan nog een
paar gezinnen, hetzij in loondienst, hetzij,
als deelbouwe-r, in Zuid-Wes t-Frankrij'k
plaatsen. Eén .plaats is geschikt voor een,
protestantsche familie (bij protestantschei!}
werkgever in de buurt van Montauban),
een andere plaats voor een R.-K. gezin.,
In elk gezin moeten ten minste vier ge*;
zinsleden in staat zijn tot werken en op,
de hoogte zijn van het gemengde bedrijf
(landbouw en veehouderij). 1
Schriftelijke aanmelding bij den secre^
taris der commissie, Bezuiderihoutsche-
weg 97, te Den Haag, alwaar ook inlich.-'
tingen zjjn te verkrijgen.
