No. 241
Woensdag 16 Jnli 1930
44e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrilcse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
V
IN
ARING
en.
s
Aangesloten bij bet Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenla^
Provinciale Staten van Zeeland.
Z. h. st. aangenomen.
STER-TABAK
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 JULI vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
II
O ES
>R U
een Ehiitsche
Het is niet
nenkort ver-
lijkt, dat de
verplichtingen
tie! Onder
was op den
ersveer door
levak aange-
Zoom". En-
risten er met
roering onder
geen plaats
gevallen?
>n vond men
n te Leiden
het hoofd
it Den Haag.
laatsten trein
die daar bij
rschijnlijk on-
en uitgestapt,
de plaats
ij is hij blijk-
igen toestand
nisch 'Zieken-
omen gat.
sn vaste stof,
it er niet is,
ilitie, die zich
;hten ziet ge-
puzzle op te
iets, wat er
Een kegelbal
lar zijn duim
p alle negen
fabrikant te
ndel gebracht
s afwijkt van
aardiger van
t het onder-
>p grond van
fabikant heeft
concurrentie,
it twee gaten,
het nieuwe
toen zat men
net toevallig
it gat steekt,
it. Men kon
hoeveelheden
,llen was het
nu eenmaal
Crijk. Zij heeft
en de helften
ilag genomen,
der een gat in.
'land.
4 v. Sabang.
Amst.
12 v. Biela-
tschappij.
'asajes.
te Tocopilla.
jrd.
14 Ouessant.
n.
3 Finisterre.
Gibraltar.
Biatavia.
uia.
eille.
ss.
en. passagiers
chip „Johan
>nderdagmor-
enua vertrek-
n 18 Juli te
6 te Utrecht,
te Amsteij-
terdam C. S.
is.
ug
.00
16 Juli
1071 M.
■11.00 Zieken-
foonplaten.
door M. F.
;ert. Mevr. v.
H. Hermann,
Mevr. v. d.
■2.45 Con*
Beths, viool;
Vervolg con-
rlaten. 6.00
:07.10 Decla-
10—7.30 Gra-
Gramofoonpla-
12.20 Gramo
;cert. 1.20
J. Collett,
5.05 Orgel-
Concert door
Strijkkwartet.
„Anthony and
speare.
.50 Gramofoon-
ifoonplaten.
4.20—4.50
ren-voordracht.
acht. 900
—12.20 Zigeu-
dt
I
.v
Directeur-Hoofdredactenri
R. ZUIDBMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Soes.
Tel.: Redactie en Administratie No. li.
Postrekening No. M&5S.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, iranco per post, 13.—
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentien;
1I regels 11.20, elke regel meer 30 oL
Bi] abonnement belangrijke korting.
HET ENGELSCHE KABINET IN
GEVAAR?
Het Kabinet van MacDonald is tot nu
toe telkens den dans ontsprongen, door
dat do liberalen en de conservatieven
niet eensgezind waren.
Thans echter schijnt er ernstig gevaar
te dreigen. Want ten aanzien der Indi
sche aangelegenheden gaan,, vele, mis
schien wel de meeste, liberalen met de
conservatieven samen.
Maandag is de Indische commissie der
conservatieve partij in het Lagerhuis bij
een geweest. Zij heeft in een motie er
op aangedrongen, dat, evenals de cotm-
missie-Simon was samengesteld uit ver
tegenwoordigers van de drie partijen, deze
ook alle drie behoorlijk zullen worden
vertegenwoordigd op de conferentie oom
de ronde tafel.
Naar de Daily Herald echter verneemt,
wenscht de regeering alleen dei verant
woordelijkheid en de vrije hand voor
de onderhandelingen met Indië eni zal
zij, indien het voorstel der conservatie
ven, die de conservatieven en liberalen
wenschen te laten deelnemen; aam de
Engelsch-Indische conferentie, meer
derheid vindt, aftreden.
De komende dagen kunnen' voor Maci-
Donald zeer kritiek worden.
HINDENBURG NIET NAAR HET
RIJNLAND.
De Duitsche rijkspresident heeft ge
in"'d, dat hij niet zal deelnemen aan
de bevrijdingsfeesten in Coblenz, Trier,
Aken en Wiesbaden. In een schrijven
aan den Pruisischen premier verklaart
president Hindenburg, dat hij de uitnoodi-
ging tot deelneming aan de feesten in
Ooblenz op 22 Juli had aangenomen, in
de veronderstelling, dat het verbod van
de Stahlhelm en den bond der front
soldaten in Rijnland en Westfalen, welk
verbod de rijkspresident onjuist en in
strijd met de wet noemt, opgeheven zou
zijn. Diaar dit niet het geval is, kunnen
deze bonden niet aan de feesten deel
nemen. Deze ongelijke behandeling is voor
den rijkspresident onduldbaar. Ik kan het,
schrijft hij, met mijn grondwettigen plicht
tot onpartijdigheid niet overeenbrengen
aan bevrijdingsfeesten deel te nemen,
waarvan een deel der staatsburgers door
een, volgens mijn opvatting, niet gerecht-
vaardigd verbod uitgesloten is.
Tot mijn leedwezen heb ik daarom
moeten besluiten mijn toezegging tot deel-
neming terug te nemen; om dezelfde re-
den heb ik ook mijn voorgenomen bezoek
aan Trier, Aken en Wiesbaden afgezegd
en zoolang uitgesteld als de vermelde
toestand gehandhaafd blijft.
De debatten over de dekklngsvoorstellen.
In verband met bovenstaande mededee-
ling was er gisteren in de Rijksdagkrin
gen een sterke spanning, toen de debat-
ten over de financieele voorstellen wer
den geopend.
De rede van dr Brüning werd voort
durend, vooral door de communisten, on.
derbroken en president Löbe had her
haaldelijk moeite den spreker en ook
diens opvolgers gehoor te verschaffen.
Hij waarschuwde slechts, en schilder
de 'in uiterst pessimistische kleuren een
beeld van de economische en financieele
situatie, welke hij veel ernstiger noemde
dan in 1926 en zelfs dan in 1913, toen
men alleen met een Duitsche crisis te
-.'oen had, terwijl op het oogenblik van
.-en algeheele verandering van structuur
er economische situatie in de geheele
>ereld moet gesproken worden.
Terwijl de Duitsch-nationalen in korte
woorden ^mededeelden, .geen redenen te
.ebben,, alsnog van hun oppositioneel
rtandpunt af te wijken, hield de spreker
der soc.-democraten, de eerste van een
.ange reeks, een zeer opmerkelijke rede,
aarin hij nadrukkelijk betoogde, dat zijn
jartij de mogelijkheid van een parlemen-
,aire oplossing nog niet heeft opgegeven,
nieuwe onderhandelingen wenscht en ook
tot herstel van de groote coalitie be
reid. is.
Deze bereidwilligheid bleek later* al
werd z.ü niet woordelijk uitgesproken, nog
duidelijker, toen bekend werd, dat de
soc.-demosratea hadden besloten bjj de
stemming over art. 1 van het ontwerp
der regeering blanco te stemmen, waar
door reeds tijdens de debatten vaststond
dat dit artikel waarvóór natuurlijk alle
regeringspartijen stemmen, een meer
derheid zou vinden. Wat intusschen niet
beteekent, dat het geheele wetsontwerp
zal worden aangenomen.
De mijnramp in Silezië.
In den aanvang van de Rijksdagzitting
van gistermiddag werd bij de debatten
over het mijnongeluk te Neurode de vol
gende beslissing genomen:
De rijksregeering wordt verzocht in ver
band met de groote mijnramp te Neurode
maximum een millioen rijksmark ter be
schikking te stellen van het mijnwerkers
fonds voor hei neder-S,ilezische mjjndis-
trict bij de inspectie te Breslau, ter on
dersteuning van de nagelaten betrekkin
gen der verongelukte mijnwerkers en
ter verbetering van de hygiëne van de
mijnwerkersbevolking in dat district.
Ook de overige voorstellen van de be-
grootingscommissie werden met groote
meerderheid van stemmen aangenomen.
Weer een mijnontploffing.
In de mijn Paul I vond Zondag weder
om een koolstof-ontploffing plaats en wel
op hetzelfde punt van Woensdag j.l. Bij
deze nieuwe ontploffing liepen 5 mijnwer
kers verwondingen op. De mijn was Don
derdag na nauwkeurig onderzoek weer in
werking getreden.
De Londensche Vlootconferentle.
De vooruitzichten voor het aannemen
van het Londensche vlootverdrag zijn in
zooverre verbeterd, dat President Hoover
op advies van senator Borah het voor
behoud heeft aanvaard van Norris n.l. dat
de geheime documenten niets mogen be
vatten, waardoor de beteekenis van het
vlootverdrag verminderd zou worden.
Nog Zondag j.l. weigerde president Hoo
ver dit voorbehoud te aanvaarden, om
dat hij het als een beleediging be
schouwde.
Alen rekent er op, dat het vlootverdrag
25 Juli a.s. zal worden aangenomen.
Da politieke onrust In Finland.
Volgens de laatste berichten uit Hel-
singfors wordt daar het lot van den Rijks
dag als bezegeld beschouwd. Bij de stem
ming over het regeeringsvoorstel om de
wet tot bescherming der republiek in de
derde lezing dringend te verklaren, werd
de vereischte meerderheid van 5/6 voor
dit voorstel, dat wijziging van de grond
wet meebrengt, niet verkregen.
Men verwacht thans, dat de president
nog heden den Rijksdag zal ontbinden.
Aan de verkiezingen zullen dan evenals
tevoren de communisten deelnemen, het
geen in geheel Finland groote onrust
verwekt.
Ernstig spoorwegongeluk in Rusland.
Volgens bericht uit Moskou heeft in
Zuid-Rusland in de nabijheid van het
station Anaowka, weer een ernstig spoor
wegongeluk plaats gehad.
Een personentrein Kwam in botsing met
een goederentrein, waarbij zes wagons
en de beide locomotieven ernstig bescha
digd v/erden.
Vier passagiers werden gedood en ze
ven personen werden min of meer ern
stig gewond.
Korte Berichten.
Uit Rome wondt gemeld, dat een
groote brand beeft gewoed, in eein op
slagplaats van eieren, in het dorp Grig-
nasoo bij N-ovara. Het geheele pakhuis
brandde af. 60.000 dozijn eieren gingen
verloren. De schade .bedraagt meer dan
300.000 Lire.
Een vrachtauto en ©en particuliere
auto zijn te Casablanca op een brug
over een rivier tegen elkaar gebotst. De
auto .yicl 'in een ravijn. Er weiden; 6
inboorlingen gedood en .12 ernstig ge
wond
In een boerenhofstede in de buurt
van Gross-Kezkemet ,bij Boedapest, is
de bliksem geslagen in een dorsch-
machine, waarbij 21 menschen aan het
werk waren. Vier pienschen werden ger
dood, 7 ernstig, de overigen' licht ge
wond.
De regeeringscommissie voor het
Saargebied heeft besloten om de troepen
tot bescherming der spoorwegen tot 250
man to verminderen.
Veigens een bericht «it New-York
beeft de seismograaf van de Fordham-
Universiteit gisterenmiddag hevige aard
schokken geregistreerd, wier haard in de
nabijheid van 4© kust van Guatamala
lag.
Volgens nadere, officieels mededee-
lingen wordt thans het aantal slacht
offers van den wervelstorm boven Korea
geschat op 110.
Naar wij pan het rapport der Boe-
dapester schoolartsen over liet afgeloopen
jaar ontkenen, werden ..van 84.596 on
derzochte leerlingen 16.720 ziek bevon
den; 14.370 kinderen zonden de doktoren
in vacantiekolonies. Verder waren 47.285
van die 84.596 kinderen reeds onder be
handeling van een tandarts.
DE KONINKLIJKE FAMILIE.
Uit Stockholm wordt gemeld:
Prins Hendrik is Maandag uit Finland
op Serngreis aangekomen. Koning Gustaaf
was denzelfden ochtend uit Goeteborg
naar Stockholm gekomen en bood Prins
Hendrik in het slot een lunch aan. Ook
de Kroonprins, die zijn zomerverblijf in
Zuid-Zweden onderbroken had, was aan
wezig met prinses Ingrid en prins Sig-
vard. De hofmaarschalk van den prins is
naar Noorwegen vertrokken.
Naar verluidt, reist Koningin Wilhel-
mina naar Stockholm om tezamen met
Prins Hendrik naar Nederland terug te
keeren.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Overneming eleotriciteitsbedrijven.
Bij de behandeling van het voorstel tot
overneming van de electriciteitsnetten der
gemeenten Boschkapelle en Stoppeldijk,
vroeg een lid in één der afdeelingen van
hoeveel gemeenten in oostelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen, de bedrijven nog moeten wor
den overgenomen.
In een andere afdeeling zeide ©eö lid,
dat hij meent, dat de gegeven bereke
ning geen zuiveren indruk geeft, omdat
f 16.000 noodig voor de vermindering van
stroomverliezen, welke tengevolge van de
bestaande tusschen-transformatie worden
geleden, niet is opgenomen. Hierop werd
van de zijde van Ged. Staten geantwoord,
dat de berekening slaat op den toestand,
waarin het bedrijf verkeert op het oogen
blik van de overneming. De f 16.000 zul
len uitgegeven moeten worden na de
overneming en zijn daarom niet opge
nomen.
In hun officieel antwoord .zeggen Ged.
Staten, dat rechtstreeks door de P.Z.E.M.
zijn geëlectrificeerd de gemeenten Axel,
en Hulst, dat zjjn overgenomen de netten
van; Philippine, Neuzen, Koewacht en
Zuiddorpe en dat nog niet zijn overgeno
men. die van Hoek, Westdorp©, Sas van
Gent, Zaamslag, Boschkapelle, Stoppel
dijk, Hontenisse, Clinge, Graauw- en Lan-
ge-ndam, St. Jansteen en Hengstdijk.
Dhr van Waesberghe vindt het
verschrikkelijk, dat deze beide gemeenten
Boschkapelle en Stoppeldijk zulk een
zwaar verlies moeten lijden op het net
(f 65000 en f45000). Zij hebben voldaan
aan het verzoek van de Provincie in
1917 om een electrisch net aan te leggen
en zijn nu daarvan de dupe. Spr. bepleit
eenige tegemoetkoming aan deze beide
gemeenten.
Dhr D i e 1 e m a n, Ged. St., zegt, dat de
P.Z.E.M. moeiljjk meer kon vergoeden
dan de handelswaarde. D'e vraag, of een
tegemoetkoming moet worden gegeven,
komt pas aan de orde, als er een aan
vraag inkomt.
Het voorstel wordt z. h. st. aangeno
men.
Overneming net gemeente St.-Jan-
steen.
Bij de behandeling van het voorstel om
het net te St.-Jansteen door de PZEM te
doen overnemen voor f80.000, werd ge
vraagd in een afdeeling of nu ook een
gedeelte van Axel van stroom kan wor
den voorzien, waarop wordt geantwoord,
dat getracht zal worden daartoe te gera
ken. Nog wordt gezegd dat de f12.700
good will is voor de verdisconteerde toe
komstige winst, omdat St.-Jansteen dit
niet wilde laten vallen behalve als de ta
rieven aldaar 3 cent goedkooper waren
dan elders, wat onaanvaardbaar was.
Een bekend blad schreef
onlangs: „Het bezit van
een goede pijp is iets pret-
tigsenjewentaanhetding."
Hieraan moet worden toe
gevoegd: „Wie van zijnpijp
het volle genot wil hebben,
rookt
Iedere rooker zal dat be
amen."
Subsidie zenuw- en zielszieken.
In de verschillende afdeelingen waren
leden, die het voorgestelde subsidie van
f 100 voor de Centrale Vereeniging ter
behartiging van die maatschappelijke be
langen van zenuw- en zielszieken, te laag
vinden. Daartegenover wordt opgemerkt,
dat de provincie nog in het begin is
en de verwachting uitgesproken, dat een
nadere samenwerking met deze vereeni
ging van het grootste belang zal zijn voor
de ontwikkeling van het instituut der
nazorg.
Op een desbetreffende vraag werd ge
zegd, dat het advies van het bestuur van
Vrederust is ingewonnen. Een lid wil
zeker niet meer geven, omdat straks wel
provinciale vereenigingen om steun zullen
aankloppen.
Ged. Staten deelen nog mede, dat over
1929 zijn uitgekeerd door Gelderland 100
gld.; Groningen f 50, Noord-Holland f1000
Zuid-Holland f600, en over 1928 door
Overijssel f500.
Z. h. st. aangenomen.
Kringschool voor zwakzinnige
kinderen.
Inzake het voorstel om af te wijzen
het verzoek der afd. Vlissingen van de
Vereeniging tot het verzorgen enz. van
zwakzinnige kinderen om oprichting van
oen kringschool voor buitengewoon on
derwijs, kan worden gemeld, dat in het
algemeen men wel begreep, dat dit niet
op den weg ligt der Provincie, maar van
verschillende zijden werd aangedrongen
op het instellen van een onderzoek naar
het aantal kinderen, dat in Zeeland voor
plaatsing op zulk een school in aan
merking zou kunnen komen.
Ged. Staten verklaren echter, dat het
instellen van zulk een onderzoek niet op
hun weg ligt.
Dhr Sta verman, v. d., is teleurge-,
steld door het advies van Ged. Staten.
In onze provincie zijn zeker 300 achter
lijke kinderen, d.w.z. geen idioten maar
kinderen, die eenigszins achterlijk zijn
met het leeren. Vele van deze kinderen
komen later ten laste van de Armbestu
ren, andere komen tot misdaad, enz. Door
bijzondere opvoeding is van deze kinde
ren nog wel wat terecht te brengen. Spr.
acht het noodig en mogelijk iets voor
deze kinderen te doen.
De vraag is: wie het moet doen. De
gemeenten kunnen hier alleen weinig
doen. Er moet een voldoend aantal leer
lingen zijn. Daarom heeft de piovincie
hier een taak.
Dhr P. G. La er noes, A.-R., meent,
dat deze vereeniging al erg weinig doet.
De wijze, waarop zij haar arbeid aan
pakt, is wel heel eenvoudig. Zij maakt
es rich bjjzonder gemakkelijk van af door
Binnenland.
Vergadering Prov. Staten van Zeeland.
Besprekingen over de economische crisis.
De Koninklijke familie op reis.
Buitenland.
Het Engelschf Kabinet in gevaar?
De Duitsche Rijksdag over de dekkings-
voorstellen.
direct maar de zaak af te schuiven op
de provincie. Zij is absoluut verkeerd
begonnen.
Spr. merkt op, dat men met 28 kinderen
nog niets beginnen kan, want we krijgen
hier ook de kwestie van openbaar en
bijzonder onderwijs. Alle ouders van deze
kinderen nemen geen genoegen met een
algemeene school.
Alle ouders willen bovendien hun kin
deren niet als achterlijk beschouwd zien
en gebracht op een school met een zeker
stempel. Deze zaak is absoluut nog niet
rijp om hier behandeld te worden.
Dhr W a 11 i e n, C.-H., wil na de min
der aangename wijze, waarop dhr Laer-
noes hierover heeft gesproken, niet zwij
gen. Onderwijs aan achterlijke kinderen
is nuttig en noodig, èn in 'tbeiang van
de kinderen èn van de maatschappij. We
kunnen verschillen van meening over de
vraag, wie hier moet steunen. Spr. had
gaarne gezien, dat Ged. Staten een vinger
wijzing of een aanmoediging hadden ge
geven.
Dhr de Ba ere, s.-d., is ook teleurge
steld door het antwoord van Ged. Staten.
Het geeft geen houvast en doet denken
aan de houding van Ged. Staten t.o.v. de
schoolartsen. Spr. memoreert, wat door
de Prov. Staten van sommige provincies
in dezen is gedaan. Volgens Spr. hadden
Ged. Staten wel een onderzoek kunnen
instellen naar het aantal achterlijke kin
deren in deze provincie en het aan hen
gegeven onderwijs. Spr. dringt nogmaals
op zulk een onderzoek aan.
Dhr D i e 1 e m a n, Ged. St., zegt, dat het
verzoek der vereeniging als zoodanig niet
kan worden ingewilligd. Of een onderzoek
als door enkele heeren bedoeld door Ged.
Staten moet worden ingesteld, is een
vraag, die Ged. Staten nog moeten over
wegen. Spr. kan daarop nog geen ant
woord geven. We zullen het allen er wel
over eens zijn, dat de provincie zulk een
school niet moet oprichten.
De voorzitter verwijst den heer
Dieleman naar het onderschrift onder het
afdeelingsverslag, waarin Ged. Staten
schrijven, dat het niet op hun weg ligt
een onderzoek, als bedoeld, in to stellen.
Dhr D' i e 1 e m a n erkent zich vergist
te hebben. Hij is er persoonlijk wel voor,
dat Ged. Staten dit onderzoek instellen.
Dhr van Dusseldorp zegi, dat de
meerderheid van Ged. Staten van mee-
ning is, dat hier in de eerste plaats
de Inspecteur van het Buitengewoon On
derwijs een taak heeft.
Dhr Staverman: maar er moet toch
een initiatief uitgaan.
Dhr van Dusseldorp: hoewel dit
meer een taak is van de vereeniging, zal
het, volgens Spr., wel geen bezwaar op
leveren, dat Ged. Staten aan den betrok
ken Inspecteur een schrijven richten.
Dhr de Baere stelt een motie voor,
waarin Ged. Staten worden uitgenoodigd
een onderzoek in te stellen naar het aan
tal achterlijke kinderen en het aan hen
gegeven onderwijs.
Dhr R e i 1 i n g h ondersteunt het
betoog-Laernoes De vereeniging had om
een subsidie voor dit onderzoek kunnen
vragen. Maar Ged. Staten moeten dit
onderzoek niet instellen.
Dhr Lnernoes herhaalt, dat de ver
eeniging heel anders had moeten werken
en niet direct bij de provincie moeten
aankloppen.
^Ji
